Katalog

12 TEMMUZ 1985 HABERLERİN DEVAMI CUMHURtYET/11 GOZLEM UGUR MÜMCU (Baştarafi 1. Sayfada) Cumhurbaşkanlığı seçımı ıle ılgtlı ılgınç öyküler ve belgeler yer alıyor 12 Mart 1971 oncesınde Sılahlı Kuvvetlerde bır askerı müdahale hazırtıkları yapılmış, "12 Mart Muhtırası 'nın verılmesınden uç gün sonra da üc general, bır amıral /e sekız albay muhtıra ıle devrılen Demırel Hukümetı'ne muhtıra veren komutanlarca ımzalattırılan bır kararname ıle emeklı edılmışlerdır Olaylara kışısel açıdan bakarsanız, muhtırayı veren komutanlar ıle muhtıra ıle devrılen hukümet arasında derın görüş ayrılıkları olduğu sonucuna ulaşabılırsınız. Görünüş, bır yönuyle elbette boyledır Ancak konuya bır de gerek komutanların gerekse muhtıra ıle devnlen hukümet ve bu hukümetı oluşturan partı açısından bakarsanız, gomşlenn hıç de bırbırıyle çelışmedığını gorursünuz Nasıl mı? Şöyle Muhtıra ıle devrılen Demırel, 12 Mart tarıhınden tam uç gün sonra Tumgeneral Celıl Gurkan ve arkadaşlarının emeklılık ışlemınde muhtırayı verenlerle beraberdır Devıren ıle devrılen arasındakı bu ılk ışbırlığı General Gürkan ve arkadaşlarının emeklılık ışlemınde gerçekleşmış, daha sonra Enm Hukümetı'nın kurulması, bu hukurnete güvenoyu verılmesı ve 61 Anayasası'nın değıştırılmesı ıle surdurülmuştur Anayasal hak ve ozgurlüklerın kısılması, 61 Anayasasıi nın tanınmayacak hale getırılmesınde, Demırel ıle Baturi un yazgı bırlığı ıcınde oldukları tarıhın "ıbretsayfalanna"da böyfece yazılmıştır Sonuç ortada Bu "Ibret Sayfası" bıze şunu öğretıyor Su yüzündekı kışısel çekışme ve çatışmalar, olaylarm belırlenmesı ıçın olçu olmuyor Olaylarm ardındakı sıyasal ve ıdeolojık oluşumlan gözardı ederek hıçbır sonuca da vanlmıyor Muhtıra ıle hukümet devıren Orgeneral Batur ıle bu muhtıra sonucu devnlen hukümetın başbakanı Süleyman Demırel'ın elbette sıyasal duşuncelerı çok farklıdır Fakat sonuç ne olmuştur? Sonuç Muhtırayı >mza\ayanlar\a Demırel'ın aynı sıyasal gelışmelerı doğurucu eylemler ıçınde bulundukları anlaşılmıştır Işte anayasa değışıklıklen, ışte 12 Mart'tasol kesım üzenne yapılan antıdemokratık baskılar ortadadır Kım "Bunlaıia bızım ılgımız yoktur" dıyebılır Işte Erım Hukümetı, ışte anayasa değışıklıklen, ışte açtlan davalar, ışte ışkence evlen. Aynı sıyasal sonucu doğuran gelışmeler ve ışlemlerde Demırel'le bırleşmek, demokratık sol bır partıde senatorluk yapan Orgeneral Batur ıçın elbette uzüntu duyulacak bır sonuçtur Ama ne yapalım kı, butun bu gelışmeler, Batur'un "uçan general" olarak sorumluluk paylaştığı bır doneme rastlamaktadır Tarıh, hertıalde şu çelışkıyı hıç ama hıç bağışlamayacaktır< Muhtıra bır yandan Anayasanın öngördüğü reformlar1dan söz edecek, bu reformların yapılması amacıyla hukümet devnlecek, öte yandan da ılk olarak bu anayasanın değıştırılmesı akla gelecek ve anayasa değışıklıklen muhtıra ımzacılannca suçlanan sıyasal guçler ıle bu sıyasal guçlen suçlayanların tam bır ışbırlığı ıle gerçekleşecek Anayasa değışıklıklen sıvıl polıtıkacıların desteğı ve süngü ucuyla yapılacak1 Sayın Batur'un 21 Kasım i97Dtarıhınde Cumhurbaşkanı Sunay'a gönderdığı ve o gunlerde "Batur'un ıkincı muhtırası" olarak adlandırılan mektubunda 1961 Anayasası ıçın "Cemh yebrnızın sevıyesı üstünde hurnyet/er getırmış olması" nıtelemesı, AP Başkanı Demırel ıle anayasa değışıklığı konusunda yapılacak ışbırlığının ılk belırtılen değıl mıydı? Öyle ya da böyle, sonuç ortadadır 1961 Anayasası Batur'un zoru ve Demırel'ın de oyları ıle değıştırılmıştır Arcayurek'ın kıtabında, 1971 tanhınden sonrakı gelışmelerie ılgılı gızlı göruşme tutanakları yer almaktadır Aynı nıtelıktekı belgelerı Batur'un kıtabında da goruyoruz Bu gorüşmelerın ılerıde bu toplantılara katılanlarca da yayımlanması, hıç şüphesız tarıhçılere ışık tutacaktır Bugörüşmetutanaklarından, ogunlenn Genelkurmay Başkanı Faruk Gürier'ın Cumhurba^kanlığına adaylığını koyması sırasında pariamentonun "Sılahlı Kuvvetlerden gelen baskılara karsı" dırendığı ızlenımı doğmaktadır Gerçekten parlamento o gunlerde Cumhurbaşkanlığı seçımı ıçın büyük bır uğraş vermıştır Ancak konuyu yıne bır başka açıdan değeriendınnekte yarar vardır. 