Katalog

6 ARALIK 1985 CUMHURİYET/11 Komşımuıı arsasına yapı kondıırmak serbest mî? eleştirimiz, s. 127/182) . 4) Taşkın yapılar: Biz, öntasarının ilk üç kitabındaki değişiklikÖntasarı, md. 646, IH'e göre: lerin eleştirilmesini değerli meslektaşlarımızdan "Taşan kısmın yıktınlması aşın zarara yol acabekleyerek, Anadolu Üniversitesi'nce görevlendicaksa, yapıyı yapanın kötü niyetli olması halinde rildiğimiz dördüncü kitap olan "Nesneler (Eşya) dahi hâkim tam bir tazminat karşıhgında taşan kıHukuku" bölumüyle ilgili değişiklikleri sırasıyla sım için yapı yapan lehine irtifak hakkı tanıyabieleştirmekle yetiriiyoruz. Aşağıda bu eleştirilere lir veya arazi parçasiBin mülkiyetinin otıa gecirilson derece kısa ve özet olarak yer verilmiş, ayrınmesine karar verebilir." tılı bilgilerle bilimsel kaynak ve belgeler için. özelKötu niyetli inşaatçılann, komşulannın arsalalikle yukanda anılan 1971 Öntasarısı eleştirisi yannı düpedüz gaspedip yutmalanna yol açacak olan pıtımıza yollama yapılmıştır. böyle bir kuraiın eşine hiçbir hukuk sisteminde 1) Kat mülkiyeti rastlanmadığını burada kaydetmekle yetiniyoruz öntasarı, md. 627, bend 3'te, taşınmaz mülki(6). . ' yetinin konularından biri olarak "kat mülkiyeti 5) Onalım davalan: Mecell* kurallanna yer lara karşı ise dava açüacağı kabul edilmek gerekiitügiine kayıtlı bagımsız bölümler" gösterilmiş, verilmiş kirdi. (Bkz. 1971 öntasansı eleştirimiz, s. 115; md. 916, bend 3'te de: "kat mülkiyetine konu olan a) Öntasan, md. 653, H'ye göre: SUNGÜRBEY, Medeni Hukuk Sorunlan, Cilt V, bagımsız bölümlerin" tapu kütüğüne taşınmaz "Önalım hakkını kullanmada paydaşlar eşit hak istanbul 1984, s. 266 ve sonrası). olarak kaydedileceği yolunda bir kurala yer verilsahibidirler." d) Öntasan, md. 634, V'te de şöylc bir kurala miştir. Oysa, işin gerçeği şudur: yer verilmiştir: Ontasarıdaki bu kurallar, öntasanyı hazırlaYargıtay, Medeni Yasa'nın uygulanmasının ace"Son ilandan itibaren üç ay içinde yukandaki yanların kat mülkiyetinin gerçek niteliği konusunmilik döneminde verdiği 11.6.1947 gün, 5/18 saşartlann gerçekleşmedigini veya hak sahibi oldudaki yanhş görüşlerinden ileri gelmiş olup, Türk ğunu ileri surerek itiraz eden bulunmazsa >a da yılı eski bir içtihadı birleştirme karannda, MeeelKat Mülkiyeti Yasası'nın kaynağı olan Alman Kat itiraz yerinde görülmezse ve davacının iddiası sa le'nin 1013. maddesinde; Mülkiyeti Yasası ile Fransız Kat Mülkiyeti Yasa"Müteaddid şefi'ler olduğu halde adedi rüuse bit olursa, hâkim tescile karar verir." sı için doğnı olarak savunulan görüşlere ve AvusOysa, kazandırıcı zamanaşımına dayanan tes i'tibâr olunur. Mıkdârı sıhame ya'ni hisselerin turya Kat Mülkiyeti Yasası ile Isviçre Medeni Yacil davasına karşı bir kimsenin kazandırıcı zama mıkdânna i'tibâr olunmaz..." yolundaki çözümü sası, md. 712a'ya göre kat mülkiyeti, katlardan naşımı koşullarının (şartlannın) gerçekleşmediği benimsemiş, Öntasannın bu maddesine de içtihadı tek başma yararlanma hakkı veren mülkiyçt padeğil de yalnızca "taşmmazda hak sahibi birleştirme karanndaki bu yanlış çözüm geçirümiş, yıdır. Alman Kat Mülkiyeti Yasası, §7 ile tsviçre olduğunu" ileri sürmesi hiçbir biçimde "itiraz" böylece Meeelle'nin bu maddesi Öntasarıda bir yaMedeni Yasası md. 655, bend 4, md. 943,1, bend demek olmayıp, yalnızca bir "büdiriın" niteliğinde sa kuralı durumuna sokulmuştur! 