Katalog

22 KASIM 1985 EKONOMI CUMHURİYET/9 2. Boğaz Köprüsü'nü Güneş, çevre yollarını Ray ve Anadolu Sigorta sigortaladı Uç otoyola Fatih köprüsüne 290 milyarlık sigorta ERHAN KEY lkinci Boğaz Koprüsü olarak bıhnen Fatih Sultan Mehmet Köprusü ve çevreyollan inşaat ları 290 mılyar liraya (530 milyon dolar) sıgortalandı. 1985 yıİında dunyanın en buyük inşaat risklerinden biri olarak kabul edilen köpru ve çevreyollan sigortası, kdpru yapım ihalesi kadar çetın bir rekabet sonucu Güneş Sigorta, Anadolu Sigorta ve Ra> Sigorta arasında paylaştınlKöpru ve çevreyollan olarak iki ayn bölumde ele alınan sigortalama ışlemınde, köpru ve yaklaşım yollan 55 milyar lira (100 milyon dolar), çevreyollan ise 235 milyar liraya (430 milyon dolar) sigortalandı. Köprünün sigorta poliçesinin Giıneş SigorU tarafından yapılması kararlaştınlırken, riskin yüzde 30'unu Milli Reasürans, yuzde 60'ını ıse Japon Yasuda Fire and Marinc Insurance CO.'nun ustlenmesi kararlaştırıldı. Kalan yuzde 10'luk bölüm Guneş Sigorta tarafından yerli sigorta şirketleri arasında paylaştırılacak. Ayrıca üçuncu şahıslara yonelik sorumluluk nskı bedelı de 33 milyar li 2. Boğaz Köprusü 55 milyar liraya Güneş Sigorta'ya, çevreyollan 235 milyar liraya Ray ve Anadolu Sigorta'ya sıgortalamrken, toplam sigorta riski 1985 yılında dunyanın en buyük risklerinden birinı oiuşturuyor. Çevreyollan sigortastnda binde 5 olarak tespit edilen prim miktarı 290 milyarlık nske karşılık çok düşük bulunurken sıgortaalar çetin rekabet sonucu fıyat ve kâr marjınm çok duşmesinden yakınıyorlar. 2. Boğaz Köprusü ve çevreyollan yapımında, inşaat yakınında oturan kışilere ve binalara başta olmak üzere üçüncü şahıslara venieeek zarar tazmınatı tek tek her olay içın 60 milyon dolar teminata bağlandı. ra (60 milyon dolar) olarak tespit edildi. lkinci ve çok daha büyuk sigorta pazarını ıse çevreyolları oiuşturuyor. Toplam 235 milyar liraya sigortalanan cevreyoUannda Ray Sigorta yuzde 60, Anıdolu Sigorta ise yuzde 40 pay aldı. Yine riskin yüzde 30'unu Milli Reasürans Şirketı reasüre edecek. Üçuncu şahıslara yönelik sorumluluk risk bedelı ise köpru ve yaklasım yollan ıçın 60 milyon dolar, çevre yollan ıçın 15 milyon dolar olarak belirlendi. Sigortacılık sektörunde inşaat riski denildiğinde, tabiı afetler, yıkılma, çökme, dizayn hatalan sonucu meydana gelen maddi zararlar, makinelerin inşaatlara verebileceği zarar anlaşılıyor Üçuncu şahıslar içın sorumluluk riskınden.inşaat sırasında işle ilgisi olmayan kışılere gelebilecek zarara karşılık verılen teminat anlaşılıyor. Kopru ve yaklasım yolları ıçın 60 milyon dolarlık, çevreyolları için 15 milyon dolarlık sorumluluk riski, bu inşaat dolayısıyla mallanna gelebilecek herhangi bir zarar karşısında üçuncu sahıslann zarar tazmınatı oluyor ve tek tek her olay için geçerli oluyor. Toplam 551 milyon dolarlık teklifle köpriı ve çevreyolları ihalesini kazanan Sezaı TurkeşFevzi Akkava, Japon IH1, Mitsubishi Ind., Nippon Kokan ve Italyan Impregilo konsorsiyumu, sıgortalama ışleminde sigortalı olanı temsil ediyor. Çevreyollan sigortasında STFA ve ltalyan Impregilo konsorsiyumu muşavırliğini Ale\ander and Alexander Sigorta ve Muşavirlik isimlı veni kurulan vabancı sermayeh bir firma yapı>or. Akxander and Alexander firmasının denetıminde hazırlanan çevreyollan sıgortasında prımlerin bir haylı duşmesı dikkatı çekti. Sigortalının odeyeceğı fiyat olan prim miktan bınde 5 olarak tespit edildi. Çevreyolu riskini ustlenen yerli sigorta şırketlerinden bır yetkili, fiyatın duşuklüğune ilişkin şunları soyledı "Fiyatın çok duşuk oldugu