12 Mart 1971 günü Genelkurmay Başkanı ve uç kuvvet komutanınca venlen muhtıranın 1300 haber bultenınde radyoda okunması ıle bırlıkte demokratık rejım askıya alınmıştır O sırada görev başında bulunan parlamento da ışlevını, etkınlığını ve saygınlığını o anda yıtırmış, "Egemenlık kayıtsız şartsız mılletındır" kuralı yerıne, Orgeneral Batur tarafından kaleme alınan ve ötekı komutanlarca ımzalanan muhtıra geçerlı olmuştur Bu muhtırayı alan pariamentonun hemen o gün kendı hukuksal varlığına kendı kararı ıle son vermesı gerekırdı Çunkü, 12 Mart 1971 gunu öğleden sonra rejım bambaşka bır nıtelık kazanmıştı Bu tarıhten sonra anayasaya uygun ışlev yapan bır "seçılmış meclıs" söz konusu değıldı Parlamento, bır hukuksal ve anayasal varlık olmaktan çıkmış bır "mıllı kuruluş"a donuşmuştu Bu olayîardan yarınlar ıçın de ders çıkarmak olasıdır Bırtakım sıyasal çevrelerın yalnızca kendı çıkarları ıçın yaptıkları dırenışe "demokrası Kavgası" adı verılemez Demokrası kavgası halkın kayıtsız koşulsuz egemenlığı ıçın yapılır Demokrası kavgası, demokratık hak ve ozgurlüklerı genışletmek ıçın yapılır Demokrası kavgası, butun duşüncelerın özgürce konuşulabılmesı ve her türlü sıyasal düşüncenın serbestçe orgutlenmesı ıçın yapılır Pariamentoya muhtıra venldıkten sonra hukümet kur, kurdurt, bu hükumete oy ver, muhtıracılarla bırlıkte anayasayı değıştır, sonra da Gurler'ın adaylığında dırenme göster, bunu da "Bır demokrası kavgası" olarak sun Adama "Daha öncelen nerelerdeydınız dıye sormazlar mı? Tabıı sorarlar Bugün kendıiennı demokrası havansı olarak sunmaya çalışanlar dün kendılerını devırenlerle bırlıkte hukümet kuruyor, anayasa değıştırıyorlardı Bır tek Gurler'ın seçımını engellemekle "Demokrası kavgası" yaptıklarına ınanıyorlarsa aldanırlar Madem 12 Marta bu kadar karşılardı, nıçın daha ılk gün muhtıracıların gunderdığı ışleme ımza atıp, General Gurkan ve arkadaşlarının emeklıye ayrılmasında rol oynamayı ıçlerıne sındırdıler"? Nıçın Erım Hükumetı'ne bakan verıp, guvenoyu sağladılar? Anayasa değışıklığı ıçın nıçın muhtıracılar ıle ışbırlığı yaptılar? Gerek Batur, gerek Arcayurek yayımladıkları anılaria, tanhe karşı gorevlerın! yaptılar Ancak butun gerçekler açıklandı, açıklanabıldı mı? Hayır 15 Mart 1971 gunu hem Batur'un hem de Demırel'ırv ımzaları ıle emeklıye sevkedılıp, daha sonra, E/enkoy ışkence evınde ellerıne ve ayaklanna zıncır vurularak sorgulanan emeklı Tumgeneral Celıl Gurkan da bugune kadar surdürduğu suskunluğu bır yana bırakarak konuşacak o zaman 12 Mart öncesı ve sonrası daha tyı anlaşılacak Tumgeneral Gurkan soruyor Bızım suçumuz neydı? Bu soru yanıtlanmadan 12 Mart oncesı ve sonrası aydınlanamaz' Yazar şimdi de parti (Baştarafi 1. Sayfada) kı da, 24 beygırlık ıçten takma motoru olan yenı teknesındekı solar aletının ne sonuç vereceğı Alet olumlu sonuç venrse, Yazar, balık surülerını elıyle koymuş gıbı bulacak DYP'nın genel başkanlık seçımıru kaybetmış Kaysen delegesı Yazar, soJar aletıyle balık surulerını bulamazsa bıle, yıne balığa çıkacak, "Balıga devam " dedı, bır de, "Dogru Yof'da devam." F16 için pazarlık firmayla re, bu mektupta şu hususlar belırlenıyor F16'ları yapacak fabrikalarda uretilen parçalann bır kısmının F16 kullanan ulkelerden ve ABD'den satın alınması. • Aynca Avrupa'da Belçika, Hollanda, Danımarka ve Norveç'ın kurdugu F16 konsorsıvumuna Turkiye'nın de katılması. • F16'lann imalatı sırasında ve daba sonra yenı (eknik gelısmelenn Turkıve'ye aynen yansıtılması. • Proje maliyetinin 4.2 milyar dolar olan hesabından Turkiye'nın uzenne duşen 1 milyar dolarının Turkıye'mn oderae gnçluklen gözonunde tutularak kimı kolaylıklar saglanması. • 160 adet uçak yapımında bir mılyon dolar dısındaki paranın ABD'nin asken kredı ve hibelerinden karşılanması. Yetkılının verdığı bılgıye göre, aynca Turkıye'nın uzenne düşen bır milyar doiarın dörtte bın olan 250 mılyon doların, uretımı