4, md. 712d'ye göre de kat mülkiyeti kütüğünde Modern IsviçreTürk öğretısinde ise tam tersiolduğundan, Öntasarıda bundan da "itiraz" dikatlara (bagımsız bölümlere) değil, kat mülkiyene olarak, paydaşlann önalım haklannı paydaş saye söz edilmesinin son derece yersiz ve yanlış oltine, yani katlardan tek başına yararlanma hakkı yısına göre (eşit olarak) değil, payları oranında duğu açık bir gerçektir. veren mülkiyet payına yaprak açılmakta, bu mülkullanabileceklerinde tam bir görüş birliği vardır. Kazandıncı zamanaşımı kururnu yok edilmis! kiyet payı kat mülkiyeti kütüğüne taşınmaz diye (Bkz. 1971 ontasansı eleştirimiz, s.197 ve sonraÖntasarıda, duyuru (ilan) süresi içinde yalnızkaydolunmaktadır. (Bkz. SUNGüRBEY, Medeca mülkiyet hakkını bildirmekle tescil karanna en sı.) (7) ni Hukuk Eleştirileri, CUd II, lstanbul 1970, s.UO b) öntasan, md. 653, IH'e göre: gel olunabileceği yolundaki böyle bir kurala yer ve sonrası; yukanda anılan 1971 Ontasansı eleş"Cebrî artırma ile satışlarda önalım hakkı kulverilmekle, Isviçre Medeni Yasası'nın uygulanmatirimiz, s.32 ve sonrası.) lanılamaz." llkin şunu beürtelim ki, cebrî icra arsının acemillk döneminde eski yazarlarca kütük 2) Tapusuz taşınmazlann geçirimi: dışı (olağanüstü) kazandıncı zamanaşımı kurumu tırma ve ihalesini özel hukukun satım sözleşmesi a) öntasan, md. 629, H'ye göre: bulunmayan Alman Medeni Yasası, §927'den ak niteliğinde gören görüş, daha 1903/1905 yılların"Tapusuz taşınmazlarda mülkiyeti devir bortarılmış olup Yargıtay'ın 26.5.1954 gün, 7/17 sa dan beri çürütülmüş olup, bu işlemin bir kamu hucu doğuran sözleşmeler yazılı şekle tabidir" yüı içtihadı birleştirme karan gerekcesine de "mü kuku işlemi olduğunda oybirliği vardır. Bundan Oysa, Isviçre Türk öğretisinde pek yerinde olazakere edilmemiş olduğu halde" sonradan sokuş dola>T, Öntasanda bu işlemden "satış" diye söz rak belinildiği üzere, ülkemizde yansından çoğu turulmuş bulunan "duyuru süreciyle mülkiyetin edilmesi son derece yanlış ve yanıltıcıdır. tapu kütüğünde kayıth olmayan taşınmazlardaki Öntasandaki bu fıkrayla, Yargıtay'ın 4.5.1940 düşürülmesi" kurumuna yer verilmiş olmaktadır ki, bu kurumun hiçbir biçimde kazandıncı zama gün, 57/17 sayılı içtihadı birleştirme karan, yasa Mülhiyet derrt için naşımı kurumu niteliğinde olmadığında kuşku kuralı durumuna sokulmuştur. Oysa, Isviçre'de fcetaact kâ{j%d% yeter mi yoktur. Bundan dolayı, öntasan, md. 633/634'ün 23.4.1920 günlü Tanışmazlann Cebri Artırması Öntasarı tapuya kayıth olmayan başlığmda, 5) altında, bundan da "Kazandırıcı Tüzüğü, md. 73, bend a) ile, sözleşmesel önalım zamanaşımı" diye söz edilmesinin gene son dere hakkından farklı olarak, paydaşlar arasında paytaşınmazlann mülkiyetinin ce yersiz ve yanlış olduğu apaçıktır. devredilmesinde 'Yazılı biçim'i Toptı kütüğüne şerh ya da Burada şu gerçeği de önemle vurgulamak gereyeterli görüyor, oysa ekonomik ye kir: Alman Medeni Yasası, §927'deki "duynnı süHnş yapotftm derken göz sosyal önemi böylesine büyük bir reciyle mülkiyetin düşürülmesi"' kurumu, Alman çtkarmak: öntasanda davacının konuda, halkın bile "Helvacı Medeni Yasası, §902'deki tapu kütüğüne yazılmaönalım hakkınm korunması için kâğıdı" dediği yöntemlere değil, mış istemlerin otuz yıl geçmekle düşürücü zamahâkimden, tapu sidline şerh resmi belgelere, örneğin bir "noter naşımına uğrayacağını kabul ederek elmene (zilverilmesini isteyeceği kaydediliyor. yede) taşınmazı geri vermekten kaçınmak yolunsenedi"ne başvurmak gerekir. Ancak Medeni Yasa'ya göre da bir defi hakkı tanıyan'kuralla tamamlanmaktapuya şerh davacı için yeterli tadır. tsviçreTürk Medeni Yasalan ise tapu kümülkiyet hakkının bu yüzden