Katalog

8 TEMMUZ 1985 EKONOMt CUMHURİYET/9 TÜRKİYE'den Maliye 'yazar kasa'da zorlanıyor ANKARA, (a.a.) Maliye ve Gümrük Bakanhğı, 1 temmuzda zorunlu uygulaması başlanan yazar kasa kullanımı konusunda, yıllık satış hasılatı 120 milyon lirayı aşan mükellefleri belirlemede güçluk çekiyor. Maliye ve Gümrük Bakanhğı, yıllık hasılatı 120 mlyorı lirayı aşan, ancak perakende satış yapmadıgı gerekçesi ile yazar kasa kullanmak istemeyen firmalarla anlaşzhğa düştü. Bu firmalar, yılhk satış hasılatlannın 120 milyon ı^ayı geçtiğini, ancak 10 bin liranın üzerinde satış yaptıkları için fatura düzenlediklerini ve yazar kasa kullanmak zorunda olmadıklarını ileri sürüyorlar. Daha çok "beyaz eşya" diye adlandırılan buzdolabı, çamaşır makinesi ile elektrikli fınn ve televizyon gibi dayanıklı tüketim mali satan mükellefler ile vergi daireleri arasında çıkan anlaşmazlık, defterdarlıklar aracılığıyla bakanlığa iletiliyor. Maliye ve Gümrük Bakanhğı'nın hangi mukellefierin yazar kasa kullanacağına ilişkin yeni bir düzenlemeye giderek, konuya açıklık getirmesi bekleniyor. Zam Ekonomi Servisi "Zamlara gebe" yeni bir haftaya giriyoruz. Geçen hafta beyaz eşya, otomobil ve ham ayçiçek yağına zam gelmişti. Bu hafta ise geçen hafta gelen zamların üreteceği yeni zam zincirieri gündemde. Otomobillere gelen zammın ardından, bu hafta otomobil ve kamyon lastiklerine yüzde 810 arasında zam yapılması bekleniyor. Yeni zamla birlikte en ucuz otomobil lastiği (KDV dahil) 13.200 lira ile 14.500 lira arasında satısa sunulacak. En pahalı otomobil lastiğinin ise, (KDV dahil) 18.700 ila 20.250 lira arasında olması bekleniyor. Kamyonrt lastiği 27.5OO3O.25O lira olurken, kamyon lastiği 60.50067.000 liradan satılmaya başlanacak. Geçen hafta zamlannın bu haftaya yapacağı yansımalardan biri de ham ayçiçek yagından kaynaklanacak. Trakya Birlik'in ham ayçiçek yağının kilosuna 20 lira zam yapması ve ayçiçek yagı üreticilerinin kilo başına 25 İiralık zammı yürürlüğe*sokma haftası başlıyor ması neden gösteriliyor. Kahve şu sırada dünya piyasalannda tonu 14001820 dolar dan satıhyor. Kahvenin yurt içi kilo başına fiyatı 4800 lira. Yeni zamla birlikte kahvenin kilosu 52005400 liradan satılacağı belirtiliyor. 1984 başlannda kahvenin 18002400 lira dolayındaydı. Kahvede ithalatın iki basamaklı bir yapısı var. Önce Avrupalı ve Amerikalı bazı firmalar, kahve ülkeleri Brezilya, Arjantin ve Endonezya'dan ithalat yapıyor. Biz de, o ithalatçılard,an alıyoruz. Başka bir anlatımla, Türk ithalatçılar kahveyi ikinci elden satın alıyorlar. Kahve ithalinde yüzde 126 oranında Gümrük Vergisi ve kilo başına 500 lira fon parası alıruyor. Bu arada Hacı Şakir firması, urettiği temizlik maddelerine yüzde 10 oranında zam yapmış bulunuyor. Hacı Şakir sabunlannın kilosu 500 liradan 550 liraya yukselmiş bulunuyor. Diğer temizlik maddesi üreten firmalann da, Haci Şakir'in ardından zam yapacağı belirtiliyor. EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY Otomobil lastiği, sofralık margarin ve kahveye zam geliyor Vehbi Koç, Celal Bay^r, Sanayileşme ve Pekin Ordeği Türk özel sektör sanayiinin öncülerinden Vehbi Koç, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nin görkemli