Katalog

12 TEMMUZ 1985 SPOR CUMHURİYET/13 Geleneksel Kırkpınar güreşleri Edirne'de başlıyor Işte meydan, işte pehlivan 40 yiğit 40 pınar... KEMAL TEMİZOĞLU EDİRNE Bu yıl 624.su düzenlenen Tarihi Kırkpınar güreşlerinin geçmışı taa 1356 yılına dayamyor. 1356 yılının kavurucu sıcaklarının vaşandığı bir gün, sayıları 40 kadar olan bir grup akına Rumeli'ne uzanan yolda Edirne yakınlanna gelirler. Yeşil bir alanda konaklamaya karar verirler. Yol yorgunluğundan sıynldıklarında da eşleşip güreşmeye başlarlar. Kazananlar, kaybedenler birer birer belirlenırken iki babayiğit gün batımına kadar süren gureşlerinde birbirlerine ustünlük sağlayamazlar. Ertesi gün yeniden başlamak uzere alacakaranlıkta güreşe ara verirler. Doğan günle birlikte yeniden çayıra çıkan iki akına, zorlu bir güreşe tutuşurlar. Bir türlü yenişemeyen pehlivanlar gunün bitimine yakın yere yığılırlar. Birbirlerine adeta kenetlenmiş pehlivanlan arkadaşları guçlükle ayırırlar. Ayınrlar ama ikisi de yorgunluktan yaşamlarım yitirmişlerdir. Akın beklemez... îki yiğidi oradaki bir söğüt ağacının altına yan yana gömerler ve yollarına devam ederler. Dönüşlerinde aym çayıra geldiklerinde gördükleri manzara ise gerçekten ilginçtir. Arkadaşlarımn gömülduğü yerde tam kırk tane pınar oluşmuş, şırıl şırıl ak^ıaktadır. O akıncı grubunun "Kırkpınar" adını verdikleri yerde, ölen iki pehlivan için her yıl güreşler tutulmaya başlanır. Ancak Balkan Savaşı'nın başlamasından sonra bu topraklar Yunanistan 'a geçince Kırkpınar da yapılmaz olur. Ancak aradan 5 yıl geçtikten sonra o dönemde Edirne'nin ilerigelenlerinden bir grup bu güreşleri yeniden sürdürmek için güç harcarlar. Ve o gün bugün Kırkpınar Türk gureşinin bir süsü gibi, tüm anlamlılığıyla surer gelir. Kırpmar güreşlennın zaman içindeki seyri sırasında çayırda en çok başpehiivan olarak Tekirdağlı Hüseyin Alkaya'yı görüyoruz. Alkaya 1935'ten 1942'ye dek tam 8 yıl üst uste başpehlivanlığı kimseye bırakmadı. Tekirdağlı Hüseyin Alkaya 'yı izieyenler ise 1930'dan 1933'e Bandırmalı Kara Ali (4 Kez), 1954, 56 ve 59yıllannda İbrahim Karabacak, 1943, 45, 48yıllannda Babaeskili İbrahim, 1944, 47 ve 50yülannda Hayrabolulu Süleyman, 1966, 67 ve 68 yıllarında Ordulu Mustafa, 1976, 77, 78'deAydın Demır ve 1982, 83 ve 84'teki başanlanyla Hüseyin Çokal oldular. Edirne yöneücilerinde Kırkpınar heyecanı HALİL ÖZER VEDAT DANACI de EDİRNE Kırkpınar öncesi Edirne, tam bir festivat göriinumunde. Herkes gureşle yatıp gureşle kalkıyor. Trakya'nın o şirin insanları gureşle öylesine içlı dışlı olmuşlar ki, 7'den 70'e herkes güreş konuşuyor. Halk arasındaki coşkulu bekleyiş Edirne Valisi Enver Hızlan'da da Belediye Başkanı İbrahim Ay 'da da aym duzeyde. Biz Edirne'nin bu iki yöneticisiyle Kırkpınar öncesi söyleştik. KIRKPENAR TARİHİ Edirne'de eski günleri yeniden yaşatmak isteyen çok şey var. Ama Sarayiçi çevresindeki göçebe çadırlarımn "yoksul panayır" görünümü, şehiriçi 500 lira taşıma yapması gereken taksilerin 1000 liradan kapı açmaları, Kırkpınar'a leke süren unsurlar. Kırkpınar 800 güreşçinin ermeydam bu yıl. Bu 800'ün kimisi yenecek, kimisi yenilecek. Ama amaç zaten o değil. Önemli olan katılmak, sportmence güreş tutmak ve yıllar yılı süregelen bu gelenekte bir tutuş olsun payı bulunmak. A S A F AYÇEL EDtRNE 624. Kırkpmar Yağlı Güreşleri bugün başlıyor. Güreş öncesinde pehlivanlar önce Ataturk heykeline, sonra da Pehlivanlar Kabristanı'na çelenk koyacaklar. Saaı 15.30'da Sarayiçi'nde toplanacak olan 800 gureşçilikortej, Belediye Başkanı İbrahim Ay ve Kırkpınar Ağası Mustafa Bilgin'in konuşmalarından sonra bir resmi geçit yapacak. Bundan sonra başlayacak olan güreşlere biletler "iiç günliik kombine" halinde 5 bin liradan satılıyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun uzun bir döneminde başkentlik görevini üstlenmiş olan Edirne, bugün de 624. Kırkpınar YağL Güreşleri ile geçmişi tekrar yaşıyor. Kentte nereye bakıhrsa bakılsın, mutlaka geçmişten bir iz gormek mümkun. Türk turizminde önemli bir yer tutan Selimiye Camiinin görkemli görüntüsünün hemen altında bulunan Sarayiçi ise, şu anda etrafında kurulan göçebe çadırlan ile tam bir panayır, ama yoksul bir panayır görünümünde. Bu çadırlarda kurulan "para yeme" makineleri, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden gelen tu ristlerden kâr elde etme amacını gudüyor. Sarayiçi ermeydam etrafındaki bu çadırların pisliği de organizasyon komitesi için ayrı bir sorun. Ancak şu ana kadar, bu çirkin görüntüler için hiçbir önlem alınmadı. Güreş meydanının görüntüsü ise bambaşka. Diz boyuna gelen yemyeşil çimenler, yeni boyanmış tribunler ve pırıl pırıl tuvaletler ile duşlar. Yetkililer bu meydanın yakın bir gelecekte dünyanın en büyuk "açık hava güreş meydanı" olacağı gorüşundeler. Sarayiçi'nden birkaç kilometre uzaklıkta bulunan Edirne'de ise, alışılmışın dışında, canlı bir kalabalık göze çarpıyor. Kentin bütün kahveleri ve kafeteryalan, yerli ve yabancı turistlerle dolu. Bu arada kente güreşlere katılmak için gelen pehlivanlan n en büyük şikâyeti ise, yatacak yer bulamamaları. Gecenin geç saatlerinde bile, şehir merkezi, kendilerine yatacak yer arayan pehlivanlarla dolup taşıyor. Edirne'de bulunan turistlerin dikkatini çeken nokta ise, aşırı pahalıük. Özellikle taksüer "fırsat bu fırsattır" diyerek şehir içinde her yerin 500 lira olmasına karşın, bunun çok üstünde ücretler talep ediyorlar. Kendilerine itiraz edildiği zaman da "tstersen plakamı al. Bana bir şey yapamazsınız" diye cevap veriyorlar. Sanırız Edirne Belediyesi, yoğun Kırkpınar haarhkları ile, kent esnafını kontrol etmeyi unutmuş olacak. Kente geldiğimizden bu yana edindiğimiz izlenimler böyle. Kırkpınar heyecanmı bir kez daha yaşamak isteyen insaniar ile, yaşatmak isteyen pehlivanlar, cazgırlar, davulcular