yapacak olan fabnkadakı ışçı vesaıre gıbı hızmetler karşılığı gerı dönmesı de ıstenmıştı Böylece, Turkıye'mn ödeyeceğı para 750 mıiyon dolar düzeyıne ındı Bunun yanı sıra fabrıkada uretılecek yedek parçalann 150 rrulyon dolarlık bölumunun ABD hukümetı ve General Dynamıcs firması tarafından karşılanması konusunda ılke kararı n a varıldı Bu durumda Turkıye'mn projedekı yukumluluğu 600 mılyon dolara ındı Aynı yetkılı sozlenne şunlan ekledı "Dolaysız "dırekt offset" diye adlandınlan ve on yıl sureli olan bu odeme kolaylıklannın vanı sıra "dolaylı offset" diye adlandınlan Turkiye'nin urettigi, fakat ıhracı zor olan kımi maddelennın ihracının saglanması konusunda da muzakereler yapıidı. Turkiye ile ABD hukumeti arasında F16'lann ortak yatınmı için 9 Aralık 1983 tarıhınde bir anlaşma ımzalandı. Dolaylı »a da "endırekt offset"e hangi Turk mallannın gıreceği konusu ndakı muzakereler i$e aralık 1983'den sonra da surdu. Bu muzakerelen, Tıcaret Bakanlıgı thracat Daıresı ıle DPT Yabancı Sermaye Dairesi Baskanlıgı yuruttu. Bu bolume hangı tur ihraç mallannın gırecegı konusundakı belırlemeler ıse 1984 yılı ıçınde sonuçlandı ve protokole baglandı." YAVUZTLRK Mıllı Savunma Bakanı Zekı Yavuzturk, General Dynamıcs firmasının eskı başkan yardımcısı Takis Veliotis'ın "F16 uçaklannın F18 uçaklarından ustun olduğuna inandırmak için Turkiye'de 23 mılyon dolarlık ruşvet dağıtddıgı" yolundakı ıddıasıyla ılgılı olarak "Bakanlıgına intikal elmiş bir şey bulunmadıgım" açıkladı F16 projesının Turk Hava Kuvvetlerı'nın modernızasyonu çerçevesınde buyuk önem taşıdığına ışaret eden Yavuzturk "Tum projeler ahenkli bır şekilde yuruyor. Ruşvet ıddiasıyla ılgılı bize inakal etmiş herhangı bır şey yok" şekünde konuştu ANKARA (a.a.) DYP Genel Başkanı Husamettın Cindoruk, konuşmalarıyla ılgılı olarak, "Ben demokrasinin onunu açmak istivorum. Onun için her istedigimi soylerim" dedı Doğu Karadenız ıllerını kapsayan beş gunluk gezısınden Ankara'ya dönen ve bazı soruları cevaplandıran Cındonık, şöyle dedı "Goruyorsunuz ben soyluyorum. Kimse de bir şe> demiyor. Şimdı>e kadar ıhtar falan da almadım. Bu konuşmalanm ozgariuk ortamını guçtendınr. Ben demokrasinin onunu açmak, saglam temellere oturtmak istiyorum. Ama bunu kendım parIım ıçın ıstemıvorum. Mıllelım ıçin ıstıyorum." Cindoruk: Demokrasinin önünü açmak istiyorum DSP'den (Baştarafi 1. Sayfada) gi bir harekeüe, demokratik solun veya sosyal demokrasinin amaçlanna lüasılamaz, naklar ve ozguıiukler saglam ve kalıcı guvencelere kavuşturulamaz. Bunu kavrayamayanlarsa, çok okumuş yazmış da olsalar, gerçek aydın sayılamazlar ve "ılerıcı" olamazlar. Demokratik Sol Parti'yi oluştunna ginşıminın dışında bulunsalar bile demokratık solu içtenMkk benımseyenlenn de, lelashlardan veya derme çatma bir "bırlık" goruntusu ugruna sağlıklı bır gelışmeyı engellemeji goze alanlardan gelen gunluk lelIdnlere kapümayacaklannı umanz." T • • • • Carter haftaya (Baştarafi I. Sayfada) lann surdurulduğunu belırten yetkililer, bununla bırlıkte gerek Carter, gerekse Nucon'un haien hiçbır resmı sıfat taşımadığını hatırlatarak, zıyaretın "ozel nlteiik" taşıdığını vurguladılar Bu çerçevede, her ıkı eskı başkaıun, Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından kjabul edılmesının beklendığı, ancak kabulun "diplomatık nezaket" gereğı yapılacağı beJırtıldı Nucon'un Evren'ı Washıngton'a davet edeceğı yolundakı haberler konusunda ıse, Dışışlerı >etkılılerı böyle bır davetın "resmı statusu bulunan yetkilUerce" yapılması gerektığını kaydettıler Carter'ın gezı programı Istanbul ve Izmır'ı kapsıyor (Baştarafi 1. Sayfada) Yakıaşık 55 dakıka suren görüşmeden sonra, basın mensuplan ıle bır süre göruşen Gurkan, Cumhurbaşkanı Kenan Evren ue bu göruşmesınden sonra, "Turkiye'de demokrasinin çok onemlı mesafeler katettigını, bnndan sonra da mesafeler alacagı duygusunun kendısınde belirdi|ını" belırttı Gurkan, basın mensuplannın hayat pahalılığına ılışkın soruları uzenne, "Cumhurbaşkanımız, anayasa gereği bu sonınlan