dogrudur. Kâr marjınm da duşuk olması bizi duşunduru>or. Bizim sektorde joğıın bir rekabet vardır. Sigortalı olacaklar da bu rekabeti tabii ki kendi lehlerine kullanıriar. STFA da bunu yaptı. Ancak bu bir memleket meselesidir. İleriyi de duşunerek bu ise girdik." Üçuncu şahıslar için belırlenen malı sorumluluk riski ıçın gosterdıkleri temınatın bile kârlarını alıp goturmesınden şıkâyetçı olan aynı yetkili, "Rekabet bu işin brokeıiiğini yapacak yabancı firmaların arasına da girmiştir. Buyük işlerde kâr oranı küçüktur" dedi. ALEXANDER AND ALEXANDER KİMDİR? Köpru ve çevreyollan sigortasında STFA ıle ltalyan Impregilo konsorsiyumunu temsil eden Alexander and Alexander firması, rısk yönetim muşavirlıği yapıyor. Yuzde 49 hissesi yabancı ortağaT\tızde 51 hissesi de Tatko firmasına an olanfirmanınkuruluş izni bakanlıktan çıkmış bulunuyor. Alexander and Alexander bugun Turkiye'deki ılk ve tek rısk yönetim müşavirliğı yapan firma unvanını elınde bulunduruyor. Bu somutta sigorta poliçe şartlannı hazırlayan, sigortanın hangi lımitlerle ve hangi teminatlarla duzenleneceğinı saptayan firma, hasar kontrolorluğu de yapıvor. Firmanın yabancı onağını oluşturan Alexander and Alexanderfirması,dunyanın I numaralı varlık ve kaza sıgortalan broker ve müşavıri durumunda. ^ ANKARA (a.a.) Falıh Koprusu, çevreyolları ile 216 kılometre uzunluğundaki otcyol ıhalesıne katılan firmalardan bu kez de uç ayn ekspres otoyolu yapımı ıçın teklif alındı. ABD, Ingılız, Isveç, Ispanya fırmalarının da yer aldığı gruplar, Turk firmaları ıle bırlıkte konsorsıyum oluşturarak teklif getırdıler. 3 yılda tamamlanması ongorulen otoyolların yaklaşık 800900 milyon dolara malolması beklenıyor Uç ayn guzergâhta vaptırılacak otoyolların ihalesi ıçın teklıt veren firmaiar vc >apımın. ustlenmeyı belırttıklen kesımler soylc • Kutlulaş ITurkiye) Skanska (Isveç) Ferro Vıal (Ispanya). Izmir Aydın Denızlı (Izmir çevreyollan dahıl). Firma konsorsıyorau bu oloyolun yapımı ıçın 500 milyon dolarlık kredı getınyor. • Entes (Turkiye) Bacfoub Beaty Con! (IngJİtere) Edırne Kmalı otoyolu yapımı ıçın 254 milyon dolarlık kredı tekhf ettı. ENKA (Turki)e) Bechtel (ABD) Adapazarı Ankara (Ankara çevreyolu dahıl). Firma grubu bu otoyolun vapımı ıçın 400450 milyon dolarlık kredı getırmeyı taahhut ediyor. • Tekfen (Turfcije) Farsura (ttalya). Tarsus Pozantı Adana Toprakkale Gazıantep otoyolunun yapınıına talıp. lırma grubu 200 mılybn dolarlık kredı tekhf ediyor. EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY TUBKIYE'den ANKARA, (ANKA) Maliye ve Oümrük Bakanhğı, yenı bır KDV ve yazarkasa denetim seferberliği geliştiriyor. Genış kapsamlı denetim, en son eylul ayında yapılmıştı. Bakanlığa alınan 7 bin yeni elemanın da katılacağı denetim seferberliğinde KDV uygulaması ve yazarkasa kullanımına vönelik denetimler ağırlık taşıyacak. Tum Turkiye çapında bakanlığın mahallı denetim elemanlan ile Ankara, İzmır, fstanbul ve Antalya'da merkez denetim elemanlarmın katılacağı denetim seferberliğinın, yapılan işlemlerin doğruluğunun incelenmesinin yanı sıra, mukelleflerin yıl sonu gerçek gelirlerinin tespit edılmesine yönelik olduğu öğrenildı. Maliye, ülke çapında denetinı yapacak Kebanla Köprüden gelir desteği Keban Barajı uretiminden umduğu gelıri bulamayan Kamu Ortaklığı Idaresi, Boğaz Köprusü gelinnden aktarma yapmak zorunda kaldı. Boylece geltr ortaklığı senetlerinin, devlet tahvilinden farkı kalmadı ENtS BERBEROĞLU ANKARA Kamu Ortaklığı Idaresi, gelir ortaklığı senetlerinde "Ali'nin kulahını Vefl'ye giydirdi." Keban uretiminden umduğu gelıri sağlayamayan