Katalog

14 EKİM 1986 EKONOMİ CUMHURÎYET/U TÜRKİYE'den İTO: Toptan fiyatlar eylülde % 1.8 artü Ekonomi Servisi tstanbul'da eylül ayında toptan fiyatlann yuzde 1.8 arttığı açıklandı. tstanbul Ticarct Odası tarafından yapdan belirlemelere göre bu artış geçen yıl yüzde 2.1, 1984'tc ise yuzde 3.1 olarak gerçekleşmişti. 1TO Toptan Eşya Fiyatlan Endeksi'ne göre eylül ayları itibariyle yüzde 24.8 artış izlenirken ortalamalara göre 12 ayhk artış yuzde 30.1 oldu. Gıda maddeleri genel endeksinde yüzde 2.5 artış görillürken fıyatı artan madde'er kuş yemi, bulgur, ot, fasulye, merciroek, soğan, karabiber, fındık, üzfim, tfltfln, koyun eti, sığır eti, sfit, sadeyag, peynir, yumurta olarak şıralandı. thracatın arttırılmasına dönük yeni bir teşvik geliyor Dıracatçıya kredi faizinde 9 'enflasyon farkı iadesi Dst düzeyde üzerinde çalışılan yeni ihracat teşviği şöyle işleyecek: îhracatçı, kullanacağı kredi için herhangi bir bankaya başvuracak ve mevcut kredi faizi üzerinden borçlanacak. ŞerifEgeU Biı Îhracatçı daha sonra ihracatı önerdlk. gerçekleştirdiğini Merkez Bankası'na kamtlayınca, belirienen endeksin gösterdiği enflasyon oranı ile kredi faiz oranı arasındaki fark ihracatçıya geri ödenecek. Bir anlamda ihracatçıya kredi faizinde enflasyon farkı iadesi yapılacak. yon farkı iadesi yapdacak." 1987 yılı başında itibaren yürürlüğe girmesi beklenen yeni teşviğin, ihracatta fınansman sorununa büyük rahatük getireceğini ifade eden ENKA Dış Ticaret Genel Müdürü Şerif Egeli, "tnracalçdaruı bir süre önce •ükimete önerüi$ bn tejvik yoatemi töm dünyMta, farkh gdrinttnlerde de oisa uygulanıyor. Bir başka deyişie, ihracatçıya mümkün oidsgu ötçöde ucmz kredi sa^anıyor" dedi. Egeli, GATT anlaşması çerçevesinde vergi iadelerinin sıfıra yaklaştığım hatırlatarak, sözlerini şöyle sürdürdü: "tiMIrak p u a ı t a m u kria gimesi de iıracata UMB biyttk darbe oldu. E|er böyie bir kartr ahnak tzere harekete geçflnıeseydi kriz derialesirdi. Çünkö, buiunao alternatif pazariar simdilik pek bir sey ifade etmiyor. Ancak, yeni stetemiıı etkfli oiup ksa sürede toplam ibracat rakamına yansması yine de Irek pazan sonınunun olumlu bir sekilde çözünüenmesine bağfıdır. Bunun yanında, söz verilen teşviklerin belirtilen zamanda ödenmesi de büyük önem Uşımakudır." Bankalann ihracatçıya açtığı kredi üzerinden, Kaynak Kullanırn Destekleme Fonuna kesilen yüzde 10'un ve yine bankalann ihracatcı için sağladığı dış krediden kesilen yüzde 3 verginin kaldınlması ise îhracatçı cephesinde olumlu karşılanırken, "çözümleyici olamayacağı" ifade edildi. Kararlann, daha önce benimsenen "ihracattan vergi yükünü kaldınna" ilkesine paralel olarak alındığını ifade eden Ram Dış Ticaret Genel Müdürü tbrahim Yaacı, "Ancak çok önemli degil" dedi ve çözümleyici olamayacagını söyledi. Söz konusu kararlann "çok şey getirmeyeçeği" görüşüne katılan Uteksport yetkilisi Ömer Besim Knfrevi de, teşviklerin üretim asamasında verilmesı gerektiğıni söyledi. Bu konuda bir dizi öneriyi içeren raporlan hükümete sunduklannı ifade eden Küfrevi, "Önemli olan, bu tür teşvikleri yalnızca büyüklerin işine yarayacak şekle dönüşturmemektir" dedi ve tekstilde atılması gereken ilk adımın, koU dışı mallann teşvik kapsamına alınraası olacağını sözlerine ekledi. OSMAN ŞENKUL Ihracatçıya enflasyon oranı üzerinden kredi geliyor. Hükümet ve Merkez Bankası'nın, ihracat kredi faizlerini resmi enflasyon rakamına göre düzenleyecek yeni bir kararname üzerinde çahştığı öğrenildi. 