Katalog

CUMHURİYET/2 Kördüğüm Ataturk ve Vemzelos zamamndakı sıyasal felsefeye donuş sağlanabıhrse, bugun çozum kabul etmeyen sorunlar, tekrar muzakereye ve uzlaşmaya açılır. O takdırde Gordyon duğumunu çozmek ıçın keskın bır kılıca gerek kalmaz. OLAYLAR VE GÖRÜŞLER telıkte hukumlennın, tumu ıle değışık bır coğrafı ve jeopohtık yapıya sahıp Ege'de uvgulana mayacağını vurgulayan göruşle rını ılerı surdu Denız hukuku, zaten ıstısnaı durumları gözetleyerek, özel sorunlann çözumlenmesı ıçın "hakkanıyet" gıbı kavramlar da getın>ordu Denız uzerınde 1000 kılometre uzunlu ğunda bır cephesı bulunan kıta devletının "kıta sahanlığından" yoksun edılmesını, tum denız tabanının, bu kıtanın "sahıl adalarına" verılmesmı hangı manuk ve hukuk kabul edebılırdı 9 Kıta sahanlığı kavramının ozıi ıle çelışen bır sav değıl mıydı bu göruş' Ote yandan, bu çok dar denızde, tum adaların karasulannı 12 mıle genışletmek duşunulebılır mıydı7 Hele kıta sahılme, örneğın 1,4,9 mıl mesafede bulunan "sahıl adalan" ka rasularını 12 mıle çıkarmanın anlamı olabılır mıydı? Ege'nın çok dar bır denız ol masmdan ve Doğu bölumundekı adaların çoğunun Anadolu'ya bıtışık bulunmalanndan öturu, Ege sorunlannm Türkıye açısından buyuk ölçude "sahıl adalan" statusu konusunda toplandığını ılen surmek mumkundur Esasen Lausanne'da bu konu ahdı bır çozume bağlanmış olup, yer yuvarlağının başka bır yerınde benzer bır durum mevcut değıldır (başka denızlerde görulen yabancı egemenlığınde kı bırkaç sahıl adası polıtık bır sorun varatmamaktadır) Albaylar rejımmı ızleyen Karamanlıs dönemınde Yunanıstan aynı tutumu surdurerek saviarını "hukukı" dayanaklara bağlamaya çalıştı Ilk önce, >argı >olunu kabul edecegıne daır bır ızlenım yarattı ve bundan bır propaganda avantajı elde ettı Ancak bu >olu voklamayı denedığınde, Guvenlık Konseyı'ne ve Adalet Dıvanı'na yaptığı başvurulanna kendı açısından pek tatmın edıcı >anıtlar almadı 1981'de ıktıdara gelen Papandreu hükumetı dönemınde anlaşmazlık yenı boyutlar kazandı Yunan Başbakanı, "hukukı" argumanlann ötesınde, "Batı Anadolu'da kaydedılen topraklardan", hatta "eskı Trabzon Imparatorluğundan" bahsetmekten çekınmeyerek sav ların hangı emellerden kaynaklandığını açığa vurmuştur Son yıllarda Ege üe dgılı propagandanın çok daha yöntemlı yurütulduğune tamk oluyoruz Yunan Başbakanı'nın şu şekılde konuştuğunu görüyoruz "Yunanıstan'ın hıçbır sorunu ve davası >oktur Ege'de egemen haklarından yararlanmaktadır Ne var kı, Türkıye tarafından tehdıt edılmektedır' " Başka açıklamalarında Papandreu, "Yunanıstan'ın Ege'mn statusunu korumaya kararlı olduğunu" behrtmektedır Uhıslararası basın, Atına'dakı muhabırlennden gelen telekslerı aynen yayımlayarak, "Yunanıstan Ege'de hakla nnı korumaya azımlı" başlığı altında, Yunan Başbakanı'nın sözlerını yansıtmaktadır Bız, Lausanne'da saptanan statuye Turkıye'nm bağh olduğunu zannederdık' Aynı şekılde, Yunanıstan'ın adalar uzerınde hava