Katalog

17 EKİM 1986 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 ÎSMAÎL GÜLGEÇ SİNEMA ATÎLL DORSAY HATVANLAR KEVf KİME DUM DUMA BEHlç AK FAKİR BA YKURT UYARLAMASI Şerif Gören'in basanü Fakir Baykurt uyarlamaa "Yüanlann öcü "nde başroüeri Fatma Girik Oe Kadtr Inanır paykifiyor. "Ytianlann öcü", önümüıdeki mevsüne Turk süteması açısından urnutla bakmamıv sağlayan bir yapıt. Şerif Gören'in Fakir Baykurt uyarlaması başarılı Olumhı bir sezonun müjdecisi Baykurt / Yönetmen: Şerif Gören / Senaryo: Yavuzer Çetinkaya / Göruntü: Aytekin Çakmakçı / Müzik: Arif Sağ / Oyuncular: Kadir înanır, Fatma Girik, Serpil Çakmakh, Nur Sürer, Erdal Ozyağalar, Ihsan Yüce, Savaş Yurttaş, Ahmet Evintan, Mustafa Yavuz, Gönül Bayhan / Emek Film yapımı / Kent, Sinepop, Şafak, vb. "Köy rommnı", kuşkusuz edebiyatımızın en çok tartışılan konulanndan, alanlanndan biridir. Bir dönemde başköşeye geçip kurulan köy romanının sonralan oldukça ciddi biçünde tartışıldığını, "saklh" (aatheatk|ue) yanıniD, "yasaBmışiıgT'nın enine boyuna söz konusu edildiğini gördük. Fakir Baykurt da comanlan bu tartışmalarda en çok konu edilen yazarlardan biriydi. "Yüaalann öctt", kuşkusuz Baykurt'un yapıtını ycnidcn gündeme getirecek ve bir dönemdeki hayranbk kadar, daha sonralan getirilen oldukça ağır eleştirilerin, gidcrek saldınlann haksızlığmı da kamtlayacaktır. YıİMİana Ac« / Eser: Fakir "Yılanlann öcü 1 1 , gerçekten de köy fümi denince akla gelenden farklı yanlar içeriyor. Oncelikle bir sahne oyunu havası var fîlmde: Bu, filmin hemen tümüyle tek bir ana mekânda geçmesinden kaynaklanıyor en çok... Irazca Ana'nın evinin önünde Haceü'nin yaptırmakta olduğu temel kaası, filmin ana dekoru.. Bu dekor önünde, kişiler, baştan beri varlığı duyulan / duyurulan bir ana ikilemin ve bunun oluşturduğu bir trajedinin kişileri gibi gidip geliyorlar... Bir inat, Öfke ve mücadeie anıtı gibi dikilen yaşlı Irazca Ana, anasının yolunu izlerken, bir yandan da iki kadınlı erotik düsler gören Kara Bayram, hırslı ve aptal Haceli, Haceli'nin gözü Bayram'da olan tatminsiz karısı Fatraa, Kara Bayram'ın üç cocukiu, dördüncüsUnü de kamında taşıyan uysal kansı Hatça, düzenbaz köy muhtan, olaylann seyircisi, tanığı ve "mesajcts" korucu Mustafa... ği ve AytcUn Çakmakçı'nın özellikle gece sahnelerinde oldukça başarılı olan göruntü çalışması içinde perdeye yansıyan kişiler, en dramatik sahnelerde bile gülünç, en gülünç sahnelerde bile dramatik olmaktan kurtulamıyorlar. Tıpkı gerçek yaşamda olduğu gibi... Irazca Ana'nın Haceli'nin temellerine "s*çması", Kara Bayram'ın Hatça'ya ilk kez sahip olması, Kara Bayram'la Hatça'nın "doldunnak" fiüi üzerine gelisen erotik söylemleri, kaymakamın karşılanması gibi sahneler, küçUk çapta birer mizah başyapıtı... öte yandan, Ş«rif Göreo'in özellikle "Finur'i dan beri gelişen bir özelliğini, düzeyli, etkili bir kırsal kesim erotizmini bu fılmde de, hem de doruk noktalarına çıkarak gerçekleştirdiği gözleniyor. Gören, bu alanda Baykurt'u da aşarak köy erotizminln hiç de kent erotizminden aşağı kalmadığını işlemiş olan KemaJ Tahir, Necati Cumalı gibi yazarlarımızın izinden gidiyor. "Yüanlann öcü"nün içerdiği erotizm, gerçekten de görülecek sey... PÎKINÎK