Katalog

19 MART 1985 EKONOMİ CUMHURÎYET/9 TÜRKIYE'den Kamudan özel sektöre ilk devîr gerçekleşti ANKARA, (a.a.) Sumerbank'ın yarım kalmış yatırımlarından Iğdır entegre iplik tesıslerınin ozel sektore satılması konusunda ilke anlaşmasına vanldı. Edinilen bilgiyegöre, Iğdır iplik tesıslerini Aras limiied şirketi 3 milyar liraya satın alacak. Şirket, odemeyı 6 yıl içinde yıllık eşit taksitler halınde tamamlayacak. Kamu ortaklığı idaresi yetkilileri, varılan mutabakata göre alıcı firmanın, tesislerı bir yıl içinde uretime hazır hale getireceğinı söylediler. Bu konudakı protokol önumuzdeki günlerde imzalanacak. Büfeler de serbestfiyut tSMAİL TOP Lokantalar, koftecıler ve kebapçılarda uygulanacak "tarifeler"in Istanbul'da beledıye mudahalesının dışına çıkarılarak serbest bırakılmasının ardından; "tarife"ye bağh kalan bufecıler de "fijat serbestisi" istemeye başladılar. Turkiye Kahveciler, Kıraathaneler ve Bufecıler Federasyonu Başkanı Ali Paşaaksu bufecilerin fiyatlarını "beledivelerin tarifelerle belirlemesinin >anlış oldugunu" belirterek şunları soyledi: "24 Ocak 1980den bu yana uygulanmakta olan serbest pi\asa ekonomisi rekabete dayanan bir modeldir. Bu sistem içinde tum ihtiyaç maddelerinin fiyatlan alabUdiğine yukselirken, dernegimize bağlı kuçuk işletmelerin verdigi hizmete, mahalli belediyelerin fiyat sının koyması ve tarife vermesi sanınm ki uygulanan ekonomik modele ters düşmektedir. Eger bir fiyat kontrolü gerekiyorsa, bunun lıim ihtiyaç maddeleri ustunde uygulanması ve pahalılıga karşı tedbir alınması icap elmez mi? Hal boyle olmadıgına gore, belediyenin bufeler için tarife uygulamast, buyuk haksızlıklır. Fiyatların bizler tarafından belirlenmesini öngoren 507 sayılı Esnaf ve Küçuk Sanatkârlar Kanunu'nun 125. maddesinin işletilmesini istiyoruz." KDV'NlN OYUNU Uygulayacakları "tarife" beledıye tarafından denetlenen bufeciler, KDV nedeniyle pastırma3 ilimizde sandviç ve tost fiyatları H. peynirli sandviç Yumurtalı Kaşarlı Sosisli Donerli Hamburger haşarlt tost Sucuklu tost l'ideli doner Yarım ekm. doner l'neaea Ankara Istanhul 140 $0 60 110 140 60 XI) 200 140 200 200 100 160 75 120 IHO 170 IHO 140 MI MI istiyor Hava ısmdı, boy 1 ladığı iarifelerin tek kehmeyle "komik" oldugunu ve hiçbir hesaba sığmadığını söyluyor: TARtFE 70 MALİYET 82 LİRA "Geçen yıl ocak ve temmuz aylannda iki tarife belirlendi. Bu iki tarifeyle gerçekleşen fiyat artışı yuzde 33'tü. V ü sonunda gerçekleşen enflasyon oranı yuzde 54 oldu. Belediyenin geçen yıldan sadece bize yuzde 21lik zam borcu var. Öte yandan, bugiine kadar tiım maliyet girdilerinin sürekli artışı göz önunde tutularak yeni tarifelerde yüzde 45 artış olması gerekirdi. Bu artışla da ancak varlıgımızı surdürebilirdik. Fakat yeni tarifelerde, 60 liralık sandviçler 70 lira olmuştur. Bu çok komik bir rakamdır. Tarifelerde 70 lira olarak gosterilen sandviçin bize maliyeti 82.5 liradır. Bunu bufeci nasıl 70 liradan satsın? Satamayacagına gore, ya malzemeden çalacak ya da işçisini çıkaracaktır. Bugun bu boyle olmaktadır. Maliyeti kurtarsın diye bufeci saglık koşullanna uymayan malzeme kullanmaktadır. Bu, ciddi saglık sorunları dogurabilir. Maliyet hesabımız ortadadır. 