Katalog

CUMHURİYET/8 HABERLER 27 ARAL1K 1985 Yeni ithalat ihracat rejimi belli oldu ithalat daha kolay, daha serbest ANKARA (Cumhuriyel Bürosu) Dış ticarette "komuCa" dönemi kapandı. Her yılbaşında belirlenen ve yıl içinde birçok kez değiştirilen ithalat ve ihracat yönetmelikleri uygulamasından vazgeçilerek sadece 1986'yı değil, daha ilerki yılları da kapsayacak birdış ticaret rejimi yayımlandi. İthalatta çok büyük ölçüde serbesti getiren, ihracattaki vergi iadelerini düşüren yeni yönetmelikleri yorumlayan bir üst düzey yetkili, "Artık Türkiye'nin dış ticaret rejimi yerine oturdu" dedi. Ekrem Pakdemirli de "Rejimde devamblık ilkesi esas alındı. Bu çok önemli bir adımdır" şeklinde konuştu. Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yer alan ithalat ve ihracat kararlatırun başında "1986 yılı" ibaresine rastlanmadı. Bir yelkili, bu değişikliği, "Gtlecek yıl ithalat ve ihracat kararlan yayımlamnayabilir" biçiminde açıkiadı. Böylece Başbakan Turgut Özal iktidannın işbaşında bulunduğu ikinci yıhn sonunda dış ticaret rejiminde arzuladığı düzenlemeleri tamamladi|ı anlaşıldı. İTHALAT REJİMİ hhalat rejiminin yiirürlük tarihi, "spekülasyonlara izin vermemek" amacı ile 1 ocak .verine 26 Aralık 1985 olarak belırlendi. Yeni rejimde "yasak mallar" listesi yayımlanmadı. Silah, mühimmat, uyuşturucu maddeler ile özel yasalarla yasakianan mallar dışında kalan "izne tabi" ve "ithali serbesl" biçiminde mallar iki listeye ayrıldı. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı izniyle ithal edilebilen mal sayısı 625'ten 245'e indirildi, böylece 380 malın daha serbestçe ithalıne izin verildi ancak bu mailann ithal maliyetleri fon ve vergiler yoluyla yeniden ayarlandı. 1985 başında yayımlanan rejimde .üzde 15 düzeyinde belirlenen, ancak yıl içinde kademeii olarak yüzde 3.75'e indirilen ithalat teminat oranı yüzde 3 olarak yeniden aüzenlendi. Sanayicilerin kendi gereksinimleri için gerekli ithalattan alınan teminat oranı da yiizde 1 olarak saptandı. İthalat müsaadelerinde süre uzatılması, aylık bir milyon lirahk fon yatınlması koşuluna bağlandı. Izmir Fuarı'nda ithal mal satışı zorlaşurıldı. Listelerin yeniden diizenlenmesi, getirilen yeni fon ve vergiler ile birtakım sektörler rekabete açıldı. Bir böiümün koruma duvan yükseltildi. Kimi sektörlerin ithalat koşullarında ise değişikliğe gidilmedi. Bazı örnek sektörler şöyle: Gıda maddeieri ve içkiler: Peymr, patates ve soğanda değişiklik olmadı. Kilosuna 60 cent fon ve yüzde 40 vergi ödeyen herkes muz ithal edebilecek, izne tabi (isteden serbest ithalat listesine kaydırılan taze elma, armut ve ayva için fon kilo başına 20 cent, Gümrük Vergisi de yüzde 10 olarak saptandı. Serbest listeye konulan havyarın fonu kiloda 50 dolar, Gümrük Vergisi de yüzde 40 düzeyinde belirlendi. Toplu Konut Fonu'na kiloda 2 dolar fon ödenerek ve yüzde 40 Gümrük Vergisi kesilerek çikolata ithal edilebilecek. Mısır gevreğının fonu kiloda 1 dolar. Gümrük Vergisi yüzde 40 düzeyinde olacak. Tekel, Utresine 2 dolar fon ve yüzde 40 Gümrük Vergisi ödeyerek taze üzüm şarabi, vermut, elma, armut ve bal sarabı ithal edebilecek. Tekel ithalatı yabancı sigara ve viskinin maliyetlerinde değişiklik olmadı. Güzelük malzemeleri: Hanımlann ithal malı parfüm, ruj, far ve pudralannda fon ve vergilerle oynanmadı. Daha önce müsteşarlık izniyle ithal edilebilen sabunlar fonlu listeye aktarıldı. Tıbbi ve dezenfektan sabunlar ile tuvalet sabunları için kiloda 1.5 dolar fon, yüzde 20 vergi kondu. Lastilder: Gecen yıl mayıs ayinda fonları düşürülen lastiklerin ithal maliyeıleri ile genelinde oynanmadı. Sadece tekstil ve metal kuşaklı radyal oto dış lastiklerinin fonu 4 dolara, radyal kamyon ve otobüs dış lastiklerinin 8 dolara, traktör ön dış lastiklerinin 1.5 dolara çıkanldı. Deriler: Her türlü hazırlanmış derilerin ithalinde alınan fonlar C1F bedelinin yüzde 10'u düzeyinde aynen korundu. Kâğıt sanayii: Kâğıt sanayiı ürünlerinin bir bölümü izne tabi. Listeden fonlu listeye aktarılarak bu sektör rekabete açıldı. Gazete kâğıdının fonu 40 dolar olarak saptandı. Sigara kâğıdrndan alınan Gümrük Vergisi yüzde 25 olarak belirlendi. Serbest listeye aktanlan resim kâğıdı için tonda 125 dolar fon ve yüzde 15 vergi kondu. Tekstil Ürüaleri: İthali serbest bırakılan mayolar için fon 10 dolar olarak belirlendi. Pamuk gömlekler 5 dolar fon, ipek gömlekler 20 dolar fon ödenerek