Katalog

28 KASIM 1985 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 YfrYIN DUNYİSENDA INCELEME ARAŞTIRMA YÖNETEN ŞAHİN ALPAY """ HAYVANLAR ts.UAtL GLLGEÇ Sayın Güldemir. "Kanat Operasyonu"nda Yunanistan'ın NATO'nun askeri kanadına dönüş öyküsünü, bu konudaki Tiirk vetosunun nasıl kaldırıldıgını anlalıyorsunuz. "Kanat Operasyonu"nu mümkiın kılan koşullar sizce hangileri olmuştor? "Washington Ankara'yı, Ankara izin verdiği ölçüde yönetebiliyor" u, Bu karara şu konjonklür içinde gidilmiştir: Bolgede istikrarsızlık vardır. Afganistan işgal edilmiş, Iran elden çıkmış, Türkiye destabilize edilmiş, Yunanistan ise sosyaiist bir hükümetin işbaşına gelmesiyle sonuçlanacağı kesinleşen seçdm arifesine girmiştir. Bölgedeki bu gelişmeler Ankara'dan ziyade Washington'dan endişeyle izlenmektedir. İşte bu sırada GeneraJ Rogers devreye ginniş ve Devlet Başkanı Evren'i ikna etmiştir. fuk Güldemir'in "Kanat Operasyonu" ve Erbil Tuşalp'in, "İnsan Hakları Dosyası: Bin İnsan" adlı kitapları Tekin Yayınevi tarafından ekim ayı içinde yayımlandı. Güldemir ve Tuşalp'in, bazı bölümleri önce gazetemiz Cumhuriyet'te yayımlanan bu çalışmaları kamuoyunda büyük bir ilgiyle karşılandı. Güldemir ve Tuşalp ile söz konusu çalışmaları üzerine kısa birer söyleşi yaptık. Yunanistan'ın Türkiye aleyhine bir çözümle NATD'ya dönüşii sırasında Dışişleri Bakanlığı devre dışı bırakilmış; sıkıyönetimden gelebilecek tepkiler nedeniyle basın da uyancılık görevini yapamadığı için anlaşma yazılı yaptırımlar yerine "asker sözü" üzerine bina edilmiştir. Kararı alan makam, toplumun bu iki şüpheci diliminin baskısını hissetmeyince, aldığı karann savcısı ve yargıcı kendisi olmuştur. General Rogers'ın buradaki başarısı ise Ankara'ya, Yunanistan'ın NATO'ya dönüş planını sanki Ankara'run planıymış izlenimini vererek kabul ettirmesidir. Rogers Türk Silahlı KuvvetJeri'nde Genelkurmay Başkanhğı'nın Genelkurmay Başkanı demek olduğunu çok iyi bilen bir askerdir. Ve bence işte bu yüzden takdire şayan bir diplomattır. Vunanistan'ın NATO'ya dönüşüne izin vermesi, Türkiye bakimından ne gibi kayıplara yol açmıştır? Tahmin ediyorum ki bu sorunun cevabı kaybettiklerimiz değil, kaybedeceklerimiz açısından daha fazla onem taşıyor. Zaten Yunanistan'ın ilginç bir yön temle NATO'nun askeri kanadına dönüşünün, hem iç hem de dış politika açısından önümüzdeki yıllarda artan bir tempoyla gündeme geleceği yolunda ciddi işaretler de var. Son yıllarda TürkABD ilişkilerini yakından izleyen bir gazeleci olarak ABD'nin Türk iç ve dış politikasj üzerinde ne ölçüde etkili olduğunu duşünüyorsunuz? Yunanistan 'ın Türkiye aleyhine bir çözümle NATO'ya dönüşü sırasında Dışişleri Bakanlığı devre dışı bırakilmış, basın da uyancılık görevini yapamamıştır. 