Katalog

15 ARALIK 1985 EKONOMİ CUAJHURİYET/9 EKONOMDE DIYALOG SEYFETTİN GÜRSEL I949'da doğdu. Galatasaray Lisesi'nden mezun olan Gürsel daha sonra Fransa'da Grenoble Üniversitesi Iktisat Fakühesi'ni bitirdı ve Sosyal Bilimler Ensütüsu 'nde de öğrenim gördü. Gene Fransa'da Nanterre Üniversitesi'nde devleı doktorası veren Gürsel 198083 yıllarında tstanbul Üniversitesi tktisat Fakültesi'nde öğretim üyetiği yaptı. Mart 1983'te istifa ederek üniversiteden ayrılan Giirsel'in yayımlanmıs çeşitli eserleri var. Tabii OPEC'in çok daha duşük iıialiyetierde ]jıir<»l uretrrn kapasitesi çok fazla, degil mi? GÜRSELÇok fazla. orneğm Suudi ArabUıar. 10 nıılyon > arıl • gunde üretebilecek \e oldukça ucuz petro! ureıeHlecek djrumda Halbuki bugun 2.? mılyon varil üretıyor. Şimdi bu duşuşun gerçekleşmesi halinde. sizin de ongorduğünuz fiyat duşuşune bağlı senanonun gerçekleşmesi halinde bıınun dünya ekonomiM üzerinde ne gibi etkileri olabilir? GÜRSELBir kere bu etkı tabii olumlu olacaktıı Öncelikk petrol ithalatçiM durumundaki az gelişmiş ülkelerin labıi, ithalat faturalan duşecektir. Buna bağlı olarak borç sorununda da bir ruıktar hafifleme. kesinlikle olacaktır. Yalnız tabii, bu, sorunu ;ozecek demek değildır. Ayrıca borçlu olan ülkelerin ıçınde peirol ihracatçısı olan, geleceğinı petrole bağlamış ulkeier var. Özellıkle Meksika, Nijerya, Venezuela gibi ülkelerin durumunun koculeşmesi beklenebilir. Bunun dışında petrol fiyatlanndaki duşuşun dunya ticaretinde genel olarak bir canlanmaya yol açacağım söyleyebiliriz. Çunku yeniden gelir dağıhmı olacak... • Geçen hatta Dolarda Tahtakale hedefi: 600 TL. Petroi fiyattannın spot piyasalarda ge^.en 6 >ılın en duşük dü/eyine ınertk 25 dolardan ışlem görmesi sonucu uluslararası döviz piyasalan çok hareketli bir hafta geçıttlı. Amerikan Dolan hafta ortasmda 8atı .Mman Markı karşısında 2.56\a kadar fırlarken, son gtınde 2.51'den işlem gördu. Ingiliz Sterlini ise dolar karşısında en fazla değer kaybına uğrayan para oîdu. Japon parasının dolar pariteM 202203 düzeylerınde; istikrannı yine korudu. îngiliz Sterlini çarşamba günü 1.41 dolara kadar değer kaybetmesine karşın petrol fiyatlannın kısmen yukarıya doğıu çıkmasıyla toparlandı ve hafta sonunda 1.43 dolara yükseldi. Ancak İngiliz Sterlini'nin değerinin bu aşamada petrol fiyatlannın geleceğlne sıkı sıkıya bağlı olduğu ve her an yeni bir değer kaybına uğrayabileceği belirtiliyor. Batı Alman Markı'nın dolar karşısında son iki gunde değer kazanması, ABD'de ekim ayı perakende satış oranının yüzde 4.2 duşmesi ve kasımda da yüzde 1.1'lik hafif bir artış göstermesine bağlandı. Diğer yanda hem ABD Merkez Bankası FED'in hem de Alman Merkez Bankası Bundesbank'ın müdahaleleri dolann ani vükselisini * • • % ' • £•&f.ir Dolar i (döviz alış) OPEC petrolü 2223 dolara düşerse Türkiye 800 milyon dolar kazanır Sayın Gürsel, petrol ihracatçısı iilkeier örgütü OPEC'in yeni bir döniim noktasına geldigi ve dünya petrol piyasasının önemli yeni gelişmelere gebe oldugu bir doneme girdik sanıyorum. 