yurda serbestçe girecek. Bu iki ürünün Gümrük Vergisi yüzde 40 düzeyinde saptandı. Sıhhi tesisat: Vı! içinde sürekli zamma gitmeleri gerekçe gösterilerek koruma duvan bir ölçüde indirilen sıhhi tesisat malzemelerinin fonları ile oynanmadı. Yer karolan metrekaresine 50 cent ödenerek ithal edilecek. Beyaz eşya: fthal malı buzdolabı. şofben, çamaşır kurutma makinesi gibi dayanıkh tüketim mallarının fonlarında yıl içinde değişikliğe gidilmişti. Yeni rejimde fonlarla oynanmadı. tş makinelcri: Yıl içinde belirlenen fonlar değişmedi. Hesap makineleri 8 haneye kadar olanlar için 3 dolar, 10 haneye kadar olanlar için 10 dolar, 14 haneye kadar olanlarda 30 dolar, 15 ve üzerinde haneye sahip olanlarda 70 dolar fon ödenecek. Kaydedici kasaların 100 dolarlık fonu değişmedi. Ev aletleri: Elektrik ütüleri, süpürgeleri ve tıraş makinelerının tonlan değişmedi. Televizyonlar: Fonları değişmedi. Otomotiv sanayii: Binek otomobillerinde koruma duvan yükseltildi. 1700 cc motor hacmine kadar olanların fon miktan, Gümrük Vergi resim ve harçlarının yüzde 50'sinden yüzde 6O'ı düzeyine çıkanldı. 1700 cc'nin üstündeki otomobillerde fon oranı yine gümrük resim ve harç miktarının yüzde 100'ünden yüzde 120'sine yükseltildi. Spor veya lüks otolarda fon miktan, gümrük resim ve harç miktarının yüzde 20'si orarunda zamlandı. Otobüs ve kamyonlann fonlarında değişikliğe gidilmedi. Diğerleri: Video teyplerin fon miktarı 400 dolar olarak belirlendi. Oyuncak bebek ithalinde alınan fon miktan CIF değerinin yüzde 15'i oranında yükseltildi. BAKIM ONARIM GARANTtSİ Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, elektronik cihaz ve otomotiv sanayii ürünleri ithalinde bakım onarım ve yedek parça garantisi koşulu arayacak. Bu tür urünlerin ithalat başvurularına bakım ve onarırr hizmetlerinin bölgeler itibariyle garanti edilmiş olduğuna, yeterli teknik eteman ve yedek stokunun bulunduğuna ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı belgesineekJenecek. Müsteşarlık, bu tür garantiyi tanımayanlara ithalat izni vermeyebilecek. Garanti kapsamına alınan mallar şunlar: Elektronik hesap makinHeri, muhasebe makineleri, kaydedici kasalar, otomatik bilgi rşlem makineleri, teieks irlem cihazlan, lelefonlar, radyo ve tdevizyoniar, tanm traktorlcri, kara nakil vasıtalan, fotokopi makineleri, teyp ve videolar. İHRACAT REJİMİ İhracat rejiminde 1985 yılına göre gidilen en onemli değişiklik, vergi iadelerindeki düşüşün sürdurülmesi yolnnıinki karar olarak gösterildi. Ihracatın daha az destekle yürütülmesi ilkesine bağlanan bu karar uyarınca, ihracatçılar gelecek yıl sonuna kadar kademeli olarak 0.75 ila 2 puan arasında daha az vergi iadesi alacaklar. Resmi Gazete'de yayımlanan karar uyannca 10 adet vergi iadesi listesi ile bunlara uygulanan oranlar aynen korundu. thracatçıya 28 Şubat 1986"ya kadar bu vergi iadelerinin yüzde 55'i oranında ödeme yapılacak. Bu tarihten itibaren kademeli olarak düşürülecek ödeme oranları, 1 martta yüzde 52"ye, 1 mayısta yüzde 49'a, 1 temmuzda yüzde 47'ye, 1 eylülde yüzde 45'e, 1 kasımda yüzde 42'ye ve 1 Ocak 1987'de de yüzde 40'a inecek. I Şubat 1986 tarihinden itibaren yüzde 57 oranında ödenmeye başlanacak olan munzam vergi iadelerinde de ödeme oranlan kademeli olarak düşürülecek. Ödeme oranlan, 1 nisanda yüzde 53'e, 1 haziranda yüzde 50'ye, 1 ağustosta yüzde 47'ye, 1 ekimde yüzde 44'e, 1 aralıkta yüzde 40'a inecek. Bu kararın yürürlük tarihinden önce açılmış gayri kabili rücu akreditifleri eski vergi iade oranları üzerinden ödeme yapılacak. 1 Ocak 1986 tarihinde yürürlüğe girecek yeni ihracau teşvik karan iie daha önce. Doğu Bloku ülkelerinden yapılacak ithalat ve ihracatta dış ticaret sermaye şirketlerine verilen yetki, diğer ihracatçı şirketlerin de kullanımına verildi. Buna göre, ihracatçılar ihracatı teşvik belgesi kapsamında öngörülen döviz ile gerçekleştirecekleri ithalatı, dış ticareti devletleştirilmiş bulunan Doğu Bloku ülkelerinden de yapabilecekler. Ayrıca, belge taahhüdü ihracatlannı bu ülkelere yöneltebilecekler. İhracatı teşvik karanyla belirlenen kurallar içinde Doğu Bloku ülkelerinden yapılacak ithalat, Gümrük Vergisi ve ithalde alınan diğer vergi ve fonlardan muaf tutulmaya devam edilecek. Karar uyannca, imalatçı ihracatçılar, ihracatlannı bizzat yapabilecekleri gibi, başka bir ihracatçı aracılığı ile de gerçekleştirebilecekler. Daha önce de yürürlükte