Katalog

11 AĞUSTOS 1985 EKONOMİ CUMHURtYET/9 EKONOMİDE DİY4LOG ZEYNEP ORAL 1946'da doğan Zeynep Oral, Izmir Amerikan Kız Lisesi'ni ve Paris Yüksek Gazetecilik Okulu'nu bitirdi. Sorbonne Tiyatro Enstitüsü'ne de devam eden Zeynep Oral, 1967'de gazeteciliğe başladı. 1968'de halen çalışmakta olduğu Milliyet Gazetesine giren Oral, Milliyet Sanat Dergisi'nin de sorumlu yazı işleri müdürü. Zeynep Oral yazı ve röportajlarını üç kitapta toplamış bulunuyor. sı ve ortaya çıkartılması. Bu konuda yapılan bir araştırmaya göre kadınlann evde yaptıkları ve karşuığında hiçbir ücret almadıklan işlerin degeri trilyon dolaria ölçülecek mertebede imiş.. ORAL Evet, yapılan ciddi bir araştırma kadınların hiçbir ücret almadan evde yaptıklan işlerin ekonomik değerinin yılda 4 trilyon doları bulduğunu gösteriyor.. Ne diyorsunuz, aşağı yukarı ABD'nin toplam milli geliri boyutnnda bir rakam bu.. ORAL Nairobi'de yapılan Birleşmiş Milletler Konferansı'nda kadınların bütün yaptıkları işlerin, bugüne kadar ücret ödenen ve ödenmeyen bütün işlerin bir hesabının yapılması ve ortaya çıkan rakamın milli gelir hesaplarına yansıtılması yolunda bir komite kararı alındı. Kadınların tanmsal üretimdeki katkılarının yanı sıra, çocuk yetiştirmek için ve diğer işler için yaptıklan katkınm da ölçülerek milli gelir hesaplarına yansıtılması, her ülkenin gayri safi milli hasıla rakamı içinde buna yer verilmesi yolunda bir karar alındı. Kadınların bu ekonomik katkısınm ölçülerek milli gelir hesaplarına yansıtılması halinde kadınlann haklannı kabul ettirmeleri ve durumlarını düzeltmejeri için ellerine önemli bir koz geçmiş olacak.. Siz Birleşmiş Milletler Konferansı'nda alınan bu karann pratikte uygulanabilecegini düşünüyor musunuz? ORAL Evet, buna inanıyorum. İlk bakışta kadının yaptığı ev işleri için bir ücret alması tuhaf gibi görünüyor ama bu konuya en fazla sahip çıkanlar Isveç, Norveç, Danimarka gibi ülkeler ve bu Geçen hafta Dolarda haftalık istikrar, günlük inişçıkışlar Amerikan Dolan geçen hafta içindeki çeşitli iniş çıkışlanna rağmen haftayı bir önceki hafta sonu değerine çok yakın bir noktada tamamladı. Turkiye'de bir önceki haftayı 532.05 iiralık değerle kapatan ABD Dolan geçen hafta önce 531.35 liraya geriledi, ancak hemen toparlanarak perşembegünü 535.15 Urayaçıktıktan sonra yumuşak inişle önce 534.15, daha sonra da 533.60 liraya düşerek haftayı kapattı. Dolayısıyla haftanın açılışı ile kapanışı arasında 1.5 İiralık bir fark oluştu. Dürıyada da benzeri bir durum gözlendi ve Alman Markı karşısında önceki haftayı 2.825'lik değerle kapatan ABD Dolan, geçen haftaya değer yetirirn 2.814 marka gerileyerek başladıktan sonra 2.85 534.77, 532.06 e marka kadar yukseldi. Ancak hafta sona erdiğinde ABD Dolan 2.83 marka oturmuştu. haftaya 38 bin 800 lirahk fiyatla başlayan Cumhuriyet Altını 38 bin 700 liraya düştükten sonra hafta sonuna kadar her gün bir miktar değer kazandı ve özelikle ABD