sütunlan altında, bundan 30 yıl önce Arçelik firmasını nasd kurduğunu anlatırken konuşmasının bir yerinde şöyle diyordu: "Getişmiş ülkeler ellerindekipazarı kaybetmemek için gelişen ülkelerin sanayileşmesine katiyen îaraftar değillerdir." Arçelik firmasının 30. kuruluş yıldönümünü kutlamak amacıyla Arkeoloji Müzesı'nin avlusunda düzenlenen renkli kutlama gecesinde konuşan Vehbi Koç'un bu sözleri Türkiye'de özel sektörün gelişmesinde önemli rol oynamış bir başka ünlü kişinin, Celal Bayar'ın bir raporunu hatırlattı bana. 1934 yılında dönemın İktisat Bakanı olan Celal Bayar, Başbakanlığa sunduğu raporda aynen şöyle diyordu: "Türkiye'yi müstakil (bağımsız) millet yapma şiarının (ilkesinin) bugünkü manası Türitiye'yi iktisaden müstakil ve tam teşekküllü bir vahdet (bütün) haline getirmektedir. Büyük sanayici memleketler aralanndaki bütün siyasi ve iktisadi münazaraiara ve ihtilaflara rağmen, ziraatçi memleketleri her zaman için hammadde müstahsili (üreticısi) mevkiınde bırakmak ve bu memleketlerin piyasalarına hâkım olmak davasında muttefiktirler. Bu itibarla ziraatçi memleketlerin bu silkinme hareketlerine er geç set çekmek hususunda siyasi nüfuzlarını kullanrnakta da birfeşeceklerdir. Bilhassa bu hakikat (gerçek), muhtaç olduğunuz sanayii zaman kaybetmeden kurmak için en büyük muharrikimizdir (itici gücümüzdür)." Sayın Celal Bayar'ın yarım yüzyıl önce raporuna yazdıklarıyla ışadamı Vehbi Koç'un bir o kadarlık deneyımi sonucunda vardığı yargı, dün olduğu gibi bugün de geçerli. Gelişmişsanayileşmiş ülkeler artık kendileri için önemi azalan klasik sanayılerde bıle "gelişmekte olan" ülkelerin yolunu tıkamaya, kendi sanayilerini korumak için her türlü yönteme başvurmaya devam ediyorlar. Geleceğin sanayilerini ise kendi tekellerinde tutmak için çaba gösteriyorlar. Dünya Bankası'nın "1985 Kalkınma Raporu" henüz elimize geçmedi. Ancak raporun Finandal Times gazetesindeki degerlendirmesinden çıkan ilginç sonuç şu: "Gelişmekte olan" ülkeler diye adlandırılan 3. Dünya ülkeleri sanayileşmiş ülkelerin dümen suyunda giderek bu ülkelere daha fazla bağımlı hale gelmışler ve bu nedenle de giderek dennleşen bir çıkmazın içine girmişler. Sanayileşmiş ülkeler bir yandan 3. Dünya ülkelerini gırtlaklarına kadar borçlandırıp bu ülkelere mal satarken diğer yandan dış borç faızlerinı aiabildiğine yükseltip bu ülkelerin mallarına karşı korumacılık önlemleri uygulamaya baslamışlar. Son beş yılda 3. Dünya ülkelerinin ödedikleri reel faiz yüzde 6.8 gibi yüksek bir rakama erişirken bu ülkelerin ihracatı yılda ortalama yüzde 5.7 artabilmiş. Bu durum söz konusu 3. Dünya ülkelennde 1930'lardan beri görülmeyen bir dış borç krizine girmesine yol açarken bu ülkelerin ithalatları da yılda ancak yüzde 1 artabilmiş. "Gelişmekte olan" ülkeler artık gelişmenın değil ayakta kalmamn savaşını verir hale gelmişler. Financial Times gazetesi Dünya Bankası Raporu'nu yorumlarken, "Söz konusu ülkelerde kemer sıkma politikaları süreklilık kazanırsa pek çok ülkede politik istikrar da tehdit altına girecektir" sonucuna vanyor. Dünya Bankası ve Financial Times gibi odaklar bile sorunun ciddiyetine dikkat çekerken, bu gerçekleri yarım yüzyıl önce kavramış olan