sahası olarak çızdığı 10 mıllık sınır bır uçak tarafından geçılse, Atına'dan dunyanın her bucağına "Ege'de saldın" başlıklı haber ler va&maktadır "Turkıve vıne Ege'de saldırıya geçtı " O>sa karasuları sınırlannı aşan hava sahası başka yerde ne vardır, ne de kabul edılmıştır (Yunan ada larının bugunku karasuları, gemşleteceğı hususunda açıklanan nıyetlere karşın, 6 mıl olarak kalmıştır) Daha genel olarak propagandasında Yunarustan, "Helenızmın" ılen mevkılennı savunmak sorumluluğunu taşıdığına daır bır ızlenım yaratma ya özen gostermektedır Eğer Helenızm'den kastettığı Akdenız'm klasık uygarlığı ıse, bunun mırasçısı, çeşıtlı tanhı donemlerden sonra Batı Avrupa olmuştur Bugun Yunanıstan, Batı Avrupa'mn yarattığı çağdaş uygarlığa ayak uydurmaya çalışan ku çuk bır ulkedır Butun bunlar, "propagandadan ıbarettır" demeyehm Atı na'nın propagandası, Ege ger çeklennı tam anlamıvla tersıne çevırerek, bu denızde saldırgan emeller besleyen bır Turkıye ımajını yaratmakta başarı sağlamıştır Geçenlerde tamnmış bır Fransız dergısınde çıkan bır ro portajda muhalefet lıden Mıtso takıs'ın de konuşma boyunca, "Turkıye'nın Ege uzerındekı talep \e ıddıalarından" rahatça söz edebıldığını goru>oruz "Nasıl olsa uzmanlar gerçeklerı bılıyorlar" dıyerek de konuyu gecıştırmeyehm Yabancı uzman ve dıplomatlann, çok karmaşık tarıhsel, ahdı ve hukukı vanları ıle Ege sorununda dengelı bır goruş oluşturduklanndan pek emın olamayız Uçuncu devletler \e Yunanıstan ve Turkıye'nın, "ortak dosıları", sorunun özüne gırmeyerek etkısu ve yuzevsel kalan tavsıye(Arkası 10. Sa\ fadai 1 PENCERE 20 KASIM 1985 HÂMİT BATU Erneklı Buyükelçi Turk Yunan ılışkılennın bugünku oldukça perışan manzarası karşısında bır göruş açıklamak gerek tığınde Yunan polıtı kacılan, anlaşmazlıkların ortadan kalkmasını çok ıstedıklerını belırttıkten sonra, "Ataturk ve Venezılos zamamndakı ıyı ılışkflere donulmes" dıleğıru ılen surerler Bu ıstek ve umudun düe getınlmesı, her zaman ve her yerde olumlu yankılar u>andınr Ancak bu dılek sık sık tekrarlandığı halde, Ataturk'un ve Venezüos'un ıhşkılerı ıyüeştırmek hususunda gösterdıiderı olağanustu başarının nasıl gerçekleştml dığı, neye davandığı konusuna pek değımlmedığını de gözluyoruz Bu ıkı tarıhı şahsıyetın salt "devlet adamı" kışılığı mı bu mucızeyı yarattı'' Konuya daha fazla gırmekte yarar olacağmı düşunüyoruz EGE SORUNLNDA GELİŞMELER llk önce, Ege sonınunun ge lışmelerıne kısaca bakalım Karmaşık Türk Yunan ılış kılerını sonuçsal (nıhaı) bır çözume bağladığı kabul edılen Lausanne Antlaşması'nı ızleyen yarım yuzyıla yakın bu sure ıçınde Turkler, Ege'de \unanıstan ıle cıddı bır anlaşmazlık çıkaca ğını pek hatırlarına getırmemışlerdı Lausanne'da, Anadolu'nun sahıl adalan Yunanıstan'a venlrruştı O tarıhte 3 denız mılı olan karasulannı daha sonra Yunanıstan, Anadolu kıtasına bıtışık bu adalar etrafında da 6 mıle çıkarttığında Turkıye buna ıtıraz etmemıştı 1950'lerde hava