Katalog

21 EKİM 1986 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 GÜLGEÇ Adolf Hitlertn tngütere'ye armağanı HATVANLAR tSMAtL Sürgündeki sanatçıların yapıtları Londra'daki Camden Sanat Merkezi'nde açılan "Sürgündeki Sanat" sergisi, Hitler faşizminden îngiltere'ye kaçan sanatçıların yapıtlannı içeriyor. Sergideki resim, heykel, fotoğraf ve mimari projeler, banş, kardeşçe yaşama özlemi vefaşist baskıların acımasızlığı gibi temalan işliyor. FÜSUN ÖZLEN LONDRA Hampstead, Londra'run mutena semtlerinden biri. Burada bugün yazar çizer sanatçı grubunun en kalburüstu olanlan oturuyor. Hemen komşusu olan Camden Belediyesi'nin desteğiyle oluşturulan "Sürgündeki Sanat 1933 / 1945 lagiiiere" karma sergisinin Camden Sanat Merkezi'nde yer ahnası, yer açısından iyi bir seçim. Yıllar önce sanatçüar dahil, Avnıpa'dan gelen goçmenlerin yoğun olarak yasadığı bu semt son zamanlaıda farklı bir kişilik gösteriyorsa, kuskusuz bu farklılıkta yabanca kökenli sanatçıların payı da bıılunmakta. ADA SAKtNLERİNlN TUTUMU Sergide yer alan yapıtlann ortak özeUiği, 19331945 yıllan arasında ve lngiltere'de yasamış göçmen sanatçılar tarafından üretilmiş olmalan. Bu sanatçüann büyük bölümünu, Avrupa'da hızla yayılan faşizmden ve Musevi düsmanltgından kurtulmaya çalısan anti faşistler ve Museviler oluşturuyor. 193345 yıllan arasında özellikle Almanya, Avusturya, Polonya, Macaristan gibi ülkelerden çeşitli siyasi ve sosyal baskılar nedeniyle kaçmayı düşilnen sanatçılar için en uygun Ülke Ingiltere gibi gözüküyorduysa da bunların yuz yüze geldikleri güçlükler de vabana atılası değildi. Gönüilü sürgüne geldikleri bu adanın sakinleri gerçi 4 PİKNİK PtYÂLE MADRÂ HIZLI GAZETECİ NECDET ŞEN TOPLAMA KAMPINDA MUCÎZE Londra'daki "Sürgündeki Sanat" sergisbtdt Avrupa'daki Nati zuimü karjuptda tngttttn'ye göç edm sanatçüann 193345 yıOan arasmda yaptıkian yaptttar sunuhıyor. Marttn Bloeh'un 19Wtagerçtklejtirdiği "Ibplama Kampında Mucite" adb tablo da buntardan. manıydılar, ama Musevi düşmanı olmamalanna rağmen, ülkelerinde ağırladıklan Alman Yahudilerini yine de önce Alman vatandaşı olarak görüyorlar ve çelişkili bir tavır sergiliyorlardı. Nitekim 1938'de Londra New Burlington Galerisi'nde düzenlenen "20. Yüzyı] Alman Sanatı" adlı sergiye pek ilgi gösterilmemesine biraz da bu tutum yol açmıştı. HİTLERİN EN İYt İŞtl lngiliz sanat çevreleri aslında Fransız "avantgardV ına sempatiyle bakıyorlardı, ama bu yıllarda modern sanat akımları pek hoşgörüyle karştlanmıyordu. Hele "aşınhklar" en düşman ülke olan Almanya'dan geliyorsa, iyice cezalandırılma yoluna bile gidilebiliyor, en acunasız eleştınlerden kaçınılmıyordu. 1938'deki toplu sergi için Raymond Mortimer, "New Statesman"da "Bu sonsuz çirkinliklerin sergüendiği satondan çıkanlar ancak şnnu söyleyebUin Bu resimleri HWer yasaktadrysa, bu, Hitler hakkında duydugum en iyi şeydir" diye yazmış. MİÎİİYETİ NE OLURSA OLSUN 1986 eylül ekiminde Camden'deki sergide resim, heykel, fotoğraf ve mimari projeler yer alıyor. Yapıtlarda kaçınümaz bir tema birliği hemen göze çarpmakla birükte, sanatçılar farklı biçim ve yorumlarıyla birbirlerinden ayrılıyor. Bu serginin, insanın içine keyif ve yasama sevinci dolduran bir sergi olduğu söyleneroez, ama Avrupa tarihinin en yüz kızartra dönemmde, milliyeti ne olursa olsun, sanatçıların banş ve özgürlük uğruna verdikleri kişisel ve toplu mücadelenin somut bir kanıtı bu