99 Ufuk Güldemir (d. 1956) 1982'deBülent Dikmener Gazetecilik Ödülü'nu kazandı. Bu dönemde yapılan araştırmacı gazetecilik göstermiştir ki 1980 öncesinde Türkiye'de hükümet eden her iki partinin lideri de Türk milletinin izin vermeyeceği ölçüde Amerika'ya prim vermemiştir. Cüneyt Arcayurek külliyatı, Muammer Yajar'm yayırnladığı mektup ve Carter'ın İzrnir'de verdiği demeç, bu göriişün kilometre taşlarıdır. Demek ki VVashington Ankara'yı, Ankaranın izin verdiği ölçüde yönetebilmektedir. Bugün TurkAmerikan iiişkilerinde "alün çağ"dan bahsedilmektedir. Kısa vadede böyle olabilir. Ancak uzun vadede Johnson Mektubu, silah ambargosu ve ardından ekonomik ambargo ile birlikte bir müttefik olarak ABD, Turk milletinin gözünde yıpranma sürecine girmiştir. Sadece entellektuellerin değil muhafazakâr Turklerin dahi bir kriz anında Amerika'nın müttefik olarak sorumluluğunu yerine getireceğine duyduğu kuşku, bugun TurkAmerikan iiişkilerinde güven bunahmı yaraımaktadır. Konuya vâkıf Washington analistleri bence bu gidişi endişeyle izlemektedir. KİM KİME DÜM DUMA BEHÎÇ AK "İnsan Hakları^ bütün ulus ve rejimlerin ortak değeri ohnah" Sayın Tuşalp, "Bin lnsan"ı hanriarken amacınız ne oldu? "Bin lnsan"Iarın olmamasını, "Bin însan"lann tükenmesini amaçladım en başta. Sorunun, salt ülkemiz insanları için değil, birçok ülke insanj için de, yaşamsal olduğunu anlatmayı amaçladım. İnsan haklannın çiğnendiği ülkelerde yoneticilerin "ulusal egemenlik" kavramı arkasına sığındıklannı ve bu nedenle uluslararası ve ulusal yap "Bin İnsan"ı hazırlarken, ne gibi kaynaklardan yararlandınız? "Bin İnsan" bir anlamda, insan haklannın çiğnenmesi ile oluşan belgelerin derlenmesi ile meydana geldi. Neredeyse on yılhk bir birikimi; 1980'den günumuze uzanan olavları içeriyor. Yazmadıklarım, yazamadıklarım yazdıklarımdan çok daha fazla. "Bin Insan"da duruşma tutanaklanndan doktor raporlainsan oldu. Bir eksiği ile. Yazdıklarım, yaşamadıklarımdı. Kilabınızın ve bu tür çalışmaları n ülkemizde insan haklanna ve kişiliğine saygı bilincinin gelişmesine katkıda bulunacagına inanıyor musunuz? Katkıda bulunur mu bilemiyorum, ama katkıda bulunsun istiyorum. İnsana saygının, insan onuruna ve kişiliğine sa\gının bir bilinç gerektirdiğini biliyorum. İnsan haklannın, rejimleri ve ideolojileri farklı bütün uluslar için ortak bir değer olması gerektiğini biliyorum. Bu bağlamda, belirli bir çağdaşlık duzeyine erişen toplumlarda insana saygı ortamının, insan onuruna ve kişiliğine saygı bilincinin oiuşması için "insanın insana yaptıklarının" sergilenmesi gerektiğine inanıyorum. İnsana saygı ortamı, insana saygı bilinci kendiliğinden oluşmuyor. İnsan hakları uzerindeki duyarhğı canlı tutma, insan haklan konusunda bilinçli bir kamuoyu yaratma, sanıyorum, "Bin insan" ve benzeri çalışmalarla oluşacak. "Kitabınızla ilgili olarak beıirtmek istediğiniz başka bir husus var mı? "Bin İnsan" Türkiye'de 12 Eylül 1980'de başlayan yeni bir dönemin olaylarmı kapsıyor. Oysa, insan haklannın çiğnenmesi 12 Eylul ile başlamadı ülkemizde. Bu konuda Anadolu topraklarının, ne yazık ki, zengin bir mirasa sahip olduğunu biliyoruz. Elimdeki belgelerin son on yılhk dönemi kapsadığını soylemiştim. Bir dönemi kotülemek amacında olmadığım için "Bin Insan"lan surdurmek nıyetındeyım. Yeni "Bin Insan"lar için çahşıyorum. Bu sayıda aynca Ertugrul Tokdemır'in "Türkiye'de Başüca İktisadi Verilerin Güvenilirliği Sorunu"nu tanışan katkısı yer almakta. Bir yerde "Misyon gazeJeciliğini reddediyorum" dediginizi okudum. GazetecOik anlayışınızı bize kısaca