ekonomik ve sostüğüne yazılmamış mülkiyet hakkınm düşürücü olmamakta, aynca üçüncü kişilere yal önemi, tapu kütüğünde kayıth taşınmazlardaki zamanaşımına uğrayacağı yolunda böyle bir kude dava açılması gerekmektedir. mülkiyet hakkından hiçbir biçimde daha az değilrala yer vermediklerinden, tescil davasına karşı tadir. Bundan dolayı, bunları başkasına geçirme Bu gerçek karşısında Öntasarının şmmazda yirmi yıldan daha eski bir zamanda taborcunu doguracak sözleşmelerin geçerli olması davaaya hakkını korumak için. şınmazın maliki olduğunu yalnızca "bildiren" bir için de halk deyimiyle "Helvacı kâğıdı" yeter gögösterdiği yol, halk deyimiyle kaş kimsenin bu savı da mahkemece dinlenerek elmen rülmeyip, resmi biçim (örneğin noter senedi) arayapayım derken göz çıkarmak taşınmazdan kapı dışan edilecektir ki, dünyanm narak bu sözleşmelerden de taraflann resmi biçihiçbir hukuk sisteminde görülmemiş böyle bir dugibidir. ~',. min koruyucu etkisinden yararlanmaları gerektirumun ne türlü bir tezvir ve anarşiye yol açacağı ği açık bir gerçektir. (Bkz. SUNGÜRBEY, IsviçreTürk Hukukuna Göre lktisabi Müruru 7aman, İs meydandadır. (Vay geldi yargıçlann da, tescil da daşların cebri bir icra dolayısıyla dahi istenmeyen vası açmaya kalkanların da başına!) tanbul 1956, s.80 ve sonrası, not 328/329; 1971 üçüncü bir kişiyi uzaklaştırabilmelerini zorunlu kıYukanda açıklandıgı üzere, Alman Medeni Ya lan sıkı bir bağlılık bulunabileceği gerekçesiyle, Ontasansı eleştirimiz, s. 148 ve sonrası, not 50/51; sası, §927 ile §902 iki kanatlı bir uçak gibi bir bü paydaşlann yasal önalım hakkının cebri artırmaMedeni Hukuk Eleştirileri, Cilt II, s. 134 ve sontün oluşlurmaktadır. Öntasarıda ise uçagın § larda da kullanüabileceği kuralına yer verilmiştir. rası, özellikle s. 138'deki son dipnotu) (5). 902'deki kanadı kopanlarak yalnızca §927'deki öntasanda, isviçre hukukundaki bu olumlu de3) Kazandırıcı zamanaşınu tek kanadıyla Türk hukukuna sokuştunılmaya ğişiklik hiç gözönünde tutulmamış, bu değişikliaj öntasarı, md. 633, 634 ve 695,1'de taşınmaz kalkışılmıştır ki, tek kanatlı uçağın bu durumuy ğin sözü bile edilmemiş olduğundan, içtihadı birye taşmırlardaki kazandırıcı zamanaşımı elmenla "çabalama kaptan ben gidemem" diyerek, iş leştirme karanndaki isabetsiz çözüm yasa kuralı liğinin (zilyedliğinin) "davasız" olması aranmıştır. lev yapamayacagı besbellidir. durumuna sokulmuş, böylece bu çözümün yeni bir Oysa, Medeni Yasa, md 640 (öntasarı, md. Görülüyor ki, Öntasanya "veya hak sahibi içtihadı birleştirme karanyla değiştirilmesi yolu da 63S)'e göre, kazandırıcı zamanaşamınm kesilmeolduğu" yolundaki dört sözcügün sokulmasıyla kapatılmıştır. (Bkz. 1971 Ontasansı eleştirimiz, s. v sinde alacak zamanaşımına ilişkin kurallar örnektaşınmaıların yansından çoğunun tapuda kayıth 263/264.) seme (kıyas) yoluyla uygulanacağından, Borçlar olmadığı yurdumuzda yaşamsal bir işlevi olup en Yasası, md. 133, bend 3 uyannca kazandırıcı zac) Öntasan, md. 653, Vl'ya göre: çok uygulanan bir kunım olan olağanüstü zamamanaşamı sürelerini yalnız mahkemede dava açıl"Önalım hakkı, bak sahibine satısın bildirildinaşımı kurumu yok edilmiştir. ması değil, hâkime başvurma, icra koğuşturması ği tarihten itibaren bir ay ve herhalde satıştan itive iflas masasına müdahale de keser. Bundan dobaren beş yıl geçmekle düşer." layı, Öntasarıda kazandırıcı zamanaşamı elmenFıkranın gerekçesinde, bir aylık süreyi bildirimönaltm hakktndo Meeelle liğinin yalnızca "davasız" olmasının aranması den başlatmakla, "satışm başka yolla öğrenilip öğhanunlurtna dönulüyor: yanlış olup, bu elmenliğin Medeni Yasa'daki gibi renilmediği uyuşmazlıklanna yer bırakılmayacağı" Önalım hakkının kullamtmasında "çekişmesiz" olması gerekir. (Bkz. 1971 Öntasaileri sürülmektedir. (s. 395) rısı eleştirimiz, s. 84 ve sonrası). 