bulunan bu uygulamaya ek olarak ihraç malını imal veya tedarik eden firma ile ihracatçı firma arasında yazılı bir sözleşme yapılması ve bu sözleşmenin tüm hukuki sorumlulukları içermesi istenecek. DIŞ TtCARET SERMAYE ŞİRKETLERİ Kararda dış ticaret sermaye şirketlerinin tanımı yapıldı. Daha önce olduğu gibi, ödenmiş sermayelerinin en az 500 milyon lira geçen bir yıllık dönemdeki ihracatlan toplamının da 30 milyon dolar olması koşulu korundu. Her yıl yapılacak ihracatın bir önceki yılın ihracatından yüzde 10 orarunda fazla olması koşulu ise yeni kararla kaldınldı. Dış ticaret sermaye şirketleri, imalat faaliyetlerinde bulunamayacaklar. Ancak ihraç faaliyetlerinde bulunduklan mallann ihracatını gerçekleştirebilmek amacıyla ambalaj. paketleme, doldurma, tasnif, depolama, muhafaza ve nakliye ile ilgili konularda yatırım teşvik belgesi almak kaydıyla yatırım yapabilecekler. PAKDEMİRLİ: ÇOK ÖNEMLİ ADIM Resmi Gazete'de dün yayımlanarak yürürlüğe giren yeni ithalat ve ihracat rejimi üzerinde bir değerlendirme yapan Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirli, "Rejimde devamlılık ilkesi esas alındı. Bu çok önemli bir adımdır. Artık tck tek yıllara ilişkin dış ticaret rejimlerinden söz edilmeyecek. Yeni ithalat rejimiyle miisaadeye tabi mallann sayısıru 244e indirdik. Böylece toplaro ithalatın yiizde 95lik kısmı libere edilmiş oldu" dedi. Pakdemirli. bundan böyle dış ticaret rejiminde sadece küçük çaplı değişikliklere gidileceğini belirtti ve yalnızca otomotiv ve plastik sanayiinde koruma oranının yüksek tutulduğunu söyledi. Türkiye Kimya, Petrol, Lastik ve Plastik Sanayii Işverenleri Sendikası'nca (KtPL.AS) dün Istanbul'da düzenienen toplantıda konuşan Pakdemirli, yeni dış ticaret rejimini savunarak şu görüşü ifade etti: "Bazı kesimler dış ticaret rejiminden memnun olmayabilir, ama yeni rejimden Türk ekonomisi kazançlı çikacaklır. Uzun vadede sanayiciler de bu rejimin varannı göreceklerdir. Daha rasyonel çalışarak ve dış rekabcte karşı kendini giiçlü hale getirerek yerli sanayi saglam bir yapıya kavuşacaktır." Pakdemirli, ihracat rejiminde esaslı bir değişikliğe gidilmediğini, yıllık olmaktan çıkarılarak, devamlı bir niteh'ğe kavuşturulduğunu ifade ederek şöyle dedi: "Esas vergi iade listelerine dokunmadık. Hesaplama yöntemini yeniden düzenledik. İhracatta vergi iadesinde esas alınan yiizde SS'lik oran, 1986 sonuna kad ı r yüzde 40'a çekilecek. Munzam >ergi odemeleri de 1986 sonuna kadar aşamalı olarak yüzde 57'den yüzde 40'a indirilecek. Şubat ayından başlayarak vergi iadeleri bu oranlar içinde yeni hesaplama yöntemiyle aşagı çekilecek. Bir ay vergi iadesi, bir ay munzam iade miktan düşürülecek.' Ihracat rejiminde getirilen yeni değişiklikleri de Pakdemirli şöyle sıraladı: "Bir kere formaliteleri azalttık. Serbest ihracal kapsamını genişletirken lisanslı ihracatın kapsamı daraltıldı. Aksi sabit olmadıkça ihracatçı nın beyanına güven esas getirildi." GÜMRLKLER İthalat rejiminde yapılan değisiklikler nedeni ile tstanbul'daki gümrüklerden yapılan ithalat geçici olarak durduruldu. tstanbul Gümrük Müdürlüğu yetkilileri, kararnamenin yayımlandığı Resmi Gazete'nin ellerine geçmediğini belirterek bu karan aldıklarını söylediler. Resmi Gazete'nin uçakla Ankara'dan geleceğini belirten yetkililer, "İhracat normal olarak yapriıyor. Ancak yeni karamame hakkında henüz bir bilgimiz yok. Bir kanşıklıga neden olmamak için, Resmi Gazete gelene kadar ülkeye ithal mal girişini durdurduk. Resmi Gazete elimize geçer geçmez okuyarak bilgi sahibi olacağız ve ithaiata kararname doğnıltusunda izin verecegiz" dediler. FONA TABİ MALLAR Yeni ithalat rejimi ile Fona tabi mal sayısı 129 maddenin ilavesi ile 379'a çıkanldı. Hazine ve Dış Ticareı Müsteşarlığı'ndan yapılan açıklamada Fon miktarlanmn belirlenmesinde bazı sektörlerin korunmasmın yanı sıra, kaçakçılığın azaltılması, yabana turistlerin tüketim gereksinimlerinin karşılanması ve Konut Fonu'na gelir sağlanmasırun amaçlandığı belirtildi. Rejim çerçevesinde bazı tekstil ürünleri, demirceük ürünleri, elektrikli bulaşık yıkama makinesi, çamaşır makineleri, her çeşit video teyp, fırınlar, pamuk, ayçiçeği, keten, kolza ve soya küspesi ithalinde Fon kesintileri düşürülürken, domates salçası, radyal kamyon ve otobüs dış lastiği, bisiklet, sürat motorları, v'ocuk arabalar ı. rüzgâr sorfleri ithalinde alınmakta olan Fon miktan