197374'ten beri dünyayı yakından ilgilendiren petrol sorununda nereden nereye gelindi, önce kısaca bunu anlaür ıtusımz bize? GÜRSELBilindiği gibi OPEC 1974 yılında petrolünfiyatımvarilde 3 dolardan 1112 dolara yükseltti ve bu 'birinci petrol şoku" gelişmiş ülkelerde büyüme hızını düşürdü. Gelişmiş ülkeler, OECD ülkeleri bu durum karşısında petrol ithalatlanm azaltmak için çok ciddi önlemler aldılar ve bu ülkelerin 1975 yıhndaki petrol ithalatı 1973'e göre yüzde 28'lik bir düşuş gösterdi. 1976'dan itibaren şoku atlatan OECD ülkeleri yeniden büyüme sürecine girince petrol tüketimleri de artmaya başladı, ama 1979 yılında erişilen üretim rakamı 1973 düzeyinin hâlâ yüzde 15 altında bulunuyordu. Gejişmiş ülkeler bunu nasıl basarabildiler? GÜRSELBir kere varhğı bilinen, ama yüksek maliyetleri nedeniyle rantabl olmayan petrol sahalannı değerlendirme çalışmalan başlatıldı, örneğin Kuzey Denizi ve Alaska petrolü devıeye sokuldu. Ikincisi, doğal gaz, nükleer enerji, güneş enerjisi gibi alternatif enerji alanlarına yatınmlar hızlandınldı. Üçuncüsü, petrol tasarrufu sağlayan, petrolün ikamesini mümkün kılan yeni teknolojiler geliştirilmeye başlandı. Bütün bu önlemler sonucunda gelişmiş ülkeler petrol ithalatlanm önemli ölçüde azaltmayı başardılar... n yaparak petrol satmaya yönelince ve Suudi Arabistan'ın bunu önleme, OPEC üyelerini disipline alma çabalan sonuç vermeyince OPEC yeni bir dönüm noktasına gelmiş oldu... Şimdi. OPEC'in son olarak almak zorunda kaldıgı karar ve bundan şonra izleyecegi stratejinin temel hedefi ve ana gayesi nedir? GÜRSELOPEC açıkça, kesinlikle bu pazar payına razı olmayacağını ve bunu arttırmak için de gereken önlemleri alacağını ima etti. Henü2 çok somut kararlar yok, ama kısa bir süre içinde bu kararlan da alacak. Bu kararlar neler olabilir? Şimdiye kadar yaptığımız analizden de anlaşılacağı gibi OPEC'in pazar payını arttırabilmesi için hiç değilse 1979 duzeyinin fiyatlanna geri dönmesi lazım. Bu da, reel olarak bir hesaplama yapılacak olursa, yani enf Ulagay sordu, Gürsel yanıtladv Mkinci petrol şoku sırasında tam bir kartel gibi davranıp üretimi düşürerek fivaiı tırmandıran OPEC'in, 1980'de 302 milvar dolarlık bir rekora erişen toplam geliri 1984'te 189 milyar dolara kadar düştü. Diınya petrol piyasasındaki payı da üçte ikiden üçte bire düşerken, OPEC'in 28 dolarlık fiyatı bile koruyamadığı anlaşıldı ve OPEC'in fiyat kırarak pazar payını arttırma yolunu denemekten başka çaresi kalmadı. Aslıoda 1973'ten sonra dünya çapında değişcn gelir dağılımının bu sefer ters yönde yeniden degişmesi gundemde galiba. Bunun Avrupaya etkisi ne olabilir? GÜRSELBurda tabii en kazançlı çıkacak olan Almanya ve Japonya olacaktır. Çünku bunlar buyuk ithalatçı durumundalar; petrollerı yok. Buna karşılık ozellikle lngiltere'nin tabii bir miktar aleyhine olması beklenebilir. Ingiltere buyuk ihtimalle petrol ihracatçısı olmaktan çıkabilir bu koşullarda, yeni oluşacak koşullarda. Şimdi burada petrol üreten ülkeler fiyatlannı düşürerek pazar paylannı arttırma gayesini