Katalog

SÖYLEV (Belgeler) Gazi Mustafa Kemal Atatürk Cılt III 2. bası 1000 lıra Çağdas Yayınları, Turkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu/htanbul Cu m h u r i yet 62. Yıl; Sayı: 21925 Kurucusu: Yunus Nadi 100 TL. f LDON KIYISINDA * J ^ HASAT .• Çev: Nijülyetmobatı, Y4 Sosyal Yayıjjlar jClod/arer Ca Nobel Edebiyat Ödülü lohov Bnbul 11 Eylül 1985 Çarşamba Bir dönemin perde arkası DAR SOKAKTA 1980 SİYASET Yalçın Doğan 12 Eylül'lü günleri yazdı MGK Genel Sekreteri Org. Üruğ anayasanın geçici 2. maddesini bizzat kaleme aldı ve önünde açık olan MGK üyeliğfyokınu 'kapattı. Böylece MGK üyeliği apayn bir makam oldu ve Silahlı Kuvvetlefin en üst kademesinden MGK'ya geçiş olanağı kalmadı. £• Evren 'tek sandık'ta ısrar ett Cumhurbaşkanlığı Seçimi öncesinde 'sandık' tartışması başladv İki oylama aynı anda aynı sandıkta mı olsun, yoksa en azından iki ayn sandık mı kullanılsın? 1983 1982 Anayasa oylaması ve DM Başkanvekili Güven, yeni divanın Evren'i ziyaretinde konuyu açtı: "Cumhurbaşkanlığı için ayn sandık koyalım... Bugünkü şartlarda, sizin karşınızda kim aday olursa olsun yine de yüzde 7080 oy ahrsımz..." Evren, kararını vermişti: "Sandık sayısı azmış... Ayrıca da karışıklık olur diyorlar... Bu seçim ve oylama böyle olacak." 11. Sayfada Yaıııtlara dava yok 7 doktor olayı CÜNEYTARCAYÜREK'ten büyüklere bir masal 'YetküV karakol incelemede Ankara Emniyet Müdüric Böyle bir yetki polis yasasında yok. ANKARA, (Cumhuriyet Btirosu) Içişleri Bakanı Yüdınm Akboiut bazı doktorların "bira içtikleri" gerekçesiyle karakola götürulüp kendılerine Polis Yetki Yasası'nın uygulanmak istenmesi olayuun incelenmesi için emir verdi. Içişleri Bakanı Akbulut trafîk polisi Faruk Canlıer'in, Ahmet Büyükorhan adlı seyyar domates satıcısını öldurmesi olayı ile ilgüi olarak da "Çok özücü bir olaydır. Polisin cinncl getirerek boyle davrandıgını sanıyonız" biçiminde konuştu. Içişleri Bakanı Yıldınm Akbulut, dun Mecliste (Arkası Sa. 12. Sü. 7'de) Savcılık, Ecevit ve Demirel hakkında soruşturmaya gerek görmedi ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Ankara Savcılığı, Süleyman Demirel ve Biilent Ecevit hakkında, Cumhurbaşkanı Evreo'in Türkiye Büyuk Millet Meclisi'ni açış konuşmasına verdi kleri yanıtlar dolayısıyla, dava açılmasına gerek görmedi. Suleyman Demirel, 4 eylülde verdiği yarutta Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in TBMM'yi açış konuşmasını eleştirmiş ve Cumhurbaşkanmın bu konuşmayla, hem yurttaşların hak ve özgürlüklerini kısıtlayan hem de suç ve suçlu tayin eden durumuna düştüğunu büdinnişti. Demirel, ayrıca Evren'in söz konusu konuşmasıyla 12 Eylul döneminin eleştirilmesini engelleyen 2969 sayılı yasanın birinci maddesinin birinci bendini ihlal ettiğini de kaydetmişti. Demirel, Cumhurbaşkanı'na verdiği yanıtta Türkiye'de yasaların insanlan "konuşmaya hakkı olanlar ve olmayanlar" biçiminde ikiye ayırmadığını da bildirmiş ve şöyle demişti: "Şayet ülkeyi idare edenler bugün bazı konulann tarbşılması taraftan