Katalog

CUMHURİYET/12 27 EYLÜL 1985 En yakın örneği "24 Ocak kararlan" Alternatif gökten zembille inmez, kendi koşullarıyla birlikte oluşur "Ekonomide Alternatif Arayişı" dizisinin sonuna yaklaştıkça bu dizi nedeniyle bana en çok sorulacak olan soruyu da kestirebiliyorum. Kimi iyi niyetle ve belki de umutla; kimi dupeduz merakla. kimi de hafif bir gülümseme ve alayla "aradıgın alternatifi buldun mu bakalım" diyecek. Sanki bir yerleıde hazır dııran, "keşfedümeyi" bekleyen ya da "gökten zembille inecek" bir alternatif olabilirmiş ve ansızın bulunabiürmiş gibi soruluyor bu soru. 1980"den bu yana uygulanan ekonomi politikalan bütününü ya da yaklaşımını eleştirince, hatta bu bütün içinde hatalı olduğu görülen bazı politikalann yanlişlığı belirtilince "iyi, hoş ıma kardeşim, eleştinnek kolay, o zaman sen de alternatifini soyle" deniveriyor. Bizim de gazeteci olarak sık sık içine düştüğümüz bir tuzak bu. M. abii "alternatir diye 1980'den bu yana Türkiye'de uygulanmakta olan yaklaşımdan farklı yaklaşunlar, farkh politikalar, farklı politika demetleri ortaya atmak mümkün. Bunun gibi çok sayıda alternatifln ortaya konması ve tartışılması mümkün. Yalnızca mümkün değil, aynı zamanda çok da yararh. Bizim bu dızide yapmak istediğuniz şey de zaten bu gibi farklı yaklaşunlann, alternatif yaklaşım ve politika önerilerinin bir sergilenmesini, bir envanterini yapmak. Bu önerüerden Türkiye için pratikte geçerli olabilecek, hayata geçirilcbilecek bir "altenıatiF' geliştırilmesine yardımcı olacak ipuçlan çıkıyor mu, çıkmıyor mu, bunu araştırmak. Böyle bir "iüternatif 'in ancak bir süreç içinde, toplumsal ve siyasal boyutları da olan bir süreç içinde oluşabileceğini, ortaya konabileceğini, benimsenebileceğini bilerek bu surece küçük bir katkıda bulunmak. "Alternatif"in mutlaka mevcut politikalan tumüyle çöpe atıp yerine yenisini koymak anlamına gelmeyebilecefini bile bile alternatif arayışını sürdurmek. Ekonomide Alternatif OSMAN Arayışı ULAGAY Doç. Dı. laner Berksoy: Alternatifin koşnllan furada vurgulamak istediğimiz nokta şu: Bir ülkede fiilen uygulanmakta olan bir ekonomi politikalan butununun, kimilerine göre bir "ekonomik model"in değiştirilmesi ve yerine farklı bir yaklaşımın, farklı bir modelın geçmesi için pek çoİc önkoşulun bir araya gelmesi zorunlu. Başka bir deyişle kâğıt üzerinde çok tutarlı ve gerçekçi görünen bir alternatif geliştirmek yetmiyor. Bu altematifın toplumun özlemlerine cevap verecek nitelikler taşıması, toplumun geniş bir kesimince benimsenebilmesi, hiç değilse denemeye değer bulunması da gerekiyor. Tabii hep çoğulcu demokrasi çerçevesi içinde duşünerek bu sonuca vanyoruz. Ayrıca Türk toplumu ölçüsünde farkhlaşmış bir toplumda her kesimin özlemlerine cevap verecek, herkesi memnun edecek bir "alternatir' oluşturmanm olanaksızlığını da bu noktada hatırlatmak istiyoruz, B turabilecek farklı bir politakalar bütünü, farklı bir yaklaşım, tutarlı bir "alternatir' ortaya koymak. Bunu yapmaya çalıştrken de iktisat biliminin verilerinden, dunyada yaşanan deneyimlerden ve toplumun çeşitli kesimlerinin beklentilerinden, özlemlerinden yola çıkmak. Ikinci adım bu alternatif yaklaşımı toplumun geniş kesimine benimsetmek için gerekli fırsatları değerlendirmek, çeşitli kesimlerden alınan tepkilere, "feedback"lere göre tasarlanan "alternatif'ı yoğurmak, adapte etmek. Toplumun mümkün mertebe geniş bir kesiminin gönüllu katkısıyla, en azından işbirliğiyle uygulanabilir hale getirmek. Bunu yaparken mevcut ekonomi politikalannın çıkmazım en iyi biçimde sergilemek, bunlann bugün ve yann için çözüm yolu olamayacağını göstermek; bu politikalardan zarar gören kesimlerin çıkannın bu politakaları değiştirmekte olduğunu hiç değilse bu kesimlere anlatabilmek. ' çuncü adım, ülke içindeki gidişatı ve konjonktürel değişmeleri, ayrıca dış dünyada yaşanan gelışmeleri, ekonomi politikası arayışlannı yakmdan izleyerek mevcut politikalan uygulayanların en zayıf arum seçip tam o noktada bu politikaların çıkmazlarını somut flrnekleriyle ortaya koymak ve "alternatif'i yoğun bir şekilde kamuoyuna sunmak. "Alternatifi uygulamak için gerekli politik desteği oluşturarak mevcut politakalar yerine "alternatifin uygulanmasını sağlamak. IMF ve Dünya Bankası gibi kuruluşlann önerilen "aMematir'e hiç değilse cephe almamalan isteniyorsa tabii yukarda saydıklanmıza bir dörduncu adım eklemek gerekiyor: Uygulanması düşünülen "alternatir'in sonuçta Türkiye'nin dış borç ödeme performansını bozmayacağını bu kuruluşlara kabul ettirmek. İlk bakışta biraz şematik görünen bir yaklaşımla bu maddeleri sıralarken ne demek istediğımizi daha iyi anlatmak için "24 Ocak alternatifi"nin nasıl ve kimlerin katkısıyla oluşturulduğunu, ne zaman ve hangi koşullarda uygulamaya konduğunu, "24 Ocak alternatifi"nin uygulanması için gerekli politik desteğin, iktidar desteğinin nasıl sağlandıgını kısaca hatırlatmaya çalışalım. 24 Ocak nasl hazırlandı ? M. ürkiye'de sözde "ptanh" dönemde oluşturulan, dış rekabet şansı çok sınırlı, kendi tükettiği dövizi bile kazanmayı duşünmeyen sanayinin bir gün gelip tıkanacağıru; işçı dövizleri ve dış kredilerle, yani taşıma suyla bu çarkı çevirmenin sürgit mümkün olmayacağını daha 1970'lerin basmda görenler yok değildi. Hatta kimi iddialara göre "24 Ocak aJtematifl"nin ilk çekirdeğini 1970 yıhnda alınan ve Adalet Partisi'nin çatlamasına yol açan ekonomik kararlarda bulmak mumkündu. Ne var ki Türkiye'nin petrol faturasını ve diğer döviz ihtiyaçlannı karşılamak için daha fazla ihracat yapması, daha fazla döviz kazanması gerektiğinl: sanayiini içte ve dışta rekabete açarak rasyonelleştirmesinin kaçırulmaz olduğunu; dış dünyadan sonsuza dek kaynak aktaramayacağını; günluk politik baskılara göre karar alındıkça ekonomide dengelerin korunamayacağını; bürokrasinin yetkilerini artırmakla ekonomideki kaçaklarm önlenemeyeceğini ve ekonominin talimatla duzene konamayacağını anlaması için 1970'li yıllann ikinci yarısının yaşanması gerekiyordu. tşte bu koşullar içinde "24 Ocak alternatifT'de belli kafalarda geliştiriliyor, yoğruluyordu. 