guttüklerine göre, petrolden sagladıklan toplam gelirde nasıl bir egilim beklemek lazım? GÜRSELValla fiyat düşüşü mü daha hızlı olacak, yoksa miktar artışı mı düşüşten daha yüksek olacak? Buna bağlı olarak ortaya net bir sonuç çıkacaktır. Tabii bu. petrolün fiyatı duştuğu zaman tüketimin ne ölçüde artacağına bağlıdır. Ben şahsen gelişmiş ülkelerde petrolden tasarruf sağlayan teknolojik mutasyon olduktan sonra petrol ucuzladı diye petrol tukeıiminde büyük çapta bir artış beklememek gerektiğini düşunüyorum. Bir miktar artış olabilir, ama her şeye rağmen, az bir artış olacaktır. Ve net sonuç olarak OPEC'in geliri gene bugünku gelirleri düzeyinde oluşacaktır. Yalnız "OPEC o zaman neden bu işe girişiyor?" denebilir. Eğer bunu yapmazlarsa, piyasa payı kaybı ve gelir kaybı devam edebilir. Bunu korumak için, bu adımı atıyor OPEC... Konuya Türkiye açısından baktıgımızda, iki yönlü etkiye açık olduğunu görüyonız. Birincisi petrol faturası Türkiye için çok onemli. onu biliyoruz. Bundan sağlanacak her tasarrufun Türkiye'nin kazanç hanesine yazılması muhtemel. Buna karşılık Türkiye'nin ozellikle son yıllardaki ihracat artışında, petrol üreticisi ülkelerin ağır pay aldıgını, gene Türk dış müteahhitlik sektörünün bu ulkelerde voğunlaşlıgını biliyoruz. Şimdi bu karşılıklı etkileri açısından bakarsak, Türkiye bu yeni durumdan nasıl etkilenebilir? GÜRSELTürkiye her halükârda bundan olumlu biçimde etkilenecektir. Eğer yaptığımız öngorü doğrulanır ve yeni uygulama sonucunda bir yandan petrol fiyatları düşerken OPEC ülkelerinin toplam gelirleri duşmezse, Türkiye'nin bu ülkelere yaptığı ihracatın da normal olarak duşmemesi gerekir. Ancak biliyorsunuz lran ve Libya gibi ülkelerle takas yontemiyle ticaret yapmaya başladık biz, son birkaç yıldan beri. Şimdi bu ülkelerin sattığı petrolün birim fiyatı düşerken, Turkiye'ye sattıkları petrolün miktan artmazsa bu ülkelerin Turkiye'ye yaptıkları ihracat tabii duşmuş olacaktır. Buna karşılık Türkiye'den yapacaklan ithalatın da duşmesi gerekir mi? Takas yontemi geçerliyse duşmesi gerekir Onun için bu noktada bir belirsızlik \ar. Ama Türkiye'nin bu gıbı ülkelere yapttğı ihracat bir miktar duşse bile Türkıve'nin petrol faturasındakı onemlı bir hafifleme Türkiye'yi çok olumlu etkileyecektir. Eğer petrolün varil fiyatı 2223 dolara kadar duşerse, Türkiye kaba bir hesapla yılda 700800 mihon dolar bir tasarruf sağlayabilir ve bu sayede belki de otuz yıldan beri ilk kez cari işlemler dengesini dengeleyebilir. dizginledı. Aynca markm Avrupa Para Sistemi (EMS) içinde güçlenmesi ve Fransız Frangı ile îtalyan Lireti'nin bu paraya karş\ de\alue edileceği yolundaki beklenti Batı Alman parasının değer kazanmasında etkili oldu. Dolar dış piyasalarda hızlı iniş çıkışlar yapmasına karşın içeride genelükle yükseliş eğilimindeydi. Aynca hem dolar hem de markın Türk Lirası karşısında yakın oranlarda yükselmesi dikkati çekti. Serbest piyasa olarak adlandırılanTahtakale'de devalüasyon beklentisi nedeniyle alış verişler durma noktasına gelince dolann değeri uzun bir aradan sonra yeniden 590 lirayı aştı. Hafta sonunda 590 liranın altına inmesine rağmen piyasalarda dolann yıl sonu değeri için 600 lira hedef gösteriliyor. Aftın umut venniyor 'in pahalı maliyetle Kuzey Denizi, Alaska ve Meksika petrolünü piyasa dışı bırakarak pazar payını arttırabilmesi için petrolün varil fiyatım en az 5 dolar düşürmesi gerektiği ve bu nedenle fiyatların 2223 dolara kadar düşebileceği hesaplanıyor. 