Türkiye'de her ne pahasına olursa olsun "ekonomiyi dışa açmayı" tek başına kurtuluş yolu gibi göstermeye çalışanlar acaba kime hızmet ediyor? Keyfi kararlarla ithalat fonlarını indirip çıkartanlar, "sanayi önemli değil, ticaret önemli" diyenler acaba kimin borusunu öttürüyor? Sanayileşme yolunda ilk atılımını 1930'larda kamu kesimde başlatıp 1950'lersonrasında binbir zahmet ve fedakârlıkla özel sektör sanayiini bir noktaya getıren Türkiye'nin, bugünün dünyasına damgasını vuran yeni sanayilere geçişi için hiçbir şey yapılmazken diyar dtyar dolaşmanın anlamı ne? Sanayileşmede atılım yapamayan bir Türkiye yarın, öbür gün kime ne satacak? Bazı bakanların dilinden düşmeyen yılda 25 milyar dolariık ihracat hedefi hangi sanayilerin katkısıyla gerçekleşecek? Yoksa bankaların yardımıyla dolan kısa sürede lOOO liraya, daha sonra gerekirse 2000 liraya yükseltip ve "çok sabırlı" halkımızı açlığa mahkum edip tarımsal ürün ihracatıyla mı varacağız bu ıddıalı hedeflere? ABD'sinden Almanya'sına, Hindistan'ından Kore'sine kadar pek çok ülke gerçekleri görüp gelecek için oniemierini alırken biz bol bol Pekin ördegi yiyıp günü kurtarmaya çalışıyoruz gai liba. İkinci köprü kredileri yolda ANKARA, (a.a.) İstanbul'da temeli atılaıı Fatih Sultan Mehmet Köprüsü çevre yollan ile 216 kilometre uzunluğundaki otoyol projesi için sağlanan kredilere işlerlik kazandınlıyor. İkinci köprü ve buna bağlı otoyol yapımı için Japonya ve Italya hükümetlerinden daha önce sağlanan 446 milvon dolariık kredilerin kullanıma alınması amaayla ilgili kredi kurulusları ile Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı arasındaki görüşmeler, geçen hafta içinde tamamlandı. İkinci Boğaz Köprüsü ve çevre yollan proiesi için 276 milyon dolan Japonya'dan, 170 milyon dolan ise Italya'dan olmak üzere 446 milyon dolaruk devlet kredisi ile aynca 160 milyon dolariık ticari banka kredisi sağlanmıştı. Deri sektörünü tanıtan katalog çıktı Ekonomi Servisi Türkiye1 deki deri sektörü ile ilgili yaklaşık 4000firmanınisim, adres, telefonlarıyla tanıtıldığı "Deri/Leather 85/86" kataloğu çıktı. Ezgi Ajans tarafından yayımlanan katalogda, Türkiye1 den mal alacak yabancılara yönelik çeşitli bilgiler de yer alıyor. Bundan sonra her yıl peryodik olarak yayınlanacak kataloğ Ezgi Ajans'ın Mollafenari Sok. Agaoglu Apt. 37/2 (Td: 528 16 22) Cagaloglu/İST. adresinden edinilebilinir. Türkçe tngiUzce olarak hazırlanan kataloğun ederi KDV dahil 8400 TL. Sofralık margarin için gündemde yüzde 510 zam oranı var. Bu oranda birfiyat artışı ile 250 gramhk margarinin fiyatı 1520 lira yükselecek. Dünyada istikrarh birfiyatgrafîğiçizen kahveye ise yüzde 10 zam yapılması bekleniyor. larından sonra, bu hafta zam sı mı etkileyeceği belirtiliyor. Bir üçüncü zam konusu olan rasının sofralık margarine gelmesi bekleniyor. Sofrahk marga ürün de kahve... Dış dünya pırin için gündemde duran zam yasalannda kahve fiyatlan belirli oranı yüzde 510. Böyle bir zam bir istikrar gösterdiği halde, itla, 250 gramlık sofra margarini halatçı firmaların bu hafta Tur1520 lira daha yüksek fiyatla sa kiye'de yüzde 10 oranında zam yapacağı söyleniyor. Kahve tılacak. Petrol ve kâğıda gelen zamla zammına Türk