Katalog

12 TEMMUZ 1985 EKONOMİ CUMHURİYET/9 TÜRKİYE'den Ifedinci tahvil ihalesinde faiz yükseldi: % 50.88 ANKARA, (ANKA) 50 milyarlık yedinci devlet tahvili ihalesinde, faiz ortalama yüzde 50.88 düzeyinde oluştu. Böylece ortalama faiz bir önceki ihaleye göre, 0.22 puan yükselmiş oldu. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, 50 milyarhk tahvil için 56.5 milyarhk teklif geldi. lhalede yiizde 50 ve 51.60 faizli teklifler kabul gördü. Yedinci ihaleden 2'si ka, mu, 5'i özel, 2'si yabancı olmak üzere 9 banka ile bir borsa banri pay aldı. Gelecek hafta 50 milyarhk daha tahvil satılacak. tZMtR, (Cumhuriyet Ege Bürosu) Ham ayçiçek yağına yapılan 20 liralık zamdan sonra, zeytinyağında da fiyatiar kıpırdadı. Yemeklik ayçiçek yağı fiyatlarındaki yükselmenin ardından ham zeytinyağı fıyatları vadeli satışlarda 500 liraya çıkarken bulunmayan Natürel zeytinyağı fiyatı ise 1000 liraya tınnandı. Trakya Birlik'in ham ayçiçek yağlannın fıyatlannı 320 liradan 340 Liraya çıkarması ve bunun perakende fıyatlara yansıması sonrası, zeytinyağı piyasasındaki durgunluk çöztilmeye başladı. Tariş tarafından ithal edilen ham zeytinyağmın fıyatlan 470 lira dolayında bir süre kaldı. Ardından ayçiçek yağı zammı, zeytinyağını peşin ahş verişte 475, vadeli satışta ise 500 Liraya yükseltti. Bu arada piyasada bulunmayan ve Riviyera zeytinyağı elde etmek için kullanılan Natürel zeytinyağınm fiyatı da 900 liradan 1000 liraya çıktı. Kaya Erdem'den 'pembe tablo? ANKARA, (ANKA) Fiyatlarda ortaya çıkan gelişme bu kez bir basm toplantısıyla kamuoyuna açıklandı. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem, Devlet lstatistik Enstitüsü ile Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarhğı'nın hesapladığı toptan eşya fiyat endeksinin haziran ayında gerilediğini açıklayarak, yıllık enflasyonun yüzde 40' ın altında kalacağını savundu, ancak kesin bir oran vermekten kaçındı. Erdem, haziran ayında toptan eşya fiyatlannı DİE'ye göre yüzde 1.3, Hazine'ye göre binde 3 oranında gerilediğini açıkladı. Geçen yılın aynı ayında, fiyatların DlE'ye göre yüzde 4.7, Hazine'ye göre ise binde 5 oranında arttığını hatırlatan Erdem, ortaya çıkan bu eğilimin enflasyona karşı mücadelede çok büyük bir yol katedildiğini ortaya koyduğunu bildirdi. Başbakan Yardımcısı Erdem, haziran ayında görülen gerüemenin, bundan sonraki aylarda da sürmesinin beklenemeyeceğini belirterek, amaçlannın fiyat artışlarını en düşük düzeyde tutmak olduğunu ve alınan çok yönlü önlemlerle bunun sağlanacağını kaydetti. Elde edilen rakamların, 1983 yılının ikinci yansında başlayıp Zeytinyağı fiyatı da kıpırdadı 1985 enflasyonu yüzde 40'ın altında kalacak Piyasaya sürülen paranın etkisi yok edilecek. Baraj senetlerinin tümü satılacak. • Ihracatta hedefe varılacak. • Mşçi dövizi kadar de tışının yüzde 8'e ulaştığı günler1984'ün ilk yansına ve turizm vam eden hızlı fiyat artışı tempo de neden basın toplantısı düzengelirlerinde büyük artış var. sunun kaybolduğunu gösterdiğini belirten Erdem, "Hükümetimizin ekonomik istikrar hedeflerini en zor fakat en önemli ve önceiikli hedefini yerine getirmiş olduğunu gönnekten memnunum" şeklinde konuştu. Toptan eşya fiyatlannın altı ayhk artışı DlE'ye göre yüzde 19.3, Hazine'ye göre ise yüzde 18.4 düzeyinde gerçekleşti. Aynı sıraya göre yıllık artışlar