Dolan'nın tüm sert paralar ve TL karşısında hafta ortasmda değer kazanması, ülkemizde dolar uzerinde belirlenen altın fiyatlannı daha da yukan çekti. Bu çerçevede Cumhuriyet altını perşembe gunü 39 bin lira sımnnı aşarak 39 bin 100 liradan, cuma günü de 39 bin 200 liradan satıldı. Dunyada ise önceki haftayı ons başma 320.75 dolariık fiyatta kapatan altın, geçen haftaya değer kazanarak ve onsu 323 dolaria başladıktan sonra 319.75 dolara kadar indi. Ancak daha sonra toparlanarak 321.75 dolara yukseldi. Zeynep Oral (solda) Osman L'lagay'ın sorularım yanıtlarken... Ulagay sordu, Oral yunıtladı: Kadının evdeki çalışması ıııilli gelir lıesaplanna clalıü edilecek "Ekonomide Diyalog'un bu haftaki konuğu, temmuz ayındaKenya 'nın başkentı Nairobı 'de toplanan veyaklaşık 150 ülkeden 15 bin kadının katıldığı "Dünya Kadın Forumu 1985 "e katılan tek Turk gazetecisi olan Zeynep Oral. Zeynep Oral'la bu forumun genel havası ve kadınların dünya ekonomisindeki rolleri üzerine konuştuk. Sayın Oral, kalıldıgınız toplantının nileliği neydi, önce kısaca bunu anlatır mısuuz? ORAL Şimdi Nairobi buluşması diye adlandınlan olay aslında iki farklı olayı içeriyordu. Bunlardan birincisi Birleşmiş Milletler'in duzenlediği Dünya Kadın Konferansı idi. 1975 yıhnı dünya kadınlar yılı ilan eden Birleşmiş Milletler daha sonra ikinci bir karar olarak 197585 arasını "kadınların on yılı" olarak ilan etti. Bu konferans bütün bu on yıl içinde yapılanlann, atılan adımların topluca değerlendirilmesi için düzenlenen bir toplantıydı. Ancak daha önce 1975'de Meksika'da ve 1980'de Danimarka'da yapılan toplantılarda, bu çerçevede yapılan toplantılar istenen sonuçları tam veremediği için bu kez ikinci bir olay düşünüldü ve buna da Dünya Kadın Forumu denildi. Bu ikinci toplantıya hukümetler ya da resmi delegasyonlar değil, dünyarun çeşitli ulkelerinden resmi nitelik taşımayan örgütler ya da bireyler başvurup katılabiliyor. Bir açık forumdu bu ikinci toplantı. Birleşmiş Milletler Konferansı'na 157 ülkeden resmi delegasyonlar katılırken Dünya Kadınlar Forumu'na dünyanın hemen her yerinden gelmiş 15 bin kadın katıldı. Bunlar bir yandan küçük çalışma grupları oluşturarak çok çeşitli konuları konuştular, diğer yandan açılıştaki gibi binlerce kadını bir araorada öğrendim. Göçmen kadınlarla ilgili etkinlik gösteren grupları n sayısı da hayli fazlaydı.. Peld Sayın Oral, bu toplantıda dünya kadınlannın ekonomik durumu konusunda, son on yılda kadınların durumunun gösterdigi gelişmeler konusunda nder konusuldu? ORAL Orada hepimiz ilk kez duyduğumuz baa gerçeklerle, bazı rakamlarla karşı karşıya geldik. Örneğin dünyadaki yiyecek maddeleri üretiminin yüzde 50'sini kadınların ürettiğini, Afrika kıtasında bu oranın yüzde 80'i bulduğunu öğrendik. Buna karşılık kadınlar erkeklerin sağladığı gelirin onda birini sağlayabiliyorlar ve dünya üzerindeki mal varlıklannın da yalnızca yüzde l'ine sahip bulunuyorlar. Eee, dunyada