1987 yılı başından itibaren uygulanması beklenen yeni kredi sisteminin, ihracatta fınansman sorunlanm çözeceğini ifade eden ihracatçüar, "Böylece tiiın dünymda rekabet edebilir daraota geieceğiz" dediler. thracat kredileriyle ilgili alınan son kararlann olumlu olduğunu, ancak "ondurucu" olmadığmı savunan ihracatcılar, ihracata dönük üretimin teşviki istemlerini de yineleyerek, söz verilen teşviklerin de zamamnda ödenmesi gerektiğine dikkat çektiler. Ara seçim "hararetini" geride bırakan hükümet, ihracat kredisine "enflasyona göre faiz" düzenlemesini yıl sonuna kadar yetiştirmek için çahşıyor. üıracatçılann önerisiyle, Merkez Bankası'nın da üzerinde teknik olarak durduğu yeni yönteme göre, ihracat kredileri en çok,"resmi enflasyon" oranı kadar olabilecek. Hangi endekse göre hesaplanacağı henuz belirlenmeyen yeni düzenlemeyle ihracat kredileri şöyle işleyecek: "thncmtçı, kullanacagı kredi icin bertıangi Mr bankaya başvuracak ve mevcut kredi f aizi üzeriaden borclaaacak. tbracaiçı daba sonra, ihracaü gerçeklestirdigiııi Merkez B u ıgoskaa'nkaaıtfaıyı terdl{i esflasyon oranı ile kredi faiz oranı an»ndakifarkbraaıtçıyageriödeDecek.Bir ihracatcıy* kredfler faiziııde eaflms Hazine: 1 yıl vadeli tahvile devam ANKARA, (aa.) Hazine ihaleli menkul değer satışlannın 41. haftasında sadece 1 yıllık tahvil pazarlayacak. Hazine bu hafta 50 milyar liralık 1 yıl vadeli devlet tahvilini satmaya çalışacak. Bankalar, borsa bankerleri, sigorta şirketleri ve diğer tüzel kişiler ile en az 50 milyon liralık teklif verecek gerçek kisilerin katılabileceği ihalede teklif yer, yarın saat 12'ye kadar verilebilecek. Hazine geçen hafta da 50 milyar liralık 1 yıl vadeli tahvil satışa sunmuş, buna karşıbk 60 milyar liralık satış gerçekleştirmisti. Devlet tahvilinde ortalama faiz ise geçen hafta yıllık yüzde 52.29 olmuştu. Bu arada Hazine, geçen haftaki satışları ile birlikte yılbaşından bu yana 40 haftada satışa sundugu 1 trilyon 958 milyar liralık tahviî ve bononun, 1 trilyon 343.7 milyar liralık bölümünü sattı. PETKtM'in yuzde 10 civannda zam yapmasmdan sonra plastik sanayicüen bunu hemen ürünlerine yansıttüar. Hem defazJaayla. Piastikçüer yüzde 10 PETKİM zammına karşı yüzde 1216 flyat arttırdüar. Erdem: Tekstil ihracatını, ithalatçı gelişmiş ülkeler engelliyor İSTANBUL, ( u . ) Tekstil ve giyim ihracatçısı gelişme yolundaki ülkeler Istanbul toplantısırun açılışında konıışan Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Kays Erdem, "Donya lekstil tkmretini, üreöd olmayu gelismis ölkder yoaleadiriyor" dedi. lekstil ve giyim ihracatçısı gelişme yolundaki ülkelerce oluşKaya Erdem Itholoi kı turulan, "Uhutannsı Tekstil ve Giyim sUlanuUon koOum. Bnrosu"nun duzenledigi 13. toplantı, dun Tarabyo Oteli'nde başladı. Toplantıya, TOrkiye dördüncü kez kauhyor. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardıması Kaya Erdem, toplantıtun açılışında yaptığı konuşmada, dünyada tekstil sektörünün toplam ticaretteki payının, son yıllarda önemli ölçüde azaldığını kaydederek, "geUsme yolundakl ülkeler içis son derece ioemli olan tekstil ticarednia artdnteaa, idntatçı geUsmis ülkelerce engeflenmekteaV dedi. Dünya tekstil ticaretinin, GATT kurallanna aykın korumaa Onlemlerle sUrdurüldüğünu ve imzaya acılan Uluslararası Tekstil Ticareti Anlaşması'nın da (MFA), GATT kurallanyla çeliştiğini anlatan Erdem, sunlan söyledi: "GATT knraüannın guçkfldirflerek, tekstflde •ygnhnıan ithalat knflumianoın kaktanfauak, mukayeseli ustonraklere d«yah daba geuiş ve dafca emin blr şekOde dinya ptzarlanna girebüme imkloını varatacak, çok Urafb ticaret sistemine en kısm zamanda döniilecegiııi ömit edlyoruz." Piyasada Petkim kaynakh zamlar Ekonomi Servisi PETKlM'in geçen hafta ürünlerine yüzde 10 civannda zam yapması, birçok plastik üründe yüzde 1220 civannda fiyat artışına yol açtı. İthalat rejiminde yeni düzenlemelere gidilmesinin ardından başta kozmetik ürünleri olmak üzere çeşitli kırtasiye urün Plastik ürünlerine Vo 1220 zam geldi Bütçe hazırhkları son aşamada ANKARA, (Cıunouriyet Biirosu) Hazırhkları son aşamaya gelen 1987 yılı butcesine ilişkin büyüklükIer, hükümetin 1988 genel seçimlen öncesinde yeniden "kemer akma poBtikalan"aa yönelecegini ortaya koydu. Hükümete yakın bir kaynağm deyişiyle, "1987'ye iki yıl sıgdınlmayı" çalışılacak. Anayasa gereği olarak yarın geceyansına kadar TBMM'ye teslim edilmesi gereken 1987 bütçesi ve yıllık programa ilışkın çalışmalar bugun ve yarın Ba$bakanın onayına sunulacak, Bakanlar Kurulu'ndan geçirilecek. BOtçenin Bakanlar Kurulu'nda büyük bir degişikliğe uğramazsa 10 trilyon 600 milyar ila 10 trilyon 750 milyar lira arasında bir büyiikluğe bağlanması bekleniyor. Yıllık programa konacak büyüme hızı hedefı ise yine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek. DPT tarafından yüzde 3 düzeyinden başlayarak kademeli olarak yüzde 6.5'a kadar vükselen kalkınma hızı seçeneklerine göre bazırlanan taslak çalışmalar arasında seçim yapılacak. Her seçenegin hassas döviz dengeleri açısından değerlendirilmesinin yapüacağmı lerine de zam bekleniyor. Plastik ürünlerden battal leğen, toptancı piyasada eskiden 900 liraya satıhrken, şimdi 1050 liradan, çamaşır sepeti yüzde 12.5 zamla 400 lira yerine 450 liradan, su koyası yüzde 20 zamla 500 lira yerine 600 liradan, çöp sepeti yüzde 14 zamla 1050 lira yerine 1200 liradan satılmaya başlandı. Fonlann yükseltilmesi nedeniyle başta kozmetik ürünleri olmak üzere, kırtasiye ürünlerine önümüzdeki günlerde zam yapılması beklenirken, yerli üreticiterin de bunu fırsat bilip ürünlerine yeni bir zam yapabileceği belirtiliyor. Piyasa ügüileri buna örnek olarak ise alınan son kararlarla 12 düzinesinden daha önce 1 dolar fon alınan, ama yeni kararla bu miktann 3 dolara çıkanldığı ithal kalemleri gösteriyorlar. Ithalatçılann gümrükten mal çektikleri zaman zam yapacaklan hatırlatılarak, "Adel Fsber de bunu fırsat bilip ye«l bir zam yapnbUir" şeklinde konuşuyorlar. Tekel'in ürünlerine zam yapmasımn ardından piyasada başta kolonya üreticileri ve diğer kozmetik ürün üreticilerinin ye, ni fiyat artışına gideoeği belirtiliyor. Bunun sonucu olarak bugünlerde kolonyaya yüzde 35 gibi yüksek oranda bir zam yapılacağı Ugililerce söyleniyor. 