idare, Boğaz Köprusu'nden Keban ortaklanna gelir aktarımında bulundu. Böylece gelir ortaklığı senetlerinin, belırli bir faız garantisi taşıyan devlet tahvillerinden farkı kalmadı. Yılbaşında pıyasaya surulen 10 milyarlık köpru ve 10 milyarlık Keban gelir ortaklığı senetlerine karşılık bu tesislenn yıllık gelirlerinin yuzde 40'ının tasarrufçulara dağıtıl Para arzı 7 trilyon lirayı aştı ANKARA, (ANKA) (M2) olarak tanımlanan geniş anlamdaki para arzı, 18 ekim tarihi itibanyla 7 trilyon 9,6 milyar liraya ulaştı. Merkez Bankası verilerine göre, yılbaşından 18 ekim tarihine kadar geçen surede para arzının buyümesi, yuzde 43.4 oranında hesaplandı. Para arzı, geçen yılın ilk 10 ayında ıse yuzde 34,5 oranında artış kaydetmışti. ması kararlaştırıldı. Temmuz ayında ikincı partisi piyasaya çıkan gelir ortaklığı senetlerinden Keban'a 60, Oymapınar'a 40 milyarlık pay ayrıldı. Ancak piyasaya çıkan ıkınci partı senetlenn sadece yuzde 30'luk bolumu alıcı bulunca, senetlerın yuksek faız geliri yoluyla teşviki zorunlu oldu. Keban senetleri için öngörulen yuzde 38 ila 41.5 arasındaki yıllık faiz geliri hesabı baraj uretimınin yıllık 8 milyar kilovatsaate ulaşacağı varsayımına dayandınldı. Oysa, Keban uretımi bu yıl 5 milyar kilovatsaatte kaldı. Turkiye Elektrik Kurumu da, yılın ılk ayında idareye odemekle yukumlu olduğu 65 mıl yarın sadece 45 milyarını teslım edebildı. "Aradaki farkın elektrik zamları ile mi karşılanacağı" bıçımindekı soruya bır TEK yetkilısi, "Hayır, Kamu Ortaklığı İdaresi'nin elinde başka gelir kaynaklan da var. Örnegin Boğaz Koprusu gelirinden aktarma yapabilirler" yanıtını verdı. Kamu Ortaklığı Idaresi'nın de (TEK) yetkılisınin soz konusu onerısi doğrultusunda bir yaklaşımla Keban açığını Boğaz Koprusu gelir fazlası ile kapadığı öğrenildi. Ancak İdare, bu uygulamada, Boğaz Köprüsu'nun kamuya kalan yuzde 60'Iık gelir payından aktarma yaptı. Dolayısıyla kopru ortaklarının gelırlerinde bır duşme olmadı. Ancak gelir ortaklığı senetleri de artık belirli bir faiz garantisi taşıyan, ıç borçlanmada kullanılan devlet tahvıli niteliğını kazandı. I Bodur: Sanayi, korayucu lönlemlerle desteklensin ÎSTANBUL, (a.a.) Istanbul Sanayi Odası | Meclis Başkanı, İbrahım Bodur, "Her yıl performansını biraz daha artıran sanayi sektorumüz, gozu kapalı şekilde dış rekabete açılmamalıdır" ! dedı. Istıhdamın ozel onlemlerle teşvik edılmesıni isteyen tbrahim Bodur, her yıl ıstıhdamını koruyan ve artıran şirketlere, gumruksuz makine ve ! teçhizat ıthalı imkânı sağlanmasıru onerdi. Ankara Sanayi Odası'mn, yuksek vergi odeyen ve ihracat gerçekleştıren uyelerinı odullendirdığı torende konuşan Hazine ve Dış Tıcaret Musteşan Ekrem Pakdemirli, tarihımizden de ornekler vererek Hazine'nin onemıne işaret etti. ANKARA, (C'umhumet Burosu) Ankara Sanayi Odası, yuksek kurumlar ve gelir vergısı ödeyen, ihracat gerçekleştıren uvelerıni ödutlendırdı Odul torenınde konuşan Hazine \e Dış Ticaret Musteşarı Ekrem Pakdemirli, tanhimızden de ornekler vererek Hazine'nin onemıne işaret ettı Maliye Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin ıse peşın \ergı nedenıyle >ukumlulenn kendılerıne "duacı" olacaklarını >o>ledı Törenın açılış konuşmasmı yapan ASO Başkanı Muharrem Eski>ııpan. "vergi pakeli"ne ılışkın endışelerını dıle getırdı, enflasyonun kaynağı olarak "bulçe açıklan, emisjon arüsı \e KİT zamlannı" gosterdı Maliye \e Gumruk Bakanı Ahmeı Kuncebe Alptemoçın ıse, Eskıyapan'ın karşı çıktığı "peşin vergi" se "KİT zamlan" konusunda "nuktedan" bır üslup ıçınde konuştu Aiptemoçın, telecek yıl vergılerının buyuk