Katalog

Cumhuriyet CENGİZ ÇANDAR Lübnan'da hafta içinde Hıristiyan toplumunun içinde meydana gelen kanlı olaylar, "Pax Syriana"nın, yani Lübnan için Suriye Barış Planı'nın çökmesi olarak nitelendi. Suriye, yaklaşık yanm yıldır "Lübnan uzmanı" diye adlandırılan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Abdülhalim Haddam'ın gözetiminde Şii Emel Örgütü'nun lideri Nebih Berri, Dürzi llerici Sosyalist Partisi lideri Velid Cunblat ve Hıristiyan toplumunun vurucu gücü Lübnan Kuvvetİeri (Kuvve elLubnaniyye)'nin lideri Elie Hobeika arasında bir uzlaşma sağlamaya çalışıyordu. Uzlaşma, uzun ve çetin müzakerelerden sonra, 1985'in bitimine birkaç gün kala, 28 araükta Şam'da imzalanan anlaşma ile sağlanmıştı. Geçen hafta içinde bu anlaşmanın Hıristiyan toplumunda yol açtığı tepki, kanlı çarpışmalara dönüştü ve Elie Hobeika'nın kurnanda ettiği güçler Hıristiyanlararası askeri hesaplaşmada yenik düşüp, Hobeika, Paris'e siirgüne gidince, yani "iiçlii sacayagı"nın en temel sütunu olan Hıristiyan ayağı ortadan kalkınca, "Pax Syriana"nın da çöktüğü söylenebilir. Ancak, bu,Suriye'nin seçeneksiz kaldığı ve bundan böyle "Pax Syriana"nın gerçekleşme şansının tümüyle yitirildiği anlamına gelmiyor. Bunun nedenini anlamak için Hıristiyan toplumu içindeki güçlerin bir anatomisini çıkarmak ve çatışmanın geçmişine dönmek yararlı olur. Sahibı Cumhuri>el Maıbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonım Şırkelı adına Nadir N»di, 0 Genel Yayın Muduru: Hasan Cemal, Muessese Muduru. Emine Işaklıgil. "ıazı Işlerı Muduru Oka> Gonensin, • Haber Merkezı Muduru Valçın Ba>tr. Savfa Duzenı Yonetmenı Ali Acar. 0 Temsılaler ANKARA >alçınboğan.İZMİR:HikmetÇrliııkaya.ADANA MrhmelMercan. Istanbul Haberlerı Reba Oı, Dış Haberler Ergun Balcı, Ekonomı: Osmaa Llagay, Kulıur Avdın Emt^. Magazın. Valçın Pckşca, Spor Danıjmanı: Abdolkadir Yuctlmıa. Duzellme Rrfik Durbaş, Araşttrma. Şahin ^lpa>, lş Scndıka Şuknu Kctenci. Haber Araşıırma. L'fuk Guldeıuır, # koordınaıor AhmM komlsân. # Malı Işler. Erol Erkut, llan Zjy» Efgeac Halkla llışkıler: Galdrrrn Koşar. Idare Huscyin Gıırer, Işletme Ondır t clik Basan ve Yavan: Cumhuriyet Maıbaacılık ve Gazetecılık T.A.Ş. Turk Ocağı Cad. 3941 Cağaloglu İstanbul, PK. 246lstanbul, Tel: 526 10 00(9hat), Telex. 22246 • Burolar: Ankara: Zi>a Gokalp Bulvarı tnkılap Sokak No: 19/4 Tel: 33 II 4147, Telex. 42344 • tzmir: Halit Zıya Bulvarı No 64/3. Tel: 25 47 0913 12 30 Telex: 52359 • Adana: Çakmak Cad. No 134 Kat 3, Tel 1455019731 Telex 62155. TAKVIM 20 OCAK 1986 Imsak: 5.48 Guneş: 7.17 Oğle: 12.20 Ikındı: 14.49 Aksam: r . 1 2 Yatsı 18.36 Lübnaırda tarih yeniden yazılıyor Suriye Barış Planı'nın çöküşünün ardından Maruniler de dağılma eşiğinde 1977 ve 1978 Maruni kampının kendı içindeki iktidar mücadelesinin bir başka boyutu, Beşir Cemayel ile eski Cumhurbaşkanı Süleyman Franciye'ye bağb milisler arasında yaşandı. Beşir Cemayel'in sağ kolu Semir Geagea (Caacaa okunur) komutasındaki milisler, kuzeyde Ehden'de kanlı bir baskınla Süleyman Franciye'nin oğlu Tony Franciye'yi, karısını ve çocuğunu öldürdüler. Franciye, Suriye ile saf tutarak Cemayel klanına karşı kan davasına girişti ve Maruni kampı çatladı. Dengenin bu kez Hıristiyanlann lehine ağır basmaya başlaması üzerine, Suriye, iç savaştaki müttefıklerine karşı döndü. 