Katalog

Müdahale şifresî: Güneş bir gün doğar 11 "Orgeneral Memduh Tağmaçın bir de 3 mart gunu bir konuşmast olacaktı. O gunlerde basına bile ulaşmıştı bu toplantı haberi..." Tağmaç, 3 mart gunu Denız ve Hava Kuvvetlen'nın bulunduğu bınanın sınema salonunda bır konuşma yapmıştı Bu toplantıya Genelkurmay ve dort kuvvet karargâhı mensupları ıle bırlıkte Ankara Garnızonu'ndakı bırlıklerin komutanları katılmıştı Tağmaç o gun kısa sayılmayacak bir konuşma yaptı Gerçı konuşması, daha oncekı konuşmalarından ve yayımadığı bıldırılerden pek farklı değıldı, ama boyle bır zamanda boy Ie bır toplantı yapması ılgınç gelmiştı Ozetlemek gerekırse "Komutanlar bilinmesi gereken şeyleri biliyor.. Alınması gereken onlemleri aiıyorlar. \e alacaklar. Parlamento sorunları biz askerleri değil, onları ilgilendirir.. Biz politikanın dışındayız ve oyle kalacağız. Silahlı kuvvetlerin baskısı aliında devlet işleri yurutulebilir mi? Erken kalkanın horoz olmasına izin vermeyiz. En ust duzeydeki komutanlarınıza guvenin. Kendınizi hevecana kaptınp yanlış adımlar atmayın.. Yapılacak şeyleri biz yaparız. Milli Guvenlik kurulu'nda da gonışlerimizi soyleriz.. Bugun tanık olduğumuz sosyal bunalımların kokunde anayasa, bunyemize uygun duşmevecek şekilde aşırı ozgurlukler getirmiş olan anayasa yatıyor. Disiplin içinde gorevlerinizle uğraşın." Aynı Tağmaç 24 şubat gunku toplantıda kapıları kapatmış, gizlilık ıçınde ne gerekıyorsa o onlemleri almıştı Arra 3 mart toplantısını, mudahale hazırlıklarmın yapıldığı Hava kuvvetleri karargâhının bulunduğu bınada duzenlıyordu Bunun bır nedenı olması gerekırdı Gurler'ın Tağmaç ıle o sırada uzlaştıkları anlaşılıyor Tabu Batur'un da' Tağmaç, mudahaie hazırhklarının son aşamasında bır govde gosterısı yapıyor ve anayasayı hedet gosterıyordu Oysa 27 Mayıs Anayasası da Silahlı Kuvvetlerce getınlmış, desteklenmış ve savunulmuştu Daha da onemlısı Sayın Mumcu, boyle toplantılar, başkentın gobeğınde, Başbakanlığa uç dakıkalık mesafede vapılabılıyor ve Başbakan bu toplantıları bılme•( sine rağmen sessız kalıyordıı. • "Sayın Gurkan sizin Orgene• ral Tağmaç ile bu konularda bir konuşmanız oldu mu?" Olmuştu 1970 evlulunun başındaydı Adapazan'ndan Ankara'ya atanmiştım Tağmaç'ı zıvaret etmek ıstedım Amacım, hazırlıklar hakkında Tağmaç'ın bır bılgısı olup olmadığını yoklamaktı Randevu aldım gıttım Çok sıcak karşıladı. Bıraz sonra sozu dolaştırmadan konuya gırdı 6 KASIM 1985 CUMHURIYET/11 Emekli Tumgeneral CELİL GÜRKAN 12 Mart öncesi ve sonrasını anlattı UĞUR MUMCU vazdı 12 MART'a beş kala... Bürun hazırhklar tamamlanmıştı. Ankara dışındaki birliklerle şifre/i mektuplarla haberleşiyorduk. Toplantılarda sık sık "Devrim güneşi yılbaşından önce Turkiye ufuklarında doğınalı" gibi ateşli konuşmalara tanık olunuyordu. Ankara dışındaki general düzeyindeki arkadaşlarımızdan "Gimeş ne zaman doğacak" dıye şifrelı mektuplar ahyorduk. İstanbul'dakı birliklere bir kurye araalığı ile uzerinde renkli başlı toplu iğneler iliştirilmiş bir kart gönderecektik. Kırmızı, yeşil ve mavi başlı iğneler yan yana iliştirilmişse, bu hareketin başlayacağım gösterecekti. BUtun ayrıntılar tamamlanmıştı. 