12.5 lira sandviç ekmegi, 32.5 lira 20 gram sucuk, 5 lira margarin, 5 lira salça, turşu, havuç gibi yan malzemeler, 1 lira tek kâgıt, toplam maliyetin yuzde 25'ine tekabul eden tupgaz, elektrik, su, kira, temizlik gibi girdiler. Tiım bunlar, satış fiyatı olarak gosterilen 70 lirayı aşarak 82.5 liraya vanyor. Bunu bugune kadar ya biz anlatamadık ya da bu adamlar hesap bilmiyor." Ekonomi Servisi Isınan hava meşrubat ve boya ureticilerini iştahlandırdı ve bu urunlerde tum ceşitlere zam yapıldı. Meşrubat dağıtım bayilerinden edinilen bilgiye göre, meşrubat fıyatlan kasada 200 lira arttınldı. Kola ve meyveli gazozlarda 24 şişelik kasalann fiyatı 1180 liradan 1380 liraya yukseldi. Sade gazozda da kasa fiyatı 780 liradan 980 liraya çıkanldı. Böylece kolalı ve meyveli meşrubatta toptan fiyatlar yüzde 17, sade gazozda yuzde 26 oranında arttı. Dunden itibaren geçerh olan zammın perakende piyasada şişe başına 10 liralık fiyat artışı getıreceği belirtiliyor. Vadeli mevduat 3 trilyonu aştı ANKARA, (ANKA) Mevduat sertifikasını da kapsayacak şekilde vadeli mevduatın 25 ocak 22 şubat tarihleri arasında yüzde 7.1 oranında arttığı belirlendi. Merkez Bankası'nın 22 şubat tarihli son verilerine göre, mevduat sertifikası ile birlikte vadeli mevduatlar 25 ocak 22 şubat tarihleri arasındaki donemde 2 trılyon 969,4 milyar liradan 3 trilyon 178,6 milyar liraya çıktı. Mevduat sertifikasının artışı aynı sürede yüzde 8.7 olarak gerçekleşirken, vadeli tasarruf mevduatının artışı yuzde 6.9 oldu. Federasyon Başkanı: 24 Izmir Ocak'tan bu 65 '< yana serbest piyasaya 70 dayanan bir 70 model 70 H5 uygulanıyor. 70 Bu durumda 70 belediyelerın 70 tarife ile fiyat sının koyması 25 haksızlıktır. meşrubat zamlandı Meşrubatla birlikte yaz aylannın ürunu olan boyaya da zam yapıldı. THA ajansının haberine göre, DYO, Marshall ve ÇBS firmaları ortak bir tavırla tum boya çeşitlerinde fiyatlan yüzde 1520 oranında arttırdılar. Zam 8 nisandan geçerli olacak. Her üç fırma aldıklan karan bayilerine bildirdiler. Zamla birlikte, daha önce 1950 lira olan 3.5 kiloluk plastik boya 2300 liraya, 4900 lira olan 5 kiloluk lüks yağlıboya da 5700 liraya çıkmış olacak. Ote yandan, DYO, sanayi boyalanna yüzde 1315 oranında, murekkebe ise yuzde 20 oranında zam yaptı. Gazete mürekkebinin kilosu yüzde 20'lik artışla 660 liraya yukseldi. Kolalı ve meyveli meşrubat çeşitleri yüzde 17 oranında zam gördü. Boya üreticisi firmalann yüzde 1520 oranındaki zam kararı 8 nisandan itibaren geçerli olacak. Her gün iki hamburger bir ayran asgariticretinyarısı Ekonomi Servisi Büyük kent insanı için "yemeklerin en ucuzu" bir büfeye gidip birşeyler atıştırmaktır diyebiliriz. Ama her gün bir ögünu bufeden yerrtek üstüne yapılan bir hesap; bu işin hiç sanıldığı kadar ucuz olmadığını gösteriyor. Günde bir öğtın iki hamburger yiyip üstune bir ayran içmenin aylık bedeli; neredeyse, asgari ucretin yarısını göturuyor. Bu hesabı uç büyük kent için ayrı ayn yaptığımızda şunu gördük: ANKARA İSTANBUL IZMlR 400 TL. 200 TL. 140 TL. Hamburger (2 adet) Ayran (1 bardak) 60 TL. 45 TL. 50 TL. Toplam (1 aylık) 13 800 TL. 7.350 TL. 6.700 TL. ya ya da kaşara gelen zamlardan da şıkâyetçi... ttanbul Bufecıler Derneğı Başkanı Hasan Server bu konudaki şikâyetını şoyle dıle getiriyor: "Sucuk, kavurma, pastırma, salam, kaşar gibi yiyecek maddelerinin fiyatları serbest piyasada oluşuyor. Şimdi bir de KDV girdi işin içine... Esnaf da KDV'nin ne oldugunu pek anlaf*. madığı için mi nedir.bu tur ürunlerin fiyatlan artış gosterdi. Özellikle büyuk şehirlerimizde en ucuz ve pratik bir beslenme kapısı olan bufelerin ayakta kalabilmesi için bir şeyler yapmak gerek." İzmir Bufecıler Dernegı Başkanı Muhittin Kıraytun da tarifelerden şıkâyetçi. İzmır Belediye'sinın çok yakın geçmışte açık Enflasyonda OECD'ye 10 fark attık ANKARA, (a.a.) Turkiye, Ekonomik lşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) uyeleri arasında enflasyon oranınm en yuksek olduğu ulke durumunu koruyor. 