açıklar mısınız? Muhabirin bir misyondan yola çıkmaması gerektiğini düşünüyorum. Örneğin "Silahlı Kuvvetleri yıpratmak" misyonundan yola çıkan her yazının başarısız kalacağma inamyorum. Ama gazetecilik amacıyla Silahlı Kuvvetleri inceleyen dürüst bir yazının kendinden beklenen görevi fazlasıyla yerine getireccği kanısındayım. Ömeğin Uğur Mumcu'nun 12 Mart yazılan, sadece bir dönemi aydınlatmakla kalmıyor, TSK'nın karar yöntemleri konusunda kıymetli bilgiler de veriyor. Kitabımda, bu yüzden "sivil dönemi aklamak" misyonuyla yola çıkmadım. Benim incelediğim konu itibarıyla sivillerin zaten aklanacak tarafı yoktu. Ama yazdığım kitap sivil yonetimlerin dış politikada daha başanlı olduğu izlenimini veriyorsa; misyonum öyle olduğu için değil, başarılı oldukları için o izlenimi veriyordur. Ama izlenimim odur ki, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin işleyişi hakkındaki misyonsuz yayınlann artmasi dahi hoş karşılanmamaktadır. Oysa buna alışmak gerekir. Çünkü Silahlı Kuvvetler politika içinde olduğu sürece basın da Silahlı Kuvvetler'in içinde olacaktır. P I K N I K PtYALE MADRA r\ ÇIZGILIK KÂMİL MASARACl Lrbü lüşalp (d. 1945) Çağdaş Gazeteciler Derneği'nin 1979 ve 1980 Haber Ödülkri sahibi. tırımların işletilmediğini saptamaya çahştım. Devletlerin egemenlik haklannın, insan hakları sınırında bitmesi gerektiğinin anlaşılmasını istedim. İnsan haklannın çiğnenmesinin onlenmesi için oluşturulacak politikalara dayanak olabilecek bir kaynak kitap olsun istedim "Bin İnsan". "Bin İnsan"ın, ülkemizi, insan haklan güvenceleri yurt dışında tartışılan bir ülke olmaktan çıkaracağını sanıyorum. İnsan hakları çiğnenenlerin anlatmalarmdan hareketle belgeleyebildiklerimi yazdım... Sonuçta 'Bin insan'ın kaynağı binlerce insan oldu. Bir eksiği ile. Yazdıklarım, yaşamadıklarımdı. 99 rına kadar akla gelebilecek her tur belgeyi kullanmaya çahştım. İnsan haklan çiğnenenlerin anlatımlarından hareketle belgeleyebildiklerimi yazdım. Onların yakınları, eş, çocuk, anne ve babaları ile gorüştum. Kapalı donemlerin temel bir özelliği olan, iletişim zorluklan, belgeleme zorlukları gibi engelleri savunma avukatı arkadaşlanmın katkıları ile aşmaya çahştım. Sonuçta, "Bin İnsan"m kaynağı binlerce 6i Kısa... Kısa... Cem Alpar/DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE SERBEST BÖLGELER, Dost Yayınlan, Ankara 1985, 94 s. Prof. Dr. Cem Alpar'ın yeni kitabı serbest bolgelerin ekonomik açıdan tanımlanmasını ve serbest bölge uygulamaları alanındaki gelişmeleri, sorular ve yanıtlar şeklinde irdeliyor. Serbest bölgeler konusunda ozlu bir başvuru kaynağı. Enis Batur/ALTERNATİF: AVDIN, Hil Yayın, Ekim 1985, 182 s. Enis Batur'un "edebiyatdışı" denemelerini bir araya getiren kitabı, 19741984 arasında çeşitli dergi ve eazetelerde yayımlanmış yazılarını "Aydının Yeri", "Felsefe, Düşünce, Dil" ve "Şehir, Tarih, Kültür" başhkları altında derliyor. Alan Beyerchen/NAZİ DÖNEMİNDE BİIİM, Çev. Haluk Tosun, Alan Ya> ıncılık, Ekim 1985, 240 s. Ozgun adı Scientists Under Hitler (Hitler Rejimi Aitında Bilim Adamlan] (1976) olan bu kitapta çaiışmalarının politika ile bir ilgisi bulunmadığını one