parasının dolar nn da margarine yapılacak zam karşısında değer kaybetmiş ol Uaea zam furyasına devam Türkçetngilizce olarak yaytmlanan kataloğun ederi S4O0 TL. BAŞBAKAN'IN NELERI VAR? 4,5 milyon lira nakit para 1 milyon iiralık hisse senedi 9 milyon iiralık altın Yeniköy'de daire (175 metrekare) Mecidiyeköy'de daire (210 metrekare) Erenköy'de daire (130 metrekare) Bodruın da yazlık Side'de yazlık Manavgat'ta arsa (1000 metrekare) İstanbul Cevizli'de yazlık 1 9 7 9 model Renault marka otomobil 'Trakma' piyasaya çıkıyor Ekonomi Servisi Trakyabirlik'in Çorlu Şerefli bolgesindeM entegre yağ tesislerinin margarin bölümü 13 temmuz cumartesi günü Başbakan Turgut Özal tarafından törenle hizmete sokulacak. Yıllık 78 bin 500 ton ham yağı, 75 bin ton küspe 75 bin ton rafine yağ ile 30 bin ton margarin üretilecek tesislerin yapımına 1978 yılında başlanmıştı. Trakyabirlik'in margarin tesislerinde "Trakma" adlı margarin üretilecek. Izmir'deki TARlŞ'in urettiği "Tama" margarini gibi olacağı bildirilen yeni margarin, piyasadaki Aymar, Turyağ, Unilever, Marsa ve Paksoy'un margarinlerine yeni rakip olacak. 46 ilaç fırmastna ait 220 kalem ilacın fiyatlarına yüzde 9 ile yüzde 34 arasında değişen oranlarda zam yapıldı. Fiyatların serbesf bırakıldığı 28 Aralık 1984'ten bu yana ilaca her 28 günde bir zam yapıldı. 4 liman modernleştiriliyor ANKARA, (ANKA) Haydarpaşa, Mersin, Izmir ve Trabzon limanlannın modernleştirilmesi amacıyla Dünya Bankası'ndan 134,5 milyon dolar tutarında kredi sağlandı. Mayıs ayında imzalanan krediye ilişkin anlaşma, Bakanlar Kurulu'nca onaylandı. Anlaşma uyarınca, kredi, söz konusu limanlann kapasitelerinin arttırıhnası, yeni rıhtım inşaatlarının gerçekleştirilmesi ve kutulannuş malzemenin yüklenmesi ve boşaltılmasında kullanılacak ekip ve malzemenin temininde kullanılacak. Kredinin kullanımı 1990 yılı sonunda tamamlanmış olacak. Geri ödeme ise Şubat 1990'dan başlamak üzere 10 yılda gerçekleştirilecek. Müteahhitlere ilk 6 ayda ceza yağdı ANKARA, (a.a.) Vılın ilk yarısında, 66 muteahhidin kamu ihalelerine girmesi "geçki sürelerle" yasaklandı. Yasaklama kararlarını Milli Savunma, Içişleri, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlıklan aldı. Bakanhkların verdikieri gecici kararları müteahhitlerin 6 ay ile 12 ay süreyle kamu ihalelerine girmesini yasaklıyor. Yasaklama kararları 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 94. maddesine dayanılarak alındı. Yılın ilk yarısında 66 müteahhit için alınan geçici yasaklama kararının büyük çoğun* luğu Milli Savunma Bakanlığı'ndan geldi. Bu bakanlık, toplam 54 muteahhidin kamu ihalelerine girmesini geçici sürelerle yasakladı. ^UNYA'dan Kârından tedirgin olan kuruluş: Dünya Bankası Ekonomi Servisi Dünya Bankası haziran ayında biten 1984 maii yılında 1 milyar dolar gibi rekor bir kâr sağlandı. 