1984 ve 1985 ocak ayları arasındaki 12 aylık donemde OECD genelinde tuketıci fiyatları ortalama yuzde 4.9 oranında artarken, aynı donemde Türkiye'deki artış yuzde 47.5 oldu. OECD'nin tuketici fıyatlan anışına ilişkin raporuna gore, ocak ayında kötü iklim koşullarının etkisiyle tuketici fıyatlarında artış görüldu. 1984 aralık ayında tuketıci fiyatları OECD genelinde yuzde 0.2 oranında artarken, bu oran ocak ayında yuzde 0.5'e yukseldi. Turkiye'de ise tuketici fiyatları 1984 aralık ayında yüzde 1.9, 1985 ocak ayında da yuzde 6.5 oranında arttı. Yeni yutırımlarda artış ANKARA, (a.a.) Yeni yatınm girişimlerinde hızlanma görüldü. Yıhn ilk iki ayında toplam tutan 369.9 milyar liraya ulaşan 142 yeni yatırım projesine teşvik belgesi verildi. DPT yetkililerinden alınan bilgiye göre, özellikle şubat ayında yeni yatırım gırişimlerinde önemli canlanma ortaya çıktı. Şubat ayında düzenlenen 308.9 milyar lira yatırım tutarh 112 projeden 290.7 milyar lira maliyetlı 64'ünun yeni yatırıma yönelik olduğu belirlendi. 1984 yıhnın ilk iki ayında 68.5 milyar lira tutarh 113 yeni yatınm projesı için teşvik belgesi düzenlenmiştı. Bu belgelerden 36.2 milyar lira tutarh 46'sı ocak, 32.3 milyar liralık 67'si şubat ayında verilmiştı. Öte yandan, ocak ve şubat aylannda yeni yatırım, tamamlama, tevsi, modernizasyon, yenileme, darboğaz giderme, kalite duzeltme ve entegrasyona yönelik toplam 258 projeye teşvik belgesi verildi. Altan Tufan işadamımn KDV şikâyetlerini dinleyecek Ekonomi Servisi Maliye ve Gumruk Bakanhğı Gelırler Genel Muduru Altan Tufan, yarın İstanbul Sanayi Odası'nın saat 15.00'teki aylık meclis toplantısına katılacak. Gelirler Genel Muduru Tufan, toplantıda Istanbullu sanayicilerin Katma Değer Vergisine ılışkın sorulannı yanıtlayacak, şikâyetlerini dinleyecek. Altan Tufan avrıea Istanbullu ışadamlannın yoğun bır vergi ayı olan mart ayının dığer vergilerıne ılışkın sorulannı da yanıtlayacak Bu arada İstanbul Ticaret Odası da uyelerinı bu aykı vergiler konusunda aydınlat Gelirler Genel Müdürii Vergilere ilişkin sorulan da yanıtlayacak. mak amacıyla bir dizi toplantı duzenledı. Hafta boyunca saat 10.0014.00 arasında ITO'nun Emınonu'ndekı binasında yapılacak toplantılarda Gelirler Genel Müdürluğu'nden uzmanlar İstanbullu tuccarların sorulannı yanıtlayacaklar. IşsizUğe karşı "iş vakji" kuruluyor ESKİŞEHİR, (Cumhuriyet) Işsizliğe geçicı tedbırlerle çözum bulunamayacağını bildiren Devlet Bakanı Mustafa Tınaz Titiz, "Mevcut işsizler uzun yılların birikimidir. Dolayısıyla bu konu ani tedbirterle degil, bir program uyannca ele alınmıştır. Iş vakfı kurmak için çalışmalar başladı ve Devlet Bakanlığı bunyesinde özel bir kurul oluşturuldu" dedi. Anadolu Universıtesi, Iktisadi ve Tıcari llimler Akademisi tarafından duzenlenen "Ekonomide tstihdam Yaratıcı Poliükalar" konulu panelde konuşan Devlet Bakanı Mustafa Tınaz Titiz, işsizliğin ülkemizin en önde gelen ve en büyük sorunlanndan biri oldugunu vurgulayarak, işsizliğin uzun yıllann birikimi oldugunu ve bu sorunun ani tedbirlerle degil, bir program uyannca ele alınarak çözülebileceğini