ve zumacılar, oldukça kısa fakat zevkli bir bekleme dönemine girmiş durumda. Bugün Belediye Sarayı'nın önünde yapılacak törenlerle başlayacak olan güreşlerde, yüzlerce pehlivan, "hodrimeydan" naraları ile Sarayiçi'nin yemyeşil çimenlerinde görkemli bir mucadeleye tutuşacaklar. En buyük hedefleri ise, ataları iki yeniçerinin, 624 yıl once bu pınarda tutuştukları korkunç gureşi ancak öldükten sonra bırakmalarını anımsayarak, mertçe ve sportmence mucadele etmek. Yenmek ya da yenilmek önemli bir olay değil. Kırkpınar'a katılmak, ömürleri boyunca çocuklanna anlatılacak guzel anılar demek ve şeref demek. Vali Hızlan Kırkpınar'ı toplumsal açıdan değerlendirdi 4 Kırkpınar, toplum sağlığmm göstergesidir' Edirne Valisi Enver Hızlan, Kırkpınar güreşlerini tammlarken söze "Kırkpınar toplum sağlığınm bir göstergesidir" diye girdi. Ve sözlerini sürdürdü. "624 yüdır kesintisiz süregelen bu güreşler geçmişi, bugünü ve geleceği birbirine bağlayan bir zincirdir. Işin içinde sportif amaç yatıyor. Ama bu zaman içinde turistik harekete dönüşmüş, yavaş yavaş yabancılarm Enver Hızlan ilgisini çekmeye başlamıştır. " Vali Hızlan, Kırkpınar'a uluslararası birfuar niteliğı kazandırmanın zamamnın geldiği inananda. Ancak bunun zaman isteyen bir hedef olduğunu da yadsımıyor. Vali Hızlan daha sonra şunları söylıiyor: "Kırkpınar'ı uluslararası birfuar hatine dönüştürebilmek kuşkusuz büyük bir idealdir. Ancak bu kolay iş değildir. tlk hedef olarak Balkan ülkelerinin güreşçileri bu çayıra davet edilmeli, ardından bu davet tüm A vrupa güreşçilerine kaydırümaüdır." Enver Hızlan, bu yılki organizasyonun son yılların en başarılı organizasyonu olduğunu savunuyor. Belediye Başkanı Ay'ın projeleri var 'Kırkpınarh uluslararası nitelik kazandıracağız..? Edirne halkını alabildiğine sarmış olan yağlı güreşlerin aym etkisini şirin ilimizin Belediye Başkanı İbrahim Ay uzerinde de görmek olası. Ay ile görüşürken, görduk ki belediye başkanının gelecekteki Kırkpınarlar için büyük projeleri var. Bunlardan en onemlisi de Kırkpınar'ı uluslararası şekle dönüştürmek. Başkan Ay, göruşmemizde sözlerine bir Kırkpı^ nar tekerlemesiyle girdi: ibrahim Ay "Alta düşersen üzülme... Üstte kalırsan sevinme... Beri taraftan kılçık atar... Kündeyi taktm mı manda olsa yatar..." Ve İbrahim Ay konuşmasım sürdürdü: "Ben 5 yaştmdan beri Kırkpınar güreşlerini izlerim. Birşeyler yapabilmek için Kırkpınar'ı yaşamak gerekir. Göreve geldiğimde ilimizin bu önemli organizasyonu için bazı eksiklikler gördüm. tlk iş olarak 6500 kişilik ek tribün inşaatını tamamladık. Daha sonra duşlan onararak o ilkel durumdan kurtardık. Tuvaletleri yeniden düzenledik. Benim amacım bunca yüdır bir panayır görüntüsü altında yaşamış olan Kırkpınar'ı bu durumdan kurtarmaktır." Turk Sporunu Kalkındırma Vakfı 'ndan yardım olarak aldıkları 30 milyon liranın kendilerine büyük destek olduğunu söyleyen İbrahim