bolumunu "peşin" olarak odeyen mukelleflerin, 198'7'ye gelındığınde, "iyi ki vergımizi pesin olarak odemişiz, buyuk kısmı aradan vıklı" dıye se\ıne Ödül töreninde tarih dersi bıleceklerını ve bu sıstemı duşunen lere "duacı olabileceklerini" ılen sur du Alptemoçın, klTzamlarmın "şıkavet gundeminden" çıkarılmasını da ısteyerek, "Ben De\let Bakanı ilcn KlT'lerin rasyonel çalı^madıklanndan, de>lele >uk olduklanndan \akınılırdı. ^imdı ras>onel çalışnoriar. detlelin sırlına \uk degıller. arada zam >'apı>oıiar diye eieştiri konusu olmaları acaba hak»ızlık olmu>or mu?" dedi Alplemoçın, >u sozlerıne dınleyıcılerle bırlıkte guldu. KD\ HEDEFİ AŞILDI 1985 yılı tamamı ıçın konulan 762 milyar lıra duzevındekı KDV tahsılatı hedefi. ılk 10 a>da aşıldı. Lkım ayında toplanan 132 mılvar 202 milyon lıra KDV ıle bırlıkte, toplam tahsılat 773 mılvar 822 milyon liraya ulaştı Maliye ve Gumruk Bakanı Alptemoçın, toplam vergi gelırlerinde 'lk 10 aylık tahakkuk rakamının 3 trilvon 842 mılyarı bulduğunu, tahsılatın da 3 tnlycnu aştığını bıldırdı Hazine ve Dış Tıcaret Musteşarı Ekrem Pakdemirli ıse konuşmasına "vergi paketinin gule o>na\a ANKARA, (a.a.) Hazıne \e Dış Tıçaret Musteşarlığı bu haflakı ıhalede satışa sunduğu 60 milyarlık 6 ay vadelı Hazine bonosunun tamamını sattı. ihalede bu haftakı ortalama faız yüzde 24.86 olarak gerçekleştı Hazine ve Dış Tıcaret Musteşarlığı yetkılılennden alınan bılgiye göre, bu haftaki Hazıne bonosu ıhalesıne 67.6 milyar lıralık teklif verıldı. Teklıflerden 6 aylık yuzde 24 ıle yuzde 25 43 faızlı olanlar değerlendırmeve alındı. Hazine bonolarının tamanıı satıldı benim»ennıe>ecegı" bivimındekı go ruşunu dıle getırerek başladı. Pakdemirli, devleılerın gucunun tamamen hazınelerıne bağlı bulunduğunu anlatarak, şöyle dedı "Devletin varlıgı. gucu, hazinesivle olculur. Askeri gucun devamlılıgı bıle Ha/ine've baglıdır. Guç hazinenın (a kendisıdir." Pakdemırlı, Turkıye'yı ornek gos tererek Gayrı Safı Mıllı Hasıla'sımn yuzde 13'unu vergi olarak ıopla>an bır ulkenın GS\fH" i vuzde 45 oranında vergılend '£iı bır ulkeden da ha güçsuz sayılacağım belırtu Pak demırlı sozlerını şovle surdurdu"Hazine guçlenecek, devlel olarak da guçlu duruına gelecegiz. Iurkive başka ulkelerin vardımına ihli>ncı olmadığı surece. elindeki genç nutusu i\i velislirdigi surece, A>nıpa'nın onde gelen ve halırı sa>ılan ulkesi ülacaklır. Tarıhle bır zamanlar guçlu devletimiz için sovle denılirdı. Cerck Almanya, gerek Fransa'da bir karar alınmadan once, >uks«k kapı >anı Babıali bu konuda ne du>unu>or ogrenin, kararımızı ona gore oluşluralım' derierdi. Tabiatı\la o gunlere geri donulup donulmevecegi bilinmez ama. gucumuz olursa, ki ben bu gucu lamamen Ha/ine'nin gucu olarak goruvorum. Tekrar hulın sayılan, sevıkn ulkf oluruz. O \orelerde dolaşan valandaşlarımu pasaportlanvla iflihar eder hale gelırler." Ehnas teknolojisi sattık Bankalar Kanunu'na açıklık getirildi ANKARA, (ANKA) Bankalar, yatırımların finansmanında kullanılması kaydıyla özkaynaklarının yuzde 4O'ı uzerinde buyuk kredı acabılecekler. Bankalar Kanunu uygulamasına açıklık getiren tebliğ, Resmi Gazete'de yayımlandı. Vergi iadeleri %24 azaldı ANKARA, (ANKA) İhracatçılara, yılın ilk sekız ayında 169 milyar 821 milyon lıra vergi ıadesi odendı. Geçen yılın nısan ayında başlatılan "vergi iadesinin kapsam ve oranının daraltılması" yonundekı uygulamaya bu yıl hız venlmesi sonucu, vergi iadesı ödemesı 1984'un aynı dönemındeki 222 milyar 369 milyon liraya gore yuzde 24 azaldı. ANKARA (a.a.) Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Turk Sılahh Kuvvetleri'nin modernizasyonu kapsamında 200 milyon dolarlık 30 radar yapımı için uluslararası ihale açıyor. Anadolu Ajansı muhabırınin edindiği bılgılere gore. Hava Kuvvetlerıne toplam 30 radar yapımını ongoren projenin 13 radarlık bölumunun ihalesi, bu yıl sonuna kadar açılacak. 200 milyon dolarlık radar ihalesi Ekonomi Servisi Turkiye, ılk kez bır yabancı ulkeye teknolojı satışı gerçekleştırdı Atasagun Elmaslı Aletler firması, geliştirdigı elmas üretim teknolojısmı Avusturyalı Diamant Frıedl firmasına 200 bın dolara (yaklaşık olarak 112 milyon TL.) sattı Dıamant Fnedl firmasmın Atasagun firması üe ortaklık kurmayı da duşunduğu bildınldı Ortaklığın gerçek leşmesı halınde, Turkıye'de uretılecek elmas kesicıler yurt dışına ıhraç edılecek. Dun bır bastn ioplanıısı duzenleyen Atasagun firması sahıbı AIi Atasagun, bır zamanlar dışandan aJdıklan elmas kesicılen artık dunyanın en gelışmış teknolojisi ıle ıhraç edeceklennı bebrterek "Bu leknoloji. Turk leknolojisidir. Ihracal hedefi 1 milyon dolardır. Her yıl ihracat oranımız vuzde 20'ye yakın bir artış gosterecektir" dedı. Savaş sanayunde namlu ağzı vapımında vazgeçılmez bır uretım aracı olarak bıhnen elmas kesicıler, elektronik, mermer, cam, otomotıv, petrol sondajı ve makıne ımalatı sanayılennde kullanılıyor. Friedl Atasagun ortaklığının ilk urunu olacak elmas kesicilerın ardmdan ıkınci aşamada kadın mucevheratı ve elmas kesımının Turkıye'de gerçekleştmlmesı planlanmış bulunuyor Geçen yazımızda Turkıye'de giderek kronıkleşen ve kurumsallaşan enflasyonun temel nedenlerı olarak, (1) Gelir dağılımınıri hızla bozulmasını, (2) Yetersiz kalan tasarrufyalırım oranını, (3) Buyüyen kamu açıklarını, (4) Üretım kapasıtelerını yeterınce arttırmadan ıhracatı zorlama çabalarını ve (5) "Enftasyon dusmez" beklentısınin topJumda yaygınlaşmasını saymfştık. Eğer enflasyonun temel nedenlerı konusundakı bu teşhısimiz doğru ıse enflasyonla mücadelede nasıl bir stratejı ızlenmelı, ne tur önlemler alınmalı? Her fırsarla "altematıf göster" dıyenlerın de ılgısını çekebileceği umuduyla bu sorulara yanıt aramaya çalışalım Turkiye'deki enflasyona toklü bır çozum aranıyorsa once gefır dağılımındakı bozulmayı onleyıcı ve düzeltıci önlemlere yönelmek gerekıyor Bu alanda yapılacak faiz duzenınden ücret düzenıne kadar uzanan çok sayıda şey olmakla bırlıkte, bırınci öncelığın vergi onlemlerıne venlmesi kısa surede sonuç almak bakımından en akla yakın seçenek olarak gorunuyor. Vergi önlemlerı derken once son yılların enflasyon kazançlarını bir defada vergıleyepek bır tür servete dayalı vergiye yonelmek, hemen arkasından da vergi sıstemının yapısmı enflasyon kazançlarını kacırmayacak ve gelır dağılımını duzeltecek şekilde yenıden duzenlemek zorunlu gorunuyor Bu arada ulkemızde gelir dağılımının nasıl bozulduğunu gosteren bır arastırmanın da gecıkmeden yapılması gerekıyor. Enflasyon kazançları etkın şekilde vergilenebildığı ve gelir dağılımındakı bozulma durdurulabıldıği takdırde bunun tasarruf oranını olumlu yönde etkileyeceğını, gerek kamu kesımınde gerekse özel kesımde tasarrufu ve yatırımı arrtırıcı etkı yapabıleceğını duşünüyorum. Devlet enflasyon kazançlarını vergılemenın yolunu bulabıldığı anda, büyuyen kamu açıklarını kapatmanın çaresını de kısmen bulmuş olacaktır. Buyuyen kamu açıklarını kapatmanın dığer çaresı ıse kuşkusuz kamu kesımındekı ısrafın azaltılmasından ve halkta "verdığım vergi hızmet olarak bana geri dönüyor" bılıncının yaratılmasından geçmektedır. Halkı doğrudan etkıleyen sosya) hızmetler aksarken, eğıtim ve sağlık harcamalarının bütçe harcamaları