1983 mali yılında ise bankanın kârı 600 milyon lira düzeyindeydi. Kânn bu derece artmasının Dünya Bankası yönetimini tedirgin ettiği bildiriliyor. Gözlemcilere göre, yönetim Üçüncü Dünya ülkelerinin büyiık projelerine finansman sağlayan kuruluşun buülke lerin sırtından kâr sağladığı yolundaki eleştirilerden korkuyor. Peres: Halk protesto için sokaklara dökülmevecek TEL AVtV, (THA) Jsrail Başbakanı Şimon Peres, halkın son alınan ekonomik önlemleri anlayacağını ve sokaklara dökulmeyeceğine inandığmı söyledi. Peres, kendi maaşının da yüzde 10 indirilmesine karar verdiğini açıkladı. Geçen günlerde açıklanan ekonomik önlemler paketiyle ilgili olarak Israil radyosunun sorularını yanıtlayan Peres, "Eğer bu acil önlemleri almasaydık, önüne geçemeyeceğimiz enflasyon oranı ve liikenen dış döviz rezervlerimizle, demokrasimiz büyük bir anarşi tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktı" dedi. ANKARA, (ANKA) Turkiye'de uretilen ya da yurt dışından ithal edilen ilaç ve tıbbi mustahzarlann fiyatlarına yeniden zam yapıldı. Sağlık ve SosyaJ Yardım BakanlığVnın belirlediği yeni ilaç fiyatlan tarifesi, tüm eczane ve ecza depolanna bildirildi. Buna göre, Türkiye'de faaliyet gösteren 46 ilaç fırmasına ait 220 kalem ilaç, yüzde 9 ile yüzde 34 arasında degişen oranlarda zam gördü. Edinilen bilgiye göre, en düşük oranlı zam yuzde 9,1 ile ruh hastalarının kullandığı "ludiomil" adlı ilaca, en yüksek zam da yüzde 34 ile yaraianma ve iltihaplarda kullanılan "ceiestodermgaramycin krem" adlı ilaca yapıldı. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nın belirlediği yeni fiyatlara göre, "ağn kesici ve spazm giderici" novakom, nobiljin, spazmol, trankoadamon ve andolor gibi ilaçlar yüzde 1420, ampisina, garamiycin, cleocin ve penisilin gibi antibiyotik grubu ilaçlar yüzde 1520, damar yolu ile verilen kadeleo, destroz, macrodes gibi serumlar ise yüzde 1616,8 arasında değişen oranlarda zam gördü. Türk Eczacılar Birliği'ne gönderilen ilaç zammına ilişkin lislere dayanılarak yapılan belirlemelere göre ise, fiyatlann serbest bırakıldığı 28 Aralık 1984 tarihinden bu yana üaçlara parça parça olmak üzere on bir kez zam yapıldı. Son olarak, 18 haziran tarihinde Türk Eczacılar Birliği'ne gönderilen 7 sayfalık tarifeye göre ise, 324 adet ilacın fiyatına zam yapılmıştı. Bu kez yüzde 9 ile yüzde 34 arasında değişen oranlarda 220 kalem ilacın fiyatına yapılan zam da göz önüne alınırsa, ortalama olarak her 28 günde bir kez ilaç fiyatlarına zam yapıldığı ortaya çıkıyor. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Turgut Özal'ın mal varlığı konusunda görüşlerini açıklayan sendika yönericilerinden Yollş Genel Başkanı Bayram Meral "Özal'ın resmi maaşı gizli yoksulluğun simgesidir" derken, Basınİş Genel Başkanı Ali Ekber Güvenç "Dünyada en ucuz emek Türkiye'de oluşmuştur. En büyuk başarısı budur" dedi. Türkiye Maden İşçileri Sendikası Genel Başkanı Mustafa Orhan ise Özal'ın yukardaki mal varlığına işçinin yanında yer alarak ulaşmadığını söyledi. Tbk, açın halînden anlamaz Takdir işcilerimizindir." • Basıntş Genel Başkanı Ali Ekber Güvenç, bu denli varlıklı bir insanın yoksulların halinden anlamasının mümkün olmadığını, çünkü açların halinden ancak aç kalan insanların anlayabileceğini dile getirerek. şunları söyledi: "Zaten Sayın Özal, bugune kadar hep zenginlerin hallerinden çok daha iyi anlamış, serrnayelerine yeni sermayeler katmıştır. Yoksul, asgari ücretle calışan büyük işçi kitlelerini unutmuş, yaşamı adeta çalışanlara zehir etmektedir. Dün.vada en ucuz emek Türkiye'dedir. En büyük başansı budur." • Türkiye Maden lşçileri Sendikası Genel Başkanı Mustafa ÖzaVın mal varlığı için sendikacıların görüşü: Orhan da tokun, açın halinden anlayamayacağımn yaygın bir görüş olduğunu, ancak anlayanların da var olduğunu kaydederek şunları söyledi: "Sayın Özal, bugüne kadar, bu mal varlığına erişirken, işçinin yanında yer alarak bu duruma ulaşmamıştır. Sayın Özal, fakirlere mahsus devlet parasız yatılı okullarında okumuş birisi olarak, bugünkü mal varlığına erişirken. yine işçiler gibi maaşla çalışan birisi olarak temayüz etmiştir. Yani her şeye sıfırdan başlamıştu ve işçilik yapmıştır. Bir işçi olarak işçinin halinden anlaması gerekmektedir. Ancak gerekmekte olanla gerçek o!an birbirinden farklı şeylerdir." • Yollş Sendikası Genel Başkanı Bayram Meral, Başbakan Turgut Özal'ın resmi maaşının gizli yoksulluğun bir simgesi olduğunu belirterek, bugün işçilerin öz örgütü olan sendikaların özgür pazarlık yapma hakkından yoksun olduklarını ifade etti. Meral, Başbakan'ın mal varhğı konusundaki görüşlerini şöyle açıkladı: "Savın Başbakan'ın mal varlıgj ve harcamalan bizi ilgilendirmez. Onun sorumluluğu kendisine aittir. Hele 'fakir ulkenin fakir Başbakanı' sıfatını beniraseyen birisi için bu sorumluluk daha da agırdır. Sayın Özal'ın resmi maaşı gizli yoksulluğun simgesidir. Yaptıgı harcamalar ise yapay refahm goslergesidir. Ülkemizde yapay bir refah >ardır. Ama yaygın olan. gizlenmiş yoksulluktur. Işçi ucretlerine yapılan zamlar bunun kanıtıdır. SERMAYE PIYASASINDAN HAZ1RLAYAN YENER KAYA Dünya borsalarında geçen hafta LOS'DRA BORSASI Geçen haftayı 1230 puanla kapatan Financial Times 100 endeksi hafta içinde genel olarak yükseldi ve salı gunü bir ara 1257 puana çıktı. Elektrik sektoründeki kötü durum nedenıyle çarşamba gunü 1240 puanın altına düşen endeks, perşembe günü elektrik sektoründeki şirketlerin hisse senetlerinin tekrar değer kazanmaya baştamasıyla yükselmeye başlayarak 1247 puanın üzerine çıktı. Elektrik sektörunde hisseler genel olarak değer yitirdi. Örneğin Thorn EMI hisseleri 371 puandan 321 puana kadar düştükten sonra perşembe günü tekrar değer kazanmaya başlayarak 340 puanı aştı. Petrol şirketleri hisselerine ilgi Viyana'daki OPEC toplantıst sonuçlannın beklenınesi nedenıyle düşuk oldu. NEW YORK BORSASI ABD ekonomisinin yılın ikinci çeyreğinde canlanma gösterdiği yolundaki resmi açıklamalar hisse senetlerine duyulan ilginin artmasına yol açtı. Bu nedenle Dow Jones endeksi hafta boyunca genel olarak yükseldi. Dow Jones endüstriyel ortalaması salı gunü 1337.14 puanla rekor kırdı. Perşembe gunü ulusal tatil nedenıyle kapalı olan borsada yarı iletken üreticısi şirketlerin hisseleri canlanırken, petrol şirketi hisseleri, Exxon hakkındaki olumsuz mahkeme kararı ve OPEC toplanttsının etkisıyle değer yıtirdı. PAR1S BORSASI Hafta başında helırsizlik içinde olan borsuda endeksler, hafta orlasında duşmeye başladı. Endekslerdeki düşüş, perşembe günü hızlandı. Sermaye piyasasmda baraj köprü senedine ilgi yok İlgisizliğin birinci nedeni, bu belgelerin getihlerinin hangi matematik mantıkla saptandığınm somutlaşmaması, diğeri ise hemen her aracı kurumda bulunan kâğıtlan tasarrufçunun her