1978 yılı, Suriye ile Hıristiyanlann savaşması yılıdır. Beyrut'un Hıristiyan doğu kesimi ile Ortadoğu'nun silme Hıristiyan tek kenti Zahle, aylar boyu Suriye topçusunun mermileri altında kaldı. Beşiktaşhn elektriği İSTANBUL (a.a.) Trafoların yıllık bakımı nedeniyle bir siiredir Beşiktaş ve çevresinde uygulanmakta olan elektrik kesintilerine bugün ara verilecek. TEK tarafından, 14 ocakta başlatılan elektrik kesintisi uygulamasına, yarından itibaren devam edilecek ve bu uygulama 31 ocakta sona erecek. Yann 09.0017.00 saatleri ara sında elektrik kesintisi uygulanacak semtler şunlar: Beşiktaş Camii Meydanı, Ihlamur dere Caddesi, Dolmabahçe Caddesi, Sinanpaşa Camii, Serencebey Yokuşu, Bostancıbaşı, Cihannüma Sokak, Dalbudak Sokak, Hasanpaşa Deresi Sokak, Yıldız Caddesi, Çiğdem Sokak, vapur iskelesi, Mehmet Ali Bey Sokak. Vakıf yurtlarına sınavla öğrenci ANKARA, (a.a.) Vakıflar Genel Mudürlüğü'ne bağlı 48 ortaöğretim öğrenci yurduna sınavla yoksul öğrenciler alınacak. İlk ve orta dereceli okulların son sınıflannda okuyan öğrencilerin yani sıra, ilkokulu önceki yıllarda bitirip de öğrenimine iki yıldan fazla ara vermemiş ve 14 yaşmı geçmemiş olanlar da sınava girebilecekler. Adaylar, istenen belgelerle birlikte 3 şubat 31 mart tarihleri arasında Vakıflar bölge, şube veyurt müdürlükleri'ne başvurabilecekler. lİMaruni Hıristiyanlar dağılma sürecinin içine girmiş durumdadırlar. Emin CemayelSemir Geagea ittifakı geçicidir. Şam yolu Geagea'ya kapalıdır, ama Emin Cemayel'e hâlâ açıktır. Iç savaş yıllarında Lübnan Kuvvetleri ile İsrail arasında başlayan flört, 1978'de iyice gelişti. Lübnan Kuvvetleri Israil tarafından eğitilmeye başladı. Müslüman Ortadoğu'nun iki azınlığı böylece birbirlerinde dayanak buldular. Bu ittifakın dış dayanağını ise Birleşik Amerika oluşturuyordu. Bu sürece koşut olarak, Müslüman kesimde de güç odaklan birbiri ardından ortadan kalktılar ya da kaldınldılar. önce Kemal Cunblat bir suikastle temizlendi. Ardından îmam Musa Sadr, esrarengiz bir biçimde ortadan kayboldu. Müslüman kesimin en önemli guç odağı olarak FKÖ kalmıştı. 1982'deki, İsrail'in Lubnan'ı işgali ile Lübnan'da kolu kanadı kırılan FKÖ, 1983'te, Suriye'nin rejisörlüğunü yaptığı gelişmelerle bolündü; Arafat, Trablusşam'da kuşatıldı ve Suriye ile Arafat'a sadık kuvvetler arasında meydana gelen çarpışmalardan sonra, 1983'ün son ayında Arafat, Lubnan'ı terketti. 1984'te Emel ve Durzi llerici Sosyalist Parti, Şam'ın saflarına ve nüfuz alanına çekildiler. Müslüman kesimde Suriye etkısine karşı dikilen en önemli guç odağı olarak Trablusşam'da Arafat ile omuz omuza çarpışmış, Şeyh Sait Şaban önderliğindeki Sünni Islâmi Tevhid Hareketi belirmişti. Tevhid, ekim 1985'te yine katliam boyutlarına ulaşan ve Trablusşam'ın tahribine varan çarpışmalar sonucun(Arkası 8. Sayfada) Ejübnan'da anlaşma dışı kalan Sünniler, anlaşmaya bambaşka nedenlerle karşı çıkan İran'ın uzantısı Şii Hizbullah ve Arafatist Filistinliler memnundurlar. Ancak, daha önemlisi, 300 ölü ve 625 yaralı ile bir perdesi kapanan