Katalog

Cumhuriyef Sahıbı: Cmnhariyrl Maıbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonim Şırketi adına Nadir NwS. • Genel Yayın Muduru HuanCcmal. Muev.de Muduru Kmioe Işakhgii. Yazı Işlerı Muduru. Okay Cooensin. • Habcr Merke7i VIu duru Yalçın Bayrr. Sayfa Du/enı Yondmenı: \li Acar, • Temulaler. ANkARA Valçın Doğan.IZMIR. Hikmtl Çtlinkava. ADANA Mcfamct Mcrcan. Servıs Şeflerv Islanbul Haberleri: Rrin Oz, Dış Haberler. fcrgun Bakı, Ekonomi Osman Uiaga), Kultur Aydıo Katrç, Magazın: YdfM Ptkştn, Spor Danışmanı: Abdıdkadir Yuceiraan. Du/dıme Rrfik Durboş, Araşlırma Şahin Alpa>, IşSendika. Şuknn Krtenci. • Koordınator. Ahmel korulsan, 9 Malı Işler Krol trkul, llan Ziya hrjs*nr, Halkla llışkıler. (.uldrren koşar, Idare. Hııse)ia Gurer, I>le!me Sadun Sonmez. Basün ve Yavan: Cu«ılıuriy« Maıbaacılık ve Gazetecılık T.A.Ş. Turk Ocağı Cad 39/41 Cajaloglu Isunbu!. PK: 246lslanbul, Tel 526 1000(9hal), Telex: 22246 • Bumlar: Ankara: Zıya Gokalp Bulvarı Inküap Sokak No: 19/4 Tel: 33 U 4147, Telev 42344 • b m i r Halıt Zıya Bulvarı No 64/3, Tel: 25 47 0913 12 30 Telex: 52359 « Adam: Çakmak Cad. N o 134 Kat 3. Tel: 1455019731 Telev. 62155. TAKVİM 14 NtSAN 1985 Imsak: 3.48 Güneş: 5.20 Öğle: 12.09 lkindi: 15.51 Akşam: 18.48 Yatsı: 20.14 Ş Ba Kimler, neden oynuyor? OYIMARI Cumhuriyet Veri Araştırma Anketi VERİ ARAŞTIRMA (Danışmanhk, Eğitim ve Yayıncılık, Ticaret A.Ş.) piyasa araştırmaları kuruluşunun yaptığı şans oyunları araştırması, tstanbul'da onsekiz ve daha yukarı yaştaki nüfusu kapsayacak şekilde yürütüldü. Araştırmaya esas olan bilgiler, 1980 nüfus sayımı sonuçlanna göre cinsiyet, Bu arastırma nasıl vapıldı yaş ve iktisadi faaliyet açısından temsili bir örnekleme ile tstanbul'un rasgele seçilmiş 11 ilçesindeki 28 mahallede yüzyüze görüşme yoluyla toplandı. Istatistik değerlendirmelerin °/a 95 güven aralığında % 4 hata payı kabulü ile yapılabilmesi için örnekleme sayısı 669 kişi olarak belirlendi. Vçte ikirniz şans peşiııde »aşka birçok ülkede olduğu gibi bizde de halkın büyük bir ilgisini gören şans oyunlannı oynayanlar kimler? Umutla Milli Piyango bileti alanlar, türlü hesap ve tanminlerle Spor Toto ve at yanşı kuponlan dolduranlar kimkr? "Neden" şans oyunu oynuyorlar? Şans oyunlan yaşamakta olduğumuz ekonomik bunalım ortamında insanlann, durumlannı düzeltebilmek için en önemli ya da tek "nniBt" mu? Yoksa şans oyunlan verdikkri zevk ve heyecan nedeniyle mi, çekici? MilyoiMİa dört: Piyangoda 20 milyon lirayı geçme olasılığı. 4 arflyon 782 bin 969 kolon: SporToto'da 13 artı 1 garantisi. 1 milyon SOO bia lira: 57/ Ganyanda yüzde yüz kazanma şansı. 