ıçındekı payları sürekli düşerken, bazı harcama kalemlerinın sürekli buyümesi ve bazı kamu harcamalarında gözle görulür bır israfın sürmesı mükellefi vergiden kaçmaya rtmekte, kamu açıklannın buyümesi ıkı yönden beslenmektedır. İhracat atılımının ıç pıyasada mal darboğazları ve fiyat artışlan yaratmasını onlemek ıcın ihracata donük atılım yapacak sektörlerın iyi seçılmesı ve bu sektorlerde yenı yatırımlan teşvık edecek önlemlerın devreye sokulması gereklı görunmekj tedır İhracat atılımıyla yatırım atılımını koordıne edecek b(r planl lamaya gıtmeden, bu sorunun çözümu piyasaya bırakıldığınj da söz konusu darboğazların ve fıyat artışiarının onu alınamamakta, bu daenflasyonu beslemektedır. Bu arada ıhracatı teşj vık etmek ıçın uygulanan kur politıkasının da enflasyona, olumsuz etkıieri olmaktadır Bu bakımdan ihracat alamnda re ] kabet edecek sektorlerı aşırı duşük kur politıkası dışında teş J vıklerie teşvik etmek ve fazla tesvık gerektırmeyecek bır maliyet j verımlılık yapısına doğru zorlamak yerınde olabılecektır En fazla uzerinde durmak ıstediğım nokta ıse sonuncusudur. Pıyasadakı ve toplumdaki "enflasyon duşmez" beklentısını kırmadan alınacak onlemlerle enflasyonla mücadelede ba1 şarıya ulaşmanın son derece zor, hatta olanaksız olduğunu dü; şünuyorum Bu alanda neler yapılabileceği konusunda Arjan. tın'ın halen yaşamakta olduğu deney ılginç ıpuçları vermektedir Arjantın bu yılın hazıran ayında aylık yüzde 30'u, yıllık oran olarak yuzde 1130'u geçen çılgın enflasyonu frenlemek içın uygulamaya koyduğu cıddı önlemlerın sonucunu çok kısa sürede almış bulunuyor. Bu onlemlerin tavızsız uygulanması sonucunda aylık enflasyon oranı, üç ay ıçınde yüzde 2'nın altına inmış bulunuyor. Onlemlerı destekleyen halkta enflasyonla mücadelenın sonuç vereceğıne olan ınanç gun geçtikçe yaygınlaşıyor Arjantın'ın aldığı önlemler kısaca şunlardr i • Yenı bır para bırımı "Austral' oluşturuldu. { • Hükumet kesınlıkle yenı para basmayacağına söz verdı ve bu sozünü tuttu. • Fiyatlar ve ücretler donduruldu, buna karşı sendikaların grev çağrısını ışçilerın çoğunluğu reddettı. • Başta savunma ve guvenlık harcamaları olmak üzere üretımı arttırma açısından önemlı olmayan kamu harcamaları kısıldı, butçe açığının azaltılması yoluna gıdıldı. • Devletin şırket kurtarmaya kesınlıkle para ayıramayacağı açıklandı, bazı kamu ışletmelerının satışı ıçın imkân aranmaya başlandı • Halka "entlasyonla mücadele" çağrısı yapıldı ve bu mücadeleyı baltalayanlara, fıyatlarını arttırma yoluna gıdenlere karşı cıddı bır kamuoyu baskısı oluşturuldu. Bu önlemler Arjantın'ın koşullannda uygulanmış ve şımdılık oldukça başarılı sonuclar vermış gorunmektedır Bu, aynı önlemlenn Turkıye'de uygulanıp aynı başarıyı sağlayacağı anlamına gelmez Ancak ınsan unsurunun enflasyonla mucadeledekı onemını kavrama ve mücadeleyı pıyasa guçlerıne terk etmeden devletin etkılı öncülüğüyle yürütme çabası, Turkiye^ nın ornek alabıleceğı önemli bır ozellık olarak dikkatı çekmektedır Enflasyonla Ciddi Savaş İçin Birkaç Öneri Avrupah işçiler daha çok çalışmak yanlısı DUNYA'dan OECD: Gelecek yıl enflosyryn % 37 Ekonomi Servisi Avrupa Ekonomik Topluluğu'na uye ulkeler ıçınde yapılan bir ankete gore, Batı Avrupah işçılenn yarısından fazlası daha kısa çalışma suresi yerine, daha fazla çalışma ve bunun karşılığında yuksek ucret istiyor. Araştırmaya göre, her altı işçıden birı ucretlerde oransal bir azalma karşılığında haftalık 30 ile 34 saat arasında bir çalışma suresine razı. Her altı işçiden uçu ise, toplam yıllık çalışma suresınde yuzde 5'lık bir indirim yapılmasına taraftar olurken, akşam mesaısını ve cumartesı gunu çalışmayı kabul ediyor. 