Hıristiyanlar arası savaşın yol açacağı süreçtir. Hıristiyan toplumu, Marunı, Katolık ve Ortodoks kiliselerinin mensuplanndan oluşuyor. Lübnan Hıristiyanlannın en büyük kesimi Vatikan'a bağlı yarıözerk bir kilise olan Manıni Kilisesi'ne bağlıdırlar. Maruniler, Lübnan, Osmanlı Imparatorluğu'nun bir parçasıyken Fransa'nın "beşind kolu" gibiydiler. Geleneksel olarak da bu ilişki böyle kalmıştır. Zaten, Maruniliğin, Haçh seferleri döneminde Frankların kalıntısı olduğu da iddia edilir. Birinci Dunya Savaşfndan sonra Fransız mandası olan Lübnan, Fransızlann gözetiminde 1943'te bağımsızhk kazandığında, o dönemin güçler LÜBNAN ORDl'SL Devlet Başkanı Emin Cemaytl, ordu üzerindeki denetimini yitirmeye başladı. Ordu, dini nedenlerden öturü ikiye bölünme tehlikesiyle karşı karşıya. Son olarak Şii EMEL'in lideri Nebih Berri de orduya Devlet Başkanı Cemayel'e karşı ayaklanma çağrı sında bulundu. Ordu, büyük ölçüde Müslumanlara dayanıyor. Ancak subay kesimi Hıristiyan. dengesine uygun olarak yeni devletin kilit mevkilerini de ellerinde toplamışlardı. Marunilerin bu imtiyaa 1950'lerde Arap dünyasında Nasırcı dalganın yayılmasıyla sarsıldı. 1958'de dönemin Maruni Cumhurbaşkanı Camille Chamoun (Şam'un), Amerikan deniz piyadelerini duruma müdahale ederek kanşıkhklan önlemek için Lübnan'a davet etmişti. Chamoun'un görev izleyen yıllarda Cumhurbaşkanı General Fuad Chetıab (Şehab), Nasırcılık ile Batı arasında bir uzlaşma formulü olabilmiş, Marunilerin imtiyazları belli şartlar aJtında sürmuştu. Denge, Chehab'dan sonraki Cumhurbaşkanı Charles Helou döneminde, 1969'da, Filistin direnme hareketinin Lübnan topraklannda yerleşmesi ve demografık ve ekonomik faktörlerle Muslümanların lehine ağır basınca bir kez daha bozuldu. Hekıu'dan sonra görev koltuğuna oturan Süleyman Franciye'nin cumhurbaşkanlık süresi, 1973 Arapİsrail Savaşı'na tanık oldu ; Arap dünyasının ve FKÖ'nün uluslararası arenada belirmesiyle Muslümanların ağırlığı iyice artınca, olaylar Lubnan'ı 197576'dakı ıç savaşa sürükledi. Suriye bu noktada devreye girdi. Savaştan sonra Suriye ile Mısır'ın yolları a>Tilmıştı. Suriye kendini yalnız bırakılmış, terkedilmiş hissediyordu. Bölgede bir guç odağı olarak belirmeye ve Ortadoğu barış surecinde hesaba katılmaya ihtiyacı vardı. Lubnan'ı zaten tarihsel olarak kendisinin bir parçası olarak göruyordu. Şartlar, Lübnan üzerinde Mısır'ın sahayı terketmeye başlamasıyla birlikte elverişli hale gelince, Lübnan üzerine ağırlığını koydu. Lübnan Iç Savaşı'nda FKÖ'nün askeri desteğinde ve Kemal Cunblat'ın siyasi önderliğindeki Müslüman toplumun güçleri ağır basmaya başlayınca, ağırlığını Hıristiyanlardan yana koydu. Müslüman güçler, Suriye'den bağımsız hareket etmeye eğilimliydiler. Kemal Cunblat, Suriye'nin denetiminde değildi. Ülkenin en kalabalık ve yoksul kesimini oluşturan Şiiler de yine Suriye'den bağımsız hareket eden tmam Musa Sadr'ın çevresinde toplanmışlar ve Emel (El Mahrumin elLubnaniyyin Lübnanlı Yoksullar) hareketini yaratmışlardı. Yaser Arafal'ın FKÖ'sü zaten Suriye'den bağımsızdı. Be>Tut'taki Tel Zaatar Filistin mülteci kampında, Suriye desteğindeki Hıristiyanlann giriştiği katliam, Suriye ile Lübnanlı