Ay, harcadıkları her kuruşun belediyenin kasasmdan çıktığını söyledi. En önemli sıkıntılannın da kente gelen pehlivanlara ve konuklara yatacak yer bulabilmek olduğunu belirten Ay daha sonra şöyle konuştu: "Benim tek iddiam, 624 yülık geçmişe sahip olan Kırkpınar'ın koşullanm güzeüeştirirken kendisine özgü özelliklerini korumaktır. Kırkpınar'a uluslararası nitelik kazandıracağız. " 624. Kırkpınar güreşleri bugün başu>ur. Ulusiararası bir Kırkpınara doğru HALİL ATA Gttreş Fed. Başkanı Kırkpınar Görmutlu ile Seymenlı köyleri arasında Ahırköy civannda meralık bir bölgedir. Edirne ıli merkezine 16 km. uzaklıktadır. Halk arasındaki söylentiye göre, Süleyman Paşa kuraandasında Anadolu'dan Rumeli'ye geçen kırk cengâver Türk Ahırköy merasına geldiklerinde bir mola verir ve eğlenmek için aralannda güreş tutarlar. Yirmi çiftten ikisı uzun saatler kıran kırana güreş tuttukları halde yenışemez, er meydanında ölurler. Yıllar sonra bu gazilerden hayatla kalanlar iki şehıt arkadaşlarmın kabirlerini ziyaret için Ahırköy merasına gelince, arkadaşlannı gömdükleri yerden bir pınann akmakta olduğunu görürler. Halk arasında KIRKLARIN PINARI diye anılan bu yere sonralan KIRKPINAR denildi. Kırkpınar'da bu şehitleri anmak için güreşler tertiplendi. Güreşlerin hangi yıl yapılmaya başlandığı kesin olarak bılinmemekiedir. Kırkpınar güreşleri özellikle XIX. yy.'dan sonra buyuk ügı gördu. Türk gureşinin en buyük ustalan bu sure içinde Kırkpınar gureşlerinde kendilerinı gösterdi. Bunlar arasında Aliço, Sultan Abdülaziz devrinden başlayarak Abdülhamit II devrine kadar 26 yıl aralıksız başpehiivan oldu. Aliço'dan sonra Koca Yusuf, Hergeleci İbrahim, Adalı Halil ve Kurtdereli Mehmet, Cumhuriyet devri öncesinın ünlu Kırkpınar pehlivanlandır. Cumhuriyetin ilanından sonra Kırkpınar güreşleri yeniden başlar. KIRKPINAR A C A S I Her yıl Kırkpınar güreşlerinin organizasyonu için bütün masrafı üzerine alır. Bu ağa tarafından komşu ve civar köylerin ve kasabalann ağalan ile hatırlı kişileri kırmızı diplı balmumu ile Kırkpınar güreşlerine davet edilir. Bugün de bu gelenek sürdürulmekte, ancak güreşlerin giderleri, venlecek ödüller Edirne belediyesi tarafından sağlanmaktadır. Elimizdeki verilere göre, 624 yıldan beri yapılmaktan olan Kırkpınar güreşleri, ulkemizde büyük ilgi görmesine rağmen, dışa açılarnamış, geleneksel ve bölgesel kalmıştır. Halbuki dünyada bu kadar uzun sene hayatiyetini devam ettirebilen ve gittikçe de daha fazla ilgi çekebilen pek az spor dalı mevcuttur. Gureş Federasyonu Başkanı olarak, Kırkpınar gureşierinin uluslararası müsabakalar şekh'ne dönüştürülmesirun uygun olacağı görüşündeyim. Ancak, bu yönde adım atılması kararlaştınhrsa, once dünya güreş otoriteleri Kırkpınar güreşlerine davet edilmeli, yönetmelikler kendilerine verilmeli, müteakip sene de ilk defa Kırkpınar'da dünya şampiyonası yapümalıdır. Bu husus gerçekleştirılebildiği