zaman bulabilmesi. Toplu Konut ve Kamu İdaresi Ortakhğı tarafından bütçe dışı fon yaratmak amacıyla gelir ortaklığı belgeleri satım işlemlerinin surdürülmesi sonucunda tasarrufuyla gelir elde edenler arasında bir ayrışım ortaya çıktı. GenborsaPiar işbirliği ile gerçekleştırilen araştırmaya göre, banka ve bankere para yatıranların gelir ortaklığı belgelerine ilgisiz kalmalarından oturü ikinci bir yatınmcı tipi ortaya çıktı. Yukarıda sözü edilen araştırma uzerine bilgilerine başvurduğumuz piyasa uzmanları araştırmadaki doğruluk payının yüksek olduğunu, kendi deneyimlerine dayanarak belitiyorlar. Zira, çoğu uzman, sermaye piyasasında oynayan tasarrufçuların dönemin koşullarına göre tüm birikimlerini. gerektiğinde bankalarda değerlendirmekten çekinmediklerini sa\unurlarken, aynı tasarrufçuların köpru ve baraj gelir belgelerine karşı genel bir ilgisizlik içinde olduklarını öne sürdüler. Köprü ve baraj gelir orıaklığı belgelerinin sermaye pivasasında oynayan çoğu birikimciye ilginç gelmemesi, iki ana etkene bağlanıyor. Bunlardan biri, bu belgelerin getirilerinin hangi matematik mantıkla saptandığınm somutlaşmaması olarak belirlenirken, diğeri sermaye piyasasında oynayan tasarrufçuların yatırımlarını ahşkanlıkları olan ve hemen her aracı kurumda sürekli dolaşımda bulunan kâğıtlara yatırmaları olarak değerlendiriliyor. Oysa köprü ve baraj gelir ortaklığı belgeleri bilindiği gibi daha önce yalnız İş Bankası, bundan böyle de yine İş Bankası ve Ziraat Bankası şubelerinde işlem görecek. Öte yandan, hisse senedi piyasası bazı şirketlerin sermaye arttırımları veya bedelsiz hisse vermelerinden oturu normalin üstunde bir canlıiık yaşıyor. Nitekim, geçen hafta içinde 3'er milyar olan sermayelerini 4 milyar 200 milvona çıkarmayı karariaştıran Ege ve Guney Biracılık Şirketleri arttırılan zermayenin 600 milyonluk bolümlerıni bedelsiz olarak dağıtacaklar. Bu yuzden her iki şirketin hisseleri geçtiğimiz hafta içinde piyasada 100 ile 200 lira arasında pirinı vaptılar. BANKir+G Dergisi'nin kapak konusu Istanbul, Ortadoğu'nun yeni ticaret merkezi mi oluyor? Israil Başbakanı önlem alma1 saydık enflasyon yüzde 2000 lere tırmanırdı. Peres, 1.5 milyon üyeli "Histodruf'un istediği ücretleri vermeleri halinde, ülkede yıllık enflasyon oranınm yüzde 2 binlere kadar tırmanacağını öne sürdü. Ekonomi Servisi ABD'yle AET arasındaki tarımsal ticaret savaşı yeniden kızışıyor. ABD yönetimi Cezayir'den sonra Mısır'a yönelik un ihracatına da sübvansiyon uygulamayı karar'•ırdı. Karara gerekçe olarak, AET'nin "mantıksız" derecede ak fiyatlarla mal satma çabaları gösterildi. Sübvansiyon uygulamasıyla ABD, Cezayir'e 1 milyon ton, Mısır'a da 600 bin ton un satmayı planlıyor. Bu tutar örneğin Mısır için ihtiyacın % 4O'ı anlamına geliyor. ABD'den Mısır'a ucuz un Volkswagen belini doğrulttu Ekonomi Servisi Alman otomobil şirketi Volksvvagen, yılın ilk yarısında olağanüstü bir başarı gösterdi. Şirket yönetimince yapılan açıklamada, ocakhaziran dönem kârının 280 milyon markı (92.4 milyon dolar) bulduğu belirtildi. Volkswagen, geçen yılın bütününde 228 milyon mark kâr etmişti. Çalışanların gTevi sonucunda Volkswagen'in satışlarr da geçen yıl yuzde 20 oranında