1987'de kemer sıkılacak kaydeden bir Ba|bakanlık yelkilısi, "Scçmekler arasıodı fn makul gözukeıti ynzde 5lik kalkınma hıaaa göre bazırianmış olanı. DPT'nin yözde 3'lük önerisi çok düşıik bulundu" dedi. Aynı yetkili, önümüzdeki yıl cari açığın 1 milyar dolann altında tutulmasma çaiıîilacağını da kaydetti. MEMLR ZAMMI Gelecek yıla ilijkin tasamıf önlemlerinden etkilenecek bir kesim de memurlar olacak. Hükümet katsayının belirlenmesinde 1987'de yürürlüğe girecek, "memuriann durumlınnı iyflestirid onlemler paketi" ile konut yardımını da göz önünde tutacak. Butçeden 1987 yüında yapılacak 200 milyarük konut yardımı dikkate almdıgında, ocak ayında uygulamaya girecek katsayının 70'in üzerine çıkacagı sanılıyor. Yılın ikinci yarısında gösterge artışlan ile verilecek maaş zammının düzeyi henüz saptanmadığından, temmuz ayında yürürlüğe girecek katsayının açıklanmaması bekleniyor. Ocak ayında memur maaşlannı yüzde 1013 arasında arttırması hesaplanan zammın formülü ise yakacak yardımının yuk DUNYA'dan Fılipinler'de 7 milyar dolarlık özelleştirme Ekonomi Servisi Filipinler hükümeti 163 kamu kurulusunu özelleştirme karan aldı. Hükümet Reorganizasyon Komisyonu Baskain, Luis Villafuerte özelleştirme portesinin 7 milyar dolar olacağım ve «ptılarafr firma listesinin hazırlandığını söyledi. Geçen şubat ayında iktidara gelen Başkan Corazon Aj]iüno'nun "özel sektör yarmtma" vaadi üzerine girişilen özellestinne kampanyası, devletin kurduğu finnalann yanı sıra, devlete olan borcunu ödemediği için kamuiaştınları özel şirketleri de kapsıyor. özelleştirme programını hazırlayan Reorganizasyon Komisyonu Baskanı Villafuerte, satışında sonın çıkan kamu kuruluşlannın ise devlette kalabilecegmi söyledi. Bir yıl sonrasının taban flyaa urttidyi memnun ttmtdl. Pamuk şoku IZMtR, (Camnnriyet Ege Büroso) 1986 yılı ürttnü pamukta birbiri peşi sıra alınan kararlar üreticiyi şaşkınlığa, çırçırcıyı çaresizliğe, ihracatçıyı zarara itti. 1987 yılı için yüzde 20 enflasyon öngörülerek açıklanan 345 liralık taban fiyatı üretici tesliminde umutsuzluğu körüklerken ihracatta uygulanan 100 ve 170 liralık primin düşürülmesi çırcıralarm ve ihracatçıların büyük tepkisine neden oldu. TZOB Genel Başkan Vekiü Reşit Kursun, üreticiler adına yaptığı açıklamada, "Enflasyonunun yüzde 35lerin aitma İBdirilenıedigi Mr dönemde, önümüzdeki yıl enflasyon yüzde 20 olacak varsayımı ile pamuku bir >ıl öncesi 345 Kra otorak 8an edilen taban fiyat üretici ile alay etmektir. Pamakçuya 'pamuk ekme' demektir" biçirninde konuştu. Kurşun, üreticinin 1986 yılı üriınü için 300 liralık maliyet bildırdığini anımsatarak, "Yüzde 30luk bir enflasyon bile maüyeti 400 liraya çıkarmaktadır. 345 liranın nasıl komik kaktıg! ortaya çıkmaktadır" dedi. Manisa Ziraat Odası Meclis Başkanı Suat Güneş ise, "Üretici saskın, şu ya da bu sekilde pamuk ekme deniliyor. Pamuk fiyatianndaki bu gelişme üreticiyi bu üründen nzaklaştınr. Bundan da en çok zaran tekstilcimiz görür"dedi. Üretici şaşkın, çırçırcı çaresiz, îhracatçı zararda Bank America'nın ümidi Clansen SAN FRANCİSCO, (BJL) Bank America Yönetim Kurulu BaskanlığYna, Dünya Bankası eski Başkanı A.W. Clausen getirildi. Clausen, ABD'nin en büyük ikinci bankasını beş yıl yönettikten sonra cuma akşamı istifa eden Samuel H. Armacost'un yerine atandı. Bank America'yı 19701981 yıllan arasında yöneten Clausen, Bank America ile Bank of America'nın Yönetim Kurulu Başkanı olacak. Clausen'in başkanlığı altında oldukça büyuyen ve sermayesi 110.7 milyar dolara yükselen banka, son yıllarda büyük bir mali krizeduş müştü. 