ıleri sürdü. Titiz, "tssizlikle Mucadele îspanyu ve Portekiz'in AET üyeliği için kader toplantısı Ortak Pazar Dışişleri Bakanları Brüksel'de uzlaşma sağlayamazsa İspanya ve Portekiz'in AET üyeliği tehlikeye girecek. HADİ ULUENGİN uyeliğini engelleyen puruzler arasında ana noktaları şu konular oluşturuyor' Balıkçılık: tspanya, Avrupa'nın en bu>nak balıkçı filosuna sahip. Bu filo, şimdiki AET uyelerınin toplam filosunun yuzde 67'sine eşit. Ortak Pazar devletleri, İspanya AET'ye tam uye olduğu takdirde, hem filosunu azaltmasını, hem de balıkçılık alanlarını sınırlamasını istiyorlar. Madrid ise topluluğun tam uyesi olduğu takdirde butun AET balıkçılık alanlarından yararlanabileceğini ileri suruyor. Tanm urunleri: Şimdiki Ortak Pazar ulkelerinin onemli bir bölumu İspanya ve Portekiz'in AET'ye tam uye olması durumunda, geleneksel tanm urünlerinin rekabet şansını yitireceğini bildiriyorlar. Bunun için, İberya Yanmadası'ndan gelecek tanm ürünlerinin dört yıl için kota ile sınırlandırılmasını istiyorlar. Buna karşılık, Lizbon ve Madrid de, başta sığır eti ve sutlu ürunler olmak uzere, gıda sektörü ürünlerinden bir kısmının aynı surede kendi pazarlan için de kotalandınlmasını talep ediyorlar. Sos\al cephe: Bu alanda esas sorunu, AET ülkelerindekı İspanyol ve Portekiz işçilerinin kademeli serbest dolaşım hakkı oluşturuyor. En önemli bölum de, Luksemburg'da bulunan çok sayıdaki Portekizlinin diğer topluluk devletlerinde serbest dolasımı. Yunanistan sorunu: AET bütunüyle İspanya ve Portekiz arasındaki bu çekişmeye, bir de Ortak Pazar üyelerinin kendi içlerındeki ayrıhk katılıyor. Bu cephede en önemli sorun Yunanistan. Papandreu AET bunyesindekı guney kanat ulkelerıne verilen kredilerin arttırılmasını ve bunun önemli bir bölümünün de Atina'ya aktanlmasını talep ediyor. Federal AJmanya ise "Akdeniz progmmı" haricinde yeni AET bütçesine yapacağı katkının, ancak İspanya ve Portekiz'in uyelik durumu kesinlik kazandıktan sonra işler olacağını belirtiyor. Shell'in Guneydoğu'daki ikinci petrol sondaj kulesi. MPM Genel Kurulu yarın ANKARA (Cumhurivet Burosu) Millı Produktivıte Merkezi'nin 24. Genel Kurulu yarın Ankara'da toplanıyor. Genel Kurul'a unıversitelerden 22, çeşitli bilimsel kuruluşlardan 17, bakanhklardan 14, KİT'lerden 27, odalar, borsalar birliklerinden 46, işçi kesimini temsılen Turklş'ten 28, TlSK'den 28 ve tabii uyeleri temsilen de 21 olmak uzere toplam 203 delege katılıyor. Genel Kurul'da Yönetim Kurulu Başkanı Nanm Düzenli, MPM'nin 1984 yılı çalışmalan konusunda ayrıntılı bilgi verecek ve şubatta kabul edilen 1985 yılı çalışma programı hakkında açıklamalarda bulunacak. Devlet Yatırım Bankası tahvilleri ANKARA, (a.a.) Devlet Yatırım Bankası tahvillerinin faiz oranı, bu yıla mahsus olmak uzere yuzde 30'a çıkanldı. Bakanlar Kurulu'nun konuya ilişkin kararı, Resmi Gazete'nin bugunku sayısında yayımlanarak, yürürlüğe gırdı. Tahvillerin faız oranlarının yukseltilmesi dolayısıyla bankanın odeyeceği ek faiz, Hazine'ce, karşılanacak. ŞİRKETLERDEM HABERLEB ECZACIBAŞI Holdıng'in 1985 yıhnda Irak'ın yapı sanayisi için gerek duvduğu tum seramık, sağlık gereçleri ve armaturlerı karşılayacağı bıldirıldi. Eczacıbaşı'nın satış kuruluşu olan Ekom yetkilileri, yapıjan anlaşmanın 6.5 milyon dolarlık ihracatı kapsayacağını belirttiler. OTO '85 5. Otomotiv ve Yan Sanayii Fuarı yann İSOSEN Odakule salonlarında açılacak. Fuara 46 yerli ve 9 yabancı firma katılacak. 