da yüzde 36.3 ve yüzde 37.2 oldu. SORULAR Başbakan Yardımcısı Erdem, açıklamasından sonra gazetecilerin sorulannı yanıtladı. Erdem, bir basm mensubunun, fiyat ar nin neden olduğu enflasyonun, özel kesimden çok fazla olduğunu hatırlatarak, bunun nedenini ve nasıl çözüm düşünüldüğünü sordu. Erdem bu soruyu ise "Bazı mallan sadece kamu kesimi iiretir. Onlar da çeşitli nedenlerle fiyatlannı artırmak tadırlar" şeklinde yanıtladı. Başbakan Yardımcısı Erdem, Keban ve Oymapınar Barajları Gelir Ortakhğı senetlerinin daha önce gözlenen ilgiyi görmediğini belirten bir gazeteciye de, "Bu senetler önümüzdeki yıllarda diger tasarruf araçlanndan daha çok gelir getirecektir. Buna inanıyorum. Bizim vatandaşımız, hesabını kitabını iyi bilir. Senetlerin tümü satılacaktır kanısındayım" yanıtını verdi. İHRACATTA DURUM Başbakan Yardımcısı Erdem, bir başka soru üzerine hayali ihracata karışan fırmaların, suçlu bulunduklan takdirde kamuoyuna açıklanacaklanru, ihracatta yılın ilk aylarında görülen düşüşün de, mayıs ayında durduğunu ve geçici son rakamlara göre mayıs ayı ihracatının 684.3 milyon dolara çıkarak, geçen yılın mayısındaki 540 milyon dolara göre yüzde 26.6 arttırdığını söyledi. Yıhn ilk beş ayındaki ihracatın 3 milyar 34 milyon dolara ulaşarak, geçen yılki miktara göre binde 9 oranında arttığını belirten Erdem, "ihracal hederımizi değişürmeyi düşünmüyoruz", şeklinde konuştu. Erdem, mayıs ayı ithalatının 892.6 milyon dolar düzeyinde bulunduğunu ve geçen yıla göre yüzde 1.8 oranında arttığını, ancak bu artışta geçen yıhn mayıs ayında 200 milyon dolar olan ham petrol ithalatının bu yıl 292 milyon dolara çıkmasımn etkili olduğunu kaydederek, ithalatın çok fazla arttığı şeklindeki endişelere katılmadığını söyledi. Başbakan Yardımcısı Erdem, işçi dövizlerinde geçen yıla göre yaklaşık yüzde 50 oranında artış olduğunu, bilgilerin bankalardan alınması nedeniyle gecikmeli olarak elde edilen turizm gelirlerinde de önemli artışlar sağlandığını bildirdi. OSMAN ULAGAY EKONOMİ NOTLARI Devletin Para İştahı ve Enflasyonun Geleceği Son günlerde ekonominin bugünü ve yannı açısından önemli iki gelişme dikkati çekmektedir. Bunlardan birincisi devletin, kendi ihtiyaçlarını karşılamak için bitmez tükenmez bir iştah ile tahvil ve gelir ortakhğı senedi satmaya devam etmesi, Merkez Bankası kaynaklarını tamamen Hazine'ye yönlendirmesi ve banknot matbaasım hızlı çalıştırmaya başlamasıdır. İkinci önemli gelişme ise enflasyonun gerileme belirtileri göstermesi ve son aylara ilışkin fiyat göstergelerinin iyimserlik beklentilerine konu olmasıdır. Birbirleriyle yakından ilişkili olan bu iki konuyu birlikte değerlendirmeye çalışmak sanırız yararlı olacaktır. Özal hükümetinin "ekonomiyi özel sektöre bırakmak" ilkesine karşın hedeflenen büyüme hızlarını tutturabilmek için kamu yatırımlarına ve kamu kesimine ağıriık vermek zorunda kalması, buna karşılık vergi gelirleri ve genel olarak kamu tasarrufu yetersiz kaldığı için büyük çapta iç borçlanmaya yöneimesi geçen yıla damgasını vuran bir gelişme olmuştur. Bu yıl vergi gelirlerinde KDV'nin de etkisiyle geçen yılın üstünde bir artış sağlanacağı varsayılsa bile devletin, kamu kesiminin, g'h derleriyie gelirleri arasındaki uçurumun büyüdüğü ve hızla büyüyen miktarlarda "para" gerektirdiği ortadadır. Elimizdeki veriler