ulaşırrumn gelışmesı sonucu Ege hava sahasının tekmk kont rolu (FIR) sorunu ıle karşılaşıl dığında, bunu yönetecek merkezın AUna'da kurulmasına Turkıye nza gostermıştı Bu uzun tanhsel sure boyunca kıta Yunanıstan'ın Turİcıye kıyılarındakı adalan üe bağlantısını guçleştı ren hıçbır sorun çıkmamıştı Turk sahıllerınden bakıldığmda, Yunanıstan'a Ege'de rahaı, "ımtıyazlı" bır durum sağlanmış olduğu kanısı uyanıyordu Teknığm ılerlemesıyle 1950' lerde ve 60'larda, denız dıbı zen gınlıklerın çıkartılması ve payla şılması konusu orta>a çıktı Yunanıstan'da bazı çevreler, yenı denız hukukukun konuyu duzene bağlamak ıçın oluşturmaya çalıştığı "kıta sahanlığV' kavramını, eskıden ben besledıklen anlaşılan, Ege'nın tumu uzerınde Yunan egemenlığı kurmak emellerı yönunde kullanabıleceklerını duşunduler 1956'da akdedılen Cenevre Sözleşmesı, genel nıtelıkte bır hukum olarak "adalann da kıta sahanhğına sahıp olduklannı" saptıyordu Aynı sözleşme ayrıca, o tarıhe kadar 6 mıl (11 Km ) olarak smırlanan karasuları ıçın 12 mıl ge nışlığını kabul edıyordu 1970'h yıllann başlangıcında Atına'dakı "Albaylar" yönetımı, yenı denız hukukunun genel nıtelıkte bu hukumlerını üen surerek ve Batı Anadolu'nun, Ege'nın ortalanna ulaşan denızaltı uzantısımn kıyılarımızdakı sahıl adalarırun kıta sahanlığı olduğunu da ıddıa ederek, Ege tabanının tumune >akın bır bölumune sahıp çıkmak ıstemıştır Yunan hükumetı aynı zamanda, bu sahıl adalan dahıl tum ada ve adacıklann karasulanru 12 mıle çıkarmak olanağıru elde ettığını belırterek, tarıh boyunca onemlı bır denız geçıdı oluşturan Ege sulannın buyuk bır bölumunu bır Yunan gölune çevinnek nıyetını de açıklamıştır Bu denızın hava sahasına gelınce Atına, teknık bır görev olarak kendısıne tevdı edılen FIR'ı, egemenhk ten doğan bır denetım hakkı şeklınde kabul ettırmeye kararlı gorunuyordu Bu şaşırtıcı savlar karşısında, Turkıye ılk once vanıt ve önlem bulmakta guçluk çektı1 Yıne de zaman geçmeden Türk hukumetı, 1956 sözleşmesının genel nı Borç Ekonomisinin Demokrasiyle Bağıntısı... Dunya, hem hızla değışır hem hızlı değışımın ıçınde yavaş değışenın gozeneklerını taşır Öyle gorünuyor kı başdondurucu bır ıvmeyle donuşen 20'ınct yuzyılda Turkıye, 19'uncu yüzyılda Osmanlı devletının ıçıne düştüğu borç tuzağının kurt kapanına adamakıllı dolanmıştır llk anda bu yargı koşelerı yuvarlanmış bır soz gıbı gelebılır, borç ekonomtsınden mılyarlar vuran kompradorların Babıalıdekı yuksek ucretlı kalemlen, yaygaraya başlayabılırler, ama mal meydandadır Ekım ayında enflasyon oranı çeşıtlı kaynaklardan belırtıldığıne gore yuzde 67 dolayındadır Yıllık enflasyonun yuzde 50'ye tırnaklarını geçırdığı de anlaşılıyor Enflasyon canavarıyla savaşımızın kı bu savaşın 12 Eylul le bırlıkte askerı yanı da vurgulandı altıncı yılındakı meydan muharebesını de yıtırınce, Başbakanlık cephesınden bır açıklama yapıldı Enflasyonun şahlanışı eskı AP Genel Başkanı Suleyman Demırel