9 Mart 1971 günu, Batur, Hava Kuvvetleh ıçın alarm vermişti. Koridorda çok sayıda havacı subay kaynaşmaktaydı. Toplantıya katılan konuklara garsonlar çay ve pasta ikram ettiler. Sonra Batur soz aldı, müdahaleden sonra Gurler'ın Dev/et Başkanlığı'na ve kendisinin de Başbakanlığa getihleceğıni vurguladıktan sonra, Gürler'in "nihai karar"ım beklediklerini söyledi. BİR KABLL Genelkurmay Başkanı Cevdet Sunay, Ikinü Başkan merhum Orgeneral Kefık Tulga re Kurmav Atbay Celil Gurkan, ı\ATO 6. ATAt Komutam Atıierikah generalin kabulunde. tılacakları bir toplantı vapılacagını soyledi ve yeterli sandalye hazırlatmamı emretti. Ben de sımdi sı/e telefon edip arz edecektım" \anıt nı \erdı Saat 10 (X)'da Genelkurmay Karargâhında vapılacak toplantıdan hemen once bovle bir toplantının duzenlenmesme neden gerek gorulduğu ve asıl garıbı de karargâhın ozel brıtıng salonu olduğu halde sıkışık oturma nızamında bu toplantının neden benım odamda vapılmak ıstendığını doğrusu oanda anlayamamıştım kendı kendıme "hele beklevelim de gorelim" dedım \ ı tekım bckledım \e eordum Hele bir yarın olsun... Topçu (eğmeni Celil Gurkan degilim. Asker kişinin politika ile ugraşmasının yasalarla yasaklanmış oldugunu ilk subay çıktığım gunlerden beri biliyonım. Gene bilıyorum ki Silahlı Ku>\etlerimizde hiyerarşik emir komula duzeni içinde hareket, hepimizin bııyuk duyarlılıkla uzerinde durdugumuz dkiplintn temelidir. Ama bunca deneyimden geçlikten, bu >aşa \e nılbeye geldikten sonra ben, memleketin bir tumgenerali, az buçuk murekkep yalamış bir aydını olarak. ulkenin içinde bulunduğu. biraz once zatialinizin de ıfade buyurdugunu/ uzucu dııruın, keşmekeş >e her şeyin b^sında Ataturk de\rim \e ılkelerini lemelden \ıkmaya \onelik taaliyetler, gelişmeler \e tasarruflar karşısında adam sen de, ben askerım, bu ıslerle uğraşmak bızlere yasaklanmış. ılgılıler çarebinı bulsunlar' diyemezdim ve di>emem. Az once arzelliğim gibi Sayın Orgeneralim, Topçu Tegmeni Celil değilim ki, talimnameyi manevra kemerine (akıp lalimhaneye çıkıp, dur diye duduk çalıp. komutlar vereyim... Aydın >.uba> olmanın omuzlanma yukledigi duşunme vukumlulugunu elbelle yerıne getirmeliydim ve getirecektim. Llkem dortnala felakele giderken, erlerime iyi lop talinıı yaplırmak beni dovurma/dı. Boyle olunca da pek dogal olarak. ulke durumunu, cumhurbaşkanından parlamenloya ve hukumete kadar. yavama