20 doların altında bir fiyat ise ancak çok kısa süre geçerli olabilir. Bu birinci petrol şoku sonrasında gelişmekte olan ülkeler ve Türkiye ne gibi önlemler aldılar? GÜRSELGelişmekte olan ülkelerin çoğunluğu sanki bir petrol şoku olmamış gibi davranmışlar, yüksek büyüme hızlannı ve peırol tüketimlerini armrmaya devam etmişlerdir. Bu ülkelerin petrol faturalan 67 kat artarken, bu hızla büyüyen dış borçlanmayla finansç edilmiştir. Türkiye de bu yola giren ulkelerden biri olmuştur. 1973 yılında 8 milyon tona yakın petrol ve petrol ürünü ithal "eden Türkiye'nin, 1977'deki ödemeler krizi arifesindeki ithalat miktan 14 milyon tona yaklaşrmş, petrol faturası ise 8 kat artarak ihracat gelirlerinin yuzde 80'ini yutar hale gelmiştir.. Sayın Gürsel 1979'da gündeme gelen "ikinci petrol şoku" nasıl bir etki yarattı, kısaca onu da anlalır mısınız? GÜRSELOPEC, petrolünun varil fiyatını 1979'da 19 dolara, 1980'de 31.5 dolara, 1981'de 35 dolara yükseltti. OPEC bu kez "keskin sirke küpüne zarar" ilkesini unutarak, biraz fazla ileri gitti. Buna tepki olarak OECD ülkeleri petrol tüketimlerini duzenli olarak azaltmaya başladılar ve 197983 döneminde tüketimlerini yuzde 19 daha azaltmayı başardılar. Bu dönemde büyüme hızlannın da duşmesiyle birlikte, OECD ülkelerinin toplam petrol tasarrufu yuzde 30'a yaklaşıı. Diğer yandan Ingiltere ve Norveç gibi ülkelerin petrol üretimi de artınca OECD'nin net petrol ithalatı 197985 döneminde yuzde 36 oranında geriledi ve 1973 sonrası dönemden farklı olarak petrol faturası da düştu; 1980'de 264 milyar dolardan 1984'te 170 milyar dolara geriledi. Gene ilk dönemden farklı olarak bu kez gelişmekte olan ülkeler de petrol tüketimlerini azalımayı başardılar ve 197984 arasında tüketimlerini yuzde 4 kadar duşürdüler. Türkiye'nin de, GSMH'daki büyümeyi hesaba kattığımızda 198085 arasında yüzde 20 dolayında bir petrol tasarrufu sağladığını söyleyebiliriz. Tepe nokta olan 1982 yılında 3.8 milyar dolara erişen Türkiye'nin petrol ithalatı faturası, 1984 yılında 3.4 milyar dolarda kalmıştır... Mürkiye'nin takasla dış ticaret yaptığı petrolcü ülkelere ihracatı biraz düşse bile petrol fiyatlanndaki ucuzlama Türkiye'yi çok olumlu etkileyecek, petrolden vılda 700800 milyon dolar tasarruf sağlanabilirse Türkiye cari işlemler hesabını otuz yıldan beri ilk kez dengeye getirebilecektir. lasyon dikkate ahnarak bir hesap yapılırsa, 2223 dolar demek. Neden bu böyle? Çunku OPEC'in pazar payını küçülten pahalı OPEC dışı petrolü piyasa dışına çıkartabilmesi için boyle bir fiyat indirimi yapması kaçınılmaz hale geliyor. Bu pahalı petrol, Kuzey