sergi. Tablolar, heykeller, fotoğraf ve afişier genellikle banş, kardeşçe yaşama özlemi ve faşist baskıların acımasızlığı gibi konuları vurguluyor. Heartfield, Schvritters, Kokoschka gibi ünlü isimlerin yapıtlarından örneklerin de bulunduğu sergi, aynca sürgündeki sanatçüann lngiliz sanat ve kültür çevrelerine katkılanm da ortaya koyması açısından önemli. Bu sanatçılar, büyıik değişim ve akımlara neden olmamışlarsa da, çalışmalanyla bu kapalı ve gelenekselci toplumun modern sanata yaklaşımını etkilemişler. ÇİZGtLİK KÂMtL MASARACl !? ^ ( AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN Alman Na7İ7minin amjing? düş Kişisel beğenim daha da çağdaş DtKMEN GÜRÜN UÇARER Istanbul Şebir Tiyatrolan yeni mevsimi losa bir süre önce açtı. Şu sıra Harbiye Muhsin Ertuğrul'da Earipides'in "Medea'sı, Fatih'te Mnrathan Mungan'ın "Taziye"si, Üskttdar'da Claude Magnier'nin "Döae Döne"si sergüeniyor. lstanbul Şehir Tiyatrolan'nın Genel Sanat Yönetmeni Gencay Gttrün'le bu yılın yeni repertuan ve Oda Tiyatrosu'na ilişkin tasanlar üstüne konuştuk. Sayın Gencay Güriin, bir fmciieme yaparsak, bu mevsim de IgİBC ve OBtarta bir repertacn var$efcir Hyatrotan'aıo. Reperılanr çaltşmalan arasında sizin kişisel olarak ön planda degerlendirdiginiz noktalar nelerdir, kısaca söz eder misiniz? GÜRÜN Benim kişisel beğenim daha da çağdaş oyunlara ağırlık vermekten yana; zor da olsa, az da seyirci bulsak, dünyada oynanan en çağdaş oyunlan burada oynamak isterün. Çağdaş konular, bugünün problemleri beni çok çekiyor. Gecen yıl "Gazete Gazete"yi, bu yıl "Katharina Blum'un Yitirilen Onıtnı"nu seçerken olduğu gibi. Ikinei olarak, bugün tiyatro seyircisinin yavaş yavaş tiyatrodan uzaklaştığını görüyorum. Bizim tiyatromuzda geçen sene bu olmadı; ama demek değildir ki böyle bir sorun yok. Bir azalma var seyircide. Şehirlerin büyümesinden deyin, başka nedenlerden deyin, ona girmek istemiyorum. Her piyesin bir özelliği olmasına gayret ediyorum. Bir çekici yönü olmaL. Bu, yazannda olabilir, yönetmeninde, konuk sanatçısında, çevirmeninde veya piyesin orijinalliğinde olabilir. Mesela "Hayavata"yı seçerken Türkiye'de hiç denenmemiş, yapılmarruş bir şeyi, bir ş.iiri çok değişik bir şekilde sahneye getirmekti amaç. Heiorich Boll aym şekilde hiç oynanmadı Türkiye'de. Zaten tiyatro yazanndan çok, roman yazarı. Onun uyarlanmış bu yapıtı da çok güncel bir konu, üzerinde çok tartışılan bir konu. Türkiye'de de ona benzer çok olaylar oluyor; her gün gazetelerde okuyonız. Gencay Güriin, Istanbul Şehir Tiyatrolanrepertuvannıanlattı: Yeni mevsime 3 sahnedeki oyunlarla giren Istanbul Şehir Tiyatrolan'nın yöneticisi Gencay Gürün, zor da olsa dünyada oynanan en çağdaş oyunlan burada oynatmak istedîğini belirtiyor. Ancak Gürün, bugün tiyatro seyircisinin yavaş yavaş tiyatrodan uzaklaştığı kanısmda. ğim oyunu da "Vişne Bahçesi". Yülardır, mümkün olsa, "Vişne Babcesi" oynansa diyordum ve bir Sovyet yönetmenle çalışmak her zaman çok istediğim bir şeydi. Bu kadar sevdiğim bir yazan kendi ülkesinin çok iyi bir yönetmeninin yorumlamasım, onların Çehov'u nasıl algıladığının Türk halkına sunulmasını arzuluyordum. nu her zaman başaramam, ama eser seçiminde temel fikrim bu. Oda Tiyatrosu'na yonelik projelerinizi açıklar mısınız? Tiyatromuzun en büyıik eksiklerinden biri olan "deneme tiyatrosu" koousunda düsıinceleriniz? GURÜN Deneme tiyatrosu için büyuk sahalar gerekli. Ben deneme tiyatrosundan