ve >urutmeden sorumlu kişi ve heyellerın davranışlarını inceliyor, çıkış yolları duşunuyor ve asıl onemlisi de fikriyatına, kafa ve inanç yapısına guvendigim, inandıgım kışilerle, meslektaslarımla durum degerlendırmesi, durum tartişması yapıyorum. kimse. makam ve memunyet nulu/uınu kotuye kullanarak bu sesli du^unmelerime, emir komutam altındakı birligimın herhangi bir ferdini kattıgımı, onlara şu ya da bu yolda lelkınde bulundugumu soyleyemez. Bu nedenle Sayın Orgeneralim, açıkça ve ınanarak diyorum ki. şavel bu soyledigım larzda davranışım, az once ifade ettiginiz gibi, 'cuntacılık, darbecılık' ise ben cunlacıvım, komplocuyum, darbeciyim. Ama oyle sanıyorum ki, emir komuta zincirinin bir inç dışına çıkmamak kosulu ile yaptıgım bu faaliyetlerımi zatialiniz de cuntacılık, komploculuk, darbecilik saymamaktasınız." Tağmaç, âdetf olduğu uzere avurduna iikı^tırdığı 1 4 kesme >ekerle çok ıdarelı olarak cayını \udumlu\or \e benı dınlnordu Geçmı^tekı ılı^kılerıme bakarak benden bosle bir yanıt \e tawr kovma beklemedığı ıçın bıraz >asırmıştı beraber çalıştığımız karacı \e havacı arkadaşlara. "Gurler ne dedi?" Hıçbır şey Gurler, anlattıklarımı heykel suskunluğu ıçınde dınledi. Emekli olduktan sonra ioyle duşunmuştum: "Gurler. o gun benim, boyle bir konuşma yaparak, Tağmaçın karşiMnda kendimi eleverişimden çok hoşnul kalmışd herhalde!" "Sizin Adapazan'ndan beri izlendiginiz anlaşılıyor. Balıır da bunu anılarında vazıyor. MIT larafından izlendiginiz belli olduguna gore niçin hakkını/da bir ışlem yapılmıyor?" Çunku herke» boyle çalışmalan bılıyor \e herkes, olası bir mudahalede de\re diii kalmak istemiyor Şımdı Batur'a sormak gerekır MIT tarafından ızlendığını bıldığınız bir karacı tumgeneral ıle nıçın gızlı toplantılar yapıyor, en guc anlarınızda onu yardıma cağırıyorsunuz' Sayın Munıcu, Batur'un anıları Mıllnet Gazetesı'nde yayımlanınca gazeteye bir açıklama eonderdım Kovmadılar hter"Sayın Gurkan, o tarihe kadar butun çalışmalarımzt tamamlamış mıydmız? Ankara içindeki re dışındaki birlikler ıle haberleşme ağı kurmuş mu)dunuz? Sivil siyasal kadroyu belirlemiş miydiniz?" Butun hazırhklar tamamlanmıştı Ankara dışındaki birliklerle şifrelı mektuplarla haberleşiyorduk Toplantılarda sık sık "Devrim guneşi yılbaşından once Turkiye ufuklarında dogmah" gıbı ateşli konuşmalara tanık oiunuyor, Ankara dışındaki bırlıklerden general duzeyındekı arkadaşlanmızdan "guneş ne zaman doğacak" dıye şıtreh mektuplar alıyorduk Bu mektup >ahıplerı, 12 Mart ıle birlıkte çok değıştıler Sonradan "devrim" sozcuğunu bıle ağı/larına almaz oldular İstanbul'dakı birliklere bir kurye aracılığı ıle uzerıne renkli başlı toplu iğneler ılıştırıl mış bir kart yollayacaktık kır mızı, yeşıl \e ma\ı başlı iğneler karta yan vana