çozecek noktada degıldır. Bu sorunlan aşmak bizim gorevımızdır" dedı HP Genel Başkanı Gurkan, daha sonra soldakı birleşme çalışmalarına ılışkın olarak da şunlarısöviedı "Turfc halkına açık, berrak, net, duru bır demokratik sol tabloyu sunmak zorundayız. Bırleşıyor muyuz? Buieşmiyor muyuz? Kım, kiminle bırleşiyor? Hangı konularda bırleşıyor? Hangı ılkeler etrafında birleşiyor? Bu konulara açıklık getirmemiz de gene bizlerin gorevıdir" dedı Gurkan, bu göruşmeden önce ıl bınasında Balkan Turklen Kultur ve Davanışma Derneğı Başkanı Mefamet Çavuş ve ötekı yonetıcılerle goruştu Çavuş, hukümetın Bulgarıstan'dakı Türklerın sorunu ıle yetennce ıl gılenmedığını, vaJnızca protesto notası vermekle yetındığını belırttı Gurkan da, sorunun partı olarak TBMM'de, Avrupa Konsevı'nde \e Sosyalıst Enternasyonal'de gundeme getırıleceğını sövledı. Gürkan (Baştarafi 1. Sayfada) Ekonomık Sorunlar Komısyo nu'nun hazırladığı rapor tartışıldı Edınılen bılgılere göre, Ekonomık Sorunlar Komısyonu ıle Mıllı Eğıtım Komısyonu'nun hazırladığı raporların bır an önce MKYK'dan çıkarılması ıçın genel sekreter olağanusıü toplantı önerdı Bunun uzenne SODEP, MKYK "guncel olaylar ve komisyon raporiarT'nı ıçeren ıkı maddelık gündemle olağanustü toplantıya çağrıldı. Gundemın ılk maddesı olan "guncel olaylar" da, HP kongresıyle bırhkte "sosyal demokraüann ya da demokratik solun" gundemıne gıren "birleşme ve butunîeşme" konusuna değınılmedı Genel Başkan Erdal İnönu, toplantıda, HP Genel Başkanı Avdın Gurkan'ı zıyaretıyle ılgılı bılgı verdı Inönu, Gurkan'a, "Artık seremonı bitü. Somut onerilerinızi büdırin" dedığım uyelereanlattı Ancak bu konuda, MKYK'da herhangı bır göruşme \e tartışma açılmadı Bu arada, MKYK'dan bır uye, "Gurkan, erken seçime karşı oidugunu soylu>or. Erken seçime razı olmadan birieşmeyi gundeme getirmenin bir anlamı yok" dedı Bazı MKYK uyelerı de, "HP'den bu konuda yazdı oneriler bekledıklenni" belınerek, "Bu nedenle tartışmadık" dedıIer. Jnonu Yazar'ın DYP'den ayrılacağı (Baştarafi 1. Sayfada) seklındekı söylentılen acıkca \ adegil, hukumetler seviyesinde zar'a sorduk, "Hayır" dedı yapıJmıştır. 1981 yılında başla"Demokratik sağın butunleşyan ıkı hukümet arasındaki mumesı davasının DYP ıçınde deszakerelerde yapımı istenen tekçısiyiz. Bir parti kurarak paruçagın Turkiye'de uretılebılmeçalanmayı duşunmemız mumsı ıçın ılk başlarda bır zemın vokkun degildir. Şimdi de partı kur laması nıtelıgınde muzakereler baskılan var. Bundan uç sene olmuştur. Bu muzakerelerde önce de vardı. Bu tip baskılar, uçaklann Turkiye'de yapılıp yagorusler olabUir. Önemlı degil." pılmayacagı Turkiye'de ABD DYP'nın Buyuk Kongresı'nde uzmanlarınca (ocelenmıştır delegelere baskı yapıldığı söylenLçakiarın malıvetı dahıl vapıraı tılen yayıldığı zaman Yazar, bu ile ılgılı ınce ayrıntılar da gozden konuda konuşmaktan sakınmışgeçırıldıkten sonra ABD hukutı Oysa Kemer'de yazlık evının metı uçağın Turkıye'de yapüabıbalkonunda buyük kongreye lecegıne karar vermiş ve ılışkın göruşlennı açıkladı SöyTurkıye'den bır 'ıstem mektu ledıklerını not alırken, bır yanbu'nun gondenlmesinı talep ethşlık yapmamak ıçın Yazar'a bır mıştir." kez daha tekrarlattık bu sözlerıYetküının belırttığıne göre, nı. 1983 yılında ıstem mektubunun "Kongrede belli olçude baskıyazılması ıçın Turkiye'de "ust lar yapılmış antidemokratik uyduzeyde" toplantılar yapıidı gulamalar olmuştu. 4ma bunlaYetkılı bu konuda şunları nn hıçbınni mesele yapmadık ve anlattı yapmıyoruz." "Genellikle kararlar ya Eko\a kongre oncesı ve sonrası nomık Kurul'dan, onemine gobır turlu gıdemedığı Gunız sore Bakanlar Kunılu. Ekonomik kak' Kurul kanşımı toplantıdan çı"Herhangi bir temasımız hekar. Ancak savaş uçaklan konunuz olmadı. tleride ne olur, kesundaki tercihimizi yansıtacak sin soylemek zor." istem mektubunun vazılmasınTatılde ınsanlar daha rahat dan once bu toplantılar 'devlet oluyor Yazar, semaverden bır duzeyfnde, Sayın Cumhurbaşbardak çay aldı ve devam ettı kam'mızın ve hukümetın katıl"Birbırini çok iyi