sürerek, Nazi rejimi altında yaşamaya karar veren Alman bilim adamlarırun, ozellikle fizikçilerinin öyküsu anlatılıyor. Bilimsiyaset ilişkisini Alman fizikçileri örneği temelinde tartışan ilginç bir kitap. Dominique Eudes KAPETANOS, Çev. Yavuz Alogan, Belge Yayınları, Ekim 1985, 462 s. Ikınci Dunya Savaşı sonundaki Yunan Iç Savaşı konusunda yazılmış belli başlı kitaplardan biri olan bu eserin 1970 yılında \apılan ilk basımına yazdığı onsozde, Yunanlı tanınmış siyaset bilimci Nicos Poulantzas şoyie diyordu: "Dominique Eudes'in kitabı, çağımız tarihinin sadece Yunanistan'Ia ilgili kısmına değil, bir butun olarak cagdaş tarih anlayışımıza yapılan önemli bir katkıdır." Reha Bilge ve diğerleri / ÇEVRE VE EKONOMİ, Turkije Çevre Sorunlan Vakfı Yayınları, Ağuslos 1985, 150 s. TÇSV'nın duzenlediğı "Çevre Sorunlan ve Ekonomi" konulu yanşmada ilk beş sırayı kazanan inceİemeleri bir arava eetıren bu derlemede Reha Bilge, Cihan r Dura, Mahir Fisunoğlu, Zübei de Garipoğlu ve Orhan Usiu'nun katkıları bulunuyor. AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEM4L GöKiuy TARIHTE BUGUN MLMTAZ ARIKA* SAPKA YASASI 28 Kasım 192S'TW BUGUA/, ŞAP/CA YAS/İS/ YÜ#Ûeu/Ğ£ SlGPİ. 671 NUMARAL1 YASANIN ÇIKIÇINA OeĞİN <ULLA MUW ÇEÇİTU SAÇLIKL4R AgAÇfNDA EN ÇOtC FES RA6BBT GÖRUYORPU BlLİNPİGİ GİBİ, PES, üLKeye SULTKNu.MAHMur ZAMANIHDA £<£M>ÇT'(1828'). O SIZALAE YUNAKIL/LAR KULLAAJDt§( İÇlKl, FES BlR H/GtST7#tAI SA$LI6< GİBİ €Ö ' RüNiuüçnJ. SAŞTA şeyHuusiAM, TVM SOFT/ILAR F££İN DME AYKIBIUĞtN/ ÖNB SüRMÜÇ VB KEN0ILE&İME KAIZŞI ŞİDOETLİ ÖtJLEMLEÜ. ALINMASINA NEOEM OLMUÇLARP/ AY*lt TÛ£ SOfTAlAÇ, YHJJIR. SOA/GA £££/ SAVUNABİL£CEKT!R!' İÇTŞ, MüSTAFA ICEMAL'İU KASTAMONUİHE80LU 6EZİSİNDE mu/TTIĞt $AF>?&, O BSKİMiÇ ÇARPlK AMLAYIÇA DA K4gf/ ÇlKtYOGPa. • SURELİ YAYINLARDAN TOPLUM VE BİLtM, No. 28, Kış 1985 Toium ve Büim'in yeni yayımlanan kış sayısında ilginç katkılar yer ahyor. Taml Bora'nın Rudolf Bahro üzerine tanıtıcı yazısı; Selim Derüıgil'in "Dış Politika'da Abdühamit ve İnönu" konulu incelemesi; Cem Behar'ın "Kültür ve Yazı: Türk Klasik Müziği" başhkh makalesi bunlardan baalan. Binnaz Toprak'ın C.B. Macpherson'un Iiberalizm eleştirisini konu alan yaasıyla, B. Ersanlı ve G. GöksüOzdoğan'ın Ernest Gellner'in Nations and Nationahsm, 1983 (Ulus ve Ulusçuluk) adlı önemli yapıtı üzerine taıutma yazılan da dikkate değer katkılar arasında. tKTtSAT DERGİSİ, Sayı: 252, Kasım 1985 Uergınm son sayısında Uludağ Ünıversitesi İktisadi \e Idan Bilimler Fakultesi'nin iki oğretim üyesinın toplum bilimlerinde yontem sorunlarına eğilen inceİemeleri dikkat çekiyor. Ercan Eren'in "Sabri Ülgener ve Yontem Sorunlan" ile Habip Erdem'in "Toplumsal Bilimlerde Bunahmın Kökeni Üzerine." ODTÜ GELİŞME DERGİSİ, Sayı 12, 1984. Gelişme Dergisi'nin ağustosta basılan son sayısı "Kalkınma İktisadı" konulu bir özel sayı niteliğinde. Tumüyle İngilizce katkılardan oluşan bu sayıda, özel sayının editörü olan Fikret Şenses dışındaki (aralarında Jan Tinbergen ve Samir Amin'in de bulunduğu) yazarlar yabancı. 