'dava açma' şartım getiren Oysa, örneğin bir evde oturan ya da bir tarlayı b) öntasarı, md. 634, H'de "maliki tapu kütüöntasan, böylece önalıcının iki ekip biçen paydaşın, evin bir bölümüne üçüncü ğünden anlaşılamayan veya yirmi yıl önce ölmiiş ayağını bir papuca sokmakta ve bir kişinin yerleştiğini ya da tarlanın bir bölümüya da hakkında kayıplık kararı verilmiş bir kimse pek yüksek dava harçlan ve avukat nü ekip biçmeye başladığını, halk deyimiyle "kör adına kayıth bulunan taşınmazın bölünmesinde sakör parmağım gözüne" türünden görerek payın paraları ödetmek zorunda kınca olmayan bir parçasının" da zamanaşımıysatıldığını kesinlikle öğrenmiş olmasına karşın yılbırakmaktadır. Oysa aynı hak la kazanılabileceğı kuralına yer verilirken, gene aylar ca sustuktan sonra, kendisine bildirirn yapılmamodern hukukta noter aracılığı ile m maddenin 1. fıkrasmdaki "tapu kütüğünde kadığmdan söz ederek önalım davası açmaya kalkışyıtlı olmayan taşmmaziarda" böyle bir kurala yer kolayhkla kullamlabilir. masının, Medeni Yasa, md. 2, ll'deki hakkın köverilmeyerek son derece yersiz ve anlamsız bir ayıtüye kullanıhnası yasağının özel bir durumu olan ntna yol açılmıştır. (Bkz. 1971 Ontasansı eleştiriIsviçreli Profesör: Türk hukukçusundan ders çelişkili davranış yasağından kaynaklanan "hak miz, s. 78 ve sonrası). alalun düşümü" (Verwirkung) ilkesine açıkça aykırı olc) Öntasarı, md. 634, IH'e göre: duğu meycjandadır. Aynca, bu türlü biçimci bir Nitekim, "Zeitschrift für Schvveizerisches "Tescil davası, Hazine'ye ve ilgili kamu tüzel Recht" yeni dizi, Cilt 80, yıl 1961, s. 269/285'te düşünüşün, Medeni Yasa'nın taşınmaz mülkiyekişilerine karşı açıiır ve tapuda malik gözüken ki ya>imlanan incelememizde bu gerçekleri vurgula tinin sınırlamalarından olan önalım hakkının kulşinin mirascılarına da mahkemece büdirilir." yarak zamanaşımı koşullanmn gerçekleşmesiyle lanıknası için olabıldiğince kısa bir hakkı düşüOysa, tam tersine olarak, Hazine'ye ve ilgili kamülkiyetin kazanılması göruşünü savunmakhğı ren süre koyarak sözü geçen sınırlamayı hafıfletmu tüzel kişilerine davanın bildirileceği, mirasçımek amacıyla da bağdasan yanı yoktur. mız üzerine, İsviçre'nin en ileri gelen bir bilgini olan sayın Prof. Dr. Peter LJVER yazdığı bir notFıkranın gerekçesinde "kanun hükmüyle boşDİPNOTLAR ta (aynı dergi, s. 291) aynen şöyle demiştir: luk doldurmaktan" söz edilmesinden, satıştan başlayan beş yıllık süre konulmasımn da gene bu (S) Bu eleştirimize karşı, Öntasan Komisyonu üye ".... Bay Dr. SUNGURBEY'in bu kurumun (Alman Medeni Yasası, §927'deki kurumun) bi"hak düşümü" kurumunun varlığını gözden kalerinden Sayın Prof. Dr. TEKİNA Y, sempozyumzim çırmış olrnaktan ileri geldiği anlaşıhnaktadır. (Bkz. da, Tapulama Yasası 'ra« da tapulu taşınmazlar olağanüstü kazandıncı zamanaşurumızdan ayrıhğını bu denli erkli (nafiz) bir yolJa ortaya koySUNGÜRBEY, Medeni Hukuk Sorunlan, Cilt V, da dahi resmi biçimde yapümamışsözleşmelere değer verdipni ileri sürdü. Sayın TEKtNA Y'tn bu muş olması, pek övgüye değer. Bir takım Isviçre s. 140 ve sonrası, 240 ve sonrası). li düşünüşünün, Tapulama Yasası, md. 32, bend yazarların bu aynlıktan pek az bilgisi olması, d) Öntasarı, md. 654, 1 I'e