iliştirilmişse, bu hareketin basldvacağını gosterecektı Butun ayrıntılar da tamamldnnus \e bunlar, taratımtıya gelemıyordu. Gurler, toplantıya, çağrılı olmayan Tumgeneral Ihsan Over ıle beraber gelmıştı. "Sayın generalim, o gun herhangi bir alarm verilmif miydi?" Batur Ha\a kuvvetlerı ıçın alarm vermişti Korıdoraa çok sayıda havacı subay kaynaşmaktavdı "Toplantıyı kim açtı?" Toplantıya katılan konuklara, sıvah smokın gıymış komutanlık garsonlan pasta ve çay ıkramı vaptıktan sonra Batur soz aldı ve "Fv ve davel sahibi olarak musadenı/le ilk sozu alıp Tarih 9 Mart 1971... Hava Kuvvetleri binası... Hava Kuvvetleri alarmda...Herkes müdahale kararıbeklerken, Gurler konuşuyor: "t\eden sizce neydi?" konuşayım" dıve so/e başladı. Batur. müdahaleden sonra, Gurler'ın De\let Başkanlığı'na, kendisinin de başbakanlığa getıııleceğını vurguladıktan sonra "en kıdemli komulan oiarak" Gurler'hi "nihai kararını" beklcdıklerını sosledı "Gurler ne yapıyordu?" Çok heyeLdiılıvdı Alnında bırıken boni.uk bon^uk terlerı sılı\or \e daha ı,ok konuşanları dınlıvordu Çeşıtlı goruş ve onenler ortasa atıldı Gurler. Batur'a seyi mi ne ise işte o toplantı başladıktan sonra birkaç arkadaşla silahlı olarak biz toplantı salonuna gidelim ve 'Faruk Paşa, Muhsın Paşa. fılan paşa hanc gerı kalanlar. su anda gozaltına bulunuyorsunuz "diyerek toparlavalım. olsun, bitsin" dıye "ekstantrik" bir konuşma \apmış \e Gurler'ı şaşınmıştı "Peki bir karar alındı mı?" Havır, hıçbır karar ahnmadı Gurler bırden bıre ayağa kalktı. "Hele yarın olsun. genişletilmiş komuta konseyindeki durum açıklıga kavuşsun. ona gore durumu veniden lesekkıır ederiz. ijimdi Memduh Paşa'nın yemegine geç kalmayalım" dnerek toplantıvı bıtırdı. Gurler \c Batur, "genişletilmis komuta konseyi" adıyla Ankara'ya cağırdıkları generallere Tağmaç'ın \eıeceğı yemeğe katılmak uzere arabalarına bınıp orduevıne gıttıleı Gurler, Hava kuv\etlerı'ndekı bu toplantıvı bıran once bıtıımek ıstıvordu Beikı bır oldıı bııtı ıle karsılaşmaktdn korkuvordu Bunun ıçm sapsarı bır benız JVlüdahale mi hazırhyorsunuz?" "Gurkan. agustos ayında İslanbul bolgesine gitmiştım. Bu arada ozellikle seninle goruşmek istiyordum. Ama kısa bir tatil için Antalya'ya gitmişsın. olmadı. Bazı haberler almaktavız. Orduda gızli çalısmalar ve orgutlenmeler oluvormuş, cuntalar varmış. Kuçuk buyuk rutbeliler bu işlerin içindeymiş, gibilerinden. Evvela şunu soyleyeyim. Memlekette durum hiç de iyi değıl ve iyiye gitmiyor. Bunu ben de gonıyor. biliyorum. Bu politikacıların hiçbirinde memleket sevgısi dive bir şey yok. Hepsi hain. Zerre kadar memleketi duşunene raslamadım. Bunların oluşturdukları Meclisten de bir hayır yok. Ben de biliyorum. Bugun karar versem 7 dakikada meclisin kapısına kilit asarım. Fazla degil >edi