1977'de yapılan bır araştırmada, işçilerin yuzde 50'smden fazlasının daha kısa bir haftalık ça lışma süresinden yana oldukları belırtilmişti. A£T içinde bu değişım, enflasyon karşısında işçılenn daha yuksek ucreti daha 22 KASIM 1985 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI kısa çalışmaya tercih etmelerine DÖVİZ EFEKTIF bağlanıyor. PARİS. (ANKA) Ekonomik Işbırlığı ve Kdlkınma Teşkılatı (OECD), 1986 yılında Turkıvede enflasyonun ancak yuzde 37 duzeyıne du^uruleceğını one surdu. Ozal hukumetının hedefi ıse. enflasşonu 1986 vılında >uzde 25'e kadar gerıleımek OECD. 1985 şılında da, hukumet yetkılılerınin Turkne'de yaz başında enflasyonun hi/'inın ke>ıldığını \e vuzde 30'un alttna mutlaka duşuruleceğını savundukları sırada, 1985 yılı enflas>onunu yuzde 44.25 olarak tahmın etmışti Nıtekım ekim avında anı bir artış gosteren enflasyon. şıllık bazda \uzde 40 oranının uzenne çıkarak OECD'nın tahnıınıne ı>ıce yaklaşnıı> bulunuyor. OECD tarafından, bunvesındekı Turkıve Konsorsı.vumu ^erçevesınde vapılan değerlendırmcler, 1986 yılında buvume hı/ının da vuzde 4 dolavında kalacağını vurguluvoı ANKARA, (ANKA) 1985 yılı için 520 milyar lira düzeyinde tutulması öngorülen iç borçlanma tavanı yıl tamamlanmadan asılınca, 1986 bütçesinin finansman dengesi de şımdiden tehlıkeye düşmuş oldu. 1986 >ılı bütçesinin finansman dengesinin korunabılmesı, gelecek yılki ıç borçlanmanın vaklaşık 1.9 trilyon hraya çıkarılmasıyla mumkun olabılecek 1985 yılında 500 milyar lira olarak ongörulen iç borçlanmada bu düzeyde kalınmayacağı anlaşıiınca, 1986 yılı butçe gerekçesinde 1985'ınborçlanmasının 520 milyar lıra olarak gerçekleşeceğınin tahmm edıldiğı belirtıldi. Gelecek yılın finansman dengesıne ılişkın hedef belirlenırken de, 1985 yılının ıç borçlanması 520 milyar lıra duzeyinde dikkate alındı. Gelecek yılın iç borç odemesi 900 milyar lıra, ıç borçlanması ıse 1 trilyon 821.5 milyar lira olarak ongoruldu. 1986 bütçe dengesi bufiiinden bozuldu DÇM KREDİSİ ALAN FİRMALARDAN BAZILARI Kredı verilen firma Guney San. ve Tic. Ifl. A.Ş. Emın Ozgur Bossa Tic. ve San. İşl. TAŞ Bossa Tic. ve San. İşl. T4Ş Bossa Tic. ve San. tşl. TAŞ Hacı Omer Sabancı Holding Hacı Omer Sabancı Holding Guney San. ve Tic tşl 4Ş Guney San. ve Tic Işl. AŞ Guney San. ve Tic tşl. AŞ 4tıl Gıda Sanayi Translurk Ticaret 4Ş Transtıirk Ticaret 4Ş Wat Elektromekanik Pınar Sut Mamullen IES Izmir Elektronik DYO ve Sadosan 4Ş YuPi Tavukçuluk Metaş Kula Mensucat Fab. Meysu Zetip A. teli Menger Holding Sancak Tul Sanayi AŞ Turk Hoechst San. Tic. 4$ Çukurova It. \ e Ih. 4Ş Çukuro\a It. \e Ih. 4Ş Çukuroıa It. ve Ih. 4Ş Birleşik 4unan llaç tab. Ciba Ceigv llaç San. 4kın Tekstil 4Ş 4ksa Akrılık Kintya San. 4Ş Borusan Boru Sanayiı AŞ Sandoz llaç San. 4Ş Dosan Konserve Dosan Konserve DÇM lııtan 2.150.000 FS 1.600.000 DM 3.000.000 DM 2.000.000 DM 2.000.000. DM 1.000.000 DM 1.500.000 DM 1.779.000 DM 1.300.000 DM 2.500.000 DM 800.000 DM 1.000.000 DM 365.550 DM 1.700.000 DM 1.000.000 Dolar 1.000.000 DM 4.000.000 FS 1.000.000 DM 2.000.000 DM 2.283 316 DM 1.250.000 DM 2.500.000 DM 4.000.000 DM 2.000.000 DM 3.000.000 FS 7.740.000 FS 5.200.000 DM 5.200.000 FS 2.000.000 DM 5.000.000 fS 1.000.000 DM 3.000.000 DM 5.000.000 DM 1.300.000 FS 2.500.000 DM 2.500.000 DM 5.000 000 FS DÇM açan banka Stviss Bank Corp. Zurih Deltec Banking Corp. Ltd. \assau Manufacturers H. Trust Co. Zurih Amsterdam Rotter Bank Amsterdam 4msterdam Rotter Bank Amsterdam Manufacturers H. Trust Co. Zurih