gerilemişti. Bu yılın ilk yarısında ise satışlar yuzde 4 oranında artarak 1.2milyonaraca çıktı. Avrupa'ya yonelik satışlarda yüzde 18 gibi rekor bir yükseliş gözlendi. Voikswagen 6 ayda Avrupa ülkelerine 402 bin otomobil sattı. Ekonomi Servisi "İstanbul Ortadogu'nun yeni ticaret merkezi mi oluyor?" "Middle East Business and Banking" dergisi son sayısının kapağında bu soru, büyük harflerle gündeme getirildi. İstanbul'da 198084 yılları arasında Amerika Birleşik Devletlerinin Ticaret Konsolosluğu'nu yapan G. Lincoln McCurdy, Banking dergisinde yayımlanan yazısında "Özal hükümetinin Türkiye'yi Batı ile Ortadogu arasında köprü haline getirmeye dönuk politikalara iyi uyum yaptıgını" belirterek, "Türkiye'nin en büyük kenti tstanbul, Türkiye'nin gelişiminde anahtar bir rol oynuyor ve hükumetin amacı İstanbul'u Ortadogu'nun yeni bir ticari merkezi haline getirmek" dedi. 1980'den beri Istanbul'un bölgede ticari bir merkez olarak önem kazandığına dikkat çeken McCurdy bu kenıte birçok uluslararası şirketin bölgeye dönük işlerini yönetmek üzere bürolar kurmuş olduğuna dikkat çekti. İstanbul'un Ortadoğu'da yeni bir ticari merkez olmaya başlaması" görüşune bağlı olarak McCurdy'nin şu noktaları dile getirdigi görülüyor: DB40 endeksi tırmanışta DB40 endeksi geçen hafta 1.06 puan daha aldı ve 106.66 puana yükseldi. 40 şirkete ait hisse senedinin fiyatlannın izlendiği endeksin artmasında 8 şirkete ait hisselerin 50 ile 200 lira arasında prim yapması etkili oldu. Yalnızca iki hissenin fiyatı ise düştu. Piyasa geçen hafta alım satım açısından çeşidin bol olduğu bir görünumdeydi. Parçah işlemlerin yanı sıra "paket" alım satımlann da artmaya başladığı gözlendi. DB40 Hisse Senedi Fiyat Endeksinin Haftalık Gelişimi 104 91 104.21 ıoea ; 10561/ 10313 ABD'nin eski İstanbul Ticaret Konsolosu G. Lincoln McCurdy "12'den fazla yabancı banka İstanbul'da büro açmış >a da ortaklıklar kurmuşlardır. Bu bankaların amacı, Türkiye'nin hızla gelişen ticaretinden kendilerine düşebilecek payı kapmaktır. Temel bir soru, kentin altyapısının bu gelişmeye ayak u>duracak biçimde gelişip gelişme>eceğidir." McCurdy, İstanbul'un niçin giderek ticari bir merkez olma yolunda olduğunu açıklarken, İstanbul'un aynı zamanda bir mali merkez olmasımn henuz söı konusu olmadığını, bu rolü Ortadoğu'da Bahreyn'in üstlenmiş olduğunu dile getirdi. DÖVİZ KURLARI Merkez Bankası kendi ışlemler; npın öotann alış kurunu 532.80 lıra olarak beüıiedı. Dövizın Döviz Döviz Efektif Efektif Cınsi Alıs Satış Alış Satış 1 ABD Ooları 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilıni 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florinı 1 isveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 İtalyan Lıretı 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dınarı 1 Sterlin 1 S Arabistan Rıyah 532.80 359.11 25.13 176.60 8.76 58.04 156.82 61.24 211.18 27.72 215.45 1/59.57 707.03 145 93 538.13 362.70 25 38 178.37 8.85 58.62 158.39 61.85 213.29 28.00 217.60 1777 17 714.10 147.39 532.80 341.15 25.13 176.60 8.32 58.04 156.82 61.24 211.18 26.33 204.68 1671.59 707.03 138.63 543.46 366.29 25.63 180.13 8.94 59.20 159.96 62.46 215.40 28.27 219.76 1794.76 721.17 148 85