tüketilen yiyeceklerin yarısını üretip gelirin ancak yüzde 10'unu alan, mal varlıklarınm ise yalnızca yüzde l'ine sahip bulunan kadınlar artık "bu işte bir terslik var" demeye başlıyorlar. özellikle Üçüncu Dünya ülkelerinin kadınlan bu nokta Uzerinde çok durdular, tanm kesimi bu ülkelerde daha fazla ağırlık taşıdığı için.. İLadınların On Yılı" olarak adlandınlan 19751985 döneminde dünyadaki kadınların eğitimi ve kadın sağlığı konularında önemli aşamalar yapılmış. Barış ve eşitlik konularında ise pek ilerleme olmamış. Pek çok yerde kadınlar daha kötü işlerde çalıştırılıyor, daha düşük ücret alıyor, işsizlik oranları kadınlarda daha yüksek oluyor. ulkelerin uluslararası forumlardaki etkinliği de fazla. Onun için bence gerçekleşme şansı var.. Peki Sayın Oral, 1975'den 1985'e kadınların genel durumundaki gelişmeyi nasıl degeriendirijorsunuz? ORAL önceleri Birleşmiş Milletler'in "kadınlann on yılı" olayına hayli kuşkucu bakıyordum ama şimdi, "iyi ki yapılmış" diyorum. Pek çok sorunun dünya çapında duyulması, farkedilmesi bu sayede oldu."Kadınlann on yıb"nın üç ana teması vardı bunlar eşitlik, gelişim ve banştı. Bu uç ana tema altındaki üç alt konu ise eğitim, sağlık ve çalışma hayatı idi. Şimdi son on yılda eğitimde kesinlikle ilerleme oldu, okuryazarlık oranlan hemen her yerde arttı. Kadın sağlığı konusunda önemli adımlar atıldı, ölüm oranlan düştü. Ancak barış konusunda iierleme değil gerileme var. Eşitlik konusunda da sağlanan ilerlemeler çok sınırlı. Bunun yansımaları kadının iş hayatındaki durumunda da kendini gösteriyor. Mesela çok çeşitli ülkelerde yapılan saptamalar kadınlarda işsizlik oranının erkeklerden daha yüksek olduğunu gösteriyor. Örneğin OECD'nin 1982 yılına ilişkin bir araştırmasına göre Fransa'da işsizlik oranı erkeklerde yüzde 5.6 iken kadınlarda yüzde 11.7, F. Almanya'da erkeklerde yüzde 6.0 iken kadınlarda yüzde 7.7, İtalya'da erkeklerde yüzde 6.0 iken kadınlarda yuzde 14.7.. Anladıgım kadar siz "Nairobi buluşması"nı da boşa giden bir çaba olarak görmiiyorsunuz.. ORAL Kesinlikle boşa gıden bir çaba değil. özellikle Üçüncü Dünya ulkelerinden gelen kadınlar bu toplantıdan aynhrken geldiklerinden farklı insanlar olmuşlardı bence. Belki çok basit bir şey soyleyeceğim ama benim için çok önemli, forum boyunca birçok Afrikalı kadına rastladım ki şöyle diyorlardı: "Ben de buraya geldim, bir şeyler söyledim ve insanlar beni dinledi, demek ki benim de sö>leyecek bir sözüm varmış." Bence toplantının en önemli yaniarından bin buydu. Bu kadınlar aynca yalnız olmadıklannı, kendileri gibi duşünen, konuşan pek çok kadın olduğunu gördüler, öğrendiler ki bence bu da önemliydi.. Sayın Oral size son olarak şunu sonnak istiyorum, orada dünyanın dört bir yanından gelmiş binlerce kadınla beraber oldunuz, onların durumlannı gördunuz. >orunlarını dinlediniz. Türk kadınını nereye oturtuvorsunuz, böyle bir karşılastırma vapınca, durumunu nasıl