Hıristiyanlann ittifakının simgesiydi. Suriye, o tarihlerde Hıristiyanlardan yana ağırlık koyarak Lübnan'da olayların kendi denetiminin dışına çıkmasını engellemişti. Topyekun savaşı durduran 1976 Riyad ve Kahire Arap Zirveleri'nden sonra Lübnan ve başkentî Beyrut, Hıristiyan ve Müslümanlar arasında ikiye bölunmüştü. Pierre Cemayel'in Falanjist Partisi ile Camille Chamoun'un Ulusal Liberal Partisi arasında iki başlı durumdaki Maruni kam pını tek komuta altında birleştirmek için Pierre Cemayel'in kuçük oğlu Bcsir C*mayel harekete geçti. Kanlı baskınlarla Chamoun'un milisleri temizlendi. Hıristiyan silahlı güçler, Beşir'in komutası altında ve Lübnan Kuvvetleri adı altında zorla birleştirildiler. Çahşma Bakanı lspanya\a gitti İSTANBUL, (cia.) Çalışma ve Sosyal Cüvenlik Bakanı Mustafa Kalemü, "Avrupa Çahşma Bakantan Konferansı"na katılmak üzere uçakla lspanya'nın başkenti Madrid'e gitti. Mustafa Kalemli, hareketinden önce Atatürk Hava Limanı'ndayaptığı açıklamada, yann başlayacak konferansta, dış ticaretin serbestleştirilmesi, işsizliğin azalttlması için alınacak tedbirler üzerinde durulacağını bildirdi. Bilet çalan belediyeci İSTANBUL (a.a.) Şişli İETT Garajı'nda yapılan kontrollerde, belediyeye iade edilmesi gereken biletlerin eksikliğinden şüphelenen müfettişler, durumu incelemeye başladılar. Araştırma sonunda, Nadir Baykan adlı görevlinin, bilet sayımı sırasında bir miktar bileti kendisine sakladığı ortaya çıktı. Daha sonra yapılan bir operasyonda, 8 yıllık belediye görevlisi, Akaretler otobüs durağında biletleri yolculara satarken suçüstü yakalandı. Michel Naufal ile Lübnan ve Güney Yemen üzerine söyleşi Yemerfde sağsol değil, iktidar çatışması var SABETAY VAROL PARİS Geçen hafta içinde Arap dünyasında şımdıye kadar bilinenin dışında iki önemli gelişme ortaya çıktı. Bunlardan biri Sovyetler Birliğı'nin bölgedeki en yakın muuefıklennden sayılan Güney Yemen'de, yönetici kesiminde patlak veren ve iç savaş tehdidine dönüşen çatışma. lkincisi, bu sürpriz gelişmeyle hemen hemen aynı günierde, Lübnan'da Suriye'nin vesayetiyle bir anlaşma imzalandığı haberleri gelirken şimdiye dek iç birliğini koru yabilmiş Hıristiyan kampın kendi içinde çatışmaya sürüklenmesiydi. Kaynaşma içinde bulunan ve olaylarda rol oynayan tarafların bolluğu yüzünden dünya kamuoyunca bir turlu anlaşıiamayan Arap dünyası, bu son iki olayla birlikte iyice içinden çıkılmaz çok bilinmeyenli bir denklem manzarası arzediyor. Uzun yülar Lübnan'da gazetecılik yapan, Güney Yemen'e gitmiş ve çatışmaya taraf liderleri tanımış olan buyük deneyim sahıbi Lübnanlı gazeteci Michei Naufal, geçen hafta içinde meydana gelen iki gelişme hakkında Cumburiyet'in sorularını yamtladı. Lübnan'da son günierde yer alan gelişmelerie Gune> Vemen'de patlak vercn iç çatışma arasında ne gibi elkileşimler soz konusudur? M. NALFAL Arap dünyasının yeni ve önemli istikrarsızük belirtileri gösterdiği ve Cezayir ile Tunus örneklerinde olduğu gibi bazı Arap rejimlerinin içerde tutumlannı sertleşürdilderi bir sırada Onadoğu'nun iki sıcak ve stratejik merkezinde geniş çapta çalkalanmalar baş gösterdi. Bu iki merkez bildiğiniz gibi Guney Yemen ve Lübnan. Lübnan'da