Katalog

ÖZTÜRKÇE SÖZLÜK Ali Püsküllüoğlu Genişletümis 8. bası, 2.500 lira (KDV içinde) Çağdaş Yaymlan, Türkocagı Cad. 39/41 Cağaloğtulstanbul 29 Ekim'in Dünü, Bugünü, Yarını Bngfln cumhuriyetimizin 63'üncü yddönumudür. Bu mutlu gunu ulusal bayram sevincinde kudarken, bir tehlikenin yıldan yıla büyüdügüDU ve cumhuriyetimizin içeriğini zaraan geçtikçe kemirdigini de unutmavaJım. Yakın tarihimize baktıgımızda cumburiyetin Tıırkiye'de otaganüstü koşullarda gerçekleftigmi göıürüz. 23 Ağustos 1923te Lozan Banş Antlaşması TBMM'de oaanmış; 2 Ekim 1923te emperyalistlerin son kalmtılan yurdumuzdan aynlmışlar; 6 ekimde Tiirk ordusn tstanbal'a girmiş; dlke düşmandan temizlennıiş; 13 ekimde Ankara başkent oimıış; sıra devletin uiteligini saptamaya gelmişti. SalUnat ve hilafet yanlıbuı çoktu. 27 ekimde Ali Fethi (Okyar) başbakanlıkun çekilmişti. Ortada bir bukümet boşluğu vardı. 2829 ekim gecesi Gazi MusUfa Kemal, Ismet Paşa'yla gerekli yasa tasansını hazırtadı ve arkadaşlanna "Yann cumhuriyet i ilan edeceğiz" dedi. Ertesi giın Mechs'te devietiıı adı kondn. Cumhuriyet, devrimci rfntemlerle yürürluge girniştir. 600 yıl padişahlık yönetimi altında yaşamış toplumda, halkın ber kesimi doğaldır ki cumhuriyet bilincine erişmiş degildi. Toplumsal yapıda gerici >e tutucu güçler etkindiier; bir halkoylamasında "cumhuriyet mi, suitanlık nu?" sonısunun yanıtı boşlukta kalabilirdi. Atatiırk, yeni rejimin giivencesini gelecek kuşaklarda görüyordu. "Buyük Nutuk"ta bu düşuncesini açıkça belirtmiş, cumhuriyeti gençlere emanet etmiştir. 3 Mart 1924te gerçeklestirilen "öğretim Birliği Devrimi" de bu nedenle yürürtüğe konmuştur. Bilime dayalı düaya göriişöyle yetişen kuşaklann çogalmag, cumhnriyetia en doğal giivencesidir. • Ne yazık ki bugiinkü Tiirkiye'de aruk "Öğretim Birliği"nden soz açmaya olanak yoktur. Bir >andan din adamı yetiştiren okullar çogaltdarak meslek kunımu olmaktan çıkarümış ve temel öğretim kurnmlanna doniiştüriilmiişlerdir; öte yandan temel öğretim kunımlanna zorunln din derskri konarak egitim iki başh niteliğe sokul nuştur. Milli Egitim Bakanuğı'nın ders Idtaplannda bu ikili egitimin kanıtlan açıkça görülmektedir. Son yıllarda Batı dünyasında Türkiye'ye doniik gozlemciler bir kuşkuyu dile getirmekte, "Turkiye de Iran gibi olacak mı?" sorusunu \ sık yinelemektedirler. Mayın ilginç yanı şudur: tran şahlık yonetimini yıkıp cumhuriyeti ilan ederken, temelde şeriata dayalı rejimini benimsemiştir. Bu öraek şu açıklamayı getirijor: Turkiye'de geriye dönıiş için ille de saltanatın Uanına gerek yoktur. Cumhuriyet kavramının içi boşaltılabilir, yapılan değişikliklerle Ataturk cumhuriyetinden uzaklaşılabilir. Cumhuriyetimizin temel 0kelerinin başında laiklik bulunmaktadır. Laiklik, demokrasinin temel taşı olan vicdan ozguriügünu sağlamaktadır. Batıda