dönemınde alınmış DÇM adı verılen borçların yıllık odeme suresının gelmesınden doğdu Bu borçları odemek ıçın 260 mılyar para basmak zorunda kaldık, suç bızde değıl Demek kı 1970'lerde gırdığımız "borç fuzağY' 1980'lerde tum ağırlığını ulkede duyuruyor aylık enflasyonu yuzde 7'ye pompalıyor Bu açıklama Başbakanlık cephesının ıtırafıdır, dunku borçlar bugunku enflasyonu pompalıyor, ya bugun alınan borçlar yarın ekonomıye (ve de sıyasete) hangı ıpoteklerı koymaktadır? • Borçlarımızı hesaplamak kolay değıl, çunku değışık turlerı var, değışık sayılar ortaya çıkıyor ama şu veya bu yontemle alınan sonuçlar zaman zaman gazetelere yansıyor Devlet Istatıstık Enstıtusu'nun verılerıne gore 1979'da 9 mılyar 251 mılyon dolar olan dış borçlarımız 1984'te 24 mılyar 969 mılyon dolara ulaşmış (ArkosılO, Sayfada) EVET/HAYIR OKTAY AKBAL Özal'ın Paris Gezisi... Fransa'da genel secım tarttşmaları başladı Sosyalıst Partı bır yanda, ıkı sağcı partı öte yanda Bır de küçuk, ama yuzde on oranda oy alabılen aşırı sağcı başka bır partı ıle oy oranı yuzde ona kadar duşmus Komunıst Partısı Mart 1986 da seçımler yapılacak Muhalefetın uç lıderı eskı Cumhurbaşkanı Gıscard d'Estaıng, eskı başbakanlar Raymond Barre ve Jacques Chırac hem kendı aralarmda bırbırlerıyle hem de ıktıdardakı Sosyalıst Partı nın önde gelen Laurent Fabıus, Mıchel Rocard gıbı kışılerıyle tartışıyorlar, çekışıyorlar llgıyle ızlenen bır durum Beş yıldır ıktıdarda bulunan Sosyalıst Partı seçım öncesınde çızdığı programı bır turlu uygulayamadı Türlu engeller önune dıkıtdı Bu yuzden marttakı seçımde kazanma şarv sı azalmış gıbı gorünuyor Chırac, Barre ve Gıscard ıle yandaşları seçımde ustun çıkıp, ülke yönetımını ellerıne geçıreceklen ınancındalar Yıne de bellı olmaz Bakarsınız Sosyalıst Partı yuzde otuz oy oranını tutturur, Komunıst Partısı ıle, belkı de ılımlı sağ ıle ortaklık kurarak yıne ışbaşında kalır Bu açıklamaları neden yaptyorum? Şundan, Turkıye Başbakanı Fransa'ya gıttı Bır çağrı mı söz konusuydu7 Yuksek düzevde bırtoplantı mı vardı1? Hayır, hıçbırı yok" Bay Ozal, ANAP Başkanı olarak gıtmış Fransa'ya, oradakı ışadamlarıyia göruşmeye Bu arada Parıs Beledıye Başkanı Chırac'la, eskı Başbakan Prof Barre'la buluşmuş Ama hükumet sorumlularının bırıyle bıle karsılaşmamış1 Zaten Fransa başbakanı onu çağırmamıştı Gorusme dıleğınde bıle bulunmamıştı Böyleyken Bay Özal'ın bır turıst gıbı Fransa'ya gıdışı epey garıp bır olaydır Hele hele donuşte söyledığı şu sözler ' llk akşam sanayıcı ve bankacılarla goruştum Onları Turkıye'ye çok alakalı gordum Bu alakanın gerısınde Turkıye'nın gelışen gucu gorünuyor Daha sonra Chırac'la goruştum Chırac'la partı ılışkııerımız var Eğer seçımı kazanırlarsa ılerısı ıçın Turk Fransız munasebetlerınde daha lyıye gıdıleceğı kanaatını edındım Butunu ıle değerlendırırsek gelecektekı değışıklıklerden sonra Fransa ıle ılışkılerımızın daha lyıye gıdecegının ışaretlen var" Geçen gun llhan