25 marta kadar acık kalacak fuara ucretsizgirilebilecek. CANKURTARAN Holdıng, Addidas ayakkabı uretimıne başhyor. Uretime futbol, tenis ve yurüyuş ayakkabılanyla başlanacağı, yıl sonuna kadar yeni ayakkabı modellerı, çanta ve tekstil koniKnna kademeli olarak geçileceği bildirildi. VESTEL Elektronik fabrika tesisleri nisan ayı sonunda torenle açılacak. Vestel fabrikalannın yıllık üretim kapasiteleri ilk etapta 250 bın adet televizyon, 40 bin adet de video cihazı olarak saptadı. Yıl sonuna kadar tesiste stereo müzik seti ve radyo uretimine de geçılecek. YAPI ve KREDİ BANKASI'nın istanbul Esentepe şubesi 20 mart çarşamba gunu açılıyor. Şube, Dedeman Tıcaret Merkezı'nın uçuncu katında hizmete gıriyor. BRLKSEL İspanya ve Portekiz 1 Ocak 1986'da AET'ye tam uye olabilecek mi? Bu sorunun cevabı buyuk olçüde yarın akşam bellı olacak. Pazar gununden berı Brüksel'de topianan Ortak Pazar dışişleri bakanlanyMustafa Tinaz Titiz Uzun va la Ispanyol ve Portekizlı meslektaşları, tam uyelığe ilişkin sorundeli program ifsizliği onler. lan çozumlemeye çalışıyorlar. Projesi" adı verilen bir projenin Ancak şimdıhk ufukta buyuk bir yürurluğe konulduğunu ve çahşumut ışığı gözukmuyor. 10 topmaların sürduruldüğunu belirteluluk ulkesıyle İspanya ve Porrek, programın kısa, orta ve tekiz arasında imzalanan on anuzun vadeli tedbirlerden oluştulaşmaya gore bu iki devletin 1 ğunu söyledi. Titiz, işsizliğin çöOcak 1986'da tam uye olması zümü için ahnacak uzun vadeli gerekiyor. Ancak uyelik işlemıtedbirleri şöyle sıraladı: nın bütun ulke parlamentoları "• Akılh bir dış borçlanma ve tarafından onaylanması da gevabancı sermaye akışı ile yatı rekli. 0>sa bu yıl Belçika ve Porrımlara fon sağlamak. tekız'de seçımler yapılacağından • Tasarruflann teşviki ile ya "genışleme muzakerelerın" en geç 2930 mart tarıhlerinde yatınmlar için fon yaratmak. * İhracatın teşviki ile dış tica pılacak Ortak Pazar zirvesinde bitmesı lazım. ret açığının kapatılması ve böyle yeni fonlar yaratılması." İspanva ve Portekiz'in tam Ekonomi Servisi Shell'in Güneydoğu Anadolu'da sürdürmekte olduğu petrol sondaj çahşmalannı, ikinci bir sondaj kulesi kurarak yoğunlaştırdığı bildirildi. 22 ocak tarihinden itibaren Beykan sahasında sondaj çalışmalarına başlayan ikinci kuleyle uretimın ek sondaj kulelerle arttınlabıleceğinin kanıtlandığını belirten Shell yetkilileri, yaşanan kış mevsiminın uretımi buyuk olçude aksauığını, fakat olumsuz hava koşullarına rağmen tum teknik olanakları kullanarak uretimin azalmasım asgari duzeyde tutmaya çalıştıklarını belirttiler. Kış petrol aramalarını olumsuz etkiledî DÖVİZ KURLARI Merkez Bankası doların esas kurunu 471 lira 17 kuruş olarak behrıedı. Efektıf Dövızın Dovız Dovız Efektıf Alış Cınsı Alış Satış Satış 1 ABD Doları 499 44 494 45 504.34 494 45 341 47 344.92 324.40 348.30 1 Avustralya Doları 20.87 20 87 1 Avusturya Şılıni 21.08 21.29 1 Batı Alman Markı 146 65 148.13 146.65 149 58 7.37 694 1 Belçıka Frangı 730 7 45 48 52 48 03 1 Fransız Frangı 48 03 48 99 13102 129 71 1 Hollanda Flonnı 129 71 132 30 1 Isveç Kronu 51 71 52 23 51 71 52 74 172 10 173.84 172.10 175 54 1 Isvicre Frangı 100 Italyan Lıretı 23 25 23 48 22 09 23 72 100 Japon Yenı 189 95 191.87 180 45 193 75 1 Kuveyt Dınan 1620.31 1636.68 1539.29 1652 72 541.67 547 14 541.67 552 50 1 Sterlın 1 S Arabıstan Rıyalı 136 94 130.09 138 32 139.68 Konuk Yazar cem Aipar de anlaşma