18 nilyar lira: Bir yılda SporToto'ya yatırılan para. 25 milyar lira: Bir yılda at yanşına yatırılan para. 36 mUyar lira: Milli Piyango 'ya bir yılda yatan para. Bulgarlaştırma Köln ve Kopenhag'da protesto edildi Haber Merkezi Bulgaristan'da yasayan Türklereyap lan baskilar dün de Batı Aımanya 'nın Köln kenti ile Danimarka 'nın başkenti Kopenhag'da birer yiirüyüşle protesto edildi. Otel işçisi ölü bulundu tstanbul Haber Servisi Aksaray'da Çelik Oteli'nde çalışan ve önceki gece saat 00.30 sulannda kimliği belirsiz kişiterce tabancayla vurularak ağır yaralanan Selamet Keleş dün öldü. Cerrahpaşa Hastanesi'ne kaldırılan Selamet Keleş'in beyninden kurşunlandığım belirten yetkililer, olayla ılgılı soruşturmantn genişletilerek sürdürulduğünu bildirdıler. ı "bügi" ve "çaba"ya hiç ihtiyaç göstcrmeksizin, yalnızca bir bilet satın almakla oynanabilmesi. Oysa Spor Toto ve at yanşlannda yalnızca kupon doldurmak şansı ayağa getirmek için yeterli değil. Ligleri, takunlan, atlan, cokeyleri, hatuatiarın sahıplerıru tanımanın yanı sıra, tartışmalan dinlemek, gışelere yetisebilmek ve bazen hipodroma gidebilmek gerekli. Yeni soğuk dalgası Haber Merkezi Türkiye dünden itibaren Orta A vrupa üzerinden gelen serin veyağışlı havanın etkisi altına girdi. Gölcük'te hızı saatte 100 kilometreyi bulan lodos fırtınısı yüzünden çok sayıda evin çatısı uçarken, bir caminin m'ınaresiyıkıldı, körfezde vapurseferleri iptal edildi. Adapazan'nda devrilen reklam tabelaları 13 kişinin yaralanmasına neden oldu. Gazeteleria ikramiye katpaayalan Istanbullulann yüzde 40 gibi büyük bir bölümü kupon kesip biriktirerek gazetelerin duzenledikleri şans oyunlanna ya da hediye, ikramiye kampanyalanna katılıyor. tleride daha aynntıh olarak ele alacağımız bu konuda şimdiden söyleyebileceğimiz bir şey her gün gazete satın alan 100 kişiden 10'unun hediye, ikramiye kampanyasına katılmak amacıyla satın aldıgı gazeteyi değiştirmekte ohışu! Her yüz kişiden 64*ii tstanbul'da onsekiz ve yukan yaşta her 100 kişiden 64'ü son bir yıl içinde Milli Piyango bileti almak, Spor Toto ya da at yanşı oynamak yoluyla şans oyunlanna katıldığuu söylüyor! Başka bir deyişfc her üç tstanbulhıdan ikisi "jansuu dcaiyor!" tstanbul'da her 100 kişiden 58'iya da her 10 kişiden 6'sı Milli Piyango bileti satın alıyor. Milli Piyango meraklüarı arasında her 5 kişiden biri de, bu işi sürekli yapıyor, yani her çekilişte mutlaka bir bilet alıyor. Gerek Milli Piyangoya gerekse at yanşlanna göre daha "genç" olan Spor Toto'yu, her 100 Istanbullu'dan 38'i oynuyor. Spor Totocular arasında her 5 kişiden 2'si de bunu her hafta düzenli olarak yapıyor. Erkekler baskm Şans oyunu oynayanlar çeşitli özellikleri açısından önemli farklılıklar gösteriyor. Şans oyunlan erkekler arasında daha yaygın. 