artırıldı. Buna göre, karde edilmemiş ve ıaranmamış pamuk ithalindeki Fon kesintisi ton başına 10 dolardan bir dolara, sentetik ve suni liflerden alınmakta olan Fon 75 dolardan 50 dolara, merinos topsu ithalinde alınan Fon 300 dolardan 200 dolara, küspelerden alınan Fon 10 dolardan bir dolara indirildi. Ham ayçiçek, rafıne ayçiçek ve palm yağının Fon kesintisi 60 dolardan ton başına 70 dolara, ayıklanmış pirinç ithalindeki kesinti 4 dolardan 50 dolara çıkanldı. Et ithalinde ton başına 50 dolar olarak uygulanan kesinti de 150 dolara yükseltildi. Bu arada pamuklu tişört ithali için Fon'a adet başına bir dolar, ipekli tişört ithalinde de adet başına 10 dolar ödenmesi kararlaştırıldı. w ^ ^ Tepki... MÜŞERREF HEKİMOĞLU ANKARA...ANKA Dövizde banhalara sıkı denetim ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) 1986 yılına girerken, bankalardaki döviz hesaplanna ilişkin çok önemli düzenlemelere ve dövizde sıkı denetime gidilerek, Merkez Bankası'na, banka sisteminin döviz kaynaklarının yüzde 20'sini devralma yetkisi verildi. Ticari bankaların, ihracat ve döviz gelirlerinin yüzde 20'sinin Merkez Bankası'na devri ve döviz tevdiat mevduat hesaplannın yüzde 20'si karşıhğında Merkez Bankası'na munzam karşılık yatırma yükümlülüklerine ilişkin Merkez Bankası genelgesi Resmi Gazete'de yayımlandı. Karar 2 Ocak 1986'dan itibaren yürürlüğe girecek. Merkez Bankası'run Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yer alan genelgesi ile bankalar kesin alışını yaptıkları döviz ve efektiflerin yüzde 20'sini aylık olarak Merkez Bankası'da devredecekler. Benzer biçimde bankalarda toplanan döviz tevdiat hesaplannın yine yüzde 20'si karşılık olarak ve döviz cinsinden Merkez Bankası'na yatınlacak. Merkez Bankası, döviz tevdiat karşıhklarına tanıyacağı faizi oranlannı her ayın ilk iş gününde belirleyecek. Döviz tevdiat hesaplannın yasal karşılıklannı zamanında yatırmayan bankalara >Tizde 3 ceza faizi uygulanacak. Merkez Bankası genelgesinin en önemli maddelerinden biri de, "Bankalann devir yiikümlülüklerini yerine getirdikten sonra muhabir hesaplannda ve kasalannda kalan döviz ve efektif tutarlannın döviz pozisyonlannı olustnnıcajı" maddesi t ^ j : f > ^ ; n • iŞ^iP Bankalann karşılığında munzam karşılık tesis etmek zorunda oldukları döviz mevduat hesaplan, eylül başı itibariyle 1 milyar 600 rnilyon dolara ulaştı. Yıl sonuna kadar kaydedilen artışın da dikkate alınması sonucu Merkez Bankası'nın 300400 milyon dolarlık döviz tutarını 6 ay içinde munzam karşılık olarak yatırılmasını istediği anlaşılıyor. Merkez Bankası'ndaki mevduat hesaplan nedeniyle bankalann munzam karşılık tesis ederken sıkışmayacaklan, ancak faiz gelirlerinin düşeceği bekleniyor. Yetkililer, Merkez Bankası'nın döviz yönetimi ile ilgili karannın, 1986'da 3.5 milyar doları aşağı tahmin edilen dış borç ödemelerinde bir aksama olmamasını amaçladığına işaret ettiler.. , ^ .. ,* •„ ANKA'nın yorumu Liberasyon ve Devlet ANKAR\. (ANKA) Dövizın başlıca kullanım alanını oluşturan ithalat, 1986 yı'.ında hem daha kolay yapılabilecek hem de daha ucuz. tthalat yeni rejimJe beklendiği gibi bir adım daha liberalleşıirildi. lMF'nın yıllardır üzerinde durduğu teminat oranlan da düşürüldü. Dövizin kazamldığı ihraca; teş\ikleri ise azaltılıyor. Vergi iadesi oranlan, hem genelge hem de ayncalıklı dış ticaret sermaye şirketleri için yeniden düşüyor. İthalat ve ihracat rejimlerinin bu tercihleri, izlenen ekonomi politikaları ile çelişiyor gibi görünebilir. Ancak gerçekte uyumludur. Çünku Özal hükümetinin dış ticarette guvendiği esac île;. kur politikasıdır. "Gerçekvi" denilen ve Türk Lirasfnın en az enflasyon oranı paralelinde günlük devaiüe edilmesine dayanan kur politikasıyla, geTektiğinde fonlarla da desteklenen ithalatın pahalılaşarak caydıncı olacağı, ihracatın ise ucuzlayarak cazipleşeceği beklenwor. Ozal hükümeti, 1984 ve 1985 yıbnda bu beklemiyi bütünüyle gerçekleştiremedi. Çünkü Türk Urası'nın sürekli devalüasyonunun da köriiklediği enflasyon, yurt içinde fiyatlar genel düzeyini durmaksızın yukanya çekti. Ne ithalat göreli olarak pahalılaştı, ne de ihracat ucuzladı. Ancak 1986 yılında da aynı politika sürecek. Piyasa güçlerine güven sürecek... Buna karşın, döviz yönetiminde piyasa güçlerinin yerini açık bir biçimde kamu otoritesi alıyor. Merkez Bankası'nın dünkü Resmi Gazete'de yayımlanan genelgesi, yalnızca dış borç