Manufacturers H. Trust Co. Zurih Bank of Calf. London Grindlays Bank London Rothschild Int. Bank London American Bank And Trust Co. Mew York Banque L 'Union Europeenne Paris Hels Fargo Bank \etv York Chemical Bank London Privarbanken A.G. Deutsche Bank A.G. Kjoebenharns Handelsbank Interoinion Banque Morgan Guarant\ Trust Co. Berliner Handles Gesellschaft Multi Bank Corparation 4merican Express Int. B. Bayeriche Vereinsbank Munıh Credit Snisse Zurih Dresdner Bank 4.G. Frankfurt Societe Generale de Banaue Barclats Bank Internaional Morgan Guaranty Trust Co. Compagnie Financier de la Deutsche Bank Morgan Guaranty Trust Co. Dresdner Bank A.G. Frankfurt Deltec Banking Corp. Aassau The Bank of Tokyo Ltd. Sttiss Bank Corp. Banker Trust Co. \assau Amsterdam Rotterdam Bank. V. V. Morgav Guarant\ Trust C o. SHI'SS Bank Corp. Barclays Bank S. A. Paris T.C. ZİRAAT BANKASI DÖVİZ KURLARI Dovızin Cınsı 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şılını 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florını 1 Isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 ltalyan Lıretı 100 Japon Yenı 1 Kuveyt Dınarı 1 Sterlın 1 S Arabıstan Rıyalı Dovız Alıs 558.30 381 49 30 69 215 35 10 67 59 66 70.67 191 36 71 62 263 04 31 87 276.52 1919.21 805.91 152 94 Dovız Satıs 563 94 385.34 3100 217 53 10 78 60 26 71.38 193 29 72 34 265.70 32.19 279 31 1938 59 814 05 154 48 Efektıf Sa..c 569 47 558 30 389 12 362 42 31 30 30 69 219 66 215 35 10 88 10 14 60 85 59 66 72 08 70 67 191 36 195 19 73 05 71 62 268 30 263 04 32 51 30 28 282 05 262 69 1823 25 1957 59 822 03 805 91 156 00 145 29 Efektıf Alış Mercedes 230E tarihe karıştı Ekonomi Servisi Daimler Benz'ın tarihinde en başarılı model olarak nitelenen Mercedes 230E modeli 9 yıllık uretimine son verilerek muzeye kaldırıldı. Daimler Benz, 230E'nin uretimine son verilmesini ve aynı zamanda Mercedes'in komple serisinin 500 bininci otomobili olan metalik gumüş rengındeki 190E modelinin Sindelfıngen'deki üretim bandından çıkmasıru tarihinde yeni bir dönem olarak niteliyor. Daimler Benz'in uretim tarihinin en başarılı modeh' olarak görülen mavielmas rengındeki 230E modelden geçen 9 yılda toplam 2 milyon 696 bin adet uretildi. DÖVİZİN CİNSI AUŞH. SATIŞ TL. ALIŞ TL. SATIŞ TL. 558 30 563 94 381 48 385 34 30 79 31 10 215 57 217 75 10 82 10 72 60 36 59 76 70 67 71 38 191 46 193 39 71 62 72 34 263 03 265 69 31 87 32 19 276 53 279 33 405 15 409 24 1919 21 1938 60 71 71 72 43 805 90 814 04 152 94 [75~4 48 558 30 575 10 362 41 392 96 30 79 31 71 215 57 222 06 11 04 10 18 59 76 61 55 72 79 70 67 191 46 197 22 73 77 71 62 263 03 270 95 32 82 30 27 262 70 284 85 384 89 41734 1823 25 1976 96 68 12 73 86 805 90 830 15 145 29 (757 54, 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 AVUSTURYA ŞİLİNİ 1 BATI ALMAN MARKI 1 BUÇIKA FRANfil 1 DANIMARKA KRONU 1 FRANSIZ FRANGI 1 HOLLANDA FLORİNİ 1 İSVEÇ KRONU 1 İSVİÇRE FRANGI 100 İTALYAN ÜRETİ 100 JAPON YENI 1 KANAOA D0URI 1 KUVEYT DtNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 STERLİN 1 S. ARABİSTAN RİYAÜ ÇAPRAZ KUR 1 ABD DOLARI 2 5925 B Aiman Markı 79 Fransız Frangı 2 9175 Hollanda Florını 2 1224 Isvıcre Frangı 1751 80 ltalyan Lıretı 201 90 Japon Yenı 3 6504 S Arabıstan Rıyalı 1 Sterlın i 4435 ABD Doları ALTIN GÜMÜŞ ALIŞ Cumhunyet Reşat 24 ayar kulce 22 ayar bılezık 900 ayar gumuş 40 700 45 000 ' 6 060 5 425 115 SATIŞ 40 900 46 000 6 080 5900 117 ZİRMT BANKASI "Gucunc ertfflmeı" TOE 4.Ş. I.3O0.000 FS I Sandoz tlaç San. 4Ş 2.838.000 FS I Oyak Renault Otomobil AŞ * DM: Batı Alman Markı. FS: İstiçre Irangı