genellikle Batı yanlısı kabul edilen Hıristiyan kampta meydana gelen iç çatışma, bu sürecin özgün gelişmelerinden sayüabilir. Lübnan'da Batı yanlısı Hıristiyan kamp kendi içinde çatışmaya sürüklenirken Aden'deki Sovyet yanlısı kamp da çalkalanıyor. Sanki mevcut çok ufak boyutlardaki denge biçimleri bile bozulmaya mahkummuş gibi. Bazılan bu gelişmelere, Lübnan 1 daki Israil istilasıyla bozulan Arap denkleminin tamamen dağılmaya yüz tuttuğu ve şarapnel tesiri yaptığı biçiminde açıklamalar getiriyorlar. Bu koşullarda birçok soru akla gelebilir. Lübnan'daki gelişmelerle Güney Yemen arasında bağlantıyı açıklamaya çalışan gözlemciler, bu iki sürpriz gelişme arasında doğrudan ırtibat olup olmadığı sorusunu yanıtlamaya çalışıyorlar. Bu soru başka sorulan da beraberinde getiriyor. örneğin ABD ve Sovyet liderlerinin Cenevre"de yaptıkları zirve toplamısından sonra uygulamaya konan yeni detant sürecı şimdiye kadar ön plana çıkmayan yerel ve geleneksel çatışmalann engellemesiyle mi karşılaşıyor, yoksa sözünü ettiğimiz bu çatışmalar mı sorunun aca unsurunu oluşturuyor? Sorun bu stratejüerin içerdiği yetersizlikler veya yeni biçimlenmelerin yarattığı dalgalanmalardan mı kaynaklanıyor. yoksa guçlüğun temeli toplumların bünyelerinde taşıdığı çelişkilerin su yüzüne çıkması mıdır? Arap dünyasında çağdaş ulusdevlet kavramı bir kez daha sınavdan geçerken bu çelişkiler açığa çıkıyor olabilir. "Neden biz dc Kral Huseyin gibi davranmayalım?" tarzında akıl yürutuyorlar. Suriye buldozeri Amman'da engellerle karşılaşıyor. Buna Mısır'ın Israil'le Camp David surecini yeniden canlandırmasını da ekleyebiliriz. Son aylarda Ortadoğu olası barış goruşmelen sürecinin ağırlık merkeziru Suriye oluşturuyordu. Bu gelişmelerden endişe eden Mısır Likud kampına gerekli tavizi vererek ağırlık merkezini kendıne doğru kaydırdı. Emin Cemayel bu tahlilı yaparak mı Suriye"ye kafa tuttu, yoksa yalnızca genel ortamı uygun görerek mi hareket etti, bilemem. Buna karşüık Aden'de başkan Ali Nasır Muhammed'e muhalif grup (ki bu grubun çekirdeğini Ali Antar ve Abdülfettah tsmail teşkil ediyor) iktidar seviyesinde yeni bir denge oluşturmak amacıyla girişimde Bu çıkmazdan kurtulmak için Arap sermayesinin pompalanmaya ihtiyacı var Bu da ancak SovyetAmerikan detantı koşullarında gerçekleşebilir. İktidar savaşı Bu durumda Gune> Yemen başkanına muhalif olanlar niçin boyle bir anı seçmiş olabilirier? NAUFAL Ya yanlış hesap yapmış olabilirler ya da yeni kurulan denge koşullarında Ali Nasır Muhammed rakiplerini daha da tecrit edecek girişimlerde bulunmuş olabilir. İki olay arasındaki ortak payda gerek Emin Cemayel'in gerekse Ali Nasır'ın ABD Sovyet detantından yararlanmış olmaları. Bu özellik Cemayel'in durumunda daha da belirgin. Ne ABD ne de Sovyetler Suriye'nin Lübnan sahnesini kendi LübnanG. Yemen karşüaştırması Önumuzdeki gelişmelerin bu sorulann yanıDnı vennesini beklerken somut olarak Beyrut'taki gelişmeterit Aden'dekileri luyaslajabilir misaniz? yapısı vardı. Çeşitli nedenlerle Musluman unsurun ağırlığını artırması sonucunda bu yapı çoklu. Guney Yemen için ise unutulmaraası gereken ana unsur Yemen Sosyalist Parlisi adlı tek parti temelinde