yanayım çok, ama dediğim gibi, boş bir saha şart bu iş için ve şu andaki binalanmız buna müsait değil. Oyunculan buakıp, diğer piyeslerin dışmda, belki üç dört ay çalışarak özgun şeyler çıkartmalarını isterim ve bunun yapılamamasmdan dolayı büyük bir eksiklik duyuyorum. Üzulerek söyluyorum bunu. Ilk fırsatta elimize böyle bir saha geçtiği zaman deneme tiyatrosurtu gerçek leştirmeye çalışacağız... Oda Tiyatrosu başka bir şey. Bazı oyunlar vardır ki, seyirrisi çok azdır ya da çok küçük bir yer ister, büyük saionlara hitap etmez. Az kişili oyunlar ya da zor oyunlar. Bunlan biz az seyirciyle denemek istiyoruz. Mesela Sam Sbepbard bugün Amerika'nın en önemli yazarı belki de. Bizde hiç oynanmadı. Oynanması güç, çünkü Sam Shephard'ın dünyasım anlamak güç. Biz onun bir oyununu düşünuyoruz. Tanç Yatanan sahneye koyacak. Belki de festival içine alabiliriz. "Orpbans" diye bir oyun izledim. Çok zor bir oyun. Suçlu çocuklann iç dünyasım veren, acunasız ve şiddet görünümünün altındaki sevgi arayışını çok vurucu bir şekilde işleyen, çarpıcı bir oyun. Onu değerlendinneye çalışıyoruz. Sonra, "Sonbahar SonaU" üzerinde duruyoruz. Biliyorsunuz, fngmar Bergman, filmini yapmıştı. Atbol Fugard, Oda Tiyatrosu için düşündüğumüz bir başka yazar... Bu tür oyunlann geniş kitlelere hitap edeceğini sanmadığunız için, daha zor tiyatroya yönelen küçük gruplara Oda Tiyatrosu'nda oyun sunmak istiyoruz. Bu şekilde biraz da kendimizi tatmin edeceğiz. Ne Fatih, ne Üsküdar'da seyirci bulabileceğimizi sanmıyorum böyle oyunlara. Harbiye'de küçük bir seyirci grubuna hitap edersek, belki yavaş yavaş bu tür oyunlarm seyircisini yetiştiririz diye düşünuyorum. TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARMAN 21 Ekim ED/SON'UN AMPULÛ SU6ÛU, AMESt/CAL/ ŞüLUÇÇü p ALI/A eD/^OAJ, ILK. eLEKT&K AMPULÛNÜ UZUN so/ee /şt#&AMD//etoAYi ' y7LLAR£>A, SAf/ttf St/SA, CAMDAM YAPlLMIÇ AMPUIÜN FLAMAAJ AgAyAA/ SD/SON, S/AJHAL/AJE seri/e/ıes/cece/t: FLAMAAJ XLÖA4Ü&L£$rİŞ>'YAfZMffr/£a'Çr£ BİR 8U LEK AMPULÛ Zor oyunlar "Resanlı Ali iiesıanı"nda HaMna Bej'in anısına bir şey yapmak istememiz ve "Keşanlı Ali"nin bizim müzikal klasiklerimizden biri olması etken. Bir de Rnzante var. On aJtıncı asırda Shakespeare'den önce yaşamıs ilginç bir yazar... Repertuara alınan eserlerin bir özelliği olmasına çalışıyorum, belki bu 5 0 YEL ÖNCE CUMHURİYET Atatürk Efgan Harbiye Naztnnı kabul etti Ankara 20, (Telefonla) Efgan Harbiye Nazırı Mahmud Han, bugün trenle Ankaradan Yahşihana kadar giderek bir tenezzüh yapmış ve fabrikalan gezmiştir. Aziz misafirimiz akşatn geç vakit Ankaraya dönmüştür. Efgan Harbiye Veziri bu akşam Atatürk taraf ından Çankayada kabul edilmis ve uzun müddet Ataturkün nezdinde kalmışttr. Mahmud Hanın yann akşam hareket etmesi mukarrarken hareketi gecikmiştir. Muhterem misafirimiz cuma gunü de Ankarada kalacaktır. 21 Ekim 1936 şofaj ve asansör gibi bir çok asrî tesisat fennin en son terakkiyatmdan istifade ederek yapılacaktır. Hastane içinde kömür kül gibi pisletici maddelerden hiçbir şey yakılmayacak ve bütün bu tesisatta buhar kullanılacaktır. Hastane 300 yataklı olacaktır. Edirne lstanbul asfalt yolunun üzerinde yartm milyon lira sarfıle yapılacak olan bu hastane Cumhuriyet hükumetinin değerli imar çalışmasımn asırlara devrolunacak bir anıtı olarak kalacaktır. Hastane projesi memleketin genç ve güzide mimarlanndan Abdullah Ziya 19361986 tarafından hazırlanmış