1981 yıhndan bugüne değuı bankanın mali kaybı 4.6 milyar dolar oldu. Banka, geçen ocak ayında da döviz transfer bildirimi koşullannı yerine getirmediği için Hazine Bakanlığı tarafından 4 milyon 75 bin dolar para cezasına çarptınlmıştı. Clausen'e, banka çevreleri tarafından bir kurtancı gözü ile bakılıyor. 1979 yılmda yanm gün çalışmak üzere Bank America'da ise giren Clausen, çok dikkatli ve istekli çalışması nedeniyle bankada hızla yükseldi. Daha sonra Dünya Bankası'nda görev alan 63 yaşındaki ClaA.W. Clausen Dünya Ban usen, bu yıl içinde emekliye aynlmışkast eskt başkanı. tı. CretieU Enflasyonun V» 35'in altına inmediği bir dönemde bir yıl sonraki enjlasyonu % 20 varsayarak 345 lira taban fiyat ilan etmek, üretici ile alay etmektir. Çtrçtrct: İhracatta uygulanan prim 12 günde kaldınldı. Bu hangi ekonomik anlayışa sığar? İhraeatçu Ticaret ve ihracatm nasıl çalıştığını bilen Başbakanm bu yanlışları düzelteceğini umuyoruz. Pamuk taban fiyatlannın açıklanmasımn yanı sıra ihracatta uygulanan Ege pamuklan için 100, Çukurova pamuklan için 170 liralık primlerin 30 ve 50 liraya düşürülmesine ise en büyük tepkiyi çırçıralar gösterdi. Aydın yöresinde yoğunlasan çırcırcılardan Vedat Çiftçi, hükümeün 12 günde karar değiştirmesinin "hangi ekonomik politikaya Mgdıgını" sorarken üreticinin ve çırçırcmın bu kararla "dayak yedigiııi" öne sürdü. Pamuk ihracatmda Ege pamuklan için 100, Çukurova pamuklan için 170 liralık primin 27 eylül günü seçim öncesi açıklandığını anımsatan Pamuk thracatçüan Bırhği Başkanı Halil Şarlak, 12 gün sonra 30 ve 50 liraya inen primler nedeniyle ihracatçımn büyük zarara girdiğini öne sürdü. Şarlak Para Kredi Kurulu'nun karannın çelişkiler ile dolu olduğunu savunarak, "thracata hazır 80 bin ton pamuk var iken ve ancak 8 bin tonu için bağlann yapdabUmş iken bu karar degişikligine anlam vermek mümkün defiidir. Ticaret ve ihracatm nasıl çausügını bilen Basbakan'm bu yanlışlıgj düzelteceğini umnyoruz" biçiminde konuştu. Kararla ihracatçıların cezalandınldığını belirten Şarlak, ihracatta uygulanan prim için akreditif koşulunun hemen kaldınlması gerektiğini bildirdi. BORSA'NIN IÇEVDEN IMKB Oun alımı satımı yapılan hısse senetlerı seltilmesi ile saglanacak. Yakacak yardımının yüksek tutulması ile yüksek kademe ve düşük kademelerde çalışan memurlar arasındaki gelir uçurumunun daha da açümaması hedefleniyor. önümüzdcki yıl da bütçe açıgının kapatılması için iç borçianma yoluna gidilecek. Ancak 1987'de Hazine üzerindeki yükün azalması nedeniyle söz konusu iç borçlanmaya daha kolay gjdilebilecegi bir Başbakanlık yetküisi tarafından ifade edildi. Söz konusu yetkili, sözlerini şöyle sürdürdü: "Haziae'nin gelecek yılki nakit idaresi bankalann dispoBİbilite oranlannın vökseltilmesi, resmi mevdoatın devicl tabviij ve Hazine bonolanna yaünlması zonınlngu ile büyük ölçiide kohıylaştı. " Başbakanlık yetkılisinin bu açıklaması, gelecek yılki nakit idaresinde gözlenecek sorunlann çözümü için öncelikle kamu bankalanna önemli görev düşeceği bıçjminde yorumlandı. ZAMLAR VE ENFLASYON Mevduat faizlerinde seçim sonrasuıa