kamuoyuna şu sekılde duyurutmuştur: "22 yıl dişınizı sıkın, Ortak Pazar refah ve saadet getırecek. Aklına esen, eiinikolunu sallaya sallaya Roma'ya veya Pa24 Ocak 1980de getirilen yeni modelde özellikle dış ticaret alanına rıs 'e gıdip beğendığı herhangi bir otomobh yapılan sürekli müdahaleler, piyasa ekonomisinin işleyişine ters li permisız, gümruksüz getırebilecek. ' düştüğü ölçüde "yeraltı ekonomisinin" oluşmasına neden olmuş, Ancak aradan geçen yıllar, Batı ile ekoTurkiye uluslararası iktisat literatürüne "hayali ihracat" kavramının nomik bırliğe giderek dışa açılmanın mümgirmesini sağlamıştır. Modelin en şaşırtıcı yönlerinden biri de ihracat kün olamayacağını da açığa çıkarmıştır. gelirleri ve döviz rezervleri sürekli artan Türkiye'nin dış borçlartnm da Türkiye'nin Avrupa Ekonomik Topluluğuülbüyük bir artış göstermesidir. 1980 sonunda 15.1 milyar dolar olan kelerı ile olan dış ticaret açığı 1970 yılında toplam dış borçlar 1984 sonunda 20 milyar dolara yükselmiştir. 86 milyon dolarken, bu açığın 1975 yılında Turkiye'de lıberalıktısatpolıtıkalannın uy de prensıbe borçludur Bu prensıplerden bır 1.7 milyar dolara çıkması, ılışkılerın askıya gulamalanndan yana olanlar, genellikle eko tanesi, milletlerarası kredi ağına girmeme alınarak dışa açıknada yenı modeller denenmesinı zorunlu kılmıştır nomının dışa açık olmasının gereği üzenn kararıdır." Ancak ithal ıkameci politikanın başarısızde dururlar. Dışa açıkJıkta alınan ilk ölçut ise 2. Dünya Savaşı'nın ardından Turkiye ilk lığa uğraması, Türkiye'yi 1975'ten sonra ithalatın serbest bırakılmasıdır dışa açılma deneyımini 1950'de gerçekleş önemli bır odeme darboğazı ıçine ıtmıştir. Italatm serbest olması dışa açıklık için yetirdi. Anılan yıl, Avrupa Odemeler Bırliğı'ne Türkiye'nin dışa açılma deneyımlerinden ter bır olçut mudur? Kanımızca hayır... üye olan Turkiye, ithalatını serbest bırakmış, en ilgincı 24 Ocak 1980 karaıiarı ile başlaGerçekte bır ulkenın dışa açıklığından ancak aşın ithalat talebi, bu deneyimin 1 yıl mıştır. Burada dışa açılma 1950'den farklı bahsettığımız zaman, dış tıcaretın serbest içinde başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olarak yalnızca ithalatın serbestleştirilmesı olmasının yanında, ulkenin dış dunya ile olmuştur Aynı yıllarda uyguiamaya konan ile değıl, fakat ihracatın özendirilmesı ile birolan tunzm, sermaye, ışgucü hareketlerının diğer bır dışa açılma modeli, yabancı ser likte ele alınmıştır. Boylece 1980'den bu yade serbest olmasını anlamamız gerekir. Dış mayeye dayalı sanayileşmedir. Bu yeni mo na Türkiye'nin hem ithalatı, hem de ihracadünya ile olan ıletışim kanallannın yaygınlıdele o kadar çok guvenilmıştır ki, kanunun t< artış göstermıştir. Öyle ki 1979'da 7.2 milğı ve güzel sanatlarda dış dunya ile karşısavunucusu Ekonomi ve Tıcaret Bakanı Fet yar olan dış tıcaret hacmi \ıthalat artı ihralıklı ılışkılerın yoğunluğu da ekonomik alanhi Çelikbaş. "Turkiye üç sene sonra, bes se cat) 1984 yıhnın ilk 11 ayında % 118 oradakı dışa açıklığı tamamlayan dığer faKtörne sonra, 2530 seneden berı katettığı me nında artarak 15.7 milyar dolara ulaşmışlerdır safenin çok ötesınde merhale alacaktır" dıBu yazıda Cumhurıyetın kurulmasından yerek bu yeni modele olan umutları ifaae et tır. Bu yeni modelde özellikle dış ticaret alabu yana dışa açılma donemlennden bazı ör mek istemiştir. nına yapılan sureklı müdahaleler, piyasa nekler vermek istiyoruz