18 ve daha yukan yaştaki erkeklerin yüzde 77'si, başka bir ifadeyle her S erkekten 4'ü şans oyunu oynuyor. Bu oran kadınlar arasında yüzde S1 dolayında. En büyük fark Spor Toto oynayanlar arasında gözleniyor: Erkeklerin yüzde 59'u, kadınlann ise yalnızca yüzde 14'ü Toto oynuyor. Arada yüzde 45 puanhk bir fark var. Yine erkekler lehine olan fark at yanşlannda yüzde 21'e (erkeklerin yüzde 26'sı, kadınlann yüzde 5'i at yanşı oynuyor) Milli Piyango'da yüzde 19'a (erkeklerin yüzde 67'si, kadınlann yüzde 48'i Milh Piyango bileti alıyor) iniyor. Katılma oranının kadınlar arasında daha geniş olduğu tek "şaııs oyunn", gazetelerin duzenlediği oyunlar ve hediye, ikramiye kampanyalan. Kadınlann yüzde 45'i erkeklerin de yüzde 35'i son bir yıl içinde kupon kesip göndererek bu kampanyalara katıldıklarını söyluyor. KÜÇÜKİŞÇİLERÎNBÜYÜK UMÜDÜ Arka planda "Mf« bir yerde": SporToto, Altılı Ganyan, Milli Piyango. öndeçahşan çocuklar. EUerinde altüı ganyan kuponlan. "Bir kazanırsak "... O laman? "Bir iş kuranz kendimize..." (Fotoğraf: ERDOĞAS KÖSEOGLU) Burhan Felek'e Legion D'Honneur nişanı İSTANBUL, (a.a.) Fransa Cumhurbaşkanı François Mit~ terrand, üç yıl önce ölen Gazeteciler Cemiyeti eski Başkanı, Şeyhülmuharririn Burhan Felek'i Legion D'Honneur nişanıyla ödtillendirdi. Fransızların en büyük nişanı olan Legion D'Honneur, dun Mitterrand adına Fransa'nın Ankara Büyükelçisi Fernand Rouillon tarafından Burhan Felek'in yeğeni Okşan Atasoy'a verildi. 1 vaadi" tstanbul'da 18 ve daha yukan yaşta her 100 kişiden 16'sı da at yanşlan oynuyor. At yanşı oynayanlann yaklaşık dönte biri de, bu isi "mrakli" yapıyor, hiçbir yarışı kaçırmıyor. Şans oyunlanna katılanlann bu işe başlama tarihlerinin karşılaşürılması, at yanşı oynayanlann yaklaşık yarısının (yüzde 46) buna 1984 yüı içinde başladıklannı gösteriyor. Spor Toto'da ve at yanşlannda kazanılan büyük ikramiyeler bazen Milli Piyango'yu aşabiliyorsa da, Milli Piyango'da gerek dağıulan toplam ikramiye miktarı gerekse kişi başına isabet şansı diğer oyunlara göre daha yüksek. Milli Piyanogo'yu daha popüler kılan esas etken, fazladan bir 45 ytldır para yaUrırun Ofisi'ndeydim, emekli oldum. At yanşlannı şimdi emekli raaÜçüncü ayak da koşulmuş, aşıyia oynuyorum. • Bugune kadar en tazla 57 bitmiş. "Yatanlar" Kadıköy Jobin hra kazandım. Ufak tefek de key Kulübü'nu terk ediyor. Elinoluyor bazen. 16 bin, 30 bin fideki kuponu sallayarak bağırıyor: "Ortak aranıyor. 2 bin li lan. Cebimizden kaybediyoruz. 45 sene buraya para yatıra yatıra... Üç ayak tamam. Var mı orra üstumüzde pantolon kalmatak?". Hacı Beüer. "45 yıldır dı. Bunu oynayan zaten delidir. oynuyorum" diyor. "Bazı bazı kazanıyorum. Şansımız pek ol Biz alışmışız bir kere. muyor." Sonra anlatıyor: • Evim yok. Büyük para kazaDirsam öace ev alınm, sonra • 45 seneiik şoförüm. Petrol YURDAGÜL ERKOCA Yarıa: Gellr, •• diplw Ganyana Hacı Btüer ev alınm. (Arkadaşlan evinl at yanşı için sattığını söylüyor.) Yalan, evimi satmadım. Aynca satabilirim de... • Bir arabam vardı, sattım. 