tanıyan komasıvla vapılmıştır. Bu topcaman kocaman ınsanlann malantılardan sonra 6 Eylulhalle bebesı gıbı kusmesı, darıl1983 gunu Turkıve'nin F16 tıması beklenmez. Bu ne demokratık, ne de medenı bir davranış pi uçaklan tercıb ettıgını büdıren ve ortak vapımdakı bazı şartlatır." nmızı da ıçeren ıstem mektubu Çayını yudumladıktan sonra bır kahkaha attı, "Kocaman ko ABD hukumetine gönderilmiştir." caman adamlanz " dedı ve GuYetkılının verdığı bılgıye gönız sokakla olan "ilişki"yı dzetledı "Şu anda oıiam üık degil. Ama buzdolabında catır çaür (Baştarafi 1. Sayfada) donmuş da degil." Milltyet gazetesınde Atina Yazar, DYP'de genel başkankaynakh olarak yayımlanan halık seçuıunı kaybettıkten sonra, genel merkezle aralannda neza bertere göre, Panayotıs Takıs Velıotıs'ın ABD'dekıyetkılı kışı ve ket zıyarederı olmuştu Sonra0 "çok ozel Sonrasını Yazar. "Genel mer komısyonlarla kezle aramuda çok canlı bir di dostlanna" ılettığı kımı bılgıler yalog oldugunu söyleyemem. ıçınde Turkıye, Mısır, Guney KoAma kopukluk da yok" dıye an re ve Yunanıstan'aF16satılabıllattı Yazar'a göre DYP yönetı mesı ıçın "kadınlı partiler" de duzenlendı Mıllıyet Atına mumı, Yazar'ın dun söyledıklennı habırı Reha Muhtar'm verdığı bugun söylemeye başlamış Yazar, DYP yönetımının Ya bılgıyegör* Velıotıs, Atına'va 18 zar'cı partıhlere karşı tavırlan kılometre uzaklıktakı bır "milyarderler semti"nde yaşıyor Bu nı da ızlıyor "Bazı illerde bırtakjm arka gune kadar uç kez suıkast teşebbusu atlattı Bu nedenle de çok daşlann gorevden alındıgı, ıstiıyı korunuyor Velıotıs, elınde bır faya zorlandıgı, başkanlık seçimlerinde baskılar oldugu şek çok belge oldugunu soyluyor, "tekfonla olum tehdıtlen alduri" lınde bıze ve basına yansıyan durumlar var. Bu, genel olarak Ya dıyor Velıotıs'm son ıkı gun ıçınde zar'a yakın olanların baskı yayımlanan ıddıalarından bazıaltında tutulması gibı yorumlanıjor. Ben ojle bir teshıs ıçın er ları şunlar • Turkıye'mn yanı sıra Yunaken oldugu kanaatindeyım. Annistan, Mısır ve Guney Kore'de, cak Eskışehır'dekı ola\ bıraz daha banz goze çarpıyor. Iktidar uçak ihalelerinı alabılmek için alternatifi bır partınin kendı kadınlı kızlı partılenn duzenleniçinde butunleşmesı gerekır. Bu mesıne dek bir çok yol kullantur zorlamalar hem antıdemok dık • F16'ların F18'lerden daha ratiktır, hem de partıyı zaafa duşurur. Partinın tabanı bu tıp şey ıyı uçak olduğuna ınandırmak çok zor oluyordu Genış bır çevleri hoş karşılamaz." Gelecek yıl yapılacak ara se rede ruşvet aracını kullandık çımlerde kımı ıller, Yazar'ın Bazı yerlerde buna "ruşvet" denkendı bolgelerınden aday olma mıvor, "bahşış" ya da "kosı nı ıstıyormuş Ancak Yazar, mısyon" gıbı ısımler kullanıbuna kesınhkle karşı Mılletve lıyor • Turktye'dekı ışin kotarılmakılhğıne adaylığı söz konusu sı, ben şırketten 1978 yıltnda ayolursa, mutlaka Kaysen'den olacak Ve tabıı, önce Kaysen'de nldıktan sonra oldu. Turkıye'debır mılletvekıllığı boşalacak ve kı ış hakkında şirkettekı adamsonra DYP Genel Merkezı, Ya larım yoluyla ılk ağızdan belgeli bilgiler aldım. Turkiye'dekı bu zar'ın adaylığını kabul edecek ışlen tezgâhlayan ve planlayan, General DynamıcsHn mudurlermden Mellos ve onun yardımcüarından George Serano'dur. (Baştarafi I. Sayfada) • F16'lar ıçın sadece TurkıyeÜlku Soylemezoğlu'nun, Menekşe sokaktakı bürosundakı ça de 23 mılyon dolar (yaklaşık 125 lışmalar, Genel Başkan Yardım mılyar TL) dağıttık Bunun 18 mılyonu belırlı kışılere, uçak ancısı Arif Atalay başkanlığında surduruldu Atalay, Söyleme laşmasıyla ılgılı offset kanalıy zoğJu'nu genel başkarüığa öne la belırlı kuruluş ve kışılere veren önergeyı ımzaiayaniann sa rıldı • Guney Kore'deki adamımız yısırun, bu akşama kadar 500'e ulaşmasını bekledıklenni söyle ernekU generallerden t Y Yoon idL Öncelen kendısıne 150 bın dı Dün bazı ıl başkanlan tarafın dolar para veriyorduk. Sonra bu dan yayımlanan bıldırıde, "Or rakam yıüık 400 bın dolara çıktı. Verdığımız paranın bir kısmı gul olarak, Sunalp'in adaylığını onerdikleri ve