kurulan çağdaş devletin mezhep, aşiret, bolgesel dengeler üstüne kurulmuş olması. Etkili kalkınma projelerinin olmayışı, bu devlet yapısının sağlamlaşmasına engel teşkil ettı. Güney Yemen'in komşusu olan L'mman Sultanlıgı'nda ise yuzyıllara dayanan geleneksel bir devleı yapısının temelleri Üzerinde Sultan Kabus tarafından modern bir devlet kuruldu. Güney Yemenlilerce desteklenen ve bu ülkeye prestij sağlayan Dofar Kurtuluş Cephesi'ne yardım kesıldikten sonra Dofarlı liderlerin bırçoğu Umman'dakı bu surece katıldı. Omeğin Dofar'daki gerılla sava ma talebını öne sürmesiyle patlak verdiğini gösteriyor. Ali Nasır, hem devlet başkanı hem de parti genel sekreterliği gibi iki kilit göresi elındu tutuyor. Karşıt blok ise bu iki mevkıden birini istedi. Eğer Ali Nasır devlet başkanhğım korumak istiyor idiyse Abdülfettah Ismail parti lıderliğine getırilmeliydi. Yok Ali Nasır parti lideri olarak kalmayı yeğlerse devlet başkanlığı Ali Antar'a verilmeliydi. Çatışma Ali Nasır Muhammed'in her iki yetkiyi elinde tutmak istemesı ve paylaşma talebini geri çevirmesiyle patlak verdi. Devlet başkanı, parti kurumlannda da kendine bağb adamların gorevlenni surdurmelerinde ısrar etti (Örgutlenme sekreterliği, dışişleri sekreterliği, ekonomik işler sekreterliği). Buna karşılık Ali Antar'ın başkan yardımcısı olarak kalmasına ve bazı yetkilerinin genişletilmesine razı oldu. Ali Nasır, parti siyasal bürosunda azınlıktaydı. Siyasal buro 15 Guney Yemenli ve 4 Kuzey Yemenli uyeden oluşuyor. Bu 15 uyeden 8'i \e Kuzey Yemenliler Aİi Antar Adulfettah Ismail blokunu destekliyordu. Olay patlak verince AJi Nasır'ın, karşıtlanndan bazüannı ya da hepsini tutuklatmış olması kuvvetle muhtemeldir. Ali AntarAbdulfettah Ismail grubunun en azından Aden'de inisıyatifı ilk alan ve bazı milisleri harekete geçiren kanat olması olasılığı da çok faziadır. Ama askeri darbe girişimi iddiasını ortaya atmadan önce çok ihtiyatlı olmak gerekir. Aden'deki gergin hava, herhalde bir aoda oluşraadı? NAUFAL Gerilim bir yıl öncesine uzanır. Bu tarihlerden itibaren giderek sağlıksız bir atmosfer doğdu. Bu sağlıksız hava etkilerini silahlı kuvvetlerde de hissettirmeye başlamıştı. Geçen ekimde yer alan parti kongresi öncesinde gerilim daha da şiddetlendi. Abdülfettah İsmail, zorlu pazarbklardan sonra Moskova'dan getirildi. Kendisine merkez komite sekreterliği görevi verıldi. Kongre ancak bu koşullarda yapılabildi. İlk anlaşmazlık, kongre proseduru ve toplanma biçimi üzerinde oldu. Ortak bir liste ile mi kongreye gidilecekti yoksa aday hsteleri gösterilip mahallı bırimlerde seçim mi yapılacaktı. Aday listeleri gösterilmesi durumunda taraflar kontrol ettikleri mıntıkalarda karşı tarafı engelleyebileceklerdi. Bu konudaki zorlu pazarlıklardan sonra geruşletilmiş bir siyasal büro ve genişletilmiş bir merkez komite üzerinde anlaşıldı. Devlet başkanı siyasal buroda azınlıkta kalmakla birlikte merkez komitede çoğunluğu ele geçirdi. Kongre ancak bundan sonra toplanabildi. Anlaşmaya rağmen ordu ve kitlesel gösterilerle taraflar guç göslerisi ve baskıları surdurduler. (Arkası 8. Sayfada) Nebih Berri orduya ayaklanma çağrısı yaptı Lübnan'da durum YEMEN VE ORDU Michel