1970'li yıllann sonuna gelindiğinde artık o gün izlenmekte olan politikaların, ya da politika bile denemeyecek uygulamalann çıkmazıru sergilemek için tüm koşullann olgunlaştığı göruluyordu. Bu koşulların başlıcaları şunlardı: Alternatif, planlı ithal ikamesidir Taner Berkso>, 196O'lı \e ozellıkle 197O'lı >nllarda Turkıyc'dc uygulanan ıthal ıkâmesı turüne "rastgele ithal ikâmesi" adım lakarak, bunun çıkmazını ilk vurgula>an ıktısatçılardan birı. Çeşitli çalışmalarında •'ihracata \onclik sanayileşmc" modehnin ozellıklenni ve sakıncalarını da orta\a koymuş olan Taner Berksoy, Turkıye'de son yıllarda uygulanmava çalışılan yaklaşıma ise, ancak "ihracala yonelik ticarel" denebileceğıni, zira sanayileşmeyı amaçlayan bir stratejının henuz ortada olnıadığını belırtıyor, "Son beş >ılda Turkijede. ibracata >onelik de olsa, ciddi bir sınai atılım ve gelişme olmamıştır" dıyor. Doç. Dr. Berksoy, yapı değıştırmesı ongörulen bir ekonomide "serbest piyasa mı, devlel mudabalesi mi" tartışmasının ise fazla anlamlı bir tartışma olmadığını belınerek şunlan söyluyor: "Ekonominin uzun donemli biçimiendirilmesinin butunuyle fıyal sistemine bırakılması uygulama şansı olmamış bir goruşlur. Devlet ekonomiye mudahale eder. Her ulkede ve her koşulda bu boyledir. Ekonomide amaç, gelişme \e kaynaklann geliştirilmesi olduğu surece mudahale, koruma ve belirli surelerle dunya ekonomisinden kopma da kaçınılma^dır. Bu da her ulkede >e her koşulda boyledir. Burada tartışılması gereken şey. mudahalenin ve korumanın dozu, biçimi ve araçlandır, koruma suresidir. İıhal ikâmeci veya ihracala yonelik stratejılerde hangısinin secilecegi tartışması bir yana, her iki yaklaşımın ıki ortak ozelligini mullaka vurgulamak gerekır. Bence her iki yaklaşım da mudahalecidir, yalnızca mudahalenin amaçlan farklıdır. tkincisi her iki yaklaşımın da ekonomiye maliyeli vardır ve bu maliyetler çerçevesinde uzun donemli kazançlar farklıdır." Bu bağlamda bır karşılaşlırma yapıldığında, ıhracata yönelik sanayileşme sıratejısinin Türkıve gibi bır ulkeye malıvetının her bakımdan daha ağır olduğunu belırten Taner Berksoy, "Allernatif ithal ikamesidir. İthal ikâmesi olayı ozunde bir sürekli sanayileşme ve gelişme yontemidir". göruşunu savunuyor. Türkiye'nin daha once yaşadığı ıthal ikâmesi deneyınde ortaya çıkan olumsuzlukların ithal ikâmesi yaklaşımımn kendısını kotulemek için gerekçe olamayacağını anlatan Dr Berksoy şoyle konuşuyor "Tersine, ithal ikâmesi surecinde öncelikler dogru saptanır, uygulamaya bulunluk ve disiplin getiren bir plan anlayışına ulaşılır >e politika araçlan da bu plan anlayışı içinde uygulanırsa kendini besleyen bir sanayileşme atılımı gerçekleştirilebilir." Alternatife dört a«fam "emek ki "alternatlP arayışuıda