tum guçîenyle normal yollardan odeniyor, esas buyuk kısmı ıse gorunmeyen desteklediklen" kaydedıldı Genel başkan adayı Söyleme yollardan venltyordu. • Mısır'da da emeklı bır genezoğlu, "Kazanmak ıçın bu yarışa girdım. Benı destekleyen ılle ral le ılışkı kurmuştuk Adı, Sare balup umutlu olduğumu soy lah Menevi ıdı Ayda 200 bın dolar para alıyordu leyebilinm" dedı Soylemezoğ• General Dynamicsin bürolu, "24 ıl baskanının Genel Başkan Turgut Sunalp'ı destekleye su Tahran'dan Atina'ya taşındıktan sonra Turkiye'dekı işi Brukceklerıne ılışkın bıldınnın normal oldugunu, kendisını destek selburomuz takip etmeye başladu leyen delegeler gıbı, karşı tarafı • Harcamalann sonu gelmı destekleyen delegelerın de buluyordu Herkes para ıstıyordu flnabilecegim" sövledı gılıler arasında "kanca" adını verdığımız adamlarımız vardı Bunlar kanalıyla ışlen yurutu(Baştarafi 1. Sayfada) yorduk Turkiye'de de benzer, bul ettı ve Antonov demır par hatta beterlerı yapıidı Turkıye1 maklıklı kafesten çıkarıldı. de zorlu rakıplenmız vardı OnOturduğu yerden, bırkaç metlan ekarte edebılmek ıçın bır çok re ötesındekı Ağca'ya bakmaksı yol denendı zın konuşan Antonov, "Beni suçlayan kişiyı hıç gormedim ve onunla hıçbır zaman buluşmadım. İki yıl altı aydan ben ulkemden, ailemden ve arkadaşla (Baştarafi 1. Sayfada) lığı'na ılettı Dışışlerı, Bul nmdan uzak yaşıyorum. Bunun tek nedenı de hıç gormedıgim bir ganstan barajlarından Merıç insanın hakkımdakı gulunç, ger Nehn'ne su verılmesı konusundakı ısteğımızı Bulgarıstan'ın çekdışı ıddıalan ", dedı Antonov Ankara BuyukelçıJığı'ne bıidırkonuşmasını bıtırdıkten sonra Yargıc, Ağca'ya dönerek söyleye dı Buyukelçılık, konuyla ılgılı olarak Bulgarıstan'ın Edırne cek bır şeyı olup olmadığını sorBaşkonsolosluğu 'nu görevlendu Ağca İtalyanca verdığı yanıt dırdı Bu arada Merıç Nehn'nı besta şöyle dedı "Antonov mahkemenın du> leyıp tuziuluğu atmak ıçın Ergene Nehn'ne Suloğlu ve gulanna hıtap etmek amacı ile Karademır barajlarından sanıçok başarılı bır sıyasal konuşma yaptı. Benım Antonov'a ve Bul yede9metrekupsu basıldı Alıgar halkına karsı bır duşmanlı nan bu ılk onlemlerle. Menç Nehn'ndekı tuzlu bolge dun 12 gım yok. Ama Antonov suçlukm 'den 6 km 'ye kadar ındı dur. Antonov'u ıyı tanınm. Bır llçe çeltık komısyonunun al hata yapan bu batanın bedelını odemelıdır. Antoaov da odeme dığı bır kararla Ergene nehrınden sulama yapan motorlann 6 lıdır." MUgERREF HEKİMOĞLU Moskova'dan Ankara'ya, Sevdicaıfdan TV'ye Festıval akşamlannda kuşa benzeöım gıderek Aya Irını'den Spor ve Sergı Sarayı'na ya da Ataturk Kultur Merkezı'ne uçuyorum bır solukta Kanatlarımda Moskova Vırtuözlerı, karşımda Ravı Shankar Aya Irını'de Çek uçlusu, konser salonunda Afrıkalı Mırıam Makeba Sultanahmet'ten Taksım'e bır solukta varıyprum, ama güzel bır olaydan otekıne geçemıyorum bır anda Örneğın Moskova vırtuozlerınden sonra sıtar ustasının muzığıne dalamadım bırden Aya Irını de bır yabancı şoyle dıyordu arkadaşına Bu coşkuyu baska hıçbır festıvalde göremezsın, Turkler sevgılerını guzel belırtıyorlar Dınlerken düşundüm, bu coşkuda bıraz da ozlem, hatta açlık yok mu acaba 9 Moskova Vırtuözlerı unutulmaz bır olay, onları dınlerken değer yargılarım tersıne döndu Mozart boyle çalınırmış demek, bır oda orkestrasının nıtelığı bu duzeye varabılırmış, dıye düşündum Moskova dan Ankara'ya yoneldım, TRT Ankara Oda Orkestrası'ndakı dostlarımı anımsadım Onlar da Aya Irını'de olsaydı kımbılır ne guzel yorumlara varırlardı Moskovalılan dınlerken TRT Ankara Oda Orkestrası'nı da gerçek yerıne oturtuyor ınsan Bır oda orkestrasını oluşturan sanatç/ların görev ve sorumluluklarını daha derınden hıssedıyor, boyle bır orkestrayı yaşatmak ıçın venlen savaşa buyuk saygı duyuyor Sonra da kara kara gulumsuyor TRT Ankara Oda Orkestrası bu savaşta kımden, ne olçude destek görüyor^ Moskova Vırtuözlerı kımbılır kaç kışı arasından seçılmış, her çalgıcının nasıl bır muzık bırıkımı var kımbılır, hangı ustalar eğıtmış onları, gunde kaç saat çalışıyor, yılaa kaç