S'aufal'a göre Yemen komşulanmn tersine sanayileşmede ve gelişmede epey geri kaldı. Ülkenin siyasi yaşarmnı kontrol eden ve yöneten aşiretlerin, grupların etkinlikleri denetlenemedi. Yukandaki fotoğraf, Yemen de 1%0'larda çıkan kanşıkhklar svasmda çekilmiş. Ordu birlikleri kentte. NAUFAL Lübnan'daki olaylarda Emin Ccmayel Şam anlaşmalarına muhalefet etmek için VVashington'un yeşil ışığı olmadan harekete geçemezdi. Ama gene de geleneksel imtiyazlarını elden çıkarmamak isteyen Hıristiyan kamuoyuna dayandığını hatırlatmak Iazım. Hıristiyan kamuoyundaki bu yaklaşım zihinlere yer etmiş bir alışkanlıktır. Hıristiyan top'umu, Lübnan devletinde kendilerine tanınan imtiyazlardan yoksun kalmaktansa kendi kendini imha etmeyi yeğlı>or. ABD'den gelen yeşil ışık ve Hınstiyan kamuoyu dışında son gelişmeyi somut bağlamında da ele almak Iazım. Emin Cemayel ve onun gibi düşunen Maruni liderler, son SuriyeÜrdun yakınlaşması sırasında eli mahkum olmasına rağmen Kral Hüseyin'in Hafız Esad'a tum kartlannı teslım etmediğini görerek, bulundu. Bu grup Ali Nasır Muhammed'i olumsuz koşullarda bölgesel politikasında tavizler vermeye zorladı. Ali Nasır'ın yumuşaklığını ve ılımlılığını eleştirmek, Sovyetler Birliği'nin Körfez'deki ılımlı denen ulkeler düzeyinde nüfuzunu artırmak için girişimlerde bulunduğu bir anda geçer akçe değildi. Guney Yemen'e bölgesel düzeyde daha da ileri bir soyutlanma dikte etmek Sovyet çıkarlanna hizmet edemezdi. Bu soyutlanma siyaseti Guney Yemen'e iç ekonomik sorunJarı çözmede de yarar getirmezdı. Çunku bu ülkenin Arap yatırımlarına gereksinimi var. Güney Yemen dünyanın en yoksul ulkelerinden biri. Kuzeydeki kardeşiyle bütünleşmeden yaşayabilecek bir devlet yapısı soz konusu değil. Guney Yemen'in kalkınma konusunda hemen hiçbir projesi yoktu. Güney Yemen: Ülkedeki denge, belli aşiret ve bölgesel liderler arasındaki anlaşmayla ayakta duruyordu. Anlaşma bozulunca, aşiretler ve bölgeler sahnenin ön planına çıktılar. Ülkede askeri çatışmalar sürerse, bölge düzeyinde gelişmeier, örneğin bir Kuzey Yemen müdahalesi beklenebilir. Kuzeyliler, çatışmayı ulusal bir sorun biçiminde bahane olarak kullanabilirler. Lübnan: Hıristiyan toplumu, Lübnan devletinde kendisine tanınan imtiyazlardan vazgeçmektense intihar etmeyi yeğliyor. Emin Cemayel, Washington'un ışığı olmadan harekete geçemezdi. Ama gene de Cemayel'in, geleneksel imtiyazlarını elden çıkarmamak isteyen Hıristiyan kamuoyuna dayandığını hatırlatmak Iazım. lehine ve tek başına doldurmasından memnun gözuküyor. Aym şekilde Suriye, iki süper guç arasında Lübnan konusunda tam bir uyuşma olmadan Lübnan dosyasını kendi lehine ve bir an önce kapatmaya çalışıyor. iki olgu arasındaki fark Guney Yemen'de sürecin çok daha basit olması. Bir iç iktidar çatışması, uluslararası stratejilerle birlikte kabından taşmıştır. Eğer iki Yemen birleşik durumda olsaydı Lübnan ile Yemen arasında daha büyuk benzerlikler görulecekti. Bildiğiniz gibi Kuzey Yemenliler Şiiliğin Zeydi mezhebinden, Guneyliler ise Sünni ve Şafidir. Peki Guney Yemen'deki iktidar çaüsmasının temeli nedir? NAUFAL Lübnan'da yakın zamana kadar HıristiyanMaruni unsurun temel guç olduğu bir devlet