Denizi petrolü, Alaska petrolü, belki bir miktar Meksika Körfezi'ndeki petrol, yani yüksek maliyetle çıkan petrol. Hatta Financial Times'ın geçenlerde verdiği bir habere göre, OPEC'in gizli komitesi yaptığı araştırmada bu pahalı petrolü piyasa dışına çıkartabilmek için varilde 5 dolar fiyat kırmak gerektiğini belirlemiş ki, bu da zaten fiyau 2223 dolar duzeyine getiriyor. Şimdi OPEC eğer, bu fiyat indirimini yaparsa, kendisi hâlâ kârlı olarak duşük maliyetle petrol üretebileceği için yeniden pazar payını kazanabilır. Bu tabii Ingiltere'nin, Norveç'in, bir miktar da ABD'nin aleyhine olacaktır. Bu arada 20 dotann altında bir fiyattan da söz edildi. Zeki Vamani, böyle bir olasılıktan söz etti.. GÜRSELKısa vadede piyasa dengesini bulmadan belki bu olabilir, ama 20 doların altında bir fiyatın kalıcı olabileceğini sanmıyorum.. Hafta içinde dış borsalarda 315 dolara kadar inen altın fiyatları haftanın son gününde biraz toparlandı ve 318.50 dolara yükseldi. Petrol fiyatlannın düşüşü altını da önemli ölçüde etkiledi. Altının 31.1 gramlık onsu bir önceki haftanın kapanış değerine göre 7 dolara varan bir düşüş gösterdi. Öte yanda ise iki hafta önce 330 dolara fırlayan altın fıyatlan bu değere kıyasla hâlâ çok düşük bir değerde seyrediyor. Bir yanda petrolfiyatlannındüşüş eğilimi diğer yanda da dolann haftanın ilk gunlerinde gösterdiğı yükseliş altını iki yönden baskı altına aldı. Bu gunlerde altın fiyatları içerde aşağı çekilmeye başlarken, dış borsalarda da 322.50 dolardan sırasıyla 317.316 ve sonunda 315 dolara kadar geriledi. Fakat döviz piyasalanna Merkez Bankalannın müdahalesi ve petrol fi Cumhuriyet Altını $ 10 12 15 1* Arat* yaılannın da biraz isükrara kavuşması sonucu altın hem içerde hem de dışarda kendine geldi. Hafta başında Kapalıcarşı'da 40 bin 550 liradan işlem gören Cumhuriyet altını hafta ortasmda 40 bin 300 liraya kadar düştü, ancak dün yeniden 40 bin 400'e çıktı. Kapalıçarşı'da 24 ayar külçe altının gramı dün 6.060 TL'den satıldı. NELER OLDU? Yem sanayicileri: "Mısır ve arpa dışalımı arttırılsm" tzdaş Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Yurtçu ses verdi: Pakdemirli Izdas'a ortak değil İzdaş tarafından sadece bir gazeteye yapılan açıklamada, "Bu profilleri lran dahil dünyanın hiçbir ülkesine daha yüksek bir fıyatla ihraç imkânı yoktur. Bizim îran'la satış bağlantımız asgari ihraç fiyatımn belirlenmesinden önce kurulmuştur" denildi. Belediye Meclisi toplantısından sonra konuşma olanağı bulduk. Atilla Yurtçu ile aramızda şu konuşma geçti: Yem Sanayicileri Biriiği, mısır ve arpa ithalatının arttırılmasını istedi. Onceki gün Tarım Orman ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Dogan ve Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürii Ahmet Özguneş'i ziyaret ederek birer mektup veren, Yem Sanayicileri Biriiği Başkanı Savaş Haksever ve Genel Sekreter Dogan Gürbüz, fabrikalannın temmuz 1986'ya kadar 450 ton daha arpa ve 400 ton da mısır ihüyaçları olduğunu belirttiler. Karadeniz bölgesinde mısır hasadının duşük