öderoelerinin artışı karşısında dövize sıkışacağını hesap eden Merkez Bankası'nın ticari bankalann döviz gelirlerinin bir bölümüne el koymasından ibaret değildir. Döviz yönetiminde piyasa güçlerinin gerekli dengeyi oluşturamadığı, bu genelgeyle itiraf edilmiş olmaktadır. Şimdi dengeyi Merkez Bankası'nın kurması öngörülmektedir. Bankalann ihracat ve "görünmeyen" denilen diğer döviz gelirlerinin yüzde 20'sini Merkez Bankası'na devir zorunda bırakılmaları yanı sıra bankalardaki döviz tevdiat hesaplan için Merkez Bankası'nda aynı oranda munzam karşılık tesisi yükümlülüğü, kendi başına, dış borç ödemeleri için önlem sayılabilir. Ancak Merkez Bankası operasyonunun asü önemli yanı, eylül 1985 itibanyla 1 milyar 606 milyon dolara ulaşmış olan döviz pozisyonu içinde yer almayacak olmasıdır. Bunun anlamı, bankalann şimdilik 1.6 milyar doların üzerindeki bir döviz kaynağını elinde döviz olarak tutup kullanamayacağı, ancak karşılığında Merkez Bankası'na 320 milyon dolar dolayında munzam karşılığı döviz olarak ve düşük faizle yatıracağıdır. Hükümet, belki doğrudari Merkez Bankası'na devrini istediği kaynaklar yanında, döviz tevdiat hesaplanna gelen dövizlerin de Türk Lirası'na dönüştürülerek kendisine gelmesini öngörmektedir. Ancak urıutmamak gerekir ki, bu koşullarda bankalar döviz tevdiat hesaplanndan kaçınacaklardır. Hemen Türk Lirası'na dönüştürmek zorunda kalıp karşılığında yüzde 20 oranında döviz cinsinden munzam karşığı tutulacak bir kaynağın kullanjmı, bankalar için bir intihar olur. Hükümet düne değin övündüğü döviz tevdiat hesaplanndaki hızlı büyümeden de rahatsız mı olmuştur? Bankalann kısa vadeli yükümlülüklerinde meydana gelen büyüme, gerçekte böyle bir endişeyi haklı kılabilir. Bankalann halen yükümlülüklerinin ancak üçte ikisinin karşılığına sahip olabilmeleri, Türkiye'nin kredi değerliliğini zayıflatabilir. Unutmamak gerekir ki, yeni döviz devri zorunluluğu, döviz varlıklarının yükümlülükleri karşılama oramnı daha da aşağıya çekecektir. Ancak bu düzenleme döviz piyasasında ciddi olumsuziukları da beraberinde getireceğe benzemektedir. Yeni bir döviz bunalımı endişesinin spekülatif amaçla da olsa yayılması kaçınılmazdır. Nitekim, daha dün bankalararası işlemlerde ABD Dolan 12 lira, Alman Markı ise 5 lira fark yapmıştır. Tahtakale'de de döviz fiyatları sıçramaya adaydır. Hükümet, bu konuda yumuşak bir geçiş sağlayabilecek midir? Bankacılık çevreleri endişeli görünmektedir. Bir seçenek, Türk Lirası için faiz oranlannın yükseltilmesi olabilir. Ancak ister döviz fiyatlarında hızlı bir yükselme göze alınsm, ister bunu kısmen de olsa önleyebılmek için faiz oranlan yükselülsin, öyle görünmektedir ki, Özal hükümeti, döviz yönetiminde inandığı ekonomi politikalarından ciddi bir biçimde sapmıştır. Bunun yanı sıra, enflasyonu kontrol hedefirü de bir kez daha ertelemek zorunda kalmıştır Harçlar: Taşıt alımında vergi zammı: Yüzde 100 artış Şahin ve Renauit'nun alım vergisi 120 bin, Doğan'mki 200 bin oldu. ANKARA (OnnBoriw< Bnresa) Bakanlar Kurulu, bazı harçlar ile Damga Vrrgisi'run miktar ve oranlannı yeniden bdırfedi. Tasıt Aiun Verpâ debir misli arttınldı. Fauııalara pu! koyma zorunluluğu kaJkarken. vergi bcyannamelerine konulacak pul değeri 3,3 kat ytlkseltildı. Eğlenct Verajsi'nin oranı yerli fümlerck yuzde 2Û'den 10a, yabana filmi«rd« yuzde SCdcn 30"a düşürüldü. Vergi yasaiannda Bakanlar Kurulu'na düzenleme yetkisi verüen konulan iocren Bakanlar Kurulu kararlan Resmi Gazete'de yayunlandı. Buna göre, yasa ile Bakanlar Kurulu'na 10 kata kadar anttrma yetkisi tanınan harç miktarları 3 ile 5~kat arasında arttınldı. Aynca, Damga Vtrgisi de 3 ite 3,3 katlik artışa konu oldu. Bakanlar Kurulu karan uyannca faturajara pul koyma, zorunluluğu yılbaşuıdan itibaren kalkarken. vergi beyannamelerine konulan pullann değeri 3,3 kat artarak Gelir Vergisi beyannamelennde 250 liraya. Kurumlar Vergisi beyannamelerinde 500 liraya, muhtasar beyannamelerde 150 liraya ve diğerler.nde 50 liraya yükseltildi. Götürii usulde vergilendirmeye tabi olmanın genel ve özel şartlannı bdirleyen parasal limitierde 3 ve 4 katlik artış yapan Bakanlar Kurulu, belediye gelirleri içinde yer alan Eglence Vergisi'nin oranım, yerli filmlerde yüzde 20*den yüzde 10'a, yabancı filmlerde ise yüzde 50*den yüzde 30'a indirdi. Stopaj oranlannı gelir türlerine göre saptayan Bakanlar Kurulu, yabancı şirketlerin menkul