bu yılın ilk yansında devletin büyük bir hızla borçlanmaya devam ettiğini, Merkez Bankasfnı Hazine fınansmanı için kullandığını ve üstelik hızla para basmaya yöneldiğini göstermektedir. • 1984 yılında devlet tahvili, Hazine bonosu ve gelir ortaklh ğı senedi satışı yoluyla gerçekleştirilen iç borçlanma tutarı 1 trilyon 30 milyar lira dolaylarındayken bu yıl şimdiye kadar satışa sunulan devlet tahvili, Hazine bonosu ve gelir ortakhğı senedi tutarı 1.1 trilyon lirayı aşmış bulunmaktadır. • Merkez Bankası'na bankalarca yatınlan mevduat munzam karşılıklan 1985 yılı başından haziran sonuna kadar 213 milyar lira artarken Merkez Bankası'nın Hazine'ye açtığı avanslar aynı dönemde 220 milyar lira artarak 748 milyar liraya yükselmiştir. Halen Merkez Bankası kredilerinin yüzde 70'ini kamu kurumları kullanmaktadır. 1984 yılının ilk yansında yüzde 11 dolayında, ikinci yarısında yüzde 18 dolayında artan ve ekim 1984'te 986 milyara eriştikten sonra bu yılın mayıs ayına kadar trilyon sınırının altında tutulan emisyon hacmi, ondan sonra çok hızlı bir sıçramayta haziran sonunda 1 trilyon 190 milyar liraya erişmiştir. Böylece bu yılın ilk yansındaki emisyon artışı yüzde 22'yi geçmiştir. Türkiye'de emisyon hacminin genellikle yılın ikinci yansında daha hızlı arttığı göz önüne alınırsa bu yıl bitmeden emisyonda 15 trilyon rakamının da "telaftuz edilmesi" şaşırtıcı olmayacaktır. Devletin yeni baraj senetlerinin ilk günlerinde görüldüğü gibi iç borçlanma alanında umduğunu bulamaması halinde emisyon yoluna daha fazla başvurmak zorunda kalacağı da bir gerçektir. Bir taraftan sürekli olarak "kemer sıkma" edebiyatı yapılırken diğer yandan devletin, kamu kesiminin bu kadar çok parayı nasıl ve nereye harcadığı sorusu ayn bir tartışma konusudur. Bizim burada irdelemek istediğimiz ikinci konu ise izlenen borçlanma, faiz ve emisyon politikasının enflasyonu nasıl etkileyeceği sorusudur Gerek getirilen yeni faiz düzeninde öngörülen faiz oranları, gerekse Hazine'nin ihaleli tahvil satışlarında ortaya çıkan faiz oranları, önümüzdeki bir yıl içinde yüzde 50 dolayında bir enflasyon hızı beklentisini gündeme getirmektedir. Devletin iç borçlanmada zoıianması halinde kendi tahvtllerinde (ya da diğer araçlarında) bu oranın üzerine çıkıp çıkmayacağı belli değildir. Merkez Bankası'nın Hazine'ye açtığı kredilerin enflasyonu beslediği, yıllar yılı söylenmiştir. Emisyonun ve para arzının enflasyonu artıran en önemli etkenter olduğu ise özellikle Özal ekibinin ve genel olarak "monetarisf lerin temel iddiasıdır. Türkiye'de emisyonun enflasyon üzerindeki etkisinin üçaltı ay arasında bir süre sonra kendisini gösterdiği de çeşitli iktisatçılarımızca ifade edilmiştir. Buna göre emisyon hacminde mayıs ayından sonra görülen patlama, enflasyon üzerindeki etkisini eylül ayından itibaren gösterecektir. Mayısa kadar emisyonun kontrol altında tutulabilmesi, son aylarda doların lira karşısındaki değer artışının yavaşlaması, KIT zamlarında biraz insaflı gidilmesi ve geçen yılın çok yüksek nisan mayıs rakamlarının yıllık endekslerden çıkması, enflasyonun gerilemekte olduğu beklentisini gündeme getirmiştir. Ancak devletin iki yakası bir araya gelmedikçe bu iyimserliğe katılmak ne yazık ki kolay olmayacaktır. lemediğini şeklindeki sorusuna, "Eger o zaman toplantı yapsaydık, bu fiyat