degerlendiriyorsunuz? ORAL Şöyle diyeyim, Nairobi'ye gitmeden bir süre önce gazetelerimızde yayımlanan bir araştırmada kocanın karısım dövmesmın normal sayılabileceği sonucu çıktığı vakit çevremdeki erkeklerin bunu hiç yadırgamadığını görünce "acaba ben de mi bir terşlik var" diye düşünmuştüm. Neyse Nairobi'de anladım ki bende bir terslik yok. Aynca Nairobi'de şunu anladım ki yeryüzundeki insanlar duşündüğumden çok daha fazla acı çekiyor, dunya çok daha fazla kanıyor, her yerde sorunlar çok daha büyük. O bakımdan Türk kadınının bazı avantajları var, ama Turk kadını bunun farkında de 6i Altın, sakin bir hafta geçirdi Altın geçen hafta gerek Türkiye'de, gerekse dünyada sakin bir hafta geçirdi ve altın fiyatları önemli zigzaglar çızmedi. Geçen 38200 39.100. 38.800 Cumhuriyet altını 8 9 Aflustos NELER OLDU? Dış ticaret makası açdıyor Dış ticarette yılın ilk 6 ayına ilişkin resmi veriler Devlet Istatistik Enstitüsü tarafından açıklandı. Buna göre bu yılın başından beri çeşitli spekülasyonlara konu olan dışsatım ilk 6 ayda 3.64 milyar dolar olarak gerçekleşti ve geçen yılın eş dönemindeki 3.53 milyar dolariık dışsatıma göre yüzde 3. l'lik artış gösterdi. İlk 6 ayda 5 milyar dolan aşan dışahmda ise geçen yılın eş dönemine oranla yüzde 4'lük artış oldu. Bu rakamlara göre geçen yılın ilk yarısında I milyar 298 milyon dolar olan dış ticaret açıjp, bu yıl yüzde 6.2 artarak 1 milyar 379 milyon dolara ulaştı. WLenya'da düzenlenen Dünya Kadın Forumu 1985'e dünyanın dört bir yanından 15 bin kadın katıldı ve sorunlarını tartıştı. Ben bu toplantıda çok şey öğrendim, örneğin Avrupa'da 500 kadar kocalanndan dayak yiyen kadınlar derneği bulunduğunu, dünyada ücretle çalışan kadın sayısının on yılda yüz milyon arttığım ben Nairobi'de öğrendim. ya getiren oturumlar oldu. tşin ilginç tarafı da bu büyük organizasyonun gerçekleşmesinde en önemli rolü oynayan kişinin 21 yaşında bir Türk kızı olmasıydı. Amerika'da yerlemiş bulunan Figen Akın bu başansından ötürü açılışa katılan binlerce kadın tarafından alkışlandı.. Bu forumun genel havası nasıldı, ele alınan başlıca konular nelerdi? ORAL Ben bu forumdan çok şey öğrendim ve şu izlenimi edindim. Hemen her ülkeden gelen kadınlar kendi ülkelerindeki yönetimi eleştiriyorlardı. özellikle toplantının duzenlendıği universitenin bahçesini oluşturan buyuk alanda, adeta kendiliğinden oluşan açıkhava toplantıİarında ilginç konuşmalar yapıldı. Latin Amerika'daki diktatörlükler, ırkçı Guney Afrika rejüni, Nikaragua'daki son gelişmeler eleştirildi.. Toplantıya beliıii bir siyasal görüşün etkisi altındaki kadınlar mı katıldı çogunlukla? ORAL Hayır, Nairobi'de her görüşü temsil eden kadınlar vardı, örneğin Humeyni'nin yaptıklarını övenler de vardı. Demin sözünu ettiğim, kendiliğinden oluşan forumlarda Salvador Allende'nin eşi Hortense Allende, Angela Davis, Martin Luther Kmg'in eşi Coretta Luther en fazla dikkati çeken konuşmacılardı. Bunların