sermaye iratlan üzerinden ödeyecekleri sıopaj oranı için bir farkhlastsrmaya gitmedi. Bakanjar Kurulu'nun ilgili karan uyannca, sırdaş hesaptan da mevduat faizinden alınan yüzde 10 oranmda stopaj kesüeeek. Aynca, Hazine bonosu faizieri yüzde 3, bamiline yazsh tahvi! faizîeri yüzde 10 oranında vergilendirilecek. Yabana ortaklara dağıtılan kâr paylarından vergs aiınmamasını hukrrre bagiayan Bakanlar Kurulu, faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payiarmm stopaj oramnı yüzde 10 oiarak belirledi. Peşin vergi oranîan ise KDV ve Banka Sigorta MuameJeleri Vergisi' nde ilk 3 ay için yüzde 20, daha sonra üçer ayiık dönemler için yüzde 30, 40 ve 50 oiarak belirlenirken, KDV'ye özel matrah sekilleri iie tabi maüarla teroel gıda maddelerinirı alış vesatış fiyatı arasındakt fark sırasıyla yüzde 2, 3,4 ve 5 olarak açıklandj, Diğer tesiimlerde ise teslim karşılıgı alınan bedelin 1986 yıtının ilk üç ayında yüzde yanmı, daha sonraki üç aylarda ise yüzde 1, 1,5 ve 2'si peşin vergi olarak ödenecek. HARÇLAR Bakanlar Kurulu'nun Resmi Gazete'de yayımlanan kararlarından biri de, Taşıt Alım Vergisi'niB bir kat artürılmasına ilişkin. Halen yerti araçlarda 60100 bin lira olan Tasıt Alım Vergisi 120200 bin liraya çıkanldı. Yeni araçlann alım saumındiaki vergi m'fktan, taşttın ağırhgına göre, 480 birj liraya yukseiiyor. En dusük Otomobü Alım Vergisi ise 30 bin lira oiarak beiırlendi. Yeni düzeniemeye göre, agırîıjj 1.801 kilonun üzerindeki lüks arabalardan yerti olması durumunda 960 bin lira Alım Vergisi alınacak. Yeni karnyoneı, kamyon ve çekicilerin satış Alım Vergisi de agırhğına göre 220 bin iira ile 460 bin tira arasında belirlendi. 25 kişiye kadar taşıma kapasitesj btiiunan mınibüs, otobüs ve benzerlen için taşıt Alım Vergisi 130 bin Hradan 260 bin liraya çıkanldı. 2635 kişitik taşıma kapasitesi bulunan oıobüs ve benzerierinden 360 bin lira Taşıt Alım Vergisi tahsil edilecek. Daha öoce bu miktar 180 bin lira idi. 36 kişiden fazla taşıma kapasitesi olan otobüslcrde Alım Vergisi 230 bin liradan 460 bin liraya çıkanidı. SAVUNMA FONts Bakanlar Kurulu aynca Savunma Sanayi Destekleme Fonu'na Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelîeflerinin vergiden ayn olarak yüzde 3 oranında ödeme yapmasım karara bağiadı. YERLİ OTOMOBİLLERDE TAŞIT ALIM VERGİSİ (Parantez içindeki rakamlar. eski vergi oranlarıdır.) Şahin,(Murat), Renault, Anadol (950 kilogram) 1 yas 120.000, (60.000), 23 yaş 80.000,(40.000), 45 yas 60.000 (30.000), 68 yas 40.000 (20.000). Dogan(Murat) (9511200 kilogram) 1 yas 200.000<100.000), 23 yas 140.000 (70.000), 45 yaş 100.000 (50.000). Renauh9, I yas 240.000, (120.000), 23 160.000 (80.000). Mercedes'in 1201 kilo ile 1600 kilo arasindaki modellerinin yıllık 140 biu lira olan mgileri 2SÖ bin lira oluyor. Ancak yurt dısından ithal edilen arabaiarm vergileri, bir kat daha fazla ödendiğinde Mercedes sahipleri, 560 bin lira ödeyecekler. Bu vergüer, arabalar yaslandıkça azâiıyor. Taşıt sahipleri, yılbaşından itibaren motorlu tasıt vergilerini de bir nıidi ödeyecekkr. öme&a, yeni btr yerti otomobtl aian (950 kilo) 19S5'te 8 bin lira vergi öderken, bu miktar önumüzdeki yı' 16 bin lira olacak. Buğday, pamuk ve ayçiçeği taban fiyatları şimdiden açıklandı Çiftçinin kaderi çizildi: Urüne 10 ayda yüzde 11.417.7 zaııı ANKARA, (Cumburiyel Bürosu) Desteklemeye tabi tanm ürünlerirle ödenecek alım fiyatları ilk kez bir yıl öncesinden açıklandı. Bakanlar Kurulu, 19861987 yılı ürünü hububat alım fiyatianm beürlerken, Sanayi ve Ticareı Bakanlığı da pamuk, ayçiçeği ve soya alım fıyatlannı saptadı. Fiyatlar. aylara göre kademeli olarak uygulanmak üzere açıklanırken, baş fiyatlardaki artış, ortalama yüzde 11.1 ile yüzde 17.7 oldu. TZOB Başkaru Osman Özbek, fıyatlann yüzde 40 enflasyon oranının altında kaldığını \jrgulayarak, "Bu fıyatlarla hükümet, ekmeğin mi demek istiyor?" dedi. Bl'ĞDAV: Bakanlar Kurulu karanna göre birinci gnıp ekmeklik buğda>nn başfiyatı 69 liradan 79 liraya, ikinci grup ekmeklik buğdaym fiyatı 66 Hradan 75 liraya, üçüncü grup ekmeklik buğdayın fiyatı 62 liradan 70 liraya yükseltildi. Birinci derece makarnalık durum buğdayının baş alımı 80 liradan 93 liraya, ikinci derece makarnalık durum buğdayının fiyatı 75 liradan 87 liraya çıkartıldı ARPA: 57 lira olan beyaz arpa fiyatı 66 lira, 53 lira olan yemlik arpa fiyatı 59 lira, 54 lira olan çavdar