50 YIL ÖINCE Cumhurivet Çin'de dıırunı Londra 27 (Özel) Son haberlere göre Uzakşarkta durum şöyledir: Son hâdıselerın önunü alamadığından dolayı Hopei Valisı ıstifa etmiş, yerine General Sun Çey Van tayin edilmiştir. Yeni Valmin emrı altında 60 bin asker vardır. Bu münasebetle Kuzey Çmdeki Japonlar da mukabıl süel ledbirler almışlardır. Yeinçin şehrine bugün 5000 28 Kasım 1935 iltisak noktası olan Fengtaiyi işgal etmişlerdir. 1935/1985 isvan şimalinde çıkan isyanın da bugün bastınldığı haber verilmektedir. Natal ile Permonduvo vılâyetleri asüerden temizlenmiştir. CL'MHl RİYET KİTAF Kl'LÜBİ'"\DE.> HABERLER Eğitim Araç ve Gereçleri Fuarı açıldı Cumhuriyet Kitap Kulübü'nün de yer aldığı Edexim '85 Fuarı açıldı. Cumhuriyet Kitap Kulübü, türünegöre ayırarak düzenlediği kitaplann yanı sıra yardımcı kitaplar ve çocuk kitaplanna da yer veriyor. 1 aralık pazar gününe kadar açık kalacak olan fuarda aynca imza günleri düzenlendi. Bugün çocuk kitapları yazan Fatih Erdoğan ile Yalçın Pekşen, yann Bekir Ytldız, cumartesi günü ise tlhan trem, Füsun Ozbilgen saat 14.00'ten sonra son çıkan kitaplannı imzalayacak ve okurlarla sohbet edecekler. Cumhuriyet Kitap Kulübü üyelerinin ücretsiz oiarak gezebildiği fuarda sergilenen kitaplar indirimli olarak sattlıyor. Edexim '85 Fuarı Ortaklar Cad. No: 17, Mecidiyeköy adresinde FM binasında sürüvor. Japon askeri gönderiimiştir. Çin mehafüinde Mareşal Şan Kay Çekin durumu düzeltebileceği muhakkak sayılmaktadır. Son dakikada S'ankinden bıldiriidiğine göre geçenlerde bir suikasde maruz kalan \e kurtulan Başbakan Wang Şei Weı ısıifa etmiştir. Mareşal Şan Kay Çekin bu istifayı kabul edeceği bildirılmektedir. Japon kıtaatı, Pekine beş kilometro mesafede bulunan ve demirvollarmm muhim bir Brezilyadaki bastırıldı * Londra 27 (Özel) Brezilyamn merkezi, Rio de Janeıroda bugün ısyan çıkmıştır. Üçuncü piyade alayı ayaklanmış, fakat hükumete sadık kalan kuvvetler tarafından asiterin kışlaları topa tutulmuştur. tiunun üzerine asi askerler teslim olmuşlardır. iki gün evvel Brezilyamn ^W" c'un b*r ! KATAGRİP AYIN EN ÇOK SATAN KİTAPLARI ÇOCUK / 30.10.198527.11.1985 Sıra:Kod: 1 002.248 2 021.187 3 097.294 4 021.231 5 002.227 6 021.104 7 048.013 8 021.238 9 018.07S 10 054.043 Kitabın Adı / Yazan: Bu Yurdu Bize Verenler/Aziı Sedn La Fontaine Masallar/Orhan Veli Yumurtadan Çıkan Öğretmen/Muzaffer Bacaksız Tatil Köyünde/Rıfat llgaz Temel Muzik Eğitimi/Muammer Sun Ben de Çocuktum/Aziz Sesin îlkokula Hazırlamyorum/Ş.Ûnal Marnlar Adası/Zeyyat Selimoğlu 1001 Gece Masallan/Haz: B. Babacan Ver Elini Avrupa/Tulin Tınaz Fiyatı: 364.350.İzgü 200.400.363.550.500.7Û0.3640.300. BILSAK'ta BUGÜN Konferans Saat 17.30 TOMUR ATAGÖK SANATINI ANLATIYOR CafeFoyer Saat 10.00 Yerliyabancı basın, fotokopi, çay, kahve, kek, kahvaitı Lokanla Saat 22.00 Türk Muziği Dortlusü Önceden yer ayırtmak için: BİLSAK 143 28 79/ 143 28 99 BEŞKAflADARLAR KARTALKAYA "SICAK YUVANIZ" GERÇEĞİN MASALI Midkll çocuk oyunu Sennur Sezer'in şilrierlnden Yöneten: Nedim Saban Her Cte$J, Pazar 11.00 Kadıkây Tiyatro Öfle «aJıariye Cad. Ek^i 1M.: 338 61 05 KARTAL OTEL YÜZME HAVUZU DİSKO LUKSODALAR Herhafta sonu 1 kişi Tam p a n s i y o n ^ T l j günlük 12 000TL*KDV 4>Otobüs servisimiz vardır. 1611074161822616122813361660 ortur n IH.AR \ ı()Oı