takdirde Kırkpınar'ın yeri daha büyük önem kazanacaktır. Kırkpınar'da yağlı gBreş dünya şampiyonası tertiplenmesi, geleneksel Kırkpınar gureşlerimizin her sene yapılmasına mânı değildir. Geleneksel Kırkpınar güreşleri haziran ayında, Kırkpınar dünya şampiyonası da eylül aylannda yapılabilir. Kırkpınar güreşlerine öncelikle Balkan ülkelerinin, Amenka, Moğolistan, lran ve Küba gibi ülkelerın ilgi duyacaklan ve böyle bir şampiyonaya katılabilecekleri izlenimlerimizden anlaşılmaktadır. Kırkpınar güreşleri ile diğer yörelerımizde düzenlenen yaglı güreşler, raınderlerimize eleman yetiştiren kaynaklardır. Bunun dışında, minderde başarüı olmuş gureşçilerimiz de kazanç temini amacıyle yağlı güreşlere katılmaktadırlar. Bu nedenle, yağlı güreşlerin, geleneksel vasfını zedelemeden, hızlandırılmasında ve müsabaka surelerinin kısaltılmasında fayda ummakıayım. Güreşler kısıtlandı CRECEK EDİRNE (Cumhuriyet) Gureş Federasyonu 1982 yıhnda çıkardığı yağh güreş yönetmeliğini 1984 yıhnda kaldırıp yerine bir yenisini yürurluğe koyduktan sonra bu yıl da bu yönetmeliğin güreşlerin süresine ait maddesini değiştirdi. Buna göre Tozkoparan'dan k. ortaya kadar pehlivanlann normal gureş süreleri yanm saat, büyük orta, başaltı ve başpehlivanların güreşleri ise 1 saat olacak. Pehlivanlara bu süreler içinde 10 dakikalık bir puan güreşi yaptırılacak, yüksek puan tutturacak pehlivan galip ilan edilecek. Yönetmelikle getirilen öbür yenilik, puanlı güreş sırasında pehlivanlann ayaklarına mavi veya kırmızı paça bağı takmaları olacak. Güreşi yönetecek hakemin de kırmızı ve mavi kollukları olacak, bir saatlik güreş sırasında pasif ve faullü güreşi nedeniyle üç ihtar alan pehlivan yenik ilan edilecek. Kırkpınar hakemleri KULEHAKEMLERİ: Aydın Demir, Ismail Ogan, tsmail Cafer, Ahmet Ayık, İbrahim Karabacak, Hasan Gungör, îrfan Atan, MustafaDağıstanlı, Mahmut Atalay, Bayram Şit, Tevfık Şit, Mehmet Ali Yağcı, Niyazi Güreşen. MEYDAN HAKEMLERİ: Kemal Demireren, Mustafa Satıcı, NuriAyvalı, Ahmet Topçu, Emin Yenici, ElmasAvcı, Rasim Taşan, Cafer Gürbüz, Cavit Özfıliz, Izzet Yağlı, Duran Çetin, Bayram Uysal, Ali Uyan, Abdullah Belli, Satılmış Gürbüz, Ihsan Yıldırım, Ahmet Atıcı, Mehmet özkafacı, ArifAcar, Servet Elma, Cevat Temiz. ULUSLARARASI /İZMİR YENİ BİNASLNDA INTERBANK ULUSIARARASI III "Dış ticaret işlemlerinin ihtisas bankası" Uluslararası /izmir; Tam kambiyo yetkisi... Dünyadaki tüm muhabirleriyle doğrudan bağlanüsı... Kiralık kasalan... Yüksek kredi plasmanları... Ve sadece Uluslararası'nda bulunan dış ticaret konusunda ihtisas sahibi personeli ile... ...yeni yerinde, kendi binasında. ULUSLARARASI bir dünya bankasıdır MazharEl IzmırŞubesi Müdürü Cumhuriyet Bulvan 109 T'/iHir Telefon Müdür BaşMüdür Yrd İç Yönetrnen Dıs İsler Yetkilisi :13 25 21 :25 79 32 : 14 57 34 :14 57 35 Santral 14 4166 14 41 67 25 70 37 25 70 38 Tekks 52306 ibriztr