artışlanna mazeret bulmak şeklinde degeriendirilirdi. Onun için toplantı yapmadık" yanıtını verdi. Kaya Erdem, "Haziran ayında piyasaya 121 milyar lira sürülmesinin önümüzdeki aylarda fiyatiar üzerine nasıl bir etki yapacağı" yolundaki soruya da "iyi veya kötii önlemler. fiyatiar iizerindeki etkisini en erken altı ay sonra gösterir. Üstelik, piyasaya süriilen paranın etkisini yok edecek ve piyasadan para çekecek karşı önlemler alınraışör" şeklinde yanıt verdi. Bir gazeteci de, kamu kesimi Tîtiz: Maliyeti yüksek cihazı sanayiciler ortak kullansın YÜKSEL GÖRDES MANİSA TSE ile EBSO tarafından Manisa Organize Sanayi Bölgesi'nde düzenlenen "Ege bölgesi sanayicilerinia prablemleri" konulu toplantıda konuşan Devlet Bakanı Mustafa Tınaz Titiz, vasıfsız işçiyi sanayicinin yetiştireceğini, maliyeti yiiksek teknik cihazlann sanayidier tarafından ortak kullanılmasının saglanacağını ve bundan böyle zamana değil, işe ücret ödeneceğini söyledi. Titiz standardın dünya ülkeleri arasında ortak dil olduğu Devlet Bakanı Vasıfsız işçiyi sanayici yetiştirecek, stajyere cep harçlığı vereceğiz. nu belirterek şunları söyledi: "Işsiz sayısı 3 milyon dolayında. tşsizlik için 17 ayn planımız var. Vasıfsız işçiyi sana>ici yetiştirecek ve ona belli bir para vereceğiz. Stajyer işcive de bir mikur cep harçlıgı odeyeceğiı." Tüm endekslere göre enflasyon geriye sayıyor Çesitli endekslere gore fiyat artısları OcakHaıiran 1984 Hazine toptan eşya DtE toptan eşya DtE Türkiye tüketici DtE tstanbul tüketici Hazine tstanbul geçinme tTO tstanbul DtE Ankara tüketici Hazine Ankara geçinme 1985 * 28.1 % 18.5 34.4 19.4 28.4 17.1 26.7 18.3 24.9 22.5 29.0 22.9 27.8 20.2 27.8 20.0 Son 1984 K54.2 58.2 56.0 59.0 46.9 49.5 54.8 52.3 12 ay 1985 %37.2 36.3 36.5 40.3 40.6 36.4 43.3 40.4 WASHINGTON, (ANKA) Dünya Bankası Yönetim Kuru"* , Türkiye'ye toplam 442 milyon dolarlık iki ayn kredi açılma.ıı onayladı. Kredinin 300 milyon dolarlık ilk bölümü, 198587 döneminde uygulanacak "Tanmsal Uyum Programı"run finansmanında kullanılacak. Ne var ki, söz konusu kredi ile ilgili onay sırasında daha önce Türkiye tarafından yapılmış bulunan "arttınm" istegi kabul görmedi. Tanmsal üretimde verimliliğin "ekonomik teşvikler" ve "liberalleşme" yoluyla arttınlmasını öngören "Tanmsal Uyum PrognunT'na Türk hükümeti de 66 milyon dolar eşdeğerli 35 railyar liralık finansman katkısı sağlayacak. K1SA... KISA... ~ SÜMERBANK 52 yaşında. Banka Genel Müdürü Ertan Tapan 52. kuruluş yıldönümü nedeniyle düzenlediği basm toplantısında bu yüın ilk beş ayında 11 milyon dolarlık dışsatım yaptıklarını belirtti. GARANTt BANKASI, yeni mevzuata göre "Bcddsiz tthalat Rehberi"ni yeniden yayımlayarak tüm temsilcilik ve şubelerine dağıttı. Rehber, ücretsiz olarak bankanın tüm şubelerinden temin edilebilinir. ASİL NADİR Fethiye'den Bursa'ya dek uzanan kıyı şeridinde oteller zinciri kuracağını açıkladı. Nadir, Türkiye'deki turizm çalışmalarına 1 Nisan 1996'da başlayacagını da bildirdi. İzmir Emniyet Müdürü Alpaslan Aslan Nadir Şirketler Grubu'nda güvenlikten sorumlu müdür olarak görev aldı. Dünya Bankası'ndan tarım kredisi Ekonomi Senisi Çeşitli endekslere göre bu yılın ilk yarısındaki fiyat artışlan geçen yıhn aynı dönemindeki artışlann çok gerisinde kaldı. Haziran ayları itibanyla yapılan 12 ayhk karşılaştırmalar