yanı sıra örneğin FiJipinlerde gecesi 10 dolara satılan çocuk kadınların, örneğin Avrupa'da dayak yiyen kadınların sorunlannı, çok sayıda farklı sorunu ele alan irili, ufaklı birçok toplantı yapıldı. Ben Avrupa'da sayıları 500'e varan "dayak yiyen kadınlar" derneği olduğunu Yapılan bir araştırma kadınların hiçbir ücret veya karşılık almadan evde yaptıkları hizmetlerin ekonomik değerinin yılda 4 trilyon doları bulduğunu gösteriyor. Nairobi'deki Birleşmiş Milletler Kadın Konferansı'nda alınan bir komite kararına göre kadınların evde yarattıkları ekonomik değerin hesaplanarak her ülkenin milli gelir hesaplarına dahil edilmesi için girişimde bulunulması kabul edildi. Tanm dışı kesim için buna benzer bir oran verilmedi mi? ORAL Bir butün olarak da kadınların dünyadaki çalışan nüfusun, işgücünün üçte birini oluşturdukları, buna karşılık toplam işin üçte ikisini yaptıkları saptanmış. 1975 yılından sonra her yıl 10 milyon kadın işgücü ordusuna katılmış, 1975 yüında 576 milyon olan çalışan kadın sayısı 1985'de 676 milyona yükseimiş. Kadınların aldıklan ücret ise erkeklerin aldığı ücretin ancak yüzde 73'ü düzeyinde. ABD ve F. Almanya'dan Macaristan'a, Mısır'a, Singapur'a, Venezüella'ya kadar uzanan çok çeşitli ülkelerde yapılan saptamalar, kadınların genellikle daha düşuk ucretli görevlerde çalıştırıldıklarım gösteriyor. Ayrıca nerede bir kriz olsa, bir felâket olsa acısını kadınlar daha fazla çekiyor. Ekonomik durgunluk donemlerinde, kıtlık dönemlerinde, politik baskı donemlerinde hep kadınlar daha fazla acı çekiyor.. Dünya kadınlannın bu duruma tepkisi ne peki? ORAL Biz daha az uretim yapalım, üretime daha az katılalım demiyorlar ama yaptıklan işin karşılığını almak istiyorlar.. Son zamanlarda uzerinde durulan bir konu da yanılmıyorsam kadınların e>de yaptıklan işlerin ekonomik değerinin besaplanma Vergi borçları curcunası özel sektörün vergi borçlannın açıklanıp açıklanmaması konusu hafta boyunca iş dünyasını meşgul etti. Sakıp Sabancı, Şank Tara gibi iş dunyasının en Unlüleri "özel sektönin vergi borçlan açıklansın" diye demeçler verirken, "Halit Narin "vergi borçlan açıklanmasın" diyerek meslektaşlanna karşı çıktı. Bu arada verğiborçlannın açıklanması konusunda kendilerine soru yöneltilen bazı bakanlar topu Maliye ve Gümrük Bakanı Abmet Kurtcebe Alptemoçin'e aıtılar ve sonunda Alptemoçin âdet yerini bulsun kabilinden yarım ağız bir açıklama yaptı ve hiçbir şirket adı vermeden kamuya ve özel sektöre ait vergi borçlanrun toplamını kamuoyuna duyurdu. Buna göre özel kesimde 6740 kişinin 98 milyar li Alptemoçin ra vergi borcu varken belediyeye bağlı kuruluşlann vergi borcu 23.9 milyar lira ve kamu kuruluşlarınınki 160.4 milyar liraydı. Dünyada tüketilen tüm yiyecek maddelerinin yarısını üreten kadınlar erkeklerin sağladığı gelirin ancak onda birini elde edebiliyor, dünya üzerindeki mal varlıklannın ise yalnızca yüzde 1 'ine sahip bulunuyorlar. Özellikle