vicdan ozgürlüğtinden fikir özgurluğune giden yolda yurunerek bugiinkü demokratik rejimlere vanlmış'tır. Vicdan özgiiriiigü olmayan bir demokrasi duşunulemez; çıinku din devletinde ozgur tarttşma ortamı yoktur. • Atatttrk cumhuriyeti, bugün bilİDçti halk kitlelerine ve ülkenin saglam giiçlerine dayanmaktadır. Ne var ki Milli Egitim düzeni yozlaştıkça, devletin diizenledigi öğretim kurumlannda laik cumhuriete karşıt kuşaklann jetiştiji de bir gercekür. Şeriatçı ve petrol zengini kimi ulkeden destek goren ümmetçi akımlann, zaman geçtikçe toplumsal ve ekonomik altyapısı biıyumektedir. Ataturkçü laik ve bilimsel öğretim tersine çevrilmiş, geriye doğru sayma donemi başlatümıştır. Eger öğretim alamndaki olumsuz yaünmlar bu i vme> le devam ederse, bir giın gelir, Atatürk cumhuriyetinin iceriğini boşaltarak çağdışı bir nitelik vermek isteyenle(Arkası Sa. 13, Sü. l'de) En büyük bayraıııı kuüuyoruz Cumhuriyetimizin kuruluşunun 63. yıldönümü törenlerle kutlanıyor ANKARA, (Cunhuriyet Bürosa) Türkiye Cumhuriyed'nin kuruluşunun 63. yıldönümü dun saat 13.00'ten itibarcn tum yurtta, dı$ temsilcüiklerünizde ve Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti'nde kutlamnaya başlandı. Kutlamalar, bugttn saat 24.00'e kadar surecek. Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla bugfin tum yurtta ve dış temsüciliklerimizde tOrcnkr yapılacak. Ankara'da dun 13.00'te Topraklık sırtlanndan yapılan 21 pare top atışıyla, törenlerin başladığı duyuruldu. Daha sonra, Ulus, Zafer Alanı, Guven Parfa ve TBMM'deki Ataturk Anıtlan'na çeknkler konularak saygı duruşunda bulunuldu. Ankara'da bugun ilk tören saat 9.00'da Anıtkabir'de yapılacak. Cumhurbaşkanı Kcnan Evrcn, Anıtkabir'e çclenk koyarak, Buyuk önder Ataturk'un manevi huzurunda saygı duruşunda buhınacak. Cumhurbaşkaıu Kcnan Evren, daha sonra TBMM'de dcvlct erkânı ve Ankara'daki yabana misyon şeflerinin kuüamalannı kabul edecek. (ArkaaSa. 13, Sü. l'de) 63. Yıl; Sayı: 22333 Cumhuriyet Kurucusu: Yunus Nadi AĞLAMAK VE GÜLMEK Beşıncı bası, 840 lira (KDV içinde} Çağdaş Yaymlan, Türkocagı Cad. 39/41 Cağaloğlutstanbul tlhan Selçuk 120 TL.fKDVdah,u 29 Ekim 1986 Çarşamba Evren'in mesaju o d a k l a n : Demokrasi çok hassas dengeler üzerine kurulmuştur. tşte bu nedenledir ki, Türkiye'yi başka yönetim şekillerinin kucağına sürüklemek isteyen iç ve dış ihanet odakları sistemin bu özelliklerinden yararlanarak, bu dengeleri bozmayı, tahrip etmeyi daima denemişlerdir. Bundan sonra aynı yolu takip edeceklerinden şüphemiz olmamahdır. T e a e l hedef: Demokratik sistem Batı ülkelerinde belli bir düzeye ulaşmış ve asgari müşterekler belirlenmiştir. Demokrasiyi geliştirme çabası veren ülkemizde de bu asgari müştereklerin altına düşmemek, temel hedefimiz olmalıdır. Hedef Batı demokrasisi ANKARA, (Cumhuriyet