da 1984 haziranı sonunda yüzde 50'nin üzerinde seyreden enfiasyonun bu yıl haziran ayı sonunda yüzde 40'lar dolayına çekildiğini ortaya koyuyor. Gerek Hazine Müsteşarhğı ve DlE'nin, gerekse İTO'nun fiyat endeksleri, fiyat artışlanndaki gerileme eğilimini doğruluyor. DtE ve Hazine'nin toptan eşya fiyatları endeksleri toptan eşya fiyatlarındaki yıllık artışla rın yüzde 3637 dolayına çekildiğini gösterirken, tstanbul ve Ankara tüketici ya da geçinme endeksleri bu iki büyük ilimizde perakende fiyatlardaki artışlann halen yüzde 40 dolayında bir tempoda seyrettiğini ortaya koyuyor. İHRACATI> tTHALATl KARŞILAMA ORANI İLK BEŞ AYDA % 7 2 T E DÜŞTÜ Beş ayhk ihracatta 1984 rakanu aşddı Mayıs ayı ihracatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 26.6 Aylara qöre dıs ticaret (milyon dolar) oranında artarak 684.3 milyon dolara ulaştı. Bu yılın ihracat ocakmayıs dönemi ihracatı ise 3 milyar 35 milyon dolara 1984 1985 Aylar yükseldi. Geçen yıl mayıs ayında 540.5 milyon dolar 541.3 668.1 Ocak ihracat yapılmış, ocakmayıs dönemi ihracatı da 3 milyar 495.4 600.5 Subat 8 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. ANKARA, (a.a.) Mayıs ayında ihracatın bir önceki yılın aynı ayına göre, yüzde 26,6 oranında artarak 684,3 milyon dolara ulaştığı bildirildi. Devlet İstatistik Enstitüsü'nün behriemelerine göre, yıhn ilk beş ayhk dönemindeki ihracat da 3 milyar 34 milyon 729 bin dolara yükseldi. 1984 yılı mayıs ayı ihracatı 540 milyon 507 bin dolar olmuş, beş ayhk ihracat 3 milyar 7 milyon 876 bin dolara erişmişti. Ihracat bu yıhn ocak ayından bu yana ilk kez 1984 yılı düzeyinin üzerine çıkmış oldu. öte yandan, geçici belirlemelere göre mayıs ayı ithalatı 914 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. ithalatın 291,9 milyon dolarlık bölümünü ham petrol oluşturdu. Mart Nisan OcakMayu 816.9 713.3 684.3 540.5 3.007.9 3.034.8 aynı dönemindeki 973 milyon Ocakmayıs dönemi ithalatı 754 bin dolarlık düzeyin yüzde da 1984 yılının aynı döneminin 21,3 üzerinde, 1 milyar 181 milyüzde 5,9 oranının üzerinde 4 yon 544 milyon dolar olarak hemilyar 216 milyon 272 bin dolar saplandı. 1984 yılı ocakmayıs olarak belirlendi. döneminde yüzde 75,5 olan ihracatın ithalatı karşılama otanı Yüın ilk beş ayhk sonuçlarına bu yıl yüzde 72,0'a geriledi. göre, ticaret açığı 1984 yılının tthalat 1984 664.4 494.5 821.4 876.8 3.981.6 1985 822.2 685.3 928.3 914.0 4.216.3 DUNYA'dan Doğu Avrupa tekrar para pivasalarmın gözdesi WASHINGTON/LONDRA, (ANKA) 198C1İ yıllann basında "Batılı bankalara olan borclanmn geri ödenmesi sorun ratır" diye düşünülen Doğu Avrupa ülkeleri, yeniden para piyasalarının gözdesi oldu. Dünya Bankasf nın katkısıyla para piyasalanndan Macaristan'a 415 milyon dolarlık bir kredi sağlanırken, Doğu Almanya'nın bir Batılı bankalar konsorsiyomundan kullandığı 500 milyon dolarlık krediyi 600 milyon dolar tutanndaki ikinci kredi izledi. Macaristan'a verilen kredi iiç yatınm projesinin, Doğu Almanya'ya verilen kredi ise sanayide "teknoloji yenileme" çalışmalannın fınansmarunda kullanılacak Faiz silme piyangosunu 824 şirket kazandı 29 Haziran 1985 tarihli Bakanlar Kurulu karan, 14 Ekim 1984 tarihine kadar DPT'den yatırım teşviki alan "824 şirketin" banka borçlarına aU faizin "20 puanlık" bölümünü siliyordu. DPT teşviğini 14 Ekim 1984 