iseler. tek taraflı beyan ya da ithamlar yerine, yasaklan kaldırarak serbest zeminlerde ve milletin hakemliginde bunun yapdmasını içleıine sindinneüdirier." Biilent Ecevit ise 6 eylul günu "basından gelen istek üzerioe E>ren'in konuşmasına yanıt verecegini ve bu yanıtta goruşlerini ozetleyecegini" bildirmişti. Ecevit, ertesi günku gazetelerde yayunlanan yanıtında demokratik toplumun, özgürce konuşan, üstelik çoksesli konuşan toplum olduğunu vurgulamış ve kendisinin hak ve özgürlükleri konusunda Cumhurbaşkanlığı makamını değil, TBMM'yi yetkili ve sorumlu saydıgını bildirnü$ti. Ecevit, kendisinin üzerindeki baskılardan önce, geniş kesimler üzerinde baskının kaldınlmasının ya da dayanılır ölçüiere indirilmesinin daha önemli olduğunu anlatmış ve bu konuda bir beklentisi olmadığını bildirmişti. Ecevit, "Geçmiş dönemde belli bir de bedel ödemeyi göze alarak, kişisel hak \e ozgürluklerimi ohtbildigınce kuUandım" demişti. Ankara SavcıLğı, 5 ve 7 eylül tarihlerinde basında yer alan bu yanıtlann her ikisini de derhal "kendi açılanodan incelemeye aldı." Ankara Savcısı ve iki başyardımcıdan oluşan bir heyet iki yanıtı da inceledi. Ankara Savcısı Altan Saysel, dun bu konudakı sorumuzu yarutlayarak, her iki yanıt dolayısıyla da dava açılmasına gerek görulmediğini bildirdi. Altan Saysel, bir gazetede Adalet Bakanlığıyla görüştukten sonra durumun daha da aydınhğa kavuşacağı yolundaki sözlerinin de yanlış anlaşıldığını vurgulayarak, "Bu kararın hiçbir makanun ya da kişinin etkisiyle aünmadığuun bilinmesini isteriz" dedı. Demirel ve Ecevit'in yarutlannın basında yayımlanrnasından sonra bazı ilgililer, söz konusu kişiler hakkında Turk Ceza Yasası'nın I58'inci maddesi gereğince, "Cumhurbaşkanına vicahen veya gıyabında hakaret ve sovme fiillerini işiemekten dolayı" dava açüabileceğini bildirmişlerdi. Söz konusu madde, bu kişiler için bir yıldan üç yıla kadar ağır hapis cezasını öngöruyor ve bu suçlann basın yayın organlan yoluyla işlenmesi durumunda cezanın uçte birden yanya kadar arttırtlacağını hukme bağlıyor. ENFLASYON YİNE BAŞINIKALDIRDI. ÖZAL, "BU YIL ENFLASYON YÜZDE 40'IN ÜZERİNDE OLMAYACAK" DEDİ. KUDETA u öyküde geçen yer, olaylar, adlar, olaylarla insanlar arasındaki benzetmelerin, gerçek yaşamdaki yer, olaylar, adlar, bağlantılar ve benzetmelerle hiçbir ilgisi yoktur. Olaylar, insanlar, adlar, aralanndaki bağlantılar düş ürünüdürî' Affın kaderi belli oluyor Adalet Bakanlığı 'nın hükümete gönderdiği af, tasarı olmaktan da öte taslak biçiminde çeşitli seçenekleri öngörüyor. Bu taslağa göre,cezalann indirilmesi, salıverilme ya da bazı cezalann müebbede çevrilmesi gibi aynmlar yapıhyor. Eğer bugünku toplantıda Bakanlar Kurulu bir af yasasına gerek görürse bu seçenekler üzerinde de karara varacak. Hukumet affa gerek gördüğu takdirde perşembe veya gelecek salı gunu tasarı ANAP grubuna götürülecek ve muzakere açılacak. öte yandan, Refah Partisi'nin af konusundaki görüşleri belli oldu. MKYK'nm Genel Başkan Ahmet Tekdal'ın başkanlığında yapüğı