PtYALE MADHA HS2U GAZETECİ NECDET 'Aman yarran, dur ma ' G&vaye Kalmadan oöian "CART l" diya saplamaz mı frıçağı aâameaaztn r l ŞEX Merkezi otorite zinciri Ne anlatır "Yılanlann ö c ü ? " Filmin başında 1956 yılını yasadığı özenle belirtilen yoksul bir Doğu köyünde, merkezi otoritenin uzantısı ve temsilcisi olan muhtarlık kurumunun haksızın, sömürücünün yarunda yer aldığı zaman doğan otorite boşlugumı ve bu durumda bir ust makam olan kaymakamın işlevinin ne denli önem kazandığını anlatır... Kuşkusuz daha başka birçok şey de: "Cahfl" köylümüzün gereksiz mülkiyet, yerleşme, sahiplenme tutkulanyla kırsal yasamın nasıl kolayca ve gereksiz yere cehenneme dönüşebileceğini, boynu bükük gözüken in<mnifni7in beklenmedik koşullarda nasıl diklenebilecegani, en geri kaimış bir yaşam çerçevesi içinde bile onurunu, hakkını korumanın olanakiı, giderek gerekli olduğunu... Bu açıdan Baykurt'un romanı, kuşkusuz bir "tez ronuuu"dır, söylendiği gibi... Yüzde yttz gerçekliğin peşinde olan bir roman değildir belki, yine söylendigM gibi... Ama tezini önemli, ciddi, çagdaş buluyorsak, bu tezi biz de sahjpleniyorsak, romana / yapıta / yazara karşı çıkmaınızın bir anlamı kalır mı? Şerif Gören'in özellikle ' Firar"dan beri gelişen bir özelliğini, etkili bir kırsal kesim erotizmini "Yılanlann öcü "nde de, hem de doruk noktalarına çıkarak gerçekleştirdiği gözleniyor. 'Yılanlann öcü", mevsimin sinemamız açısından ilk sürprizi. Tüm bu kişiler, kısır bir çevrenin gundelik kaygılan, sorunlan, sttrtüşmeleri içinde dolanıp gidiyorlar. Ama "Baykurt/Gören ikilisinin temel başansı, bu kaygüarı, sorunlan kısa zamanda hepimizce izlenir, giderek paylaşüır hale getirebilmeleri, klasik deyimle "evrensel" kılabilmeleri... Girik'in görkemli oyunu Ama tüm bunlardan öteye, yapıtın asıl özfl ve bildirisi kalıyor geriye... Irazca Ana'nın kişiliğinde ve tavnnda belirginleşiyor bu bildiri... Baskı, zulüm karşısında direnmek, savaşmak, "pısmamak" gereğini anımsatıyor, yaşlı kadın... Ve "gece bile olsa11, tüm köyü çevresine toplayıp, muhtarı ve Haceli'yi dava etmek için şehre doğru yollanıyor... Tam bir takım oyunu kuran ve hepsi de çok iyi olan oyuncular arasında, Fatma Girik'in oyunu, özellikle son sahnesinde insanın gözünden yaşlar getirecek bir düzeye çıkıyor. Girik'i "Yüanlann Öcü"nde görmek gerek... BiRİNi &ULPU, YuKlENpİKÇE V e bitmeyen yasaklar Filmin ilk çevriminde yasaklandığını ve ancak rahmetli Gürsel'in el koymastyla gösterilebildiğini büiyoruz. 20 yıl sonra bu yeni çevrimin yeniden yasaklanması ve bir yıl sonra, ancak Danıştay karanyla gösterilebilmesi karşısında ise, insan kiiçUk dilini yutacak gibi oluyor... Türkiye'de bazı şeyler illa da bu denli zor, bu denli geç mi değişecek? "Yılanlann öcü' 1 , amacına ulaşmış, başarılı bir film... Mevsimin sinemamız açısından ilk sürprizi, ilk çıkışı, olumlu bir sezonun müjdecisi... ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACl Yoğun köy erotizmi Yavuzer Çednkaya'nın romandan yaptığı başarılı senaryo uyarlaması, Baykort'un bir özelliği olan, alabildiğıne trajik bir açmazda yakaladığı kişilerin öyküsünde bile mizahi, komik öğeyi dışlamama tavnoı koruyor, giderek pekiştiriyor. Şerif Gören'in çok gelişmiş bir dış mekânı kavrama özelli NİfE Irkçı ve beceriksbs Ktztl Şafak (Red Dawn) / Yönetmen: John Milius / Oyuncular: Patrick Swayze, Ce. Thomas Howell, Ron O'Neal, William Smith, Powers Boothe, Lea Thompson / Beyoğlu Emek. "Kızıl Şafak"ta John Milius'un imzası var AĞAÇ YAŞKEN EĞÜJR Tf, KEMAL GÖKH durmuyor rau? Bunlar geldiğine Neymiş? Almanya'da (Allah göre Ruslar niye gelmesin diye korusun!) Yeşiller iktidara geçıp düşunmuş olmalı.. Sahi, niye gelAvrupa'run fuzelerle donatımını mesin? Ve niye bu konudan da engellemişler.. Batı birliği dağılfilm yapılmasın? mış, NATO çökmüş.. Ve SovyetBATI GÖZLÜGÜYLE ler, Avrupa'yı bir yana bırakıp Amerika'ya dalmış.. önce Küba Ne var ki "Kızıl Şafak" beceve Nikaragua güçleri sınırlan ge riksizce yapılmış, kötü bir film.. çip ABD'ye sızmıslar.. Arduıdan ŞENER ŞEN KA YMAKAM Atıf Yümaz'm ytni fUminin ba da Sovyetler, bilmem kaç tumen Gerçek bir gerilimden yoksun. şoyuncusu Şener Şen. Reşat Nuri Güntekin 'in romarundan uyarla iniş yapıp bir bölgeyi işgal et İki saat boyunca ne 89 kahrale manınızı gerçekten tanıyabiliyor, rum "Değirmen"de Sener Şen kaymakamı canlandınyor. mişler.. Bu "işgal bölgesi"nde iş onlarla kaynaşabiliyorsunuz, ne kence, infaz, kıyım gırla gidiyor. de gerçekten çekici, şürükleyici Allahtan ikisi kız, 8 kahraman li bir şej'ler var filmde. Üstüne üscseh'miz var.. Onlar nereden bul lük, ırkçı bir film bu.. Hayır Sovdukları belli olmayan, otomatik yetleri "istilacı" olarak gösterdiği tufekten bazukaya bir dizi silahla için değil. İlk sahnede, tarih anve acemiliklerinin açıklayamadı latan öğretmenin söylediklerine Kültür Servisi Atıf Yılmaz Atilla Ogultekin, Ekrem Dumer ğı bir savaş ustalığıyla, ortalığı dikkat edin, filmi görurseniz.. ın yeni fılmi "Değinnen"in çeki ve Azmi Örses paylaştılar. birbirine katacak ve "işgaJcileri" Öğretmen, bu bolumde Hunlami tamamlandı. Barış Pirhasan"Değirmen" Nadya rolunü temizleyeceklerdir. "Amerika'nın rı anlatıyor, Buyük Hun Impam Reşat Nuri Güntekin'in aynı üstlenen Devlet Balesi sanatçıla kurtuluşu"ndan sonra ise, onlar ratorluğıı'nu.. Ve Hunlar için adlı romanından yola çıkarak se rından Serap Aksoy'un ilk sine ve diğer kahramanlar, bir anıtla anlartıklan, onların savaş biçünnaryosunu yazdığı "Değirmen" ma filmi. Serap Aksoy, daha ön anılacaklardır... lerine, gercekleştirdikleri kıyımsinemamız ölçülerine göre ce senaryosunu Altila tlhan'ın "üstünvapım" özellikleri taşıyan yazdığı "Kartallar Yüksek Uçar" ABD'nin yeni sağ kuşağından John Milius'un "Kızıl tarihsel bir guldürü niteliğinde. adlı TV dizisinde oynamıştı. Şafak "ı, beceriksizce yapılmış kötü bir film. Üstelik ırkçı Yardımcı yönetmenliğini LeyFilmin çekimi sırasındaki ilbir film. Hayır, Sovyetler'i "istilacı" olarak gösterdiği la Özalp'in, görüntü yönetmenginc yanlardan biri de, Abdülhaiçin değil. Tarihe de ırkçı bir gözle baktığı için. liğini Orhan O|uz ! un üstlendiği "Değinnen"in müziğini Arif Er mit'in 1870 yüında kullandığı vagonun değerlendirilmesi oldu. "Kızıl Şafak" Amerika'nın lara, işkenceleredeğin söyledikkin hazırladı. Çekimleri yaklaşık Haydarpaşa'daki tamir atölyele"yeni sag" kuşağından diye bi leri gerçek yanları olsa da öyleiki ayük bir çalışmayla