360 bin liraya. At yanşı oynadım. Yavaş yavaş. Bir 50 bin kaldı. Onu da dolandırdılar. Aç kaldım. • Dört kere evlendim. Dördünden de boşandım. Karşa çıkmıyorlardı ama aç kalıyoıİardı. Bütün para yanşa gidiyordu. TIR ŞOFORUNUN SEYİR DEFTERİ Mehmet Yaşin •• Bulgar polisi TlK'ın arcbnda FRANSA TIR'lan kimler kullamr? Nasıl kullanır? En kısası 20 gun suren bir seferde şoförlerin başına neler gelir? Çoğu Türkçeden başka dil bilmeyen şoförler. ellerindeki ve kamyonlanndaki tonlarca evrak ve yukle sınır kapılarından nasıl geçer, gîderler? Ne yer, ne içerler? Bu sorulann yamllarını bulmak için bir TIR'la yolculuk ettik. Zor şartlan daha iyi izieyebilmek için de kışın en soğuk gtinlerini seçtik. Yaşadıklanmızı ve gördüklerimizi eksiksiz aktarabilmek için, yoiculuğun başladığı andan, bitimine kadar gun gün bir "seyır defleri" tuttuk. SUNUŞ Titiz: Gümrük duvarları kalkabilir İSTANBUL, (a.a.) Devlet Bakanı Mustafa Tınaz Titiz, Türkiye'nin gümrük duvarlannın makul dtizeylere indirileceğini, hatta kaldırılmasının mümkün olabileceğinı söyledi. Ekonomik Işbirilği ve Kalkınmaörgütü'nun (OECD) Venedik'teyapılan "Yeni Teknolojiler Karsısında tstihdamın Durumu" konulu toplantısına katılan Titiz, dun yurda dönuşünde Yeşilköy Havaalam'nda yaptığı açıklamada, toplantıda genellikle gelişen teknolojıler karsısında ahnması gereken yeni önlemterin yol açabileceği durumlar uzerinde durulduğunu söyledi. Zorlukla transit vıze alabildiğimiz Bulgaristan kapısında görevliler filimlerimize el koyduğu için yıizlerce kilometre boyunca saklayabildiğimiz tek fılmle kısıtlı fotoğraf çekebildik. Yolculuk, 3.200 kilometre sürdü. Kara taşımacılığının adsız kahramanları şoförlerin yaşantısını "seyır defterimizdeki" notlara sadık kalarak bu yazı dizisinde anlatmaya çalıştık. Yola karda kışta çıktık, bahann ılıman havasında anlatıyoruz. Neden? Çünkü TIR'ımızm o seferi daha yeni bitti. Avrupa'yı bir ucundan öteki ucuna geçerken bizim de paylaştığımız yolculuk, gerisin geriye Iran'a kadar dönüverdL Bu binlerce kilometrenin sonunda yeni bir sefer ıçın TIR mola verdi. Biz de anlatıyoruz... Yolculuğumuz İstanbul'dan başladt, Hoüandanm Rotterdam kentinde son buldu. Her gümrük kapısında ayn bir dert yasayarak 11 günde tüketüen 5.200 kilometre... €Pğle tatili. Memurlar aynı anda ve hep beraber yemeğe çıktılar. Kapıkule çöl gibi. Ne yiyecek var, ne içecek. Şoförler yol için aldıklan kumanya ile kannlarını doyuruyorlar. Saat 14.00. Memurlar hâlâ görünmedi. Şoförler kızmaya korkuyorlar. Kolcu önce muamelecilerin kâğıtlarını imzalıyor. Ve kapıdan çıkıyoruz. 400 metrelik yolu 6,5 saatte aldık. Kaplumbağa bile bizden hızlı. Bulgar gümrüğü. Sağa çektik bekliyoruz. Herkes soru soruyor. Pasaportumdaki meslek kısmında "gazeteci" yazması memurları telaşlandırdı. 