fiyatı 60 lira oldu. MISIR: 62 lira olan mısır fiyatı da, ağustosta 73 lira oldu ve kasıma kadar birer lira zam aldı. DestekJeme alımlan mayıs ve haziran aylanndan sonraki avUrda her ürün için birer lira artunlarak gercekleştirilecek. PAMUK: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın üç ayn tebliği ile 1986 ürünü pamuk, ayçiçeği ve soya başalım fiyatlan da belirlendi. Geçen yıl olduğu gibi aylara göre değişken fiyatlarla yapılacak ahmlar, başlangıç ayında Ege tipi pamuk için kilo başına 285 lira, Çukurova tipi pamuk için kilo başına 270 lira cidenecek. A Y 0 Ç E G İ : Yağlık ayçiçeği tohumu destekleme alımlan da eylül ayında 168 liradan işjem görecek. Devam eden aylarda aUmlann ikişer lira arttırılarak yapılması öngörülüyor. SOYA: Yağlık soya fasulyesi başahm fiyatı da yüzde 18.3 oranında arttırılarak kiJo başına 162 lira olarak saptandı. PANCAR: Pancar destekleme fıyatı da yüzde 39 oranında arttırılarak 11.5 liradan 16 liraya çıkanldı. Bakanlar Kurulu karanna göre, polar şeker variıgı yüzde 16'nın üzerinde olan pancann fiyatı arttınlacak, altındakinin de düşürülecek. Buna göre, 16 polar üzerinde şeker içeren pancara 1 lira fazla, altında olana da 1 lira eksi.k ödeme yapılacak. Erken söküm için bölgelere göre, "la/minat" ödenecek. Bu tazminat miktarları kilo başına birinci grupta yer alan fabrikalar için 85.300, ikinci grup için 65240, üçüncü bölgede 85240, dördüncü bölgede ise 95185 kuruş olarak belirlendi. Çankaya'da son yılların Türkiye'sinden bir "zaman taşı" gibi yükselecek kuleden söz ediyorduk. Genç bir biüm adamı, savcı türü sorular yöneltti mimara. Bunlan öğrenmek istiyorum, çünkü bu kule benim yaşamımı etkileyecek. dedi. Ankara'dan ayrılmayı düşünmeyebilirim artık. Bu iigi, bir tepki aslında. Genç bilim adamı çirkin bir başkentte yaşamak isteiniyor, güzel bir kule projesi, geleceğe dönük kararlarını etkileyebiliyor.Yaşadığımız kültür yozlaşması hepimize böyle duygular veriyor galiba. Beyoğlu'na dönük projeyi dinlerken, ben de karar verdim. Bu proje gerçekleşirse, fstanbul'a daha sık gelirim, dedim. İstiklal Caddesi'nde yürümeyi düşledim. Tünel'den Taksim'e doğru bir yürüyüş. Güzel vitrinler, güzel kalabalık, eski yapılar, renkli pasajlar, o pasajlarda küçük meyhaneler, ozanlar, ressamlar. yazarlar, oyuncular. Markiz'de bir öğle saatini düşünüyorum. Profesör Ragıp Sarıca'yı aynı köşede görecek miyim acaba? Ya da Ljebon'da bir çay saatinde kimleri selamlayacağım? Narmanlı'nın bir odasında Bedros Reis'e ulaşabilecek miyim ya da dünya güzeli Aliye Berger'e? Çiçek Pasajı'nı düşünüyorum. Degüstasyon'da oturup pasajdaki renkli kalabalığı seyredenleri... Kulis'i düşünüyX3rum. Kimler geldi kimler geçti Jorj'un barından, ne güzel söyleşiler yapıldı. Küçük Şahn^ deki oyunlann, Atlas Sineması'ndaki filmlerin son perdesi orada kapanırdı her zaman... Çiçek Pasajı gökkuşağı gibi renkli bir köşeydi Beyoğlu'nda. Birçok ülkeye gittim. Böylesine güzel bir köşe görmedim. Saray Sineması'ndaki konserleri hatırlamak istemiyorum doğrusu. Tatlı su sosyetesinin moda gösterisiydi o konserler, tüylü şapkalar, tüysüz şapkalar. pırlantalar, havada değişik parfümlerin ağır kokusu... Atatürk Kültür Merkezi'ndeki konserlerde daha güzel bir kalabalık var şimdi. Mozart'ın ya da ProkofieN in gerçek dostları, konserleri şıklıklarıyla değil, kulaklarıyla yürekleriyle izleyenler... Doğrusu eski şıklık da biraz gerilerde şimdi. İnsanlar gibi caddeler de değişti Istanbul'da, İstiklal Caddesi'nin bugünkü durumu hayal bile edilemezdi vaktiyle. Ancak çirkinliğe uzun süre dayanamıyor insanlar, Beyoğlu'nu güzelleştirmek için başlayan girişimleri de böyle yorumluyorum ben. Bir süredir yaşadığımız kültür yozlaşmasına karşı sağlıklı bir tepki var. Belki biraz abartma, ama bu yozlaşma daha güzel ürünlere gebe gibi... Bir yanda lahmacun kokusu, bir yanda güzel sergiler, gümüş heykeller. Dostum Mozart kitabının başka bir anlamı var bence. * * * Dino'nun gümüş heykellerinden sonra İlhan Kuman'ın heykellerini de seyredeceğiz yakında. Bir mimar arkadaşım, Abdurrahman Hancı müjdeledi geçen gün. Bana düşmez, ama Hancı'dan özürdilemek gerekiyor Ankara Resim ve Heykel Müzesi'nin açılışında büyük emeği var. O olayı yakından yaşadım. Bayan Korutürk, Ankara'nın Resim ve Heykel Müzesi'nden yoksun bir başkent olmasına seyirci kalamadı. Devlet Balesi'nin kullandığı binanın bir müzeye dönüşmesine