Üçüncü Dünya Ülkeleri artık "Bu işte bir terslik var" diyorlar ve yaptıkları işin karşılığını almak istiyorlar. ğil. Daha doğrusu Turkiye'de iki tür kadın var: Birincisi içinde yaşanan ekonomik, toplumsal, politik baskılan tümuyle yaşayan, acısını çeken kadınlar, tabii bunları avantajlı saymıyonım. Ama bir de bir sürü haklan kendilerine armağan edilmiş olup bunun değerini takdir etmeyen ve diğer kadınlann çeşitli baskılar altında yaşamasına da aldırış etmeyen kadınlar var ki bunları dünya ölçusunde avantajlı saymak mümkun. Üreticinin heyecanla beklediği taban fiyatlar bu hafta başmda açıklandı. Ancak 6 ürunde taban fiyat beklenirken, bu yıl fındık, taban fiyat uygulaması dışında bırakıldı. Diğer 5 uründe ise yeni bir uygulamaya gidilerek enflasyon beklentisine göre aylık taban fiyatlar belirlendi. Buna göre ayhk taban fiyat açıklanan pamuk, kunı üzüm, kuru incir, ayçiçeği ve soyada, örneğin ayçiçeğinde 1984 yılında 95 lira olan taban fiyat ağustosta 135 lira, eylülde 140 lira, ekimde 145 lira, kasımda 150 lira, arahkta 155 lira olarak belirlendi ve böylelikle ayçiçeği taban fıyatında geçen yıla göre ağustos itibarıyla yüzde 38.9'luk, aralık itibanyla yüzde 54.7'lik artış olduğu açıklandı. Enflasyon, taban fiyata da girdi Kayıtlı îşsîzler 5 yılda 5 kat arttı 24 Ocak Kararlan alındığında 200 bin olan kayıtlı işsizlerin sayısı bu yılın ilk yarısında 77 bin 500 daha artarak 941 bin 55 oldu. Ekonomi Senia Bu yılın ilk altı ayında 77 bin 500 kişi daha "kayıtlı işazler" ordusuna katıldı ve kayıtlı işsizlerin sayısı haziran sonu itibariyle 941 bin 55'e ulaştı. İş ve Işçi Buhna Kunımuna işsiz olduklarım bildirip kaydolduklan halde herhangi bir işe yerleştirilemeyenlerden oluşan "kayıtlı işsizler"in sayısı "24 Ocak Kararlan'*nın aündığı 1980 yıh ocak ayında 200 bin dolayındaydı. Böylece "24 Ocak Kararlan "nın bes küsur yıllık uygulaması kayıtlı işsiz sayısının yaklasık beş kat artmasını sağlamış oldu. Iş ve Işçi Bulma Kurumu1 ndan alınan bilgiyegöre 1985 yılı haziran ayı sonunda kayıtlı işsiz görünen 941 bin 55 kişinin 788 bin 272'sini, yani yuzde 84'ünü erkek işsizler, 152 bin 783'ünü ise kadın işsizler oluşturuyor. Son altı yıhn haziran sonu kayıtlı işsiz rakamlan esas alınarak yapılan bir karşılastırma, 1980 haziranından 1981 haziramna kadar geçen dönemde gerileyen kayıtlı işsiz sayısının ondan sonra hızlı bir artışa geçtiğini gösteriyor. 19811982 haziran aylan arasında geçen sürede yüzde 74 ar Kayıtlı işsiz sayısı haziranda 941 bini aştı Fortuneh göre iSabancı Koç'u geçti ABD dışındaki en büyük 500 şirket sıralamasında Sabancı Holding 168'inci, Koç Holding 175'inci oldu. FRANKFURT, (a.a.) Amerikan ekonomi dergisi "Fortune"a göre, 1984'teABD dışındaki er büyük şirketler sımini yapmak üzere seçtiği 14 genç önceki gun Divan Oteli'nde yaralamasında Sabancı Holding, pılan bir toplantıda işadamı Vehbi Koç'un çeşitli öğuüerini dinlediler. Koç