ilk yapüacak şey, uygulanan ekonomi politikalan demetine, uygulanan "model"e, ya da ızlenen yaklaşıma alternatif oluş D, Ozal ekonomisi neleri başaramadı da alternatif arayışı güncelleşti? • "Ortadirek" diye tanımlanan geniş kesime yapılan vaatlerin çoğu tutulamadı, bu kesim guçleneceğine daha da zor yaşam koşuUarına itildi. • Enjlasyonsuz büyüme sağlanamadı. • tşsizlik azalmadı arttı, azalması için hiçbir önlem almamadı. • Gelir dağıhmı daha da bozuldu, gelir adaletsiztiğı daha fazla göze batmaya başladı. • Tekelleşmeyle mücadele çok etkisiz kaldı, tekelci kesim zayıflamak şöyle dursun güçlendi, buna karşılık güçsüz işletmeler zor duruma duştü. • Küçük esnaf daha zor koşullara itildi, ytizlerce dükkân kapandı. • Bütçe dengesi sağlanamadı, bütçe açığı büyürken, devlet her türlti fona el atmaya başladı, bu alanda özel sektöre rakıp oldu. • Bu ortamda faizler düşürülemedi, kredi faizleri caydırıa düzeylerde kaldı. • Faizlerin ytiksek olması, ekonomide tasarrufların artmasım sağtamadı, toplam tasarrufların mıllı gelir içindeki payı artmadı, azaldı. • Yatırımlarda umulan canlanma olmadı, yarının üretimini sağlayacak yatırımlar yapılamadı. • Türkiye, dünyayı sarsan yeni teknoloji devrimiyle hemen hiç ilgilenmedi, sanayiinde ileri teknolojiye geçiş için hiçbir çaba göstermedi. • KlT'lerde verimlilik artışı ve rasyonelleşme sağlanamadı, KÎT açtkları, sürekli zamlarla kapaüldı. • önemli kararlar çok sık değişıkiığe uğradığı için özel sektör aradığı istikran bir türlü bulamadı. • Gerekli altyapılann lamamlanmasında gecikmeler oldu. • Tarımda umulan gelişme sağlanamadı, üretim arttşlan büyük ölçüde iklim koşuUarına bağlı kaldı. • İhracat artışında Türkiye, mevcut üretim yapısıyla erişebileceği tavana yaklaştı, geleceğin ihracatı için gerekli onlemler almamadı. • En çok teşvik edılen dış naklıyecilik gibi sektörlerde, sürekli başarı sağlayacak sağlıkh gelişme olmadı, fırmalar devlet yardımı arar hale geldiler. • Dış ödemelerde darboğaz aşılamadı, Türkiye ancak yeni borçlar alarak eski borçlarını ve faizlerini ödeyebildi. TtYATROGÖSTERI Beî'edİves. SEHIR 528 66 29526 10 00/412 ™ATROIARI 1 EKİM'DE PERDELERINI ACIYOR RAHMISA1TUK DEV1H T1YATR0LAR1 A.K.M. ODA TIYATROSU 8 Ekım 1985 Salı gununden başlayarak SEVİM BURAKın • Dış kredi akışı durmuş, girdiler açısından dışa bağımlı Türk sanayii ithalatını çifte ödeme yaparak, yasadışı yollardan sağlamaya başlamıştı. • Türkiye doviz yokluğu nedeniyle petrol faturasını bile ödeyemediği için yakn sıkıntısı başgöstermiş, fabrikalar çalışamaz, evler ısınamaz, elektrikler yanmaz olmuştu. • Enflasyon azmış, parasal genişlemeyle de pompalanan talep karşılanamadığı için çeşitli mallarda yokluklar ortaya çıkmış, karaborsa başlamıştı. • Kararlı ve tutarlı bir ekonomi politikasımn eksikliği hissedilirken bürokratik kontrolların artırılması, rantlan ve yasadışı kârlan, vurgunları artırmış, ekonominin denetimi elden çıkmıştı. • Siyasal