konser verıyorlar, uluslararası kaç festıvale katılıyorlar? Sanat olayları rastlantı değıl hıçbır zaman Emek ıstıyor, bırıkım ıstıyor, bır yeteneğın en ıyı bıçımde eğıtılmesı gerekıyor Yoksa kubbedekı hoş seda yıtıp gıdıyor Ravı Shankar'ı sonuna kadar ızleyemedım, dedığım gıbı Mozart ya da Şostakovıç'ten Hınt muzığıne yonelmek kolay olmadı Konser arasında çıktım, Kultur Merkezının yanından bır dolmuşa bındım Çıftehavuzlar'a geldım O gece, Boğaz Koprusu çok anlamlı gorundu bana, Istanbul'un boyutları da daha büyuk Moskova'dan Hındıstan'a, Prag'dan Afrıka ya uzanır gıbı Mırıam Makeba'yı kaç şarkıcımız ızledı acaba'' Kara Afrıka^ nın öyküsunu anlatıyor Mınam Makeba Genç değıl, güzel değıl, yuvarlak çızgılerını bol gıysılerı bıle gızlemıyor, ama gızlemeye gerek yok Kışılığı bastırıyor çunku Saçlarında kırk duğum varmış, yaşamında kaç duğum var kımbılır' Kurtuluş savaşından, kara ınsanlann ak duşlerınden, çocuklardan, delıkanlılardan, kadınlardan soz edıyor Mırıam Makeba O konserden sonra Boğazın ruzgârım değıl, Afrıka'nın sıcağını hıssettım cığerlerımde Kulağımda elmas ışçılerının çekıçlerı, 1960'larda yaşanan olayları anımsadım, Lumumba'yı anımsadım Yenı sömurgecılenn oyunları, Lumumba'nın ölumü canlandı gözumde Lumumba'nın ölumunden sonra yakın arkadaşları komşu bır ulkeye kaçmış, bır barda şarkı söylemeye başlamışlar "Dostumuz Lumumba sen ne yığıttın, neden oldün" dıye yakınıyorlar, uzurrtulerını, tepkılennı şarkilarına aktanyorlar Barda oturan beyazlar bu şarkıları anlamadan dınlıyor, alkışlıyor ve dans edıyorlarmış Hafta sonunda Buyukada'da manolya dalları arasında mehtabı seyrederken de Ravı Shankar'ın muzığıyle Gandı geldı balkona Yenı Cezayır Buyukelçımız Erdıl Akay Hıntlı sıtar ustasını Yehudı Menuhın ıle bırlıkte dınledığını anlattı uzun uzun Kımı zaman dıplomatlar da şıırsel konuşuyorlar Erdıl Akay'ı dınlerken konserın ıkincı bolumunu ızlemedığıme çok uzuldum Ama tum açlığa karşın Istanbul Festıvah'nı baştan sona ızlemek oJanağı yok Kımı zaman nereye yetışeceğını, neyı seçeceğını bılemıyor ınsan Ben de şaşkına dördüm Orneğın Çığdem Selışık'ı goremedım. Spıvakov'un resrtalıne gıdemedım Oda Tıyatrosu'nda Sevdıcan'ı seyrertım ancak Sevdıcan'ı konuk Alman Başbakanı Kohl da seyretseydı keşke Bızı daha ıyı tanırdı belkı Ama bız ozumuzu yeterı kadar tanıyor muyuz acaba? Nezıhe Merıç, o guzel dılı ve kocaman yureğıyle çok ozlu anlatıyor oykumuzu On sırada eskı Dışışlen Bakanı Ihsan Sabrı Çağlayangıl oturuyor Dılek Turker'ı hayran seyredıyordu Bu eskı ve deneyımlı polıtıkacı, Sevdıcan'ı nasıl yorumladı acaba 9 Bence eskı polıtıkacılar da polıtıkaya yenı soyunanlar da seyretmelı bu oyunu Hepsıne sıtem ve selam var Oyundan sonra Dılek Turker'ı kutlamaya gıttık, soyunma odası bır çıçek bahçesıne dönmuş ama asıl çıçeklerı Sevdıcan açtırdı Bır özlem yenıden yeşerdı Bu oyunu festıval dışında seyretmek olanağını bulacak mıyız bakalım'' Örneğın TV'de gorebılecek mıyız? Sorular alabıldığıne Amerıkan dızılerı, sanat değerı çok tartışılabılır yerlı filmler, feslı, başortulu oyunlar arasında Sevdıcan'ın da yer almasını duşunmek abartmalı bır lyımserlık belkı de Ancak TV ızleyıcılen Sevdıcan'dan hoşlanmaz, denebılır mı acaba' Dılek Turker'ın canlandırdığı altı kadını Turk toplumu çok ıyı tanımıyor mu? Dılek Turker ı Nezıhe Merıç'ı, Suna Ergınsoy'u da tanıması gerekmez mı? Tanırsa mutlanmaz , umutlanmaz mı? Sevdıcan'dan sonra bır dolmuşa bındım Lunaparkın onunden geçerken Arap tunstlere rastladık Erkekler beyaz entarılerı, kadınlar başortulerıyle goze çarpıyorlar Şofor arkadaş da Arapça oğrendığını anlatıyor Başka çare yok, dıyor Bugun Lalelı'ye gıden Arap tunstle uzun bır seruven yaşadım Bır yolcu ıçını çekıyor Ege'de bırçok yerde fes satıldığını söyluyor, bır başkası arkamızda kalan gokdelenı gösterıyorYıldönumu torenınde garsonlara fes gıydırıldığını anlatıyor Genç bır anne konuşmaya katılıyor derken Ikı kuçuk oğlum TV'de feslerı seyrederken bıze de fes al, dıye tutturdu, ne yapacağımı şaşırdım Sol yanımda