toplantıdan sonra yayunlanan bildiride, bu konuda özetle şu görüşlere yer verildi: "Biz sadece hapUtaaneierdeki değil, tarihin mahkum edeceği zararlı zihniyetleri ulkemize iaşıyanları da kapsayan, bir defaya mahsus affın yanındayu. EVREN, 12 EYLÜL'ÜN YILDÖNÜMÜ DOLAYISIYLA KONUŞMA YAPMAYACAK sağlayacak hazırlıklar hükümeti tedirgin etti. Hükumet bu yoldaki çahşmaları gözönünde tutarak bir affın gerekip gerekmediği konusunda bir duraksama donemine girdi. Bir bakan, "Cumhuriyet"e "Hükümette, bir affın karşısında oianlann çogunlukta olduğunu" bildirdi. Adalet BakanlığYnın hukumete gönderdiği af tasarısı bir tasarı olmaktan da öte taslak biçiminde çeşitli seçenekleri öngörüyor. Bu taslağa göre, cezaların indirilmesi, salıverme ya da bazı cezalann muebbete çevrilmesi gibi aynmlar yapıhyor. 9. Sayfada Pazar günü Cumhuriyefte Cumhuriyet'in büyük araştırması asaklar.. Baskılar.. Sorunlar.. Namus bekçileri... Değişen tutumlar.. Hastalıklar.. Tedaviler.. Genç ve mutsuz evlilikler... Çözümler... Artvin DevYol davası 71 idam istendi İnci Baba beraat etti. MHP davasmda bir tahliye. Behçet Cantürk ve arkadaşlarımn tahliye talebi reddedildi. Yasadan yararlanma bugün sona eriyor, 299 sanık "Pişmanım" dedi. Af konusu, Bakanlar Kurulu 'nun bugün yapacağı toplantıda ikinci kez görüşülecek, hükümet affa gerek gördüğü takdirde, tasarı yarın ya da gelecek salı günü ANAP grubuna götürülecek. ANKARA, (Cumburiyet Biirosn) Bir af yasasımn çıkıp çıkmayacağı Bakanlar Kurulu'nun bugun yapacağı toplantıda karara bağlanacak. Bakanlar Kurulu bugün ikinci kez af tasansı üzerinde muzakere yapacak. Hukumet çevrelerinden edinilen bilgiye göre, Bakanlar Kurulu bugünkü toplantıda çerçevesini saptayacağı bir af tasansmı meclise gönderip göndermeyeceğine karar verecek. Alınan bilgilere göre, muhalefetin hanrladığı kimi af taslaklarında anayasanın affını öngörmediği suçlann dolaylı yoldan delinmesini X 12. Sayfada BÜYÜKŞEHİRJ TEDBİRİ KALKAN ARSALARI SATIN ALACAĞIZ 6. Sayfada Gençlik ve Cinsellik Pazartesi günü Cumhuriyefte 10. Sayfada Inönii: "Dinçerler ya tutumunu değiştirmeli ya da görevini bırakmalı." Dinçerler: "Muhalefet görevini yapıyor. Biz de gereken cevabı vereceğiz" 'Dinçerler îstîfa' ANKARA, (Cumhuriyet Bttrosu) SODEP Genel Başkanı Erdal Inönii, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakaru Vehbi Dinçerler'in tutumunun, Osmanlı döneminde geçerli olan tutum olduğunu ve laik eğitim ilkesine uymadığmı soyledi. SODEP Ge(Arkası Sa. 12. Sü. 2'de) smnfıi Üniversitelerarası Seçme Smavı'nda 300 ve daha yukan esit ağırlıklı puan tutturan ve SlllllVl iıayıtlarınıyaptıran 1793 öğrenci, girmek istedikleriMimar Sinan Üniversitesi GüzelSanatlar Fakültesi anfl ve salonlarında, baraj niteliği tasıyan 1. basamak yetenek smavma tabi tutuldular. Heykel, resim, seramik, graflk, endüstri tasanmı, iç mimarhk, fotoğraf, sahne ve görüntü gibi daüarda eğitim görmek isteyen adaylardan "çekiç ile çivi çakan eüer"i üç saatte çizmeleri istendi. Sınava giren adaylann veUleri