ertelenen düşuşün, ay sonunda gıindeme gelebilecegı öğrenildi. Ancak Basbakanlık yetkilisi "henöz bu koDunun soruıulu devlet bakanfafı larafıodan ele aiınmadıgııu" söyledi. Aynı yetkili, enflasyon ve faizler arasındaki ilişkiye değinerek, şöyle dedi: "Hesaptara gore ekim ayındaki zaaılar, başka fiyat a>ariaması olmazsa toptao eşya fîyatlanııa sadece 1 puan duzeyinde etkili olacak. Eger ekim ayı eDflasyonu da yüzde 2.5 duzeyinde atlanursa, yıl sonu toptan eşya iodekslerinde en fazla yâzde 25'lik bir arOş olur." Basbakanlık yetkilisi, "toplumun zam bekJenlisi içioe girdigi bir dönemde" peş peşe gelen şeker, çay ve Tekel zamlarının gerekçesini de şöyle açıkladı: "TophuB öylesine bir zam beklentU içbMİeydi ki, Şeker Fabrikası'odaa giiadc 8 bin ton şeker cekJuneye başlanustı. Zammın 1 ay erteteomesi, 100 kadar loptancıya 6.5 milyar lira dolayında baksız bir kazanç saglayacaku." Cumhuriyet Altuu tepetakkık Ekonomi Servisi Cumhuriyet Altını dün 2 bin lira gerileyerek 70 bin liraya düştü. Darphane'nin persembe ve cuma günleri piyasaya yeni Cumhuriyet Altını sürmesinden sonra başlayan fiyat gerilemesi bir haftada 6 bin 500 lirayı buldu. Geçen salı günü 76 bin 50 liradan satılan Cumhuriyet Altını için yeni siparişler alan Darphane dün de kuyumculardan altın topladı. Dün Kapalıçarşı'da Resat altını 95 bin liradan satıhrken, 24 ayar külça altının satış fiyatı da 10 bin 60 lira oldu. KONUK YAZAR EBPAL EGEMEN Asgari Ücretin Amacı ve Bellrienmesi ABD'de toptan fiyatlar yükseldi Ekonomi Servisi ABD'de eylül ayında toptan fiyatlar yüzde 0.4 artış kaydetti. Hükümet açıklamasına göre, gıda ürünleri fıyatlarının düşmesine karşın, benzin fıyatlanmn bu yıl içinde kaydettiği en büyük artışı göstennesi, endeksin yükselmesine yol açtı. ABD'de yılın ilk dokuz aylık sonuçlarına göre toptan fiyatlar geçen yıla kıyasla yüzde 4 düşüş gösterdi. Eylüldeki aruş, ağustostaki yüzde 0.3'lük aruşı takip ediyor ve bu yıl içinde mayısta kaydedüenden sonra en yüksek sıçramayı ifade ediyor. OPEC'in üretimi 2 ay için kısma karariannın etkisini gösterdiği ve akaryakıt fiyatlannın eylülde yüzde 9.2 yükseldiği ifade ediliyor. DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangt 1 Hollanda Florini 1 isveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 italyan Lireti 100 Japon Yani 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz DÖVİZ Eföktif Efektif Alış Satış Al^ Sattş 693.65 707.52 693.65 714.46 442.34 451.19 420.22 455.61 49.83 50.83 51.32 49.83 350.25 357.26 350.25 360.76 16.89 17.23 17.40 16.05 92.92 94.78 95.71 92.92 106.96 109.10 106.96 110.17 309.94 316.14 309.94 319.24 101.71 103.74 101.71 104.76 429.77 438.37 429.77 442.66 50.62 51.63 52.14 48.09 449.84 458.84 427.35 463.34 2377.49 2425.04 2258.62 2448.81 993.10 1012.96 993.10 1022.89 185.00 188.70 175.75 190.55 T.C. ZİRAAT BANKASI 14 BdM 1988 TAflİHİHDEKİ DÖVİZ KURLAIII DÖVİZİN CİNSİ 1AMBKAM 1 AVSSTRALTA NLAM f AVMSTOTTA | U I 1IAT1 A U U I MAJHa 1 •İBJMUU nBMH inUUBBFMMI 1N0UAMAFLNM 1 İSVEÇ HMM 1 tSVKİKFIIAM 1M İTJULTM ÜKTİ 1MMPMTBİ 1 Kfjyj" MUJH DÖVİZ AUf TL MToJTL 700.58 714.59 442.34 451 18 50.32 51.33 353.75 360.82 17.05 17.39 93.84 95.72 108.02 110.19 313.03 319.30 101.71 103.74 434.06 442.74 50.62 51.63 449.84 458.83 500.11 510.11 