olduğunu ve Sakarya çevresindeki mısır rekoltesinin de 89 aylık ihtiyaca cevap vermeyeceğini kaydeden Haksever ve Gürbüz, halen pazara arzedilmeyen, Toprak Mahsulleri'nin elindeki arpa miktannın da yeterli olmayacağını söylediler. (ANKA) Vergi borcu 300 bin olana kolaylık Sanayileşmiş OECD ülkeleri birinci ve ikinci petrol şokları sonunda petrol tüketimlerini yüzde 30 azalttılar ve kendi üretimlerini arttırdılar. Böylece OECD ülkelerinin petrol ithalatı 197985 döneminde yüzde 36 geriledi ve bu olay OPEC'in gücünü kırdı. Peki Sayın Gürsel, OPEC kartelinin etkisini azaltan ve son olarak OPEC üyesi ülkeleri bir fiyat kırma yanşı ooktasına getiren gelişmejer neler oldu? Gt'RSEL"tkinci petrol şoku" sırasında OPEC tipik bir kartel gibi davrandı, üretimini duşürürken, fiyatım arttırdı ve gelirini 1980 yüında 302 milyar dolarlık bir rekora yükseltti. Ancak 1981 yılında petrol fiyaü 31.5 dolardan 35 dolara yükseltilirken, üretim miktan günde 26.7 milyon varilden 22.5 milyon varile düştü ve OPEC'in toplam geliri azaldı. Bu durum, piyasanın OPEC kontrolünden çıkmakta olduğunun ilk göstergesiydi. 1982 yılından itibaren petrol piyasası artık bir "alıcı piyasası"na dönüştü. Serbest piyasada fîyatlar düşünce OPEC defiyatımdüşürmek zorunda kaldı ve OPEC'in resmi fiyatı varilde 28 dolara kadar indi. OPEC, bu fıyatı koruyabilmek için her üyesine bir üretim kotası tanıyarak toplam üretimini sırurlama yolunu denedi. Bu zorlamalarla OPEC, gunlük petrol üretimini 1979 duzeyinin yarısı kadar olan 16 milyon varile kadar indirdi. Dünya petrol piyasasında OPEC'in payı üçte ikiden üçte bire düşerken 1980'de 302 milyar dolara kadar çıkan toplam petrol geliri de 1984'te 189 milyar dolara kadar düştü. özellikle Suudi Arabistan gibi az nüfuslu, zengin OPEC ülkeleri üretimlerinde büyük düşüşlere gittiler ve bu ülkelerin gelirleri 179 milyar dolardan % milyar dolara kadar geriledi. Buna rağmen 28 dolarlık fıyatı korumak mümkün olmadı. Birçok OPEC üyesi ulke, takas anlaşmalan yoluyla ya da masa alundan fiyat anlaşmala tZMİR, (Cumhuriyet Ege Bürosu) İzdaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Yurtçu, Hazine ve Dış Ticaret Musteşarı Ekrem Pakdemirli'nin "demirçelik ihracat ındaki 200 milyon dolarlık ikramı"ndan sonra yeniden gündeme gelen Pakdemirli ile ortaklık savları üzerine "Ortak değiliz. İftira atıyorlar" dedi. İzdaş Holding tarafından "ikram" konusunda sadece bir gazeteye yapılan açıklamada "Bu profılleri lran dahil dünyanın hiçbir ülkesine daha yüksek bir fıyatla ihraç etme imkânı bulunmamaktadır. Devlet Bakanı M. Tınaz Titiz tarafından fiyatları belirlemek için yapılan anlaşmadan önce bizim bağlantımız gerçekleştirilmistir" denildi. Atilla Yurtçu. Holdingle ilgili haberler konusunda görüşme istegini reddeden Yurtçu ile ANAP ll Başkanı sıfatıyla "sürekli izlediği Anakent Demirçelik sektörüne 50 müyar kredi açan bankalar tediredn ANKARA, (Cumhuriyet Bıirosu) Bankalar, 50 milyar lira dolayında kaynak bağladıklan demirçelik sektöründe beliren kriz nedeniyle "tedirgiıı" bir