çalkantılar artmış, iş ve çalışma disiplini azalmıştı. • Bu ortamda halkın çok büyuk kesımi ve ış âlemi huzursuzdu. • Türk Silahlı Kuvvetleri gelişmeleri kaygıyla izliyordu. • Dı$ dünya ve IMF, Dünya Bankası gibi kunıluşlar Türkiye'yi çıkmazda görüyordu. Yöneten Engın ULUDAĞ ANTONIUS VE KLEOPATRA W. SHAKESPEARE FATIH (526 53 80 MÜZEYYEİ ENGİN ERİM SATHJMKTAMR Td: 145 20 68 Yöneten Engın GURMEN Ovun qunlen Salı 1830i Caısamba 15.001 Persembe Cuma: 20.30 C tesı 15.0020 30 , Pazar:15 0018.30 HULUSI BEYINT « * l S»«AT 6AURİSİNDE Yöneten Perıhan TEDÜ ÇARSAMHft f.UNLERI 15 00 de OZEL MAIINE TİXATROURmiZm HarMye M. Ertuğml KARIM VE KIZIM RECEP BİlfiİNER TURİZM SUNAR Her cuma k»s)n tureket Oz*l otobtif Yanm panslyon moda X ürkiye'de tüm bu koşullar "24 Ocak alternatifi"nin artık açıkça ortaya konması için gerekli ortamı yaratırken diğer yandan dünyada da "serbest pivasa"nın erdemlerine yeniden sarılma akımı güç kazanıyor, bu akımın havarisi Milton Friedman dünyanın dört bir yanını dolaşarak çıkış yolunun "monetarizme ağırlık veren serbest piyasa ekonomisi" olduğunu yayıyordu. ABD ve Ingiltere gibi kapitalist dünyanın kilit ülkelerinde bu görüşü benimseyen iktidarlar bunun dünya çapında propagandasına katkıda bulunuyordu. Türk iş âleminin "biiyüklerinin" desteği ise daha önceden sağianmış, "24 Ocak" ilkelerinin ilk derlitoplu sunuluşu Turk Sanayici ve lşadamları Derneği TÜSİAD'ın yayuüannda ve gazetelere verdiği ilanlarda yapılmışü. "24 Ocak aJternatifTnin IMF ve Dünya Bankası gibi kuruluşların standart özlemleriyle çelişen tarafı olmadığı da ortadaydı. Hatta bu alternatifin hazırlanmasında bu kuruluşlann ve uzmanlannın göruşlerinden hayli esinlenildiği de ileri süruluyordu. Oyun 2 Bolum Yöneten Can GURZAP TAKSIM SAHNESINDE 8 Ekım 1985 Salı gununden başlayarak ORHAN ASENA'nın (Roksalan) Oyun, 2 Bölum Yön Raık ALNIAÇIK Biletler: 1 Ekim Salı günü satışa çıkacaktır MODA SİNEMASI 337 01 28 SAHİBİNİN SESİ ALANYA ALAADDİN OTEL 39.000 TL (Y.P.) MARMARİS MARTI HOTEL 60.000 TL (Y.P.) MARMARİS ATLANTİK OTEL 38.000 TL (Y.P.) KUŞADASI ÖMER TATİL KÖYÜ 48.000. (Y.P.) 16110741618226 16122813361660 • Reklam ajansında baybayan satış elemanları, reklam konusunda deneyimli muşteri temsilcileri, bayan sekreter, porttime çahşacak üniversite talebeleri, erkek adaylann lise mezunu olmalan. 528 42 77 • 30/2923 53, 2243 No'lu makbuzlanmı zayi ettim. Yenisini alacağımdan eskisinın hükmıı yoktur. RAYEGÂN EMİLSİC1 İthal ikâmesi de, ihracata yönelik sanayileşme de devlet müdahalesi gerektirir. Ancak ihracata yönelmenin faturası daha ağırdır. İLK YILLAR Danıştay kararı ile Gisetel.1406792 FRANKO NERO URSULA ANDRESS 23 KARlDvT VARY J(RlSTALKUR£'ödulu BİLSAKTİYATRO ATÖLYE LABORATUVAR EĞİTİM ÜRETİM TtYATRO EİİTİMİ KAYITLARI BAŞUMİŞTIR Kaırtbr: Paw hariç ber |un saat 1218 arası a b l Snsatviler, So^ancı Sokak «o: 7 de Ser^eı Bond.'irchıık .MHCV IIEIJ) 1>L\<1M) \tllA YALNIZ DÜNYA SİNEMASIIMDA (Le Dernier Tango a Paris) Yon BERNARDO BERTOLUCCI Oy MARLON BRANDO MARIA SCHNEIDER Seaislar 1214 1516 3018 4521 00 PARIS'TE SON TANGO Politik destek »u ortamda eksik kalan tek şey "24 Ocak alternatifı"ni yurürlüğe koymak için gerekli politik desteği, iktidar desteğini sağlamakü. Sonunda bu da bulunuyor ve 1980 yüının başında "24 Ocak alternarifr yürurlüğe konuyordu. Ancak bu altematifin uygulanması için gerekli olan "sağlam iktidar"ın oluşmasını sağlamak için kısa bir sure daha beklemek gerekiyor, 12 Eylülden sonra bu eksiklik de giderilmiş oluyordu. B Operatör Doktor NEZİH ÖZKAN BANKASI Beyin, Sinir, Omurilik Cerrahısi Uzmanı Kadıköy. Baharıye Cad Alı Suavi Sokak No: 4'te hastalannı kabule başlamıştır. SANN" OILERİSİ Anadolu Bankası Beyoğlu sı'nın ust katında bulunan ANADOLU BANKASI SANAT GALERİSİNDE Resım, Telkârı ve Karma Seramıkten oluşan nadıde bir sergıyı sanatseverlerın hızmetıne sunuyor 1130 Eylül tanhlerı arasında (tatıl gunlerı harıç) her gun 1218 arası hızmete açıktır GALATASARAY SÜPER PİYANGOSU özal 1980"de sonuçlanan bu alternatif oluşturma sürecini belki de başından sonuna yaşadığı ve ekonomide bir alternatif politika yaklaşımı oluştu• 7 ya>ındakı çocuğa yanm gun rup uygulamaya koymanm ne kadar guç bir iş oldubakacak başan arani\or. Oğren ğunu çok iyi bildiği için her fırsatta "24 Ocak'ın alcı olabilır.' Saac 13 0018.00 ternatifi yok" diyebilmekte, "24 Ocak alternatifi'nin uygulamaya konduğu ortamdaki olumsuz koTd . 143 34 35 şulları sık sık hatırlatarak bugün böylesine olumsuz koşullann var olmadığıru, onun için de yeni bir alternatif ortaya koymanın zamansız olacağını anlat1 mak istemektedir. Sayın Ozal belki de haklıdır. Iktidarını dayandırdığı "24 Ocak alternatifi"nden \azgecilmesi için gerekli şartlann çoğu henüz oluşmuş olmayabilir. Ne var ki bu şartlann hızla oluşmakta olduğu ve ekonomide alternatif arayışının giderek guçlenen ve toplumun geniş kesiminde yankılanan bir özlem haline geldiği de bir gerçektir. tşte bu noktada "24 Ocak alternatiff'ne alternatif olabilecek bir yaklaşım arayışı guncellik kazanmakta, "alternatif oluşturma sürecinin ilk adımlannı atmanın zamam gelmiş görünmektedir. Bu aşamada "alternatir' için öneriler geliştiren iktisatçılann, uzmanlann görüşleri ve özellikle "alternatir'in uygulanabilir hale gelmesi için gerekli politik desteği sağlayabilecek olan siyasal partilerin bu konudaki görüşleri ve hazırlıklan büyük önem taşımaktadır. ':ADIM: 302 S MERCEDES DEGERIM: 43.000.000.TL" SATIS VLRLERI l';i MIKKI/IIKI IS1 \\W I IIMK ifl ı ı ı i K i s n ı s Mlıll l'h \NL,(> SUPER ŞOLENE KAT1LIN. ' (.'lı l q İIİK >IK1)( n(,v\ı \KD\ I k m ı I'>SS ( llt'MTtcv S""!ll ^ ı^imi» S|MÎ S r^ Sır.]\!rı(l ı SIIJKT S.ın.