bu süreyi fakültenin bahçesinde çeşitli şekiüerde değerlendirip, çocuklannın sınavdan çıkmalannı beklerlerken, sınava girenler arasmda da her yanı kapah giysileriyle ve sıkma basıylabir bayan aday dikkati çekiyordu. Adaylar bu sınavı kazandıklan takdirde, kendi bölumlerinin smavlanna girecekler. (Fotoğraf: UGUR GÜNYÜZ) ANKARA'dan ~ YALÇIN DOĞAN Gene Laiklik ve Dinçerler... O y l e anlaşıltyor ki, laiklik ve Vehbi Dinçerler konusu siyaset gündemindeki yerını daha uzun süre koruyacaktır. Çünkü Sayın Dinçerler'in, laik düşünceye karşı, laik düşüncenin Türk toplum ve kültür yaşamındaki yerine karşı bir savaş açtığı her geçen gün belırgınleşmektedır. Ozal yönetiminin milli egitımden sorumlu bir bakanı olarak Vehbi Dinçerler, davasını öyle üstü örtülü biçımde de değil, artık açıktan açığa yürütmeye koyulmuştur. Ama ne var ki Türk toplumunun geleceğini, çağdaşlığını ve demokrasinın bir hayat tarzı olarak ülkede yerleşmesini, laik düşüncenın toplum ve kültür yaşamında geçerli kılınmasında görenler, herhalde Saytn Dinçerler'e karşı kayıtsız kalmayacaklardır. Bundan kımsenın kuşkusu olmasın. Nitekım SODEP Genel Başkanı Erdal Inö(Arkası Sa. 12. Sü. l'de) • Şili'de kara darbe 13 yaşına girdi. • İngiltere'de kanlt gün 3. Sayfada • Işçiyi azalt, fabrikayı sat 6. Sayfada • Enflasyon yine başını kaldırdı. 9. Sayfada • Çocuklar asıya!.. • Islam âlemi Türkiye 'den umutlu. 16. Sayfada Amerikaklar TBMM için ne düşünüyor? ANKARA Yabancı diplomatlar son gunlerde kulıslerde daha çok kulak kabartıyorjar, olaylan daha özenle izlemeye çalışıyorlar. Bir yandan "merakla öğrenmek", ama öte yandan da "olaylar hakkında değerlendirme" yapmak ısteği atbaşı gidiyor. Örneğin, son haftalarda Amerikalılann kulıslerde ılgınç girişimleri yaygınlık kazandt. Daha 1 eylulde TBMM'mn açtlısından (Arkası Sa. 12. Sü. 2'de) UGUR MUMCU GOZLEM Allende Olayı Şili'nin halkoyu ile iktidara gelen Sosyalist Devlet Başkanı Salvador Allende 11 Eylül 1973 günü General Pinochet Başkanlığı'ndakı bir askeri darbe ile devrilmiş, Allende basında mığfer ve elinde otomatik tabanca ile darbecilere karşı koyarken öldürülmüştü. Allende olayı, demokratik hak ve özgürlükler için büyük ve acı derslerle doludur. Şili'de 1970 yılında halkoyu ile iktidara gelen demokratik sosyalizm, Pentagon'un Güney Amerıka planlarını altüst ediyordu. ABD, Vietnam yenilgisınden sonra bütün agırlığını Ortadoğu ve Güney Amerika'ya vermişti. Güney Amerika'da anti emperyalist düşünce gün geçtikçe büyüyor; Bolivya'da Genelkurmay Başkanı General Tores, topraksız köylüler ile birtikte başkaldırarak iktidara geliyor, Şili'de ıse Sos(Arkası Sa. 12. Sü. 7'de) Ankara Libyu'dan rahatsız Libya'nın, Irakrta Barzani'yi desteklemesi Ankara'da hoşnutsuzluk yaratıyor. ANKARA, (Cumhuriyet Biirosu) Libya'nın Ankara'daki Halk Bürosu'nun Başkaru Mubammed Abdulmaliki'nin oncekı günku basın toplantısında "Inık yöaetimine karşı oldnldan için Barzani'yi destekledikleri" yolundaki açıklamaları Dışişleri (Arkası Sa. 12. Sü, 4'te) HASAN CEMAL