2377.49 2425.03 95.31 97.21 1003.03 1023.09 185.00 188.70 EFEKTİF AUf TL «nfTL 700.58 735.61 420.22 464 45 50.32 52.84 353.75 371.44 16.20 17.91 93.84 98.54 108.02 113.43 313.03 328.69 101.71 106.79 434.06 455.75 46.08 53.15 427.34 472.33 475.10 525.11 2258.61 2496.36 90.54 100.07 1003.03 1053.18 175.75 194.25 HadKAFUM ÇAPRAZKÜR 1 ABD DOLARI 1.9804 BAlman Markı 6.4851 Fransız Frangı 2.238 HoHanda Ftorini 1.614 isviçre Frangı 1370.31 haJyan üreti 154.19 Japon Yani 3.7494 S.Arabistan Rıyalı 1 Sterlin 1.4317 ABD Ddarı AUIH6ÜMÜ$ Cumhüriyei Resat 24 ayar külç« 22 ayar bilezik 900 ayar gOmuş AUŞ 69.000 90.000 10.080 9.070 144 SATIŞ 70.000 95.000 10.110 9.990 146 inVETTBkU» 1 ROHVEC KMNM 1STEMJN 1 S. ARABbTAM IÖYAU T.C. ZİRAAT BANKASI Guriine erisflemez incelenecek bikjHerde; ^ "ödenen ücretier, o sanayi kotundaki ortaJama saat ücreti, ücretierin satış hasılatına görv. oranı, 5 yıllık süre ıçındefcı satıslar ve vergi örv; cesı kârlar arasındaki iliski, vergi öncesi kânn f909 yıhnda İlk çatfday uyçutomtı İ/ıgl/ttfB'de dört tanayl kotunda sermayeye oranı, asgari ücretten yarartanan işbaşlatolan asgari ucnt, çafıama hayatında özel dunımlan nodenlyto çiterin saytsı, ücretier üzerindeki arttıncı, kârlar puarkk durumlan çok zayıf olan Ifçlterin konınmattna yönmtlk blr üzerindeki azaltıcı etkisi, işkolunun üretim, ihpolhfka aracıdır. racat, ithalat, vergi koiayMdan ve rekabet kosulları ile ilgili bilgiler yer alıyordu." i Asgan ucret oeHrlenmesinde, ücreOerin ve geTanhaler asgan ücretin ilk uyguiamalannın MtAncak "ööeme gucü"nun öetrienmesMe oölattan Önce 2000 ytUama, Hamurabi Yasatanna krterin karsdastırdmast asgari ücretin nlteüğine, dayandtğm söyleıierse de, genel asgari ücretuy nedettenen amaca ve istatistiklerin ekte edüebi jeMgönjnentumkriterierereğmonsorunlarym* 2gutamasnn 20. yüzyıkn 3k yuamda baştad& ka Hrüğıne bağlı olarak değişir. Sri Lanka'da asgari şanmaktadır. d) Ekonomik gelişmenin gereksinimleri: *' bul edümektedir. 1909 yrlında ingiliz Pariamen ücret tespit komisyonlan. beürteme yaparken küBu kriterin önemı, asgari ücrettekı artışlann tosu. Avustralya 'da uygulanan sistemi inceledik çük veortabüyuklukteki ücret dengesini bozmamayaçaisırtar. Kanadave Amerika'da ise, en düekonommin genel durumu üzerinde etki yapablten sonra yalnızca dört sanayı kolunda isçHerin lecek niteUMe olmastndan kayneManmaktadr. çok du^küc^Btlerle çok fazla çahştrılmatanndn şük ücretin ödendiği işkollan ölçü alınır. lemek için "asgari ücret" uygulamasını ilk olaTanma dayalı ve gelişmekte olan bazı Asya ve Asgari ücretin, genel ucret düzeyi üzerindeki etrak başlattı. Afrika OUcelerinde sanayide çalışan isçüerin as kisi, kapsadfğı işçi sayısı İle doğrudan ilişkSidk. Asgari ücret, çahsma hayatında özel durum gari ucreOerinin belinenmesinde, tanm isçüerinin İncelemeler geüşmis olan ulkeierde asgari ucntin uygulandtğı işkollanndaki toplam isçtök ma»lan nedenı ile pazarlık durumlan çok zayıf olan ücreti esas alınır ve üzerine kentte yaşamanm getirdiği bazı ek harcamalar eklenır. Bu ise sonuç yetlerinde büyük artslar olduğu yolundaki savışçilenn korunmasına yönetik bir hükümet polith kast aractdır. Pazariık gücu zayıf isçHerin veya is ta, kentte yaşayan sanayı ışçılennın, tanm îşçi lan çurütmektedr. Uygulama