4 saat sonra vize veriliyor, çantamdaki tüm fotoğraf filmleri almıyor. Türk TIR'lan konvoy halinde Bulgaristan'ı geçiyoruz. ŞOFÖRÜN EVÎ TIR'ın çekicisi şoförün evi. Orada yatıyor, orada yemek yiyor ve orada Peşimizde bir otomobil. direksiyon saüayıp ekmek parası kazanıyor. Çekicilerde her türlü konfor var. Radyo, teyp, ö'zel İçinde üniformalı görevliler kalorifer donanımı, çift katlt ranza, hatta bazılarında küçük bir buzdolabı. Benim bindiğim TIR var. da küçük bir kiıaplık bile vardı. Gümrük kapüarında vakit başka türlu geçmiyor. ruşturması surerken. Meülı hâlâ evraklann peşinde. öğle tatili olmadan işleri bitirmek istiyor. Boşuna. Saat 12.00. Bütün memurlar işi bir anda bıraktı. Uzaktan kumandalı gibi. Akın akın dışanya yemeğe gidiyorlar. DIŞARI ÇIKMAK YASAK Biz de yemek yiyelim diyoruz. Kapının önünde şoförler birikmiş. Her milletten şoför var. Görevli memur hiç birini dışan bırakmıyor. Memur haklı: "Türkiye'den çıkış >apmışsınız. Gidin çıkış damgasını iptal ettirin bıraka>ım" diyor. Çıkış damgasını iptal edecek memur da yemekte. Gümrüksüz alanda ne su, ne de yiyecek var. Sadece işlemlerin yapıldığı bölümdeki çaycının bulanık çayı ile susuzluğunuzu giderebilirsiniz. Çaresiz, yol için aldığımız kumanyalara başvuruyoruz. Saat 13.30. Memurlar hâlâ görünmedi. Şoförler sabırsızlanıyor. Önlerinde aşacaklan birçok gümrük kapısı ve binlerce kilometre yol var. Hemen hepsi küfür ediyor. Çeşitli çözum yolan önerenler de var: "TIR'lan kapıda kitleyip gideceksin. Tıpkı Avnıpa'da olduğu gibi. O zaman belki bir büyük gelip işleri duzene sokar.." Kimisi de "me>dan dayağı" öneriyor. Saat 14.00. Birisi veznenin camını aralayıp kâğıtları topluyor. Melih'e göre içerdeki "resmi görevli" değil, "muameleci". Biraz sonra "kolcu" gorünüyor. Göriinmesiyle birlikte odanın içi 34 muameleci ile doluyor. Önce onların getirdiği evraklar tamamlanıyor. Kolcu evraklara bakmadan imza atıyor. Her imzadan sonra durup, uzun uzun bir şeyler anlatıyor. Acelesi yok. Biraz önce meydan dayağı önerenler, TIR'lan kilitleme>i ortaya atanlar "sus pus" olmuş. Kimseden ses çıkmıyor. Kolcuyu kızdır(Arkası 13. Sayfada) Turizm fuarı açdıyor tstanbul Haber Servisi 1. Uluslararası Kültür ve Turizm Fuarı, yarın AKM Sergi Salonlannda Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Kemal Gökçe tarafından açılacak. Çeşitli ülkelerin turizm ataşelikleri ve havayolu sirketlerinin katıldığıfuarda Ingiltere, British Airways ve Turizm Teşkilatının standlan ile temsil ediliyor. Fuar 19 nisana kadar açık kalacak. Aptes alırken parası çalındı Istanbul Haber Servisi Mustafa Demir adlı yurttaş, dün Gültepe Camii'nde akşam namazı için aptes alırken askıya bıraktığı ceketi, içindeki 674 bin lirayla birlikte çalındı. Kimliği belirlenemeyen kişinin ceketi, 'muslukçu'yöntemiyle, askıdaki ceket yerine kendi ceketini asıp içinde para olan ceketi çaldığı bildirildi. 