göre: hak c 'de "gayrt resmî" sözleşmeden başka, "'aynca en kazanmanın kazandırıcı zamanaşımı olgusu"Önalım hakkı, (....) önalım davası açılarak az on yıl süreyle elmenlik (zilyedlik) " de arandınun gerçekleşmesiyle yasadan ötürü değil de, an kullânılır." ğını gözden kaçırmış obnasından ileri gelmiş olup yargıcın tanımasıyla ya da tapu kütüğüne yacak Bu cümlenirr gerekçesinde, "uygulamada büyük yanlış olduğunu, bu iki olgu arasında dağlar kazımla olduğu, bunun için de duyuru sürecinde susçoğunlukla önalım hakkının dava yoluyla kulladar fark bulunduğunu ortaya koyduk. manın zorunlu gerek bulunduğu yolundaki yannıldığı, dava dışı bir beyanla kullanıldığı hallerde süresi içinde kullanılmış olup olmadığırun uyuş(6) Bu eleştirimize karşı Öntasan Komisyonu lış görüşe yardım etmiştir. mazhklara yol açtığı, tasandaki çözümün uyguüyelerinden Sayın Prof. TEKL\A Y, sempozyum Sözlerimi bitirirken. dilerim ki, Türk hukukçulamada benimsenmiş olan çözümü kanun hükmüda bufıkrada "karar verebilir" dendiğinden, yar sunun bagımsız. aydınlatıcı çalışması, bizde kenne bağladığı, böylece hakkın süresi içinde kullagıcın böyle karar vermeyebileceğini de söyledi. Biz disine yaraşan saygınhğı bulsun, bir kez de kayde, uygulanmayacak olduktan sonra, Öntasanyanak hukukun ulkesinde, aknmış hukukun ülkesinnılmış olup olmadığı konusundaki uyuşmazlıklaböyle bir fıkra koymanın anlamsız ve yersiz ol den isteyerek bir ders alınsın." ra yer kalmayacağı"ndan söz edilmektedir. (s. duğunu belirtük. 255, 396.) Savunduğumuz görüş, İsviçre Medeni Yasası'(7) 1971 Öntasarısmda olduğu gibi 1984 Önta nın Nesneler Hukuku bölümünün öbür açıklayıBu gerekçenin yanlışhğını anlamak için şunu düsansında da Medeni Yasa'nın son bölümü olan cısı olan Prof. Dr. Arthur MEIERHAYOZ taşünmek yeterlidir: Önalım hakkı gibi yenilik doNesneler (Eşya) Hukuku bölümünde bu yasanmrafından da kabul edilmiş olduğu gibi, yeni Türk ğuran hakların kullanılmasına ilişkin irade açıkîsviçre'den ahnarak uygulanmaya başlandığı aceöğretisince ve Anayasa Mahkemesi ile Yargıtaylamalanna öğretide, "yenilik doğuran işlem" demilik döneminde eski hukukumuzun etkisiyle veca da benimsenmiştir. nir. Medeni Yargılama Yasası, md. 288 uyannca rilmiş Yargıtay içtihadı birleştirme kararlarında Öntasarıda ise doğruluğu herkesce kabul edilen bu işlemler de yazılı kanıtla ispatlanmak gerekir. ki isabetsiz çözümler yasa maddesi durumuna sobu göruj bir yana bırakılarak, IsviçreTürk hukuk Bundan dolayı, uygulamada önalım hakkının "dakulmuşken, Medeni Yasa'nın ondan önce gelen sistemine hiçbir biçimde uymadığı tam bir açıkva dışı bir beyanla" kullarulması, noter aracıhğıyla bölümleri olan Başlangıç, Kişiler, A ile ve Miras ve kesinükle kanıtlanarak reddedilmiş bulunan lık olmaktadır. Böylece, önalım hakkının noter araHukuku bölümlerine ilişkin içtihadı birleştirme ka eski ve yanlış görüş, yasa maddesi durumuna bu cıhğıyla kullanılması durumunda da süresi içinde rarlarında ne hikmetse böyle bir yol tutulmamış sokulmuştur. (Bkz. SUNGÜRBEY, tktisabi Mükullanılmış olup olmadığının kesinlikle belli olatvr. ruru Zaman, s. 67/83, 195/206; 1971 Ontasansı cağı meydandadır. Yeni tasarıya konan bir maddenin akla getirdiği soru: Hukukta geri adım: 2 Anarşiye uol açabilecek bir madde: Mülkiyet konusunda tescil davasına karşt, taşmmazda yirmi yıldan daha eski bir zamanda taşınmazın maliki olduğunu bildiren kimsenin savı dinlenecek ve elmen taşınmazdan kapı dışarı edilecektir. Dünyamn hiçbir hukuk sisteminde görülmemiş böyle bir