tarihine kadar yetiştiremeyen "214 şirket" bu yardımdan yararlanamadı. ENİS BERBEROĞLU ANKARA Bakanlar Kurulu'nun "yüksek faiz"den yakınan işadamlan ile bunlann borçlarını geri ödeyememesinden korkan bankalann "dertlerine deva" olsun diye çıkardığı karar, iş dünyasının sadece bir bölümüne yaradı. Bakanlar Kurulu'nun Kaynak Kullanımı Destek Fonu'nun esaslannda değişiklik yapan kararı, yeni faizlerin, petrol zammının ve profesyonel futbol yönetmeliginin yer aldığı 29 haziran tarihli Resmi Gazete'de yayımLanınca pek dikkati çekmedi. Karar ana hatlarıyla Devlet Planlama Teşkilatı teşvikli yatırımlara giden şirketlerin kullandıgı banka kredilerinde bir faiz indirimi ve devletin faiz yükünün bir bölümünü üstlenmesi yolundaydı. Merkez Bankası tarafından uygulanacak kararın hukuksal ve ekonomik öyküsü şöyle gelişti: 1) 1983 yıh sonlarında DPT'den teşvik almış yatınmlara iki kaynaktan kredi açılıyordu. Toplam kredi tutannın yüzde 70'i kadar olan bölüm için Merkez Bankası'ndan yüzde 19 ilâ > üzde 33 arasında degişen faizle kredi saglanıyordu. Bu faiz oranı, piyasa rayicinin alündaydı. Teşvikli kredinin geri kalan ikinci bölümü içinse, şirketler bankalara en çok yüzde 38 faiz ödüyorlar. Ticari bankalar, düşük faizle kullandırdıklan bu tür kredilerde Merkez Bankası'ndan destek alıyorlardı. Bu amaçla kurulan fona "Faiz Farkı tade Fonu" adı verildi. 2) Başbakan Turgut Özal hükümetinin 19 Aralık 1983 tarihinde yayımladığı faiz kararnamesi teşvikli ve ucuz kredi kullanan şirketleri hoşnut etmedi. Kararname kredi faizlerini belirlemede bankalara serbesti tanıyınca, orta vadeli ve teşvikli kredilere uygulanan faiz oranı yüzde 55'e tırmandı. Faiz Farkı tadesi Fonu esaslarına göre, fondan yararlanabilecek kredilere uygulanacak faiz oranı en çok yüzde 38'le sımrlandınldığmdan, ucuz kredi için<eşvik yoluna giden şirketler çifte zarara uğradı. Bu şirketler, ellerinde yatırım teşviki bulunmakla birlikte, hem bankalann pahalılaşan kredi faizleri ile karşı karşıya kaldılar, hem de "Faiz Farkı İadesi Fonu" kaynağından yararlanamadılar. 3) Kaderlerine razı olmayan baa şirket yöneticileri ile müşterilerinin yeni faizler üstünden borçLannı ödemede zorlanacaklarından korkan bankacılar. 1984 yılının ortasından itibaren Ankara'da düzenlenen bir dizi "dert dinleme" toplantısına katıldılar. Bu şirketler için bir çözüm yolu aranırken, Merkez Bankası da "Faiz Farkı tade Fonu"nun yerini alacak "Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu" adında yeni bir uygulama için çalışma yurütüyordu. 14 Ekim 1984 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan "1985 yılı programına" ilişkin tebliğde fonun adı belirlendi. 15 Aralık 1984'te oluşturulan fonun yürürlüğe giriş tarihi 1 Ocak 1985 olarak saptandı. 4) Böylece zor bir karann eşiğine gelindi. Şirketlerin DPT'den aldıkları teşvik belgeleri ile bankalarla düzenledikleri kredi sözleşmelerinde yazılı tarihler, bunlann her iki fondan da yararlanma imkânlarını ortadan kaldınyordu. Bir ara çözüm düşünüldü: Merkez Bankası'nın 19 Nisan 1985 tarihli ve 76332 sayılı yazısıyla bankalara ilk sinyal verildi. Yazıda, bankalann içinde Merkez Bankası kaynağı da bulunan kredilere uygulayacakian faizlerde dikkatli devranmalan uyarısı yer aldı. Bankalardan Merkez Bankası'nın uyguladığı faiz oranlarının "çok