Holding'i geride bıraktı. Bursiyerlere "Hayatım" adlı kitabım armağan eden Koç, •'Bir/abFortune dergisinin son sayırika 3 yılda kurulur, ancak bufabrikayı çalıştıracak insanlar 1520 sında açıklanan dünyanm en büyılda yetişir. Sizlere tavsiyem, okuyarak, görerek, dinleyerek hayat >"ük 500 şirketi arasında, Tiirkiüniversitesinde başarılı olmanızdır. " dedi. Bursiyer öğrenciler: ye Petrolleri 116. sırada yer alFatih Ulupınar, Murat Taner, Metımet Şevket Tarhan, Hitay Özbay, dı. Türkiye Petrolleri, 1983 yılı Fırat Uludamar, Birol Bindoruk, Egemen Yaşar Ayna, Cemalettin sıralamasında 118. idi. Başaran, Sadullah Can Meydanlu Mustafa Kemal Cılız, Barbaros Aynı listede 1983 yılında 203. Özdemirel, Yekta Celil Kayserilioğlu,Osman Oktay ve ŞenolKüçük. sırada bulunan Sabancı Holding, 1984'te 168. sıraya yükseldi. 1983 yıhnda 161. sırada yer alan Koç Holding de 175. sıraya düştü. İlk 10. sırada yer alan şirketlerin ciroları (dolar) şöyle: 1Royal Dutch/Shell (Hol./îng.) 84.9 milyar, 2 British Pet. (Ing.) 50.7 milyar, 3Eni (ltalya) 25.8 milyar, 4 Toyota Motor (Japonya) 24.1 milyar, 5 IRI (İtalya) 23.4 milyar, 6 Unilever (tngiltere) 21.6 milyar, 7 ElfAiuitaine (Fransa) 20.7 milyar, 8 Matsushita Elec. Inds. (Japon) 20.0 milyar, 9 Pemeş Petrol (Meksika) 19.4 milyar, 10 Hitachi (Japonya) 18.5 milyar, 116 Türkiye Petrolleri 4.2 milyar, 168 Sabancı Holding 3.04 milyar, 175 Koç Holding 2.95 milyar. İstanbuTda ekmek kavgası Istanbul Belediyesi'nin ekmek fıyatlarmın serbest bırakıhnası yönünde bir ay kadar önce aldığı karar geçen hafta yürürlüğe girince, fırıncılarla belediye arasında tam bir kördöğüşü başladı. Fınncılar aralannda "centilmenlik anlaşması" yaparak ekmeği 60 liradan satmaya başlarken, Istanbul Belediyesi sanki ekmek fiyatlannı serbest bırakan kendi değilmiş gibi 60 İiralık ekmeği tepkiyle karşıladı, hatta Belediye Başkanı Dalan, ekmeği 60 liraya satan fırınların kapatabileceğinden bile söz etti. Sonuçta lstanbul Belediyesi bir yandan duşük gramaj ve kalitesiz ekmekleri saptamak uzere denetimlerini sıklaştırıp bazı fırınlarda üretimi durdururken, bir yandan da kendi urettiği 50 İiralık halk ekmeğinin satışını yaygınlaştırarak fırıncılarla rekabete soyundu. Yabancı sermaye enerjiye hızb gîriyor Yabancı sermayenin enerji alanında kolları sıvadığı gözleniyor. a.alnın haberine göre ham maddesi ithal kömüre dayalı olarak gerçekleştirilecek ilk termik santralı kuracak olan Avustralya firması Seapack'ın DPT'ye sunduğu "ön fizibUıte" raporlan olumlu karşılandı. Yumurtalık'taki serbest bölgeye kurulacak olan 1400 megavat gücundeki santralın yapımı, Seapack'ın yanı sıra Amerikan VVestinghousc ve Japon Chiyoda fırmalan tarafından ortaklaşa gerçekleştirilecek. DPT Yabancı Sermaye Dairesi Başkanı Namık Kemal Kılıç, ithal kömüre dayalı diğer iki santralın yapımı için DPT'nin Isviçreli Brown Boveri (BBC) ve Amerikan Bechtel firmalarına teklif mektubu verdiğini ve diğer Kayıtlı işsizl nasıl artti? •80 81 •82 •83 '84 tan kayıtlı işsiz sayısı 1983 haziranına kadar geçen sonraki bir yılda ise yalnızca yüzde 25 artmış görünüyor. 