genç bır kadın oturuyor Şık ve guzel elınde kuçuk bır satranç tablosu, meğer turnuyada şampıyon adayıymış Yol boyunca konuşmalarla ılgılı görunmedı hıç Ama sonunda dırendı Bır de Istanbul Festıvalı var, dedı Feslı gösterılere guzel bır yanıt ve uyarr Işte bu kadar Uçakta MDP'de son (Baştarafi 1. Sayfada) Tındemans, FJ6 motorlarının ortak yapımı konusunda da göruşmelerde bulunacak Belçika Dışışlerı Bakanlığı'na yakın kaynaklardan edınüen bılgılere göre, Turkıve'ye yakınh£ı ıle tanınan Bruksel dıplomasısının önden, ulkesının, AET tarafından dondurulan 600 mılyon dolarlık protokolun serbest bırakılmasmdan yana oldugunu, Avrupa Konseyı'nde Ankara'ya karşı olumlu bır yaklaşım talep ettığım ve bunlann pratıkte gerçekleşmesı ıçın de aktıf olarak çalıştığını, Turk meslektaşı Vahıt Halefoglu'na aktaracak Belçika Dışışlen Bakanı'nın Ankara'dakı temaslan sırasında ele alınacak konulann dığer bır bölumu ıse ekonomık ağırlıklı olacak Tuıdemans jca ile (Baştarafi 1. Sayfada) kılılere F16 uçaklarının tercıh eddmesı amacıyla 12 5 milyar TL tutannda ruşvet venldığını açıklayan, General Dınamıcs firmasının eskı Başkan Yardımcısı Takis Veliotis ıle goruşmek ve ruşvet olayına açıklık getırmek uzere ıkı HP'lı mılletvekılının Yunanıstan'a gondenlmelerının OnerıJeceğj belırlendı Toplantıda F16 konusunun eylulde açılacak TBMM'ye de getırılmesı karar laştırılacak İki HPTi Bulgaristanldan su gun sureyle durdurulması kararlaştınldı Edırne Valısı Enver Hızlan, konuyla ılgılı olarak Cumhuriyet'e şunları soyledı "Menç'ın suyunda bir azalma oldu. Çeltık urunu ıçın bırtakım darbogazlar ortaya çıktı. Bir yandan USI'nin imkânlanyla sorunu çozmeye çaiışırken, bır yandan da ilgılı ust makamlara yanı bakanlıklara başvurarak, Bulganstan'dan su saglanmasını istedık. Diplomatık teraaslar surduruluyor Bulgarıstan'ın Ankara Buvukelçılıgı'mn gorevlendırdıgı Edune Baskonsolosluğu, Haskova Valısı ıle goruşup sonucu bıze bıldırecek Işın lakipçısıyız. Kendı ımkânlarınıızı da sonuna kadar kulanıyoruz " (Baştarafi 1. Sayfada) Konuk Başbakan, Turk ışçılerıne serbest dolaşım hakkı tanımadığı yolunda Federal Alman Hukümet Sozcusu Frıedhelm Ost tarafından dağıtılan bıldırıye tepkı gösterdı Sheraton Otelı'nde dun sabah Alman basın mensuplarıvla vaptığı göruşme de, "Bu büdinden habenm yok, ben boyle bir bildirı hazırlatmadım. Bu konu soruşturulacaktır" dedı Kohl, Ahnan gazetecılerle goruşmesınde Turkiye'de bazı buyuk yatırımlar yapmavı duşunduklennı de anlattı Bu ya tırımlar arasında 2 Galata Kop rusu'nun eskısı onarılarak yanı na \emsinin vapılması projesı de bulunuyor r Almanya Başbakam ve eşı dun sabah 09 30'da kendılerıne tahsıs edılen bır vatla Boğaz'da gezıntı yaptılar Yaklaşık ıkı saat sonra Emırgan'dan karaya çıkan Kohl, çevrede kendısını alkışlayanları ıkı elını havava kalaırarak seıamladı Kohl ve beraberındekıler daha sonra otomobıllerle Kalender Orduevı'ne doğru hareket ettıler Kortej Ye nıkoy'e geldığınde durdu ve Kohl otomooııaen ınerek > urudu Bu arada vatandaşlarla konusııı. ter Kohl: Gezim amacına balıkçılara cüman aracılığıyla "Kaç yıllık balıkçısın? Gunde kaç saat calışıyorsun? Baban da balıkçı mıydı?" dıye sorular sordu Balıkçılar da Başbakan'a yenı tuttukları kolyos bahklannı gösterdıler Kohl bır sure daha yurudukten sonra otomobıle bınerek Kalender'e geldı Kohl tur ıçın şunlan söyledı "Boğaz'da tarih içinde bır gezi yaptık. Fatih Sultan Mehmetin yaptırdıgı kalelen gordum. Bu arada Almanya'nın en buyuk mimarlanndan sayılan Kauze'nio kendı ıçın yaptırdıgı evi de gordum" dedı Konuk Başbakan daha sonra Sultanahmet'te tarıhı ve tunstık yerlerı gezdı, gece de Başbakan Ozal'ın Hılton Oteh'nde kendı onuruna verdığı vemeğe katıldı Saat 23 30'da uvakla Almanya"ya donen Kohl, gezısıyle ıİgılı r olarak $unla ı soyledı "Turkıje'jı ziyaretim amacına ulaştı. Llkem, parlak bır gelecegı olan Turkıye'nın ılerleme tolundakı çabaiarına yardımcı olacaktır. Turkıye'nın gelışmesi Avrupa'nın gelecegı ve dunya barısı ıçın de onem laşımaktadır "