durumun ne türlü bir tezvir ve anarşiye yol açacağı meydandadır. Medeni Kanun Öntasarısı Prof. İsmet Sungurbey Öte yandan, eski hukukumuzdaki "talebi husumef'in etkisiyle (Meeelle, md. 1028, 1031, 1034), önalım hakkının dava yoluyla kullanılmaYÜKL V GÜ,\'DEM Beş yıl sonra Türkİş ile Federal Alman Sensının zorunlu olduğunu sanarak, modern hukuk dikalar Birliği (DGB) arasında kesilen ilişkileri yeniden baslatan topta noter aracıhğıyla da kullanılabilmesi olanağılantının gundemi, biriken sorunlar nedeniyle oldukça yükluydü. nın varlığını bilmemekten ileri gelen uygulamayı, öntasarının "kanun hükmüne bağladığını" söy Türkİş DGB toplantısında konuşan leyerek Meeelle kuralına yer vermesi doğrusu pek Federal Alman sendikacı Bleicher: şaşırtıcıdır. Böyle bir kural, halk deyimiyle, önalıcının iki ayağını bir pabuca sokarak pek yüksek dava harçlan, gereğinde avukat paraları ödeyip bir ay içinde dava açmak zorunda bırakacak, yoksa önalım hakkı düşecektir ki, böyle bir sonucun hakkaniyete de ne denli aykırı olduğu meydandadır. Komşusunun ya da bir başkasmın arazisi üzerine taşan yapılar için öntasan "yapıyı yapan kötü niyetli olsa bile, tazminat karşıhğı irtifak, hatta mülkiyetin ona geçirilmesi"ni öngörüyor. Bu kötü niyetli inşaatçılann başkalannın arsalannı düpedüz gaspedip yutmalanna yolaçacaktır. Komşunun arsastnt gaspetmek serbest olursa?: İşsizlik başka ülkeye itelenmesin Tiirkİş Genel Başkanı Şevkeı Yılmaz, DGB ile 1980 sonrası kesilen ilişkilerin yeniden başlatılması toplantısında, Federal Almanya'nın 5 yıldan beri sürdürdüî'ü "vize"nin kaldırılmasını istedi. tşSendika Servisi Türkîş ile Federal Alman Sendikaları Birliği (DGB) arasında 19S0 sonlarında kesilen ilişkiler yeniden başladı. Türkİş, DGB Sürekli Sendika Komisyonu, Federal Almanya'da çalışan Türk işçilerinin işsizlik, serbest dolaşım hakkı, çifte vatandaşlık statüsü, yeni Alman "Vergi İndirimi Yasası'ndan doğan sorunları ve kesin dönüş ile Almanya'nın uyguladığı vize konusunun da ele alınacağı yüklü bir gündemle dün lstanbul'da biraraya geldi. Türkİş 1. Bolge Temsilciliği'nde, Türkîş'ten bazı yönetim kurulu üyeleri ve uzmanlardan 6, DGB'den ise 4 kişilik heyetlerin katılımıyia gerçekleştirilen ortak toplantının açış konuşmasını Şevket Yılmaz yaptı. Türkİş DGB ilişkilerinin 30 yılı aşkın bir geçmişi bulunduğunu hatırlatan Yılmaz, toplantıda Almanya'da çalışan Türk işçilerinin biriken sorunlarının çözümü için nasıl bir ortak yol izlenmesi gerektiğinin saptanacağını ' bildirdi.' Türkİş'in "Geçiş dönemi olarak adlandınlan 12 Eylul 1980 sonrasında hür sendikacılık hareketinin kaybolmaması ve yaşatılması konusunda inançlı mucadeleler verdiğini ve başarılı olduğunu savunan Şevket Yılmaz, daha sonra Almanya'da çalışan Türk işçilerinin sorunlarına değindi. Serbest dolaşım hakkının bir "atıfet" değil, AETTürkiye anlaşmasından ve uluslararası hukuk kurallarından doğan e\ e) Öntasan, md. 654, Il'de yasal önalım hakkına ilişkin olarak şöyle denmektedir: "Davacı, hakkının korunması için tapu siciline serh verilmesini hâkimden isteyebilir." Öntasanda "Şerh verilen akdi önahm hakkı" başlığını taşıyan md. 655, Ill'e göre de: "Kanuni önalım hakkının kullanılmasına (...) ilişkin hükümler akdi önalımda da uygulanır." llkin şunu belirtelim ki, sözkşmeden doğan önalım hakkı tapu kütüğüne şerh edilmişse ya da yasal önahm hakkı söz konusu ise mülkiyeti geçirme istemi şerhin ya da yasanın etkisiyle taşmmazda sonradan hak kazanan üçüncü kişilere karşı da zaten ileri sürülebileceğinden, bu