1 20 ŞÜBAT 1985 model Volvo marka, Hollanda firmasma ait bir TIR'ın içinde Edirne'ye doğru yol alıyoruz. İstanbul'da hava sıcaküğı eksi 10 derece dolayında. Son yıllarda ender rastlanan soğuklardan. Radyo hava durumunu veriyor: "Balkanlardan gelen soguk hava dalgası tum yurdu etkisi altına aldı.." Ve biz soğuğun geldiği Balkanlara doğru ilerliyoruz. Yol, yer yer buzlu. Kenarlarda yuk dolu kamyonlar duruyor. Suruculeri, yakıt tankının altına ateş yakmış, donan mazotu çözmeye çalışıyorlar. 1 7 O J 1QO'3 oturuyoruz. Masadan masaya sohbet başlıyor. Yol durumu soruluyor. İkisi Tahran'a gidecek, biri Ankara'ya. Biz Hollanda'ya. Bolu Dağı kapanmış. Erzurum hâlâ kapalı. Sıra mazota geliyor: "Ben Roman'dan aldım, çamur gibi..", "En i>1si Alraan. Şerbet gibi berrak merel." Konuşma sürup gidiyor. "İyi geceler" deyip TIR'a giriyoruz. Daha doğnısu evimize. Bu küçük kabin bir süre hem yatak odası, hem yemek odası, hem de oturma odası olacak. Arka tarafta iki katlı bir ranza var. Üs21 ŞUBAT 1985 te ben tırmanıyorum. Sabah 07.30. Guneş pınl pırıl. Oaat 01.00. Kapıkule'ye geidik. Dışan çıkıyorum. Ayaz dayanıPark edip açık kalan tek lokanlacak gibi değil. Yol arkadaşım taya giriyoruz. 3 masada bircr TIR'cı, dördüncüsünde de biz Melih de uyanıyor. "Umumi" Bindiğimiz TIR Tahran'dan geliyor. Şoför Melih yolda kalmış kamyonları gördükçe buzlarla kaplı Kızıldağı'nı hatırlıyor. Sakaltutan'da tekerleklerdeki zincirlere rağmen nasıl yolda kaidığını anlatıyor. Silivri'yi geçip bir lokantaya sapıyoruz. Akşam yemeği için. Lokantanın önünde birkaç yolcu otobusü de mola vermiş. Videoda yerli film var. Otobusler kalkacak, yolculann gözu hâlâ videoda. Şoförun sesi sertleşiyor. tuvalette elimizi yüzumüzu yıkayıp kahvaltıya oturuyoruz. İkişer işkembe çorbası. Üstune ikişer çay. Melih uzun süre sıcak yemek yiyemeyeceğimizi söylüyor. Kapıkule'ye girdik. Kamyonlar sırada. Şoförler çıkış yapabilmek için evraklannı tamamlamaya çalışıyorlar. lstanbul'a telefon etmem lazım. Yandaki kulübudeki yarı Turkçe, yan Arapca yuksek sesle konuşuyor: "Makinelerden takacaklarabi.. Yanımda emanel 2 bin mark var, verip kurtaracağım.." Anlaşılan burada rüşvetin saklısı gizlisi yok. Adam çekinmeden bağıra bağıra ruşvet vereceğini söyleyebiliyor. Hem de Kapıkule'deki yolsuzluk so ANKARA (UBA) Türkiye'nin en önemli ulaşım projelerinden olan 2. Boğaz Köprüsü ve çevre yollannın yapımı için açılan ihale, 16 nisan salı günü yapüacak. Bayındırlık ve îskân Bakanı Safa Giray, "thale için buyük firmalann tektif verdiğini, bundan Türkiye'nin kârb çtkacağvu " söyledi. Adının "Fatih Sultan Mehmet Köprüsü" olması düşünülen 2. Boğaz Köprüsü ile ilgili ihaleyi almak için aralarında ENKA, Kutlutaş gibi buyük in at firmalarının da bulundu&u sekiz firma grubu mücadele ediyor. 2. Boğaz Köprüsü ihalesi 16 nisanda İlkokullar folklor Istanbul Haber Servisi Gaziosmanpaşa Milli Eğitim Gençlik ve Spor Mudurlüğü tarafından düzenlenen ilkokullar folklor yarışmasmda Cumhuriyet tlkokulu birinci, Cemal Gürsel tlkokulu ikinci oldular.