bekleyiş içine girdiler. ANAP Izmir ll Başkanı Atilla Ynrtçu'nun Hazine"nin izniyle Iran'a anlaşma fıyatının altında bir bedelle ihracat yapması, bu ülkenin Türkiye'den daha önce kurmuş olduğu ithalat bağlantılannı birer birer iptal etmeye baslamasma yol açtı. Bu durumdan ötürü stokları ellerinde kalan, demirçelik sektörüne açılmış olan ve 50 milyar lira dolayında bir rakama ulaştığı tahmin edilen kredilerin, daha yakvndan takibe almmasıran gündeme geldiği ifade edildi. "Şeffaf bankacılıgın yuriirlüğe girecegi 1986 yılına, bankacılık kesimi temiz bilançolarla girmek istiyor" diyen bir banka yöneticisi sözlerini şöyle sürdürdü: "Bazı bankaların demirçelikçilerin üzerine yürüdügünü duyduk. Oysa bu yanlıştır. Soruna itidalli bir biçimde yanaşmak ve annatörler olayını yeniden yaşamamak laam." "İtidal" oneren bir diğer banka yöneticisi de "Bankacılık kesimindeki tedirginlik anlaşılabilir, ama çözüm yolu kesinlikle zaten zor durumdaki müşterinin üzerine gitmek değildir" dedi. Bogazınız mı agrıyor? VICKS PASTİL kullanın,yararlıdır. Soğuk kış aylannda soğuk alınca başlar rahatsızlıklar... Nezle, grip, öksurük, boğaz ağrısı... Vicks Pastil, her türlü soğuk algınlığında yararlıdır. Soguk alınca VİCKS ahn! Size ulaşmamız kolay olmuyor. Çıkan haberlerte ilgili bir açıklama yapılacak mı? YURTÇU Gerekli açıklama bugün (dün) öğleden sonra yapılmıştır. Biz sürekli anyoruz, bize böyle bir açıklama yapılmadı. acaba hangi kanaldan bu açıklama yapıldı? YURTÇU Gerekli açıklama yapıldı. Izdaş'tan yaptılar. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirli'nin Izdaş'a ortak olduğu iddialan yeniden gündeme geldi. Bu konuda ne diyorsunuz? YURTÇU Yalandır, iftiradır. Peki, size göre bu iddialar nereden kaynaklanıyor? YURTÇU Bunu onlara sorun. Atilla Yurtçu'nun yapıldığmı söylediği açıklamanın bir tek gazeteye yapıldığı, diğer gazetelere bu açıklamanın gönderilmediği belirlendi. Söz konusu açıklama şöyle: "Firmamıan ülkeye 200 milyon dolar döviz kaybına sebebiyet verdiği yolundaki tamaraen gercek dışı olarak bir gazetedeki yayın üzerine aşağıdaki açıklamanın yapılması zaruri görülmüştür. İran ile yapılan 50 bin ton fabrika uretimimiz 120 mm. inp ve unp profil bağlantımız 28 temmuz 1985 tarihinde Tahran'da imzalanmış ve ilgili akreditif 21 Agustos 1985 tarihinde açılmıştır. Oysa, iki ülke arasında fiyatlan belirlemek amaeıyla Sayın Devlet Bakanı M. Tınaz Titiz tarafından imzalanan anlaşmanın tarihi 5 Eylüi 1985'tir. Firmamız tarafından yapılan baglantı bu anlaşmadan çok önce gerçekleşmiş olmasına ve bu anlaşma kapsamına girmemesine rağmen, sanki 5 Eylül 1985 tarihinden sonra yapılmış ve akreditifi açılmış gibi yorumlanmak istenmektedir. Öte yandan,firmamızsöz konusu 120 mm. inp ve unp profilleri üreten ve ihraç eden tek firmadır ve bu profillerin bugün komşumuz Comecon ülkelerinde Fob ihraç fiyatı gözönune alındığında bu profilleri İran dahil dünyanın hiçbir ülkesine daha yüksek fıyatla ihraç etme imkânı bulunmamaktadır." Unutkan vergi mükeüeflerinden, yıl sonuna