Ancak ne ithalatın libere edilmesi, ne de ekonomisinin işleyişine ters düştuğü ölçüCumhurıyetın ilk yılları, ithalatın serbest olduğu yıllardır Ancak 1925yılında YerlıKu yabancı sermaye yoluyla dışa açılamayan de "yeraltı ekonomisinin" oluşmasına neTurkiye, 1958 yıhnın baslarında iflasın eşi den olmuş, Turkiye uluslararası iktisat litemaştan Elbıse Gıyme Kanun Tasansı üzeratürüne "hayali ihracat" kavramının girğine gelmiştir. rınde konuşma yapan Besım Atalay Bey, mesini sağlamıştır şoyle demektedır: 1963 yılında başlayan planlı dönem, ıthal Modelin en şaşırtıcı yönlerinden biri de ih"Polıtık bağımsızlık, ekonomik bağımsız ıkâmecı dıs ticaret politıkası ile montaj tipi racat gelirleri ve döviz rezervleri sürekli arlık ile birlikte olmazsa tam değıldır. Bugun sanayıleşmenın başladığı yıllardır. Ancak tan Turkiye 'nin dış borçlarının da buyuk bir turşu bıle Avrupa 'dan gelmektedir. Yiyecek uygulama alanı bulan ıthal ıkameci polrtıka artış göstermesidir. Öyle kı 1980 yılı sonunıçecek her şey Avrupa 'dan gelirse sonucun planlı bır sanayıleşmeden çok, rasgele bir da 15.1 milyar dolar olan toplam dış borçnereye varacağını duşunünuz.. Ancak bır koruyuculuk şeklinde gercekleştırıldiğınden lar, 1984 yılı sonunda % 46 oranında artakanun yaparsın. yerli sanayıı koruyacağım ıthal ıkamesi yaygınlaştırıldıkca, ekonomı rak 20 milyar dolara yükselmiştir. Başka bir dersın, bunu gosterırsın, memlekette tez nın dış kaynaklara olan bağımlılığı da art deyişle 1984 yılı sonunda her Türk vatanmış, dışa açılma tek yonlu olarak, başka bır gâhlar uyanıp calısmaya başlar.." deyışle, yüksek ithalat ve dış tıcaret açıkla daşının dış dünyaya 440 dolar borcu oluşmuştur. Cumhurıyetın ilk yılları ıçe donük bır sa rı şeklinde gerçekleşmıştır. nayıleşmenın devlet eliyle oluşturulmaya çaTurkiye nasıl dışa açılmaktadır? İhracatı lısıldığı yıllardır Daha sonra dünya 1930 buBu yıllarda Turkiye yeni bir dışa açılma teşvik uğruna içeride sanayileşme ve ekonalımını yaşarken, bırçok ülkenın düştüğu modelı denemesine ginşmiştır. Bu model, nomik büyümeden ödun vererek mı? Yokduruma Turkiye nın düşmemış olması, o yıl Batının sanayileşmiş ulkelerinin kurdukları sa pıyasalan, fiyatlan, alım gücünün çok larda kendi iç kaynaklarına dayalı bır sana ekonomik bıhiğe gırerek dış tıcaretin ser uzennde olan luks ithal mallanyla doldurayıleşme modelı ızlemesı ile açıklanmıştır. bestleştinlmesidir. Başlangıçta bu modele rak mı? O donemde Avusturya 'nın Ankara Buyü o kadar çok umut bağlanmıştır kı, Ortak PaKanımızca bu son dışa açılma deneyimi, kelçısı olan Bıschoff, Ankara ısimlı kıtabın zar (Avrupa Ekonomik Topluluğu) ile imza gelecekte Turk ıktısat tarıhinı yazacaklar için da şöyle yazmaktadır. "Fakat bu sağlam ve lanan ve ortaklığa hazırlık döneminın koşul zengin bir laboratuvar oluşturacaktır. larını belırleyen 12 Ocak 1963 tarihli Ankasade ekonomik bunyede, bırcok yenı ve sağlam başarılann elde edılmesını Turkiye ra Anlaşmasının hemen ertesı günu Turkı • Prof. Dr. Cem Alpar. Oazi İlniversitesi Iktisaen çok Ataturk'un koymuş olduğu btrkac sa ye'nın en çok satan bır gunluk gazetesın di ve Idari Bilimler Fakultesi oğretim uyesi. Dışa Açılıpduran Turkiye DUNYA'dan Uluslararasj piyasalarda tahvil egemenliği NEW YORK, (ANKA) Uçuncu Dunya'nın borç bunahmının neden olduğu sorunlar, uluslararası para pıyasalannda köklu değışikliklere yol açtı. Unlu "Salomon Brothers" adlı muşavirlık firmasınca yayımlanan verilere göre, 1981 yıhndan başlayarak kredi talebine olan olumsuz eğilimin sürmesine karşın, tahvile ilgi giderek buyuyor. Salomon Brothers uzmanları, geçen yil uluslararası para piyasalarında 108 milyar dolarlık tahvilın işlem gorduğunu tahmın ediyorlar. Bu rakam ise onceki yıla göre yuzde 48 oranında bir artış anlamına geliyor. 