Biırosu) Cumhurbaşkanı Kenan Evıcn, Cumhuriyet Bayramı nedeniyle yayımladığı mesajında demokrasi konusuna geniş yer ayırarak, Batı ülkelennde demokrasi konusunda asgari müşterekler belirlendiğini, ülkemizde de hedefın bu asgari müştereklerin altına düşmemek olması gerektiğini söyledi. Evren, demokrasiye kastetmek isteyenlerin her defasında yenilgıye uğradıklannı da söyledi. Cumhurbaşkanı Kenan Evren Cumhuriyet Bayramı nedeniyle dun yayımladığı bayram mesajında, "Ulu önder Atafurk'ün kutsal emaneti, en gerçekçi ve yuce değerleri yapısında kunımsallaştıran siyasal rejimimizin ve ha>at tarzunızın adı olan cumhuriyetin 63. yıldönumune ulaşmanın sevincini milletçe yası>oruz" dedi. Evren, geçmışte olduğu gibi yakın tarihimizde de, zaman zaman cumhuriyeti ve demokrasiyi yozlaştınp yıkmaya yönelik saldınlann olduğunu belirterek, sonuçta demokrasiye kastetmek isteyenlerin her defasında yenilgiye uğradıklannı, ancak bu mucadelenin toplumda yaralar açtığım, sistemin duraksamasına neden olduğunu söyledi. Demokrasiyi asla vazgeçilmez bir yaşam biçimi olarak seçtiğimizi, yurekten benimsediğimizi kaydeden EvTen şöyle devam etti: "Ancak faziletler rejimi olan demokrasi, kişiye siyasi geleceğini tayin etmek gibi büyük imkânlara sahip kılmanın yanı sıra, ona sistemi konıma konusunda da ağır gorev ve sorumluluklar yuklemiştir. Demokrasi çok hassas dengeler uzerinde kunılmuştur. tşte bu nedenledir ki, Türkiye'yi başka yönetim şekillerinin kucağına suruklemek isteyen iç ve dış ihanet odakları, sistemin bu ozellikleriııden yararlanarak, bu dengeleri bozmayı, tahrip etmeyi daima denemişlerdir. Bundan sonra da a\nı yolu takip edeceklerinden şuphemiz olmamahdır DONATILDI Cumhuriyetin 63. yıldönümü kuOamakan dun öğleden sonra başladı. Her yü olduğu gibi bu ankmh bayram nedetüyte yurdun dârt bir yanmda binalar, cadde ve so • kaklar bayrakiarla donatüdt. Kapaüçarp'da iki yanda arahmmif dükkânlarm astığt bayraklarla cumhuriyetin kuruius yüdönumünü eşsiz bir görüntü ile karşıhyordu. Serbest faizin ilk adımı, yadesiz mevduatta atıldı Demokrasilerde duzene uyma, ya da anarşiyi secme toplumun, yani onu meydana getiren kişilerin fikir, tutum ve davranışlanyla orannlıdır. Demokrasi eger bir ulkede başarüı olamaz, yozlaşıp >erini, başka joneti'm şekillerine terk ederse, bunun sorumluluğunu, önce sistemin >npısını goz önünde tutarak tedbir almayanlarda aramak gerekir. Bugun dunya uzerinde demokratik sistemle yonetilen birçok ülke bulunmaktadır. Ancak, ber ulkede demokrasinin aynı yapı ve işleyişe sahip olduğunu söyleyemeyiz. Demokrasi, her mil(Arkast Sa. 13. Sü. l'de) Faizler 4'er puan düsürüldü Başlatılan "kısmi serbesti" ile vadesiz hesaptaki parasma en az bir ay dokunmayan tasarrufçu, bankayla anlaşırsa yüksek faiz alabilecek. Yeni faiz oranları yarından itibaren uygulanacak. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Merkez Bankası, vadeli mevduat faizlerinde 4 ile 1 puan arasında indirime giderken "serbest faiz" için ilk adımı vadesiz mevduatta başlattı. Merkez Bankası Banka Meclisi, dun öğleden sonra Hazine ve Dış Ticaret MusteşarlığYna atanan Yavuz Caneyi başkanhğındaki son toplantısında bir araya geldi. Banka Meclisi'nde yunirlükteki faiz sistemine ilişkin son düzenlemeler, Başbakan Tlırgut özal tarafından onaylandıktan sonra Canevi tarafından açıklandı. Yarından itibaren yururluğe girecek yeni sistem (Arkası Sa. 12. Sü. 4'te) DemireVin 'zorba'yu tepkisi: Zırva MEYDAIV OKUDU Cindoruk: Sıkıysa Antalya9ya sokmayın DYP Genel Başkam Hüsamettin Cindoruk, kendisini Antalya'da konuşturmayacağını ileri süren emniyet müdürü ve valiye meydan okuyarak, "Ben Antalya'ya gideyim de sıkıysa sokmasın" dedi. Cindoruk, vali ile emniyet mudürunün "uşak" olduğunu da ileri surdü. Demirel'in Antalya olayına tepkiler dün de sürdü. DSP Genel Sekreteri Nuri Korkmaz, hukuk devletini herkesin içine sindirmesini isterken, RP'den Rıza Ulucak polisle milletin karşı karşıya getirilmesini kınadı. ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) DYP Genel Başkanı Hüsamettin Cindoruk, kendisini Antalya'ya sokmayacağını ve burada konuşturmayacağını söyleyen Antalya Emniyet Müdürüne meydan okudu. Cindoruk, en kısa zamanda Antalya'ya gidip burada konuşacağını belirterek, "Sıkıyorsa konuşturmasm, erkekse soziınde dursun, ben bir gideyim de sokmasm, bir bacağının ölçttsünii alayım bakayım" dedi. DYP grubu dün Cindoruk'un başkanhğmda toplanarak, Antalya olaymı değerlendirdi. Cindoruk toplantıdan once gazetecilere yaptığı açıklamada, Antalya Vaüsiyle Emniyet Mudürunün, olayın sorumlusu olduğunu belirterek, vali ve emniyet müdürünu "Özal'ın uşağı" di(Arkası Sa. 13, Sü. 3'te) Demirel, Antalya olayları nedeniyle ANAP yöneticilerinin kendisine "zorba" demelerini "tezyif, boşboğazhk ve zırva" olarak niteledi. "Hem halkı dayaktan geçireceksin hem de zorbalığı kendine değil, başkasına atfedeceksin, bu olmaz" dedi. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ndeki haklann hepsinin Türkiye'de olmasını istediğini söyleyen Demirel, "Temel hakları koruyorum diye aşırı tedirginlik gösterip temel haklann özünü tahrip etmek, cumhuriyeti demokratik cumhuriyet olmaktan çıkarır"dedi. HAKKIERDEM ~ ISPARTA Isparta ve ilçelerinde, "basret giderae" gezisi yapan, kapatılan AP'nin Genel Başkanı Sükyman Demirel, Antalya olaylan nedeniyle ANAP yöneticilerinin kendisine "zorba" demelerini "tezyif, boşboğazlık ve nrva" olarak niteledi. Demirel, "Hem halia dayaktan geçireceksim, hem de sonra zorbahğı kaMİM değfl, baş(Arkası Sa. 13, Sü. 5'te) FAÎZ ORANLARI 52 45 40 30 10 48 41 36 29 tosmen serbest 3a» NE KAYBEDİ1İYOR? Bankalnnialfi 100 bin liralık tasarnıflann eski ve yeni faiz oranlanna göre net gdirlerindeki fark şöyle: 1 y ı l v a d e l i : 46 bin 644 lira net faiz geliri almırken yeni net faiz 43 bin 056 liraya indi 8 a y v a d e l i : 2 kez üst üste 6 ay vadeli hesaba yatınldığında yıllık net 44 bin 437 lira kazandırıyordu. Yeni oranlara göre bu gelir, net 40 bin 157 liraya düstü. 