Selçuk da bu anlamsız gezının üstünde durmuştu Bır başbakan çağrılı olmadığı yere nasıl gıder? llışkılerın gergın olduğu bır ülkede bırtakım ışadamlanyla beledıye başkanı ve muhalefetın önde gelen kışılerıyle nasıl göruşmeter yapar? Kımdır onu çağıran dernek? llgınç sorular bunlar, ama kım yanıtlayacak? Bay Ozal ulke ışlerını sorumlu bır devlet adamı gıbı değıl bır şırket yonetıcısı gıbı düşunuyor, ele alıyor Benım ustunde durmak tstedığım daha başka Turkıye Başbakanı, yabancı bır ulkenın ıç polttıka ışlerınde nasıl yan tutabılır, muhalefetı destekledığını nasıl bellı edebılrr"? Boyle bır durum ıkı ulusun karşılıklı dostça ılışkılennı zedelemez mı'' Şımdı düşunelım, Fransa'nın, Almanya nın başbakanı yurdumuza gelse de yalnızca muhalefettekı partıler lıderlerıyle, Gürkan'la Inönu ıle goruşmeler yapsa Başbakan Ozal buna nasıl bır antam venrdı? Bır ulkenın yönetıcılerı ancak başka bır ülkenın yonetımınden sorumlu olanlarla göruşur Sonra da ısterse muhalefettekılerle Ama Turkıye Başbakanı Parıse adı belırsız bır derneğın cağrısına uyarak gıdıyor, muhalefetın ıkı lıderı Barre ve Chırac'la göruşuyor, sonra da kalkıp "Chırac seçımı kazanırsa ılışkılerımız daha lyıye gıdecek" dıye demeçler verıyor' Böyle bır durum Turkıye'nın sıyasal gecmışınde hıç gorulmemıştır Dıyelım kı, Chırac'lar, Barre'ların umduğu çıkmadı Mıtterrand'ın partısı mart seçımınde yıne üstün çıktı, o zaman Türk Fransız ılışkılerı ne duruma gırer"? Turkıye Başbakanının Fran9 sız yönetıcılennın yuzune bakacak halı kalır m ı Baska bır ulkenın sıyasal çekışmelerınden Bay Ozal'a ne? Sen kendı ışıne bak, bır ulkeye gıdınce once o ulkenın hukumetının sorumluları ıle göruş Yok, onlar senı cağırmryorlarsa, o ulkeye adımını atma1 Ne turıst, ne de ışadamı olarak' Işadamlarını buraya, ayağına çağırırsın, varsa gucun Yenı yöntemler getırdı Bay Ozal' Ama bu yontemierden hem ulusumuza bır yarar gelmıyor hem de hepımızı kuçuk duşürüyor Sanayide, tarımda...Ülkemin her yanında Nıs Vabsı Mıthat Paşa onculugunde "Zıraı Kredı Sandığı"kuruluyor Çrftçımızın yanında, yanıbasında guçlu bır destek olarak buyuyor.yaygınlaşryor 1937 >üında"TC Zıraat Bankası adını alarak genç Cumhunyetımızın bankası oluyor Tarımsal kooperatıflerimızın gehsmesıne önculuk edıyor, yenı kurulan sınaı tesebbuslenmıze destek sağlıyor, guç katryor. Gelışen Turbye'mızle bırlıkte, buyuyor, gehsıyor T.C Zıraat Bankası Yıl 1863. Yıl 1985. TC Zıraat Bankası 122yılıngetırdığıdeneyım ve hızmet aşkryla tum bankacıhk ıştemlerınde oncu,guvenılır,dınamık Toplam mevduattan sonratasarrufmevduatındada lTnlyon Turk Lırası'nı aşan gücu>le ulkemız ekonomısınde bır/\ltın Bagak" Sanayıde,tanmda,ulkemızın heryanında guç kaynağı Ulusal ve uluslararası bankacüık ışlemlennde guvenılır.saygın» Yurtta buyuk,dünyada bu>ook TC Zıraat Bankası. SOKAKTA % F SİYASET ^ W « (19801983) YALÇIN DOĞAN Bütün kitapçılarda D A R DARSOKAKIA e T C ZIRAAT BANKASI iGücüne eri$ilmezp