dakikada. Ama iş Meclisin kapısına kilit asmakla bitnüyor kı.. Ertesi gunden iiibaren bu devlelı kını vonetecek? Biz askerler bu işlerden anlamayız. Gene onlara muhtaç olduktan sonra neye yarar? Bır şey vapılacaksa bunu emir kumanda zinciri içinde yapmak lazımdır. Elbirligi ıle oturulur, konuşulur, ne yapılacagı. ne zaman yapılacağı kararlaştırılır. Koordınasyon içinde yapılır. Vıksa erken kalkan horoz kesilirse sonu neye varır? Dar kafalı bır levazım binbaşısı çıkacak, Miralım. kıralım diye ahkâm kesecek. Boyle sey olur mu? Senin de bu işler içinde olduguna dair bilgi alınca konuşmak istedim. Sedir bu işin aslı, içyuzu?" Orgeneral Tağmaç, Silahlı Kuvvetler'dekı faalıyetler hakkında en yakımnda bulunan. her gun beraber oturtıp kalktıkları, sık sık goruştuklerı Gurler'den \e Batur'dan değıl de benden bılgı istıyordu Bu yaklaşımına bıraz şaşırdım Buna karşin yıne de açık ve durust davranmaya karar verdım Hıçbır sev bılmedığımı, hıçbır faalıyet ıçınde olmadığınıı soylesem. hem ben gerçeklere ters durmuş oiaeaktını, hem de Tağmaç ınanmavacaktı Tanetane, azımlı ve karaılı bır tavır ıle şunları soyledım "Sayın Orgeneralim, ben Tumgeneral Celil Gurkan'ım. nu goze alamazdım. Orduda bır catişma çıksın ıstemedım O anda herşeyın bıttığını anlamıştım Gurler ve Batur. "genişletilmis komuta konseyi" dedıklen hıc bır yasal dayanağı olmayan kurulu araya sokarak, ışın yonunu değı^tıreceklerdı Butun olavlar kafamdan bır şerıt gıbı gelıp gectı Her ıkısmın de amacı belkı buydu Son zamanlardakı tutumları bunu gosterıyordu Bır kanlı darbecı ve cuntacı olsavdık. o gun duğmeye basar, butun hazırlıkları tamamlanmış mudahaleyı hemen başlatabılırdık "Sonra ne oldu Sayın Gurkan?" E\e dondum. erken vattını Butun olup bıtenler gozumun onunden tılm gıbı gecıvordu Aklımı encok kurcalavan da "buyuk kararlar alacak" dıye beklenen Gurler'ın solgun yuzu % sureklı şekılde terını sılışı ve e konuşanı urkek bır tavırla dınIemesıydı Ercıkan'ın toplantıda buıun generallerı gozaltına alma onensı, Gurler'ın avukatı Fakıh Oztakıh'ın 3 mart gunu "Gurler'i ben vurayım" sozlerı gelıvordu aklıma Toplantı sonunda \ardığım kanı, Gurler'ın yapılacak bır a^kerı mudahale ıçın "liderlik" rolunu ustlenıp oynamaktan uıktuğuvdu Batur ise Gurler'ı bır "paratoner" olarak kulianma amacındaydı Batur, Amerıkan Hava kuvvetlerı komutam Orgeııerdl Rvan'ın konuğu olarak gıttığı Anıerıka konuşunde. Ankara'da Tandoğan meydanında albay Kemal Tunusluoglu'nun evınde o babayığıt tavır ıle sov ledığ' "Faruk Paşa dugmeve basmazsa ben varım" sozunu uvgulamava nıvetlı değıldı Ama her ıkısının de bunalımlı donemlerı aştıktan sonra, 12 Mart muhtırası ıle verdıklerı guvenceler de dayanarak \e "liderlik faturasını"da kullanarak "hakları" sandıkları koltuklaıa