3 a y v a d e l i : 3 ay vadeli hesaplar, katlamalı olarak 1 yıl sureyle kalması halinde eski oranlara göre faiz geliri 41 bin lira düzeyindeydi Yeni oranlarla bu gelir, 36 bin 417 liraya çekildL Imk, Türkiye sımruu kapatu Irak, bu karan Barzani kuvvetleriyle ordu birlikleri arasında süren çarpışmalar nedeniyle aldı. Habur girişinin kapatılması sonunda Irak topraklannda kilometrelerce, Türkiye'de ise 3 kilometreye varan TIR kuynıklan oluştu. DİYARBAK1R, (Cumhuriyet) Irak, Habur'dan Türkiye'ye giriş yapılan Zaho gümruk kapısını kapattı. Irak topraklannda kilometrelerce, Turk kesiminde de 3 kilometreye varan TIR kuynığu oluştuğu bildiriliyor. Mardin Vali Yardımcısı Mebmet Seyman ve Habur GUmrukler Başmüdüru Yttksel Elban, Irak'ın Zaho gümruk kapısını kapatma karannı değiştırmesi için temasa geçtiklerini belirttiler. Ancak yapılan girişimlerden hiçbir sonuç alınamadı. Siirt muhabirimiz Cengiz Mu(Arkası Sa. 13, Sü. 8'de) ^ İSHRT •MKiyat ~ Tw S i o o ©MAR0IN u Enbaşanhyönetmen Yıbnaz HAKKÂRI SURIYE IRAK / HABUR lrak'a tek geçif kapısı ANKABA'dan ENtYtFÎLM Antalya Fttm Festivali'nde Atıf Yılmaz'm "Aaahh BeUnda"a en iyiflim şç Fttmde başrolde oynayan htüjde Ar, aynı lamanda en iyi kadm oyuncu ödülüne değer görüldü. "Aaahh Beltnda"nm önemli roUerinden birini de tsmet Ay üstleniyordu. YALÇIN DO&AN En başanh oyuncu Inanır Altın portakal 'Aaalıh Beliııda'ııııı En En En En En iyi kadm oyuncu: Müjde Ar. iyi erkefc oyuncu: Kadir lnamr. iyi yönetmen: Atıf Yılmaz. iyi senaryo: Yavuz Turgul. iyi görüntü yönetmeni: Aytekin Çakmak. MAHMUT T. ÖNGÖREN B. ECEVtT ANTALYA 23. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde en iyi film ödülünu Atıf Yılmaz'ın "Aaahh Beiinda" adlı filmi ahrken, ıkincüıği Şerif Goren'in "Vılanlann Öcu", iıçüncülüğü de yineAtıf Yılmaz'ın"Adı Vasfiye" adh filmleri aldı. Ay(Arkası Sa. 12, Sü. l'de) Bası MUletvekiUeri ANKARA Inönu galiba ilk kez "fırça attı" parti yönetimine ve Merkez Karar ve Yurütme Kurulu (MKYK) uyelerine. "Parti içi organlann birbirlerini her (Arkası Sa. 13, Sü. 2'de) SHP'DE GÜNDEM, KURULTAY UĞURMUMCU GOZLEM Cumhuriyet... CUMHURİYET 13. Sayfada Bugün cumhuriyetin kuruluşunun 63. yıldönümünü kutluyoruz. Neydi bu cumhuriyetin ideolojisi? Cumhuriyetin ideolojisi "tam bağımsızlık" içinde sürekli devrimlerie çağdaş uygaıiık düzeyine ulaşmaktı. Bu ideotoji, Mustafa Kemal'in şu sözleri ile açık seçik betlidir: (Arkası Sa. 15, Sü. 7'de)