ve yapılmaga başlanmıştır. HER PAKETTE BlR KUPON Çorluda muazsam ve modern bir hastane Üçüncü Kolordu Komutam General Salih Onurtağ, Çorluda Kolordu adına yapılan hastanenin betonarme temeller üzerine taştan duvann ilk taştnı evvelki gun koymuştur. Genç ve değerli komutanm Onune geçîlmez dileğile başlanan hastane, canlannı yurd aşkına seve seve veren değerli subay ve askerimize bir sığınak olacaktır. Hastane mutfak. çamaşırhane, HERSOKUPONA 1İKRAUİYE BİLSAK'TA BUGÜN SosvaJizmİD Guncel Meseleteri (1): 19.00 MURAT BELGE "DEMOKRASİ ve SOSYALİZM" GörseJ Sanat Atoly: 10.00/13.00 BoyaDesenTasanm MEHMET GULERYÜZ C»feFo>er: 10.00/17.00 Çay, kahve, pasta, hafif içkiler, yerli ve yabancı basın Lokanta: 20.00 BÜLENTSUMRU (gitar) Yer ayırtmak için: 143 28 7999 Muhabirlert Derneğfnin BİLSAK: Sogancı Sok. 7 ^ tkime kadar HmbyaOteu Cihangir Wndt izlenebOecek. Gönvleri dolayıstyla dünyarun çtfiüi yerlerinde çahşmak durumunda olan dört Sovyet yönetmenle 'Vişne Bahçe»rnde "Tadye" genç bir yazann, bence çok yetenekü bir yazann eseri. Genç yazarlara daima destek verilmesi gerektiğini düşunüyorum. Her zaman elimize geçmiyor genç yazariann çok güzel piyesleri. Ûstelik köy piyesi gibi olup, geleneksel kökenli olup, aslında çok çağdaş ve şiirsel bir tragedya olrriası da bana çok cazip geldi. Çehov ise çok kişisel, çünkü en sevdiğim yazar; ve en sevdi tSTANBUL BÜYÜK ŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIGFNDAN 1) lstanbul şehirlerarası otobüs terminali inîaatı işi; KDV dahil 19.954.000.000.TL. (1986 yılında 1.995.400.000.TL., 1987 yılında 17.958.600.000.TL. ödenmek üzere) kesif bedel dahilinde ihale olunacaktır. Geçici teminatı 544.200.000. liradır. (Şartnamea 300.000.TL. bedelle Yatırun Planlama MüdurlOgü'nden temin edilebüir.) 2) BakırköyAtısalanı Mezarlıfc, BaJarköyAtı*alam Kemer Mah. Mezarhğı, KadücöyMerdıvenköy ve Sahrayı Cedid Mezarlığı, BeykozKavacık Mezarbğı, ÜmraniyeKocatepe mezarlıklannda yapılacak ihata duvarlan, bekçi binalan, demirkapı ve yol insaatlan i$i; KDV dahü 338.495.267.TL. (1986 yıünda 118.495.267.TL., 1987 yılında 220.000.000.TL. Odenmek Ozere) ke$ıf bedel dahilinde ihale olunacaktır. Geçici teminatı 9.231.689,10 TL.'dir. (Şartnamesı 40.000.TL bedelle Yatınm Planlama Müduriügü'nden temın edilebüir) Yukanda beliıtilen işler 11 Kasım 1986 gunü saat 11.00'de IsıanbuJ Büyük Şehir Belediye EncUrneni'nde 2886/36'ncı maddesine göre kapalı zarf eksiltmesi usulü ile şartnamesı veçhüe ihale olunacalctır. ihaJelere katılmak isteyenlerin geçici teminat mektuplan ile ihale, taül, dilekçenin verildiği günler hariç olmak üzere eksiltme tahhinden en az 3 gün önce tstanbul Büyük Şehir Belediye BaşkanhgVna bajvuru sonucu aJacaJdarı ihaleye istirak belgeleri ve $annamelerinde beürtilen diğer belgeler ile teklif mektuplannı içeren kapalı zarfTarı ihale günü saat 9.30'dan 10.00'a kadar lstanbul Büyük Şehir Belediye Encumeni'ne venneleri l d Basın: 29694 yuzü aşkm kadm ve erkekfoto muhabtrtnden obtşan Beyaz Saray Foto Muhabirleri DerneğTnin ödülu n lü sergtsinde Tbnt dergisinden David Hume Kennaiy, Japon foto muhabirlertni görüntülediği ve ESKI tablolarmız Tuğralı "Bawd" (Hücum) advu tajıyan fotoğraflanyia renkli magazin daanda btrinciHk ödülüne değergögumuşlenniz ve elyazma ' rübnüftü. Beyaz Saray Foto MuhabirleriDtrneği, 1921'de ABD Bafkam Wantn C. Hardingtn yönetieserlerinız için Troy 140 79 36 mi arasmda kurubnustu.