kapsamna giren ielerinden yuzde 30 ya da yüzde 50 daha fazla üc koüanndaki toplam isçm meMyeOndeki arttşmbinkoOarmm baHrtenmesinde ölçu. bu işçilenn veya de 4 olduğu ortaya çtkmıstr. (') Eğer asgari ueret almalanna neden olur. işkoUamın etkili bir toplu iş sözPesmesmden yokAsgari ucret beürienmesi karsıiaştırmastnın ya ret kapsamına giren ışçı sayısı çoksa, genel uo '' sun olmalan ve ücretlerinın de diğer ısçıiere göret düzeyi üzerindeki etkisi daha fazla ptlmasının kolay olmadtğı görütmektedir. Genetre çok düşük olmasıdır. lijkle ücretier hakkındaki bügiler eksik ve eskidir. olacağından devlet otoritesi bu konuda daha duTüm ulkeierde asgan ücretin beHrienmesindekı yariı otecaMv. Gelişmekte olan ulkeierde asgari Ücretferin durumu ve dağılımı hakkında detaylı kntener şöyle özetlenebilır: bilgi oisa bile, hangi noktalann asgari ücretin be ücretierdeki artsm ekonomik büyüme üzerinde a) işçilenn gereksınımlerı, linenmesinde referans almacağı çeşitli tarbsma potansiyel etkisi vardr. Eğer ücretier, kârierda dub) Karşılaştımalı ücretier ve gelir düzeyi, şüşe yol acarsa, tasamıf ve yatmnvn ekonomik lara neden olmuştur c) Odeme gücu, büyumeyi yaraJeyacak sekHde düsmesinden eth d) Ekonomik gelisunîn gereksinimleri. c) Ödeme gücü: dise edHir. Ancak düsuk kâr, her zaman tasarnJ a) İşçilenn gereksinimleri: Ödeme gücü, asgari ucret betrieme kriterteri veyatmmdadusuşanlefnınagekrmz. TalebindOTüm ulkeierde isçHerin gereksinimleri ya çaks arasında üzerinde en çok tartışılandır. Sorun şük olduğu zamaniarda yüksek ücretier satmal"ödeme gücu"nün önemınden kaynaklanmak ma gucünu, dolaytstyta talebi arttmp ekonomik '•' ma hayatına ilişkin yasalarda ya da yönetmeUktadır. Ödeme gücü, venmliligi arttmp, toplam ma büyumeyihnlandrabâr. Asgari Ocrettnarttnlmau lerde belirtilmiştk. Kimi zaman da toplu iş sözlıyeOe isçı maJiyeti dışındaki kalemlerde tasarruHa, verimliUğideyüksettebHir. Yüksek asgari ucnUn\ hşmetehnde bu gereksinimler belirienk: fiyat artışlan, işçi çıkartma ve üretimi aza/tma İle bazı ulkeierde köyden kente göçu sağladığı gö; Bırieşmış Milletler örgutü'ne bağjı FAO ve karştianatHlir. rülmüştur. < WH0 hafıf ışterde çalışan erkek isçVerin bir saödeme gücü kriterinin uygulanması yalnızca atte 140, kadın işçilenn 100, hafif aktif işler ıçin Günümüzde asgari ucret uygulamast vebuko) mali tabtolardan hareket edOerek sağianamaz. erkeklerm 175, kadınlann 125, çok aktif işler ıçın Amerika'da "ödeme gücü" kriterinin beHrienmesi nu ile ilgili yasaJ düzeniemeler özeKHde, 2. Dunise erkeklerm 300, kadınlann 225 kalori tukettikıçin çeşitli iskoHanndan mali tabtolar almır. Bu bü ya Savast'ndan sonra haie yaygmlasmıştr. Tum^ • len beUhenmistir. güer arasrtda isletmede ortalama saat ücreti, as karşı ctkmelara rağmen devletin asgari ucret beIşçinin gereksınimlehnin belinenmesinde asıl gari ucret kapsamına giren isçı sayısı, asgan üc Imemesine kablımı görusü yaygmlaşmaktadr. sorun, ışçinin yryecek dışındaki gereksınımlennın retteki muhtemel artışlann genel ücret sevıyesınErdal Efenen Avukat, lı Hakuko Moftviri. belinenmesinde çıkmaktadır. deki etkiieri bulunur. ödeme gücü, tüm bilgUerin (*) GcraU Stam M U M W«te Fhm* İLO Y«incetenmesi ile hesap edüir. b) Karsılastırmah ücretier ve ge<ir düzeyi: yınlan 1982.