üslüne" çıkmamaları istendi. Ne var ki, bu yazıya bankalann yanıtı, 19 Aralık 1983 kararnamesi ile kredi faizierinin "serbest bırakıldığı"nın anımsatılması yönünde oldu. 5) "Gayri resmi" çözüm işe yaramaymca, resmi bir karar zorunlu oldu. Ne Merkez Bankası'nın ne de kararı veren ekonomi bürokrasisinin pek hoşlanmadığı 29 Haziran 1985 karan yayımlandı. Kararla, 14 Ocak 1984 tarihinden önce teşvik belgesi almış şirketlere şu haklar tanındı: • Şirketler kullandıkları kredilerin banka kaynaklı bölümüne en çok yüzde 40 faiz ödeyecekler. Oysa mevcut sisteme göre bu rakam yüzde 70 dolayında oynuyor. Meksika petröl fiyatını düşürdü M£XİCO, (ajL) Meksika Enerji Bakanlığı petrol fiyatlannda varil başına bir buçuk dolara varan indirim yaptığını açıkladı. Meksika, Amerika, Avrupa ve Uzakdoğu ülkelerine uzaklık derecelerine göre farklı fiyatiar uygulayacak. Yeni fiyatiar bir temmuzdan itibaren geçerli olacak. Düriyarun dördüncü büyük petrol ihraç eden ülkesi olan Meksika'nın bu karan, dünya petrol piyasasındaki durgunluk yüzünden aldığı belirtildi. OPEC üyesi olmayan Meksika günde 1,5 milyon varil petrol satıyor. • Merkez Bankası bünyesinde kurulan Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu, bankalann uğrayacağı zararı karşılamak üzere faiz farkını üstlenecek. önceiikli yörelerdeki krediler için yüzde 15, diğer yatınmlar için yüzde lO'luk bir faiz farkına gidilecek. • Karar, geçmişe yönelik olarak ve 1 Ocak 1985 tarihinden itibaren yürürlüğe konduğu için, yeni teşvikler de fon kaynaklarından yararlanacak. KURTARMA MI, DEGlL Ml? Böylece Bakanlar Kurulu'nun bu karan ile iş dü.ıyasında bir "kurtarma operasyonu" tartışması açıldı. Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Mesut Vümaz bu tür iddiaları, oldukça karışık ve sıradan vatandaşın anlayamayacağı bir dille yalanladı: Ancak Hükümet Sözcüsü Yılmaz'ın açıklaması kararla oriaya çıkan şu 2 soruya yanıt getirmiyordu: 1) DPT Teşvik Uygulama Dairesi'nin 1984 yılı boyunca Resmi Gazete'de yayımlanan kararları ve açık şirket adları üstünde yapılan bir araştırma, yeni kararla 14 Ekim 1984 tarihine kadar toplam 824 şirketin leşvige hak kazandığını gosteriyor. Banka borçlannda kredi faiz indirimine gidilen bu şirketlerin yanında 14 Ekim 1984 ile 1 Ocak 1985 tarihleri arasında teşvik almış, ancak ucuz kredi imkânına kavuşmayan 214 şirket de bulunuyor. 14 Ekim 1984 tarihini sınır olarak seçen Merkez Bankası yönetimi, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu karannın Resmi Gazete'de yayın tarihini esas ahyor. Ancak sadece gün farkıyla rakibinden 30 puan daha yüksek faiz ödemek zorunda kalacak şirketler için bu açıklama yeterli olabilir mi? 2) Orta vadeli yatırım kredilerinin faiz taksitleri 6 ayda bir bankalara ödeniyor. Yeni kararı dayanak yapan bir şirket, gecen yıl odedigi yüksek faizle, yeni ve düşük oran arasındaki farkı bankalardan talep edebilir. Doğu ALmanyada ilk 6 ayda büyüme hızı %4.1 Ekonomi Servisi Doğu Almanya'da yılın ilk altı ayında büyüme hızı yüzde 4.1 olarak gerçekleşti. Sanayi üretim artışı hedeflenen yüzde 3.8'lik oranı aşarak yüzde 4.4 olarak gerçekleşirken, buna bağlı olarak Doğu Almanya'nın Batı ile olan ticaretinin de gelişeceği belirtiliyor. Doğu Almanya'da geçen yıl yapılan plana göre bu yıl yaşam standardı da yüzde 4 oranında yükselecek. COMECON