kadar başvurmaları halinde, ceza ve gecikme zammı ahnmadan, vergi borcunun yüzde 25 fazlası tahsil edilerek hesaplar kapatılacak. Bu olanaktan.borç toplamlan 300 bin lirayı aşmayanlar yararlanacak. Yeni düzenlemeye göre, vergi borcunun aslı 300 bin lirayı aşmayan mükelleflerden, bu borcu ile buna bağh cezaları ihtilaf konusu yapanlar, ihtilafiarmdan vazgeçerek vergi ashnı yüzde 25 fazlasıyla öderlerse, bunlar hakkında da cezalar terkin olunacak ve gecikme zammı alınmayacak. Maliye ve Gümrük Bakanhğı yetkilileri, uygulama konusunda vergi dairelerine gerekli talimatm verildiğini, düzenlemeden ozellikle emlak ve motorlu taşıt araçları vergisi mükellefleri ile veraset ve intikal vergisi borcu bulunanların yararlanmasının beklendiğini söylediler. (a.a.) Mark sevenler dolara karşı kampanya açtılar Federal Almanya'da Amerikan Dolarının Alman Markı karşısında değerinin düşürülmesi amaeıyla kampanya başlatıldı. Alman banker johann Philipp Von Bethmann'ın öncüluğunde başlatılan kampanya için dünyanın unlü Herald Tribune ve Frankfurter AUgemeine Zeitung gibi gazetelerine tam sayfa buyüklüğünde ilanlar verildi. Gazetelerde yer alan ilanlarda, butün dolar sahipleri ve bankalara seslenilerek "defol dolar elinizdeki dolarları geç olmadan çıkannız 1 dolar en fazla 1.5 mark olmalıdır" denildi. Ilanda aynca, kampanyaya katılanlann Alman markının güçlenmesine ve dünya ekonomisine yardımcı olacaklan belirtildi. İlanda şu ifadelere yer verildi: "Elinizdeki dolarlan satmakla sadece ülkemize değil, aynı zamanda yüksek dolar kuru karşısında ekonomüeri dar boğazda olan ülkelere de yardım etmiş olacaksınız. Bu bir vatandaşlık görevidir. Tembel dolara (dur) demek zamanı gelmiştir. Dolar imparatorluğu çokmeye başlamıştır. (a.a.) DİE'ninl2ayhk enflasyonu:Yüzde44.5 DİE Türkiye Tüketici Fiyat Endeksine göre kasım ayındaki fiyat artışlanyla 12 aylık enflasyon oranı yüzde 44.5'e çıktı. DİE, tüketici fiyatlannın kasımda Türkiye çapmda yuzde 4.6 artış gösterdi|ini, bu artışın yüzde 5.8'le Erzurum ve Adana'da en yuksek duzeyine çıktığım açıkladı. Hazine'nin Ankara Geçinme Endeksi yüzde 5.9, Istanbul'un da yüzde 5.1 yükseldi. Hazine Toplan Eşya Endeksi de kasım ayındaki yüzde 3.8'lik artışıyla 12 ayda yuzde 38.6'ya ulaştı. Petrolde düşüş haftası Aylardır dağıldı, dağılacak denen Petrol İhraç Eden ülkeler Örgutu OPEC, sonunda resm. fiyat politikabim fiilen terk etti ve bu gelişme sonucu spot piyasalarda ham petrol fiyatları aşağı çekildi. 25 kasımda New York borsasında 31.17 dolardan işlem gören ocak teslimatlı prtrol satış fiyatı haftanın ikinci gününde 25 dolara indı. Haftanın ;>on iki gunu >eniden 26.5 dolara çıkmasına kar>ın. petrol fiyatUırmı.. OPEC'in bundan sonra izkyeceği polıtikaya bağlı oiarak duşeceği behrııliyor. Ege'de 70 bin ton tütün bağlantısı 1985 ürunu Ege ekici tutün piyasası öncesi, tüccann, 7Ü bin ton tutün alımı için uretici ile bağlamı yaptığı bildirildi. Fge Tütün lhracatçılan Birliği'nden alınan bilgiye göre, bu bağlanuda 15001600 lirahk ortalama fiyat csas alındı.