uzanatakla rından hıc kuşkunı voktu. Gırler ve Batur'un cumhurbaşkanlığı adavlıkları ve Baıur'un hala da suren tutkuları bu goruşiımde vanılmadığımı costeı mektevdı "Eh"li konuşma Saat 9 15'e doğru generallcr gelmevebaşladılar Az sonra kara kuvvetleri kurmav Başkanı korgeneral Havati Savaşçı geldı \e toplantı ba>ladı korgeneral Sa\aşçı, komutar^ Gurler'ın bıraz sonra saatj 10 00'da Genelkurnıav karargâhında başlayacak "Genişletilmis, komuta Konsevi" toplantisindan once kara kuvvetleri karargâhında generallerın goruş ve duuncelerını oğrenmek ıcın boyie bır toplanünın vapılmasını em1 rettığını. arkadaşların 'oz konu>u toplantıva goturulmesınde \e arada dıle eetırılmesınde \arar goıduklerı konular varsa bunları kiiaca beiırtmemızı Htedığını. >ovledı ; "horgeneral Savaşçı goruş 6ı/.1 cliren bir konuşma \apmış mı\, dı?" ' ; •^aptı Elındekı bır kâğıttan se;ını nutku ı,ekercesıne, sesinı kahl \uk^elterek kah alcaltarak bır| konusma \aptı "\eleı so\ledi?" \ Alternatif plan yoktu "Sizlerin, eğer Gurler ve Hutur yan çizerlerse uygıdannıasınt duşunduğunuz bir alrernatif planımz *ar ınıydı?" >oktu 9 mart toplantisinın Memduh Tağmaç, Genelkurmaş Jkınci Başkantyken, Amerikalı Korgeneral Porter ile goruşuyor. tıivbır karar alınmadan dagılma sından sonra elbene bır duragan ediyor. Ismet Inonu.Porter'in Inonu hukumetini dusurmek için temaslar yaptığını one surmuştu. lık donemıne gırılecektı Avlaıdır ıkı komutanm. başlarında dan Gurler'e gunu gunune bıldıdonerek. "Oramıral Eyicioglule hevecanından boncuk boncuk bulunduğu ve dolavısıyla, cmır nun haberı var mı?" dıye sordu terlıvor ve mendılle terlerını sırılmıştı komuta zıncırı ıçınde kalınarak lıvoıdu. "Sasıl başladı bu toplantı? Sonra ekledı hareket edıldığı bılıncı ve ınancı "Pekı koridorda bekleyen suhım çağırdı sizleri bu toplantı"Muhsin Paşa. onu ayrı tutıle hazıılık trJİışnıalarına gıreııbay ların bir mudahalesi oinıadı ya? Ve kimler katıldı bu toplanmak olmaz. Celal Paşa'yı siz g<>lerıtı liderlik duzevınden gelebı mı?" tıya?" rup durumu anlatınız." lecek bovle bu yan çızmeve kdr Batur. Gurler'ın bu konuşma9 mart salı sabahı, Batur haBatur'un odasının yanındakı sı hazırladıkları "alternatit' plan" sindan tedırgın olmuştu va kanadının koordınatorluğunu odalar ve korıdorlar. mudahale ları vokıu buna gerek de duv"Pasaın, o zal daima alarga\uruten Tuğgeneral Omer Çokkararı alınmasını bekleyen u nidnıısldidı Bır ba>ka devi; ıle da kalmavı seçen bir kışı... Ben gor'e çalışma odasının onunde bavldrla doluvdu Bunlar toplaıı Gurleı'sız, Bdtur ^uz bır gırı^ıın onuııla konuşmam" dıye vanıt "Omer Pa>a. Karuk Paşa ile gotıdan bır kaıar v ıkmadığını dui'iıgorulnıuş değıldı. Sdiııvoruın \erdı ruştuk. mutabık kaldık. Bu akbu dd bı/lerın "ınaceracı" ıı^an \UIKJ olkeye kapıldılaı \e benım Daha sonra. Gurler, müdahaşaın mesai bittikttn sonra benım lar olmadığınıı/ın bır başka kd"dugmeve basınamı" ıstedıleı leden sonra gorev alav.dk sıvılleodamda bir toplantı yapacagız. nıtıdu Batur ne derse desın' Reddeltım' rın adlannın okunmdsını istedı Bu toplantıya Hava Kuvvellerın•Dugmeve basaydınız başarı"10 mart gunu bir başka topTuğgeneral Omer Çokgor, Baden ben, Ahmet Dural. Hulusi lantı daha vapıldı mı.'" tur'un tdlımdtı uzeruıe, elındekı lı olur muydunuz?" kaymakı Pasalar. siz. kara kıı\Bugun ıcın buıid "evet" ya da ^apıldı 10 nidi: gunu, her zavetleri'nden Faruk Paşa, Korgedosvdddiı SIMI kışılerın ddldrını "hayır" demek guc Ama o gun mankınden dc eıken olarak \e neral Alıt Krçıkan. Tumgeneral okumdya bdsladı Gurler, bunlaku ortanı elverışlıydı Elımı/de vuruvtrek kaı ııgdha geldım Celil Gurkan, Tumgeneral Şukrın bd/ıları ıçın olunılu, bdzıldrı kı ku\\et veterlıvdı. Ankara w\ Oddiıid gırdıgıınde. enıu subavı ru koseoglıı ve Deniz kuvvetleıçın de oluııısuz vorunılar \dptı \c dışındaki birlikler bı?den h.ı nıın ıııjsanın duzenleıınıe^n Ie ri'nden Fugamiral Netliı Bılgel "Korgeneral Atıf irçıkan ko beı beklıvorlaıdı Toplaiıiıııın vd uğı.iştığını \e nidsanı.i ^cv ICMIIC kalıbcaklar. huruk Paşa'va ben nuşma yap/nış mndı?" pıldığı hava kınvetlerı kardrga la/ldddiı sdndalvelcı di/dıımekte toplanlı saatını bıldırırim, olekıhı deneıınıınıı/ altındaydı DtıYapmı>tı Bugun gıhı .ııııınsı oldugunu gordunı \edoıimı NOI lerı sı/ tebligal yapııı" talımatısundunı, Gurleı \e Batur'un hevorum \detı olouğu u/ere hevediıgunıda. "Komutanıın. bıra/ nı vernus nıen orada go/dltınd alınınaldrı oiKf kurmuv Baskanihi »eldı, canla, "Sayın komulanlar. eger gerekırdı Her ıkıs'de ordudd se saal 9.15'te burjda keıulı basloplantıya ıek ick Uv'ımnoe munasip bir çıkıs yolu bulunamıvilen ve sauldiı koıiHitdnlardı kuıılıgı allında kjrargaln.ık. ICJ) baslandı Amııal \edıı llnueı. Nyor ise musaade edin, yarın sak. kan dokuı ıdu lîu ve djırc ba>kJiıı generallı>in katanb.ıl'daydı Bıı\ıı/d ı, ıipkın bah. genişletilmıs komuta kon Notlarıma gore "Isliklai şına katılmı> kahraman bir subayın oglu oldugunu, vatan, mıllet aşkıyla yanıp tutuşan. Alalurkun yolundan sapmayan. disiplinli bir subay olarak yetiştigini." soylemış sonra şoyle konuşmuştu: "Buyuk Ataturk'e dil uzatanlar oldu. Eh dedik... Bunların layık oldukları dersi verecek mahkemeler ve kanunlar var, dıye duşunduk. Ataturk devrimleri ve ilkeleri inkâr edildı. Eh dedik, bir sorumlu hukumet var. Bu iş onlara duşer djye duşunduk. Şiddet olavları. adam kaçırmalar kıırşunlamalar oldu. Eh dedik, memlekette asavişi korumak biz askerlerın degıl. kolluk kuvvetlerınin gorevidir. Onlar halletsin diye duşunduk. Politikacılar birbirlerine duştuler. birbirierini