ülkeleri arasında bu yıhn ilk altı ayında en yüksek büyüme hızına sahip bulunan Doğu Almanağırsanayiinde kullanılmak üzere Amerikan, Japon ve Arap bankalarından toplam 600 milyon dolarlık bir kredi sağlamış bulunuyor. Devlet Başkanı ve Komünist Parti Genel Sekreteri Eric Honecker, öngörülen hedeflerin aşılmasının olumlu bir gelişme olduğunu kaydederek yaşam standardının daha da yükseleceğini bildirdi. Honecker Devlet Baskant SECRETARY REQUIRED Summer job ayailable with consultancy company assisting foreigh investors. Please ring: 140 47 15 ms A.Ş. Interaational Business Services İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Ticaret Odası tarafından düzenlenen "Serbest bölgelerin kuruluş ve işleyişine ilişkin mevzuatın tartışılması" konulu konferansa katılan DPT Serbest Bölgeler Başkanı Yaiçın Alaybeyoglu planladıkları takvimi açıkladı. Alaybeyoğlu, Antalya ve Mersin için başvurulann agustos ayı içinde başlatılacağını, kasım ayında değerlendirileceğini, inşaatların aralıkta başlayacagını ve Temmuz 1986'da hizmete gireceğini bildirdi. ASGARİLCRET 20BİNLtRA Öte yandan ANKA ajansının haberine göre serbest bölgelerde asgari iicretin 20 bin lira (yaklaşık 3035 dolar) düzeyinde tutulması duşünülüyor. Serbest bölgeler takvimi DÛVİZ KURLARI Merkez Bankası kendi tştemlerı için dotann alış kurunu 528.45 lira olarak belırledı 5jJ SV Al^ 529.50 368.00 25.62 179.90 8.94 59.23 159.85 61.93 215.59 27.96 217.45 1757.94 727.43 145.07 DOVİZ T.C. ZtRAAT BANKASI DÖVİZ 529.60 534.80 367.96 371.57 25.72 25.97 180.12 181.89 8.99 9.07 50.18 . 50.67 59.23 59.81 159.95 161.52 61.93 62.53 215.59 217.70 27.96 28.23 217.45 219.58 391.39 395.24 1757.90 1775.16 62.29 62.90 727.40 734.54 145.07 146.49 & 12 TEMMUZ 1985 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI S? Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avuslralya Dolan 1 Avusturya Ştlini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frartgı 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 isveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz Satış 534.80 371.68 25.68 181.70 9.03 59.82 161.45 62.55 217.75 28.24 219.62 1775.52 734.70 146.52 Efektif Efektif Ahş Satış 529.50 540.09 349.60 375.36 25.62 26.13 179.90 183.50 8.49 9.12 59.23 60.41 159.85 163.05 61.93 63.17 215.59 219.90 26.56 28.52 206.58 221.80 1670.04 1793.10 727.43 741.98 137.82 147.97 DÖVİZİN CİNSİ 1 ABOMMİUH 1 AVOSTRALYA DOLARI 1 AVUSTURYA ŞfcM 1 BATI ALMAI MARKI EFEKTİF 529.60 545.39 349.56 378.93 25.72 26.48 180.12 185.49 8.54 9.25 50.18 51.67 59.23 60.99 159.95 164.72 61.93 63.77 215.59 L222.01 26.56 28.79 206.57 223.93 371.82 403.06 1670. 1810.31 59.17 64.14 727.40 749.09 137.81 149.39 AJJŞTL SATIŞ TL AUŞTL. SATIŞTL 1 BaCttt HUUMI 1 pjHİMinı HMMNI 1 HIARSK FRARCI 1 NOUAIOAHORM 1 İSVEÇ KRONU H ÇAPRAZKUR 1 ABD DOLARI 2.9433 BAIman Marta 8.9397 Fransız Frangı 3.3124 Hoüanda FTonni 2.4560 İsviçre Frangı 1893.78 italyan Lireti 243.50 Japon Yeni 3.6499 SArabtstan Rıyat 1 Stertın 1.3738 ABD Dolan AUINGÛMÖŞ ALIŞ CumrMJriyet Reşal 24 ayar kulçe 22 ayar büezik 900 ayar giımüş 38.000 38 200 5.710 5.140 95 SATIŞ 38.200 38.500 5.72S 5.600 97 İSVtÇREFMJUI 100 İTALYM LkETt IMMHMYHtf 1UUU0AD0UM IKUVEYTDMAia 1 MMVEÇ UtOIIU ISTBHJN 1 S. ARABİnAJI RTYAÜ T.C. ZİRAAT BANILASl " G Ü C Ü M erifUmez"