şımn liderlerinden ElEmini şimdi bu ülkenin Dışişleri Bakanı oldu. Güney Yemen'de ise şimdiye kadar kurulu denge, beüi aşirct ve bölgesel liderler arasındaki anlaşmay, la ayakta duruyordu. Liderler arası anlaşma bozulunca arkalarındaki aşiretler ve bölgesel gruplar sahnenin ön planına çıktılar. Özellikle bu nedenle ıç savaştan korkulabilir. LUbnan ve Guney Yemen'de ortak olan bir başka eleman ulusdevlet kavramının yeni bir sınava suruklenmesi. BEYRLT, (AP) Lübnan'da Suriye yanlısı Muslumanlarla Devlet Başkanı Emin Cemayel yanlısı kuvvetler arasındaki çarpışmalarda 12 kişi daha yaşamını yiıirirken Şii EMEL Örgutu lideri ve Adalet Bakanı Nebih Berri, Lübnan ordusuna çağrıda bulunarak Devlet Başkanı Emin Cemayel'e karşı ayaklanılmasını istedi. Dürzi lider Velid Cunblat ise, Cemayel'e karşı genel boykot çağnsında bulundu. Batı Beyrut'taki evinde bir bas:n toplantısı duzenleyen Nebih Berri, Cemayel'i "Lubnan'm Neron'u" dıye niteleyerek, Hıristiyan devlet başkarumn ulkeyı yeni bir iç savaşa surüklediğiru söyledi. Lubnan'm dokuz kişilik koalisyon hukumetinde Adalet Bakanlığı gore%ini de surduren Berri, Emin Cemayel'in Başkanlık dönemi kısa kesilmedığı takdirde, Lübnan krizinin sona ermesinin miımkün olmadığını söyledi. Gözleraciler, Nebih Berri'nin çağrısının Lübnan'da iç savaşın boyutlannm genişlemesıne yol açabileceğini belirtiyorlar. Ülkede geçen hafta pazartesi günü başlayan çarpışmalarda şimdiye dek en az 420 kişınin olduğu, 800 kişinin de yaralandığı bildirib'yor. Devlet Başkanı Emin Cemayel, Hıristiyanlann siyasal egemenlığıne son veren ve Müslumanlara eşit haklar sağlayan Şam Anlaşmasma karşı çıkıyor. Beyrut'taki gözlemciler, Lübnan güçleri lideri Elie Hobeika'nın geçen hafta Falanjistlere yenilip, ulkeyi terketmesinden sonra, Emin Cemayel'in Lübnanlı 1.5 milyon Hıristiyan'ın en guçlu onderi durumuna geldiğini belirtiyorlar. Ancak Şii EMEL orgutu Uderi Nebih Berri ile İlerici Sosyalist Partisinin Durzi lıden Velid Cunblat, Cemayel'le gonısmeyi kabul etmiyorlar. Inönü'nün düğmeleri İstanbul Haber Servisi İstanbul'da dün yapılan Umum KadınErkek Terzileri Derneği 22'nci Genel Kurulu'nda, Taksim 'deki anıtta bulunan Ismet tnönü heykelinin yelek duğmelerinin sağda mı solda mı olduğu konusu gündeme geldi. Dernek yönetimini eleştiren muhalefet erubu adına konuşan Suat Öztürk, Taksim 'deki anıtta bulunan Inonü heykelinin düğmeleri konusunda basına açıklama yapan dernek yönetim kurulu başkanı Ziya Gültekin 7 eleştirerek, "Oradaki hata anıtta değil, sanatı iyi bümeyen bir insanın iddiasıdır " dedi. Ağlayın ANKARA, (ANKA) Gözyaşımn insanları etkilemesinin yani sıra bunyedeki zararlı maddelen dışarı atmak gibi çok önemli bir ışlevinin de o'tduğu bildirildi. Sandoz ilaçfîrmasının yayın organı "Sandomed" adlı dergide yer alan yazıda, acıklı, uzuntülü, ya da sevinçli durumlarda akan gözyaşının vücudun öteki salgıları gibi, "toksik",yani zararlı maddeleri vücut dışına atmada yardımcı olduğu anlatüdı. Gerilimin geymişi Guney Vemen'deki iç çaUsma öncesi ortamı anlatır mısınız? NAUFAL Eldeki veriler've son haberler Aden'deki bunalımın Ali AntarAbdülfettah Ismail blokunun iktidarı yeniden böluşme ve paylaş