vemeye başladılar. Eh dedik.. Bu parlamentodakı partilerin kendi işleridir. Kendılerı çozsunler diye duşunduk.." Belhğımde \\\ dedik"lı konuşiiıa dı\e \eı etmıs olan Savaşvi'nın bu >o?lermı sıcağı Mcağına drkadaşlaııma hatırlamğınıda, bu konuşmavı gulunıseme ıle kars'lanıaktan kendılerını alamanııslard "Korgeneral Saıaşçt, daha sonra AP've girmişti. Değil mi?" Savııı Mı.mcu. kaderııı ııe garıp cilvevi kı Demırel hukumetıııı muhtıra ıle alaşağı eden. bu toplantılara katılan bırcok kışı. muhtıranın verılışını ızleven gunlerden ba>la\arak Demırel ıle işbırlığı vapnişlardır Bu konusma\ı vapan korgeneral Ha\atı Savjşçı. daha >onraları orgenelallığe tertı edenıeverek, enıeklıve avrılacak. AP'\e gırıp, Samsiın'daıı iıu!let\ekılı seçılecek, asi! onemliM. emeklıye sevkedılışınde Orgeneıal Guıler'ın "^ uksek Asken Şura'da kendisinı veurınce sjvunmadığı, desteklemev.lıgı dusutvesı ıle ona karşi duvduğu kırkmlığı bır asken dınlcnnıe kampında Gurler'ın duvacağı şekılde yakişıksız bır ağır sozcuklerle dıle getırerek ne denlı "dısiphnli" \e mılletvekılı seçıidıkten sonra da sadece ant içmek îcm viktığı ınılletvekıllığı kursusıınde hemen hemen hıç bov gostermeden parlanıemerlık gorev ııu başarı ıle doldurmak suretıvle "\alana. mıllele ve Alalurkçu dıişunceve" ne denlı bağlı bıı viıbav oldugunu veterınce kanu TAGMAÇGLRKA\PORTER Gurkan, konuşulanları tercume dım kı, Batur ıle bu konuları açıkça tartışahm Milliyet'te bu olanağı bulamadım Lmarım Batur, bu sozlenmı Cumhuriyet'te yanıtlar 12 ınarı doneınının dıığuın noktası 9 \lurı 197! çıımı ha\a ku\vetlerı koımaanı batur'un oaasında \upılun ıoplamıdu\dı Tumgeneral Gıırkan'dan 9 mart loplantısını anlutmastnı ıstnoruııı, anlatnor kdrargâhta \e evlerde duzen lenen toplantılarla mudahale hazırlığı son asamasına varmıştı Daha once belırlencn mudahale gunlen çeşıtlı nedenlerle de ertelenmıştı HavdLi kaıidt, bır dn once muddhdle yapılmasını ıstıyoı, ancak Gurler ve Batur. "butçenin çıkmamı> olması" gıbı nedenler one surerek bı/ım "o gunu" ds.dıs:ımı/ tarıhı ılerı dlıvorldrdı Bu arada Gurler'de ısleı ı ağırdan alma eğılımı de ba>gostermistı Anid v ıne de Gurler. "devre dı«ji" kalnıak ıstemıvor, ongoruleıı ıııudahaledekı "iki lıdcr komulandan hıri olmak" pobırakıııısordu JVimse devre dışı kalmak istemiyor Bıraz once dınledığım, polıtıkacılan toptan "haınlik" ıle suçla\an yargısını bir kez daha \ıneleyerek "Gene de soyluyorum Gurkan. bu isler, sabah erken kalkanın horoz olması ile yapılmaz. Mudahale ettikten sonra koskoca devleli kim idare edecek? Içimizde o çapla adam, tecrube sahibi adam var mı ki?" Konuşma bıtmı>tı tlımı Mktı ^anm ağızla "Haydı bakalıııı gorevinde ba>arılar dılerim" dedı "Bu konuşmayı Curler'e anlattımz mı?" Fvet, hem Curler'e. hem de