hakların aynca bir de Medeni Yasa, md. 920, bend 1 'e göre tapu kütüğüne şerhinin gereksiz ve yersiz olacağı açık bir gerçektir. Sözleşmeden doğan önalım hakkının tapu kütüğüne şerh edilmemiş olması durumuna gelince, Medeni Yasa, md. 92a, bend l'deki genel kural varken, sözleşmeden doğan önalım hakkı dolayısıyla bu kuralın yinelenmesi de gereksizdir. öte yandan ,'bütün bu durumlarda tapu kütüğüne şerh yolunun gösterilmesi, üstelik de yetersiz ve yanıltıcıdır. Gerçekten de Medeni Yasa, md. 920, bend I'e göre tapu kütüğüne şerh, tapu kütüğünü kilitlemez, yani şerhten sonra da malik, taşınmazı başkasına geçirebilir. Şu var ki, davacı davasını kazanırsa, şerhin etkisiyle kişisel hakkını taşınmazın geçirildiği üçüncü kişiye karşı da ileri sürebilir. lmdi, Alman Medeni Yargılama Yasası, §325'e göre davacının davalıya karşı alacağı kesin hüküm, davalının cüzi haleflerine karşı da etkili olduğu gibi, aynca §727'ye göre onlara karşı icra da edilebilir. Oysa, Türk Medeni Yargılama Yasası, md. 186'ya göre, davalı dava konusunu üçüncü kişiye geçirirse, davacı davahya karşı davasmı ancak tazminat davası olarak sürdürebilip, üçüncü kişiye (cüzi halefe) karşı eıkili olacak bir kesin hüküm elde etmek isterse, davasını üçüncü kişiye karşı yöneltmek yükünde kalır. İşte Türk Medeni Yargılama Yasası, md. 186'daki bu kural yüzünden, Medeni Yasa, md. 920, bend 1 uyannca tapu kütüğüne şerh, davacı için yeterli ve doyurucu bir çare olmamakta, davacı hakkına kavuşabilmek için aynca bir de cüzi haleflere karşı yönelteceği davayla mahkemelerde boyuna uğraşmak gibi bir yük altında kalmaktadiF. Bu sakıncayı önlemek için, Türk hukukunda uygulamada mahkemeler, Medeni Yargılama Yasası, md 101, bend 1 'e göre ihtiyati tedbir olarak dava konusu taşınmazın "ferağdan men'ine" karar vermektedirler. Bu gerçek karşısında, Öntasanda davacıya hakkını korumak için yetersiz bir yo! olan tapu kütüğüne şerh yolunun gösterilmesinin, halk deyimiyle kaş yapayım derken göz çıkarmaktan başka bir şey demek olmadığı apaçıktır. (Bkz. SUNGÜRBEY, Kişisel Hakların Tapu Kütüğüne Şerhi, İstanbul 1963, s. 80, 117; 1971 öntasarısı eleştirisi, s. 250 ve sonrası; Medeni Hukuk Sorunlan, Cilt IV, İstanbul 1980, s. 239/240'taki dipnotu.) rensel bir hak olduğunu vurguladı. Federal Almanya'nın tek taraflı olarak S yıldan bu yana uyguladığı vizenin kaldınlması konusunda DGB'den yardım isteyen Yılmaz, Almanya'da yeni kabul edilen, ancak henüz uygulamaya konulmayan "Vergiindirimi Yasası"nın çocukları Türkiye'de bulunan işçilerimizin vergi indiriminden yararlanmasını engellediğini belirterek, "Bu kanun yürürlüğe girmemelidir" dedi. Yılmaz, kesin dönüş yapan işçilerin malülen emeklilik haklanna kısıılama getiren protokolü Türk hükümetinin imzalanmasını da kınadı. DGB Yönetim Kurulu üyesi ve toplantıya katılan heyetin başkanı Siegfried Bleicher de açış konuşmasında ilişkilerin 5 yıl önce kesilmesinin "Türkİş ile DGB arasındaki sorunlardan" değil, "Türkiye'nin özel durumundan ve bazı politik gelişmelerden doğan yuklerdeB" kaynaklandığını söyledi. İlişkilerin kesik olduğu süre içinde birikmiş birçok sonın bulunduğunu anlatan Bleicher, serbest dolaşım hakkının önemli bir sorun olduğuna dikkat çekerek, "Bizim sıkıntımız kendi hükiimetimizin gerekli hassasiyeti gösterip Türk hükümeti ile konuyu derinlemesine goriişmeraiş olmasıdır. Sorunun kesin çözüm yolu bir ülkedeki işsizliğin bir başka ülkeye itelenmemesidir" dedi. TürkIş, Izmir'de eyleme hazır İZMİR, (Cumhuriyet Ege Bü le edilmekte, sendikal