19831984 haaran aylan arasındaki artış oranı yüzde 4O'ı bulurken son bir yılda kayıtlı işsizlerin sayısı 188 bin kişi, yani yuzde 25 artiL Milyona doğru tırmanan kayıtlı işsizlerin sayısında görülen artışın yavaşlamasında "umutsuzluk" faktorunun giderek daha etkili olduğu belirtiliyor. İş ve îşçi Bulma Kurumu'na başvuranların pek çoğunun uzun süreler işe yerleştirilememesi karşısında işsiz olan pek çok kişinin Kurum'a başvurmaya ve işsiz olarak kaydolmaya bile gerek görmedikleri, bunun da kayıtlı işsizler rakamının daha hızlı buyümesini önlediği ileri sürüluyor. Geçen yıhn ilk dört ayında Kurum'a başvuranlann sayısı 264 bin kişi iken bu yıün ilk dört ayında Kurum'a 185 bin kişi başvurdu ve bunlardan ancak yüzde 15'i işe yerleştirilebildi. Turkiye'deki toplam işsiz sayısının ise "kayıtlı işsiz" sayısının çok üstünde olduğu ve 4 milyon dolayında bulunduğu sanılıyor. Ingilizlen, IkiteUi sanayi sitesinde iddkdı ibtiyacımız yok" dedi. Şu anda sadece projenin kendilerine verilmesi için talepte bulunduklanm söyleyen VValker, projeyi anahtar teslimi olarak kendi başlanna tamamlayacaklannı belirtti. Bovis International firmasının Türkiye temsilcisi Yapılar Mimarlık Yönetim Kunılu Başkanı tsmet Vardar, projenin bugunkü değer uzerinden yaklaşık 500 milyar lirayı bulduğunu, Ingiliz firmasının tüm finansmanı ancak devlet garantisi verildiği lakdirde karşılayacağını soyledi. Namık Kemal Kıhç iki santraldan birinin Aliağa Nemrut, diğerinin ise Marmara bölgesinde kurulmasının düşünulduğünu soyledi. Ekonomi Servisi tngiliz Bovis International firması Ikitelli ve yöresinde kurulacak olan 40 bin işyeri ve konutu kapsayacak küçük sanayi sitesi projesine iddialı giriyor. Dün Sheraton Oteli'nde esnaf kooperatifleri üyeleri ile yapılan toplantıda kendilerini tanıtan Bovis International firması heyet başkanı Micheal VValker Ikitelli projesinde iddialı olduklarım belirterek, "Bu proje için gereken flnansmanın yüzde 100'ünü kendimiz karşılayacağız. Hiç kimsenin yardımına Taşıt vergileri yüzde yüz zanıb Motorlu taşıt vergilerinin 1 Ocak 1986'dan nibaren yüzde 100 arttırılması yolunda Bakanlar Kurulu karar aldı. Buna göre Murat otomobillerden Şahin ve Serçe ile Renaultlann vergileri 8 bin liradan 16 bin liraya, Murat'ın Kartal ve Doğan tiplerinin vergisi ise 12 bin liradan 24 bin liraya çıktı. Minibüs, otobus gibi kitle ulaşım araçlanyla deniz ve hava taşıtlarının vergileri de arttırıldı. Ozel tahvil ihracı % 60 arttı İSTANBUL. (THA) Özel sektör tahvil ihracının geçen yıla oranla vuzde 60 oranında arttığı bildirildi. Geçen yıl ocaktemmuz donemleri arasında toplam 6 milyar 999 milyon İiralık tahvil ihraç edılirken, bu yılın aynı döneminde toplam 11 milyar 225 milyon İiralık ozel sektör tahvil ihracatı gerçekleştirildi.