1981 yıhnda 90 milyar dolar uzennde gerçekleşen uluslararası kredi toplamı ise 1983 yıhnda 60 milyar dolar duzeyine indikten sonra geçen yıl 57 milyar dolara kadar geriledi. ÇAPRAZ KUR 1 ABD DOLARI 3 3716 B Alman Markı 10 2946 Fransız Frangı 38119 Hollanda Ftonnı 2 8730 Isvıçre Frangı 2126 66 Italyan Uretı 260 30 Japon Yenı 3 6107 S Arabıstan Rıyalı 1 Sterlın 1 0955 ABD Doları ALTIN GÜMÜŞ AUŞ SATIŞ 30 800 32 000 4 670 4 450 Cumhuriyet 30 650 Reşat 31 500 4 650 4 170 24 ayar kulçe 22 ayar bılezık 900 ayar gumuş 90 92 T.C. ZtRAAT BANKASI 19 MART 1985 TARİHİNDEKİ DÛVİZ KURLARI Lübnan'da iç savaşın maliyeti LONDRA, (ANKA) 10 yılhk savaş nedeniyle bir enkaz hamıne gelen Lubnan'ın veniden inşası ve yaşamın normale donmesi ıçın 33 mılyar dolarlık bir butçe gerekiyor. Londra'da >ayımlanan "Financial Times"gazetesinin ozel Lubnan ekindeki bir habere gore, Fihstınliler ile lsraıl arasındaki savaş, Hırıstiyan ve Durzı milisler arasında devam eden çatışmaiar ve İsrail kuvvetlerinin Guney Lubnan'ı ışgali, ulkedekı alt yapının yuzde 20'sinın tahrip olmasına neden oldu. Lubnan'ın yenıden inşası için 1977 yıhnda kurulan "Kalkınma ve Yeniden İnşa Konseyi" (CDR)'nin araştırmalarının sonucunda elde edilen ilk belirlemelerı veren gazete, ülkeyi yeniden yaşanılabıhr bır hale getirmenin bedelinin 33 milyar dolar olarak saptandığını, CDR'nin Başkanı Edouard Debbas'ın söz konusu maliyeti "iyimser tahminler" olarak nitelendirdığini belirtiyor. DÖVİZİN CİNSİ 1 ABD DOIARI 1 kVUSTRALYA DOURI 1 AVUSTURYA ŞİLİNİ 1 BATI ALMAN MARKI 1 BELÇİKA FRANGI 1 DANİMARKA KRONU 1 FRANSIZ FRANCI 1 HOLLANDA FLORİNİ DÖVİZ 494.45 341 47 20 87 146.75 7.30 41 00 48 03 129 71 51.71 172 10 23.25 189 95 357 00 1620 31 51 34 541.67 136 94 EFEKTİF 508.86 351 41 21 47 151 02 7 51 42.19 49.42 133 49 53.21 177 11 23.92 195 48 367 40 16G7 53 52 83 557 45 140 93 ALISTL. SATIŞ TL ALIŞ TL. SATIŞ TL. 1 İSVEÇ KRONU 1 İSVİÇRE FRANGI 100 İTALYAN ÜRETİ 100 JAPON YENİ 1 KANADA DOURI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 STERÜN 1 S. ARABİSTAN RİYALİ Fransa'da iflaslar aniden azaldı Ekonomi Servisi Fransa'da şirket ıflasları şubat ayında gozle gorulur bir azalma kaydetti. Ulusal Istatistik Enstitusu'nun verilerine gore şubat ayında yalnızca 1737 şırket iflas ettı. Bu rakam ocak ayına göre yuzde 23, geçen yıhn şubat ayına gore de yuzde 16 oranında bir azahşa işaret ediyor. Bununla birlikte gozlemcıler. "şubat rakaraının iflas eğiliminde i\ileşme>e doğnı bir dönemeç olarak jorumlanmaması" gerektığine dıkkat çekiyorlar. Bunlara gore, ışletmelerın iflas suresi>le ilgili olarak yapılan son yasal duzenlemeler bu azahşa yol açtı. 499.44 494 45 344 92 324.40 21 08 20 87 148 23 146 75 6 94 7 37 41.41 41 00 48 52 48.03 131 02 ] 129 71 52 23 51 71 173 84 172 10 23 48 22.09 191 87 180 45 360 61 339 15 1636 68 1539 29 51 86 48 77 547.14 541.67 138 32 130 09 T.C. ZİRAAT BANKASI "Giicüne erişilmez" • Kuçuk mıktarda madent para koleksi>onu sauhkur. 336 39 23 • İç mımar 145 81 60 • L'nnersıte oğrencısı bayanlar ıçın çalışma ımkânı. 528 42 77