Kula'da Yeni Kadıköy rinden birinde çürümeye terk Iinen John Milius'un yazıp yo sine abartılmış ve öylesine bir gerçekleştirilen fılmde kaymaiskelesi edilmiş bulunan vagon, o günkü nettiği bir film.. ABD'de anti kan şehvetiyle söyleniyor ki, Mikam rolunü Şener Şen üstlendi. haline getirilerek fılmin final boSovyet filmlerin moda olduğu lius'un tarihe de "uygar Batı" "Deginnen"de çeşitli rolleri de Evvelki gun yerine konulan lümlerinde Şehzade Şemsettin'i bir dönemde, bir Sovyet istilası gözlüğüyle baktığı iyice anlaşılıAH Erkazen, Serap Aksoy, OrAkayın yeni Kadıköy nı konu olarak ele almayı duşun yor. Bu ba^langıçtan sonra Rushan Çağman, Levent Yılmaz, Ta Sanpınar'a getiren vagon olarak Haydarpaşa iskelesi dünden muş Milius.. Bilimkurgu filmle lara da aynı gozlukle bakılmasınnk Pabuççuoglu, Dursun Ali Sa kullanıldı. itibaren açılmıştır. Dtin bütün rinde dunya uzaydan gelen yara dan rahatsız olmak için hiç de noflu, Oktav Sözbir, Taner BarYapımcı firmanın yetkilileri, Kadıköy ve Haydarpaşa tıkların, "E.T"lerin, canlanan Sovyet sempatizanı olmaya gerek las, Kemal ınci, Necdet Yakın, "De^rmetf'in Antalya Film Fesvapurları bu iskeleye yanaşmış ölülerin, turlü çeşitli hayvanla yok. Bırazcık aklı başında olmak Ayhan Tannver, Orhan Ercin, tivah'ne katılmayacağını, uluslave buradan kalkmışlardır. nn, ceset yiyenlerin, vb. sempa yeterli, bu filmden uzak durmak Erol Durak, Cihal Tamer, Nuri rarası şenliklere katılmasının taYolcu vapurlarından başka tik yaratıklarm istilasına uğrayıp için... Ttağ, Liuer Suer, Suna Tannver, sarlandığını acıkladılar. binlerce kişi de yeni iskeleyi TARİHTE BÜGUN MÜMTAZ ARIKAN 19Z4'TE BU6ÜN, TOPKfiPI 17Ekim Aüf l&lmaz'ın Değirmen fîlminin çekuni tamamlandı TOPMP/ SARAY/ MUZESl.. , MIJ2S OLAeAK HAIM1H MEHM£r THOAFiNDAfJ TEMEU ATILflN , VÜ2Y/L OSMANU HÛIOJ MDAeiAglNA ZCHurUJK Ee. PADıÇAN ZAMAN'MÛA ÇPŞ/rp EKZ£N&'*JLEŞEM SABAYA SCM BlMAYt XIX. YUZYILDA AgPULMeCıT X4P77F?U/f!7. BU Ö££IU6< M£PENlYLE, TOPKAPI SAeAY^HEZ. KÖŞeSıNDE PE&Ş7£ MılUARİ flMLAYIŞ VE Z€\/Kl yAMSlTAM grg YAP/LA/Z TCPLULüĞu f MÜZE OLOUĞU SlgAPA, İO3 TAgAF/HPAAI SAK/l/P KOeüttAN S4£Ay?A/ gÖLÜMjEfZİ KAPAU guUINMAkTflVt>t. S , R.FSKAÎ TArtL OLAN OUMA ĞUNLEBl ZtyAPETe AÇIK OLMAMASI PA EL£ŞrietLe:?Z£ NeCEM OiMAKTAiPf 50 YIL ONCE CUMHURtYET görmek için şehrin her tarafmdan buraya gelmişlerdir. Yeni iskeienin daha bazı noksanları vardır. Bu noksanlann bir kısmı mefruşata, bir kısmı da iskeienin aslına aittir. tskele yedi duba üstüne kurulmuştur. Eni 24 boyu 80 melrodur. Alt kat gişelere, yolcu salonlarına, büfelere, eşya mahallerine; üst kat da 17 Ekim 1936 memur odalarına, salona ve kazinoya aynlmıştır. tskele 300.000 liraya çıkmıştır. Bunun mfsını Akay, nıfsını da Belediye vermiştir. İskeienin kazinosu Belediye tarafmdan kiraya verilecektır. 19361986 Efgan Umum Erkanıharbiye ' " reisi Mehmed ömer Han ve " \ Afganistanm Berlin orta elçisis\ Allahanuvaz olduğu halde '• dun sabahkı ekspresle "'! şehrimize gelmiştir. Muhterem misafırimiz iki giin tstanbulda kalarak şehrimizi \ gezdikten sonra Ankaraya, oradan Bağdada, sonra Tahran yolile Efganistana gidecektir. Efgan Harbiye Veziri Efgan Harbiye Veziri Meraşal Mahmud Han, refakaüerinde