öncülük etti. Abdurrahman Hancı da güzel bir onarımla çağdaş bir müze kazandırdı başkente. Ama geçende başka bir onarım nedeniyle düzenienen bir törende bu olaydan hiç söz edilmedi. Bu unutkanlık güzel değil bence. lyi bir yapıtın oluşmasına, eski çizgilerine kavuşmasına katkıda bulunanlara teşekkür etmek önceki katkıları görmezlikten gelmek hakkını veremez hiç kimseye! Unutkanlık bir yana, o müzeye her gidişimde Bayan Korutürk'ü de, Hancı'yı dateşekkürleanımsıyorum. Orada Abidin Dino'nun, İlhan Kuman'ın yontuları da yer almalı. Aslında yontu dalında bir boşluk var ülkemizde. Ankara'da Sağlık Bakanlığı'nın önündeki alana konulan Hitit Güneşi'nin başına gelenleri hatırlarsınız elbet. Tartışmaları Meclis kğrsüsünde sürdü günlerce. Yontu türü açık seçik bir politika üretemeyenler, bu yontuyla uğraşmayı politika sandılar! Bir de Kuğulu ParK'taki bronz yontuyu anımsıyorum. Belli çevreler az tepki göstermedi, belki güzelliğine varamadıkları için, belki başkentlilere güzel bir yontu seyrettirmek gereğini duymadıkları için. Oysa o bronz yontu, gözlerimizi okşuyor parktan gecerken. Bence, yontu dalındaki boşluk da dolacak giderek. Yontu sanatçıları da tepkilerini gösterecek, yozlaşmaya karşı davranışlarını koyacaklar ortaya. Parklarda, alanlarda, üniversite bahçelerinde onların yontularını seyredeceğiz, önlerinde bir an duraklayıp, daha güzel şeyler düşünerek devam edeceğiz yolumuza. Güzel bir yontu, güzel bir resim, güzel bir oyun, gazetenin köşesindeki güzel bir yazı günümüze başka bir ışık tutar, düşüncemize başka bir boyut katar değil mi? Bu kez İstanbul'da daha çok hissettim bunu. Harbiye'de Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu'nda "Gazete... Gazete"yi seyrettim. Elbet eleştirilecek yanlan da var, ama böyle bir oyunun Istanbul'da sahnelenmesi güzel bir olay. Bizim yokuşa dönük çağrışımlar da yaptığı için, bana aynca ilginç geldi. Şehir Tiyatrolart'nda artan kalabalığı da ilgiyle seyrettim. Geçmiş dönemlerde tiyatro sevgisini yitirenler, çağdaş bir oyunu seyretmekten geri kalmıyor. Bu da sağlıklı bir tepki değil mi? Fransız Büyükelçisi Rouillon ve eşinin İstanbullulara veda ederken düzenledikleri sergi de hayli düşündürdü beni... Zeki Faik İzer'in kocaman panoları bir sanatçının tükenmeyen coşkusunu sergiliyor. Bunca yozlaşmaya karşın direnen bir sanatçıyı seyrettim o tablolarda Zeki Faik İzer, Fransız diplomata 1 giderayak bir dostluk belirtisi diye sunuyor bu sevgiyi. Şu günlerde Brükselde hayli ilginç konuşmalar yapan Mnsr. Cheysson'un kulakları çınlasın! Ancak bir dostluk mesajını almak için diplomasi sanatında da belli bir düzey ister doğrusu. Mnsr. Cheysson'u bilmem, ama Fransız Büyükelçisi o mesajı iyi değerlendirmiş görünüyor. Bu yazıyı dostum Rouillon ve eşine güle güle diyerek bitiriyorum. Size de güzel yıllar diyorum sevgili okurlanm. Gelecek yılda daha güzel şeyler görmek umuduyla... DUYURU TMMOB Inşaat Mühendisîeri Odası Adana Şubesi'nın 6. Genel Kurulu aşağıda belirtilen gündemle 1112 Ocak 1986 tarihlerinde çoğunluk aramak koşulu ile çoğunluk saglanamadığı takdirde, aynı gündemle 1819 Ocak 1986 tarihlerinde yapılacaktır. ABDULLAH BAK1R TMMOB İnşaat Mühendisîeri Odası Başkanı GÜNDEM 1Açılış (şube başkanı tarafından) 2Başkanlık Divanı Teşkili (1 başkan, 2 başkan yardımcısı, 4 yazman 3Saygı duruşu. 4Yönetim Kurulu Başkanının konuşması. 5Konukların konuşması. 6Çalışmaların bilgiye sunulması. 7Adayların tespiti. a) Yönetim Kurulu (7 asil, ^ yedek) b) Merkez delegeleri (şube üye sayısımn r o 2'si) ^ 8Adayların tutunağa bağlanarak ilanı ve kapanış. Çoğunluk aramak koşulu ile yapılacak genel kurulda: Genel Kurul toplantısı: Yönetim ve deleee seçimlerinin yapılması: Tarih: 11 Ocak 1986 Tarih: 12 Ocak 1986 Saat: 10.00P.OO Saat: 10.0017.00 Yeri: Kuruköprü Yeri: Kuruköprü Meydanı Koza Oteli Meydanı Koza Oteli Toplantı Salonu Toplantı Salonu ADANA ADANA 1112 Ocak 1986 tarihinde çoğunluk sağlanamaması sonucu yapılmayan Genel Kurul aşağıdaki tarih ve yerde çoğunluk aramaksızın katılanlarla yapılacaktır. Genei Kurul loplantısı: Yönetim ve delege seçimlerinin yapılması: Tarih: 18 Ocak 1986 Tarih: 19 Ocak 1986 Saat: 10.0017.00 Saat: 10.0017.00 Yeri: Kuruköprü Yeri: Kuruköprü Meydanı Koza Oteli Meydanı Koza Oteli Salonu ADANA Salonu ADANA Operatör Doktor KAZIM SARI Mua Mecıdıyeköy Büyükdere Cad. No: 57/5 Tel: 166 % 66 166 47 48 Genel Cerrahi Uzmanı