ık ı! trıii AYRICA: 1111 CUMHURİYET ALTINI Yann: ]\asıl bir alternatif ? Boyle bır uygulamada geçmışın derslerınden de yararlanacak olan Türkiye'nin neleri göz onunde tutması gerektiğinı ise şöyle ozetlıyor Dr. Taner Berksoy: • İthal ıkâmesı bir dış ödeme dengesi sorunu, bır dövız tasarruf aracı olmaktan çıkartılıp, bilinçlı tercıhler ıçeren bır sanayileşme yönteni, bırikım modelı ve bir ekonomik yapı oluşturma sorunu olarak ele alınmalıdır • Oluşturulacak yeni yapıda endustrilerarası bağlantılar ve potansıyel rekabet gucu dıkkate ahnmalıdır Bu iki krıter açısından olumlu özellıkler gosteren alı sektörler. hatta urunler oncelık taşımalıdır Oncelıklerın uygulamaya aktarılması makro tercıhlerden çok proje duzeyıne ınen yaklaşımlarla sağlanmalıdır • Ithal ikâmesının koruma ve mudahale ıle sağlanacağı açıktır. Burada onemıl olan, koruma ve mudahalenin oncelıklere yonelik, açık, net ve bir takvıme bağlı olarak uygulanmasıdır • Sektor, alt sektor ve tercihen urun, hatta gerekırse fırma bazında, zaman perspektıfine bağlı olarak. ıstıhdam, teknoloji, katma değer, dövız v.b kazanımlannı behrleyen bır performans knterlen setı geliştinp, sağlanacak koruma ve destek buna bağlanmalıdır • Koruma mutlak olmamalı ve önceden açıklanmış bır takvıme gore aşamalı bıçımde azaltılarak kaldırılmalıdır. Burada onemlı olan yatırım kararlarına temel oluşturan fiyatmaliyet bozulmasının hangı surede ve ne tur aşamalarla kaldınlacağının, rekabete nasıl geçıleceğinın önceden belırlenmesı ve yatırımcıya bildırilmesıdir. • Verli uretimın mutlaka ithal yasaklarına ve miktar sınırlamalarına yol açması engellenmelı, yerlı uretım lehıne sağjanan ozendıncıler vergısubvansıyon gibi alanlara kaydırılmalıdır • koruma ve mudahale araçlan doğru saptanmalıdır Oncekı tecrubenın de gosterdığı gıbı kur ve faız politikası gibi genel araçlar sonuçta duzensız. kontrolsuz ve rastgele oluşumlara yol açmaktadır. Yapılması gereken, bu genel araçlan diğer makro amaçlar ıçın uygularken, ıtha! ıkâmesıni urune ozel. selektıf ve kolaylıkla kontrol edilebilir araçlarla yonlendırip. uyarmaktır • Koruma araçlan saptamrken, doğrudan fıyat ve malıyetlen etkıleyecek politika araçlan (kur, ıthal yasakları v.s. gıbı) yerine sübvansiyon ve vergı ayrıcalıkları gıbı ozel malıyetlen dolayh olarak etkıleyecek araçlara ağırlık vermek daha yararlı olacaktır. Taner Berksoy, bu tur onlemlenn selektıf olarak uygulanabıleceğım, genel araçların aksıne ıstendığı bıçımde bır takvıme bağlanarak önceden açıklanabıleceğinı ve uretımde etkinlik ve rekabeu antırmak açısından yenı olanaklar yaratacağını belırtıyor ' Doç Dr. Taner Berksoy, ıthal ıkâmesınin bu tur bır yaklaşım içinde duzenlenmesinın kuşkusuz bır plan çerçevesi ve uygulamada geçerlı olacak bır plan dısıplını gerektırdığını belırterek şoyle dıyor: "Sıralanan onlemlenn salı piyasa guçlerince saglanması so/ konusu degildir. Bu nedenle mudahale ve korumanın bir plana bağlanarak rasyonalize edilmesi gerekir. Ancak Turkiye'de bugune dek uygulanan ve makro model olmanın otesine geçemeyen yetersiz plan anlayışının daha mikro yaklaşımlar da içeren bir planlama anlayışına donuşmesi de zorunludur."