haklar kırosu) Türkİş Başkanlar Ku sıtlanmaya' çalışılmaktadır. Devrulu'nun eylem kararı almasın let kesimindeki munhal kadroladan sonra, İzmir'de işçilerin ey ra işçiler alınmayarak işsizliğin lem için hazır oldukları belirtil gittikçe artması. hür demokratik di. Günümüz koşullannda eyle sendika işlevlerinin bugünkü uymin kaçınümaz olduğunu belir gulamalarla onlan tatmin etmeten Türkİş 3. Bölge Temsilcisi yecek şekilde zorlanması. üyeleOrhan Sorguç. Türkiye'de tartış rimizi Türkİş'in bu karannı samalı demokrasinin söz konusu bırsızhkla bekler hale getirmişolduğunu, demokrasinin bu tar tir." Türkİş Yönetim Kurulu'nun tışmalardan kurtarılması gerekeylem için İzmir'i seçmesi durutiğini söyledi. munda, İzmir'de işçilerin buna Türkİş Başkanlar Kurulu ve hazır olduğunu anlatan Türkİş Yönetim Kurulu'nun yaptığı top 3. Bölge Başkanı Orhan Sorguc, lantılarda eylem yapılması karar Türkiye'de demokrasinin tartışlarının ardından bir heyet oluş malı olduğunu belirterek sözleturulduğunu belirten Türkİş 3. rini şöyle sürdürdü: Bölge Başkanı Orhan Sorguç, bu "Kanunlarda ve me\zuatta geheyetin alacağı karar yönünde rekli değişikler mutlaka yapdmaher türlü eylem karanna uyacak lı. demokrasi münakaşalardan larını söyledi. Günün koşulları çıkanlmalıdır, demokrasi bu münın eylemi kaçınılmaz kıldığını nakaşalardan kurtarılmalıdır. anlatan Sorguç, işçilerin ahnacak Türk İş demokratik rejimden eylem karannı sabırsızhkla bek yanadır ve savunduğu demokralediğini söyleyerek şöyle konuştu: tik rejimin, kendisini koruyucu "Çalışanlar gittikçe fakirleş tedbirlerini bir an önce alınmamiştir, aldığı ücretle geçineme sını ve münakaşadan bu suretle mektedir. Sözleşmelere müdaha çıkanlmasını istemektedir." Medeni Yasası'na 1965 yılında eklenen ve ülkemizde de 1274 hicri tarihli Arazi Kanunnamesi'nde yer alan ve arazi üstündeki yapının sahibine, arazinin satışı ya da devrinde önalım hakkı tamyan kural, hazırlanan yeni tasarıda unutularak atlanmış ve böylece adaletsiz uygulamalara açık kapı bırakılmışiır. Vnutulan bir madde: İsviçre 0 isviçre Medeni Yasası'nda yapı (inşaat, üst) hakkına ilişkin olarak 1965 yılında yapılan değişiklikler, Öntasarı, md. 744 ve sonrasına geçirilmişken, gene İsviçre Medeni Yasası'nda bu hakka ilişkin olarak yapılan çok önemli bir değişiklik, yasanın başka bir yerinde yapılmış olması yüzünden gözden kaçırıhp atlanmış, Öntasan gerekçesinde de İsviçre Medeni Yasası'ndaki bu değişikliğin sözü bile edilmemiştir. İsviçre Medeni Yasası'nda yasal önalım hakkına ilişkin md. 682'ye 1965 yılında 2. fıkra olarak şu kural eklenmiştir: "Bagımsız ve sürekli bir yapı (üst) hakkıyla yüklü bir taşınmazın malikinin bu lıakta \e yapı hakkı sahibinin de, hakkını kullanmakla taşınmaza başvurduğu ölçüde, yüklü taşmmazda, her ka2anana karşı önalım hakkı vardır." Öntasarıda atlanmış olan bu kuralın ne büyuk bir gereksinmeyi karşıladığını anlamak için, 1274 hicri tarihli Arâzî Kanunnâmesi'nin 44. maddesinde de, başkasmın tasarrufunda bulunan arâzîi emîriyye üzerindeki ağaçların ve yapılann malikine, arazinin başkasına "gerek meccânen ve gerek bedel mukabilinde ferâğı" durumunda "richan hakkı" denilen bir önalım hakkı tanınmış olduğunu düşünmek yeterlidir. (Bkz. 1971 Öntasarısı eleştirimiz, s. 263, 336.) Üniversite sınavlarını kazanacaksınız Ye'kın tecruteh usman fl . 'tîuık Fen Lısesı oğreuın uyelen iı.ı ;;. . m î. ı.:ı; lar.an ÜNİVERSİTEYE GİRİŞ DERGİSİ ı SAYISI '.BUCUMAOKfYOR i4diılı bir pplec«k ıçın ': Ctım.ı i.ıyınızden lr ıvı ..n^lmjyın. SÜRECEK