Katalog

CUMHURİYET/10 Ecevit: Ordudan müdahale beklemiyorum 4 Ekun 1979 Çankaya Başbakanlık Konutu "Çajlı toplantı" açıldığı zaman saat 18 30'du. Ecevit Kars'a gıttığı ıçın toplantıyı perşembeye almıştı Neşelıydı Not hazırlayamamıştı "Oyleyse şu 'rejım' işinden soze başlayaiım" dedım Bır suskunluk aıunda soylenen bu cumleye Ecevit guldu, arkadaşlar guldu. Guluyorduk Ecevit, "Ara rejimi, bir dogrudan ısteyenler var. Bazı tş çevreleri, si>asal olanak bulamayanlar; bir de Sukan katıldı buna. Sukan ve arkadaşlan, 12 Mart oiacak, içınde bulunraayalım dıyenlerden. Duşununuz kı, polıtıka vapmaması gereken tktisadi Ajraştınna Vakfı (Prof. Orhan Dıkmen) 'Toplumu depolitize edelım' diye bıldın ya>ımlıyor, belırli çevrelenn, egemen smıflann polilika yapması hesabına... ...AP'uin istediğj ıse CHP hukumetini duşurmek, beklentisi ise hukumetin kunılamaraası. Demırel'ı MSP ve MHP Ue hukumet olup olmavacagı konusunda sıkıştınyoruın, cevap yok. Vatt'da MSP ve MHP ıle huknıtıet olmaması islenmış Demırel'den. Bana CHP hukumetını istiyorlar gibi geldi..." Güluştuk "Bır hukumet formulu gostermeyince ne oiacak, bunalım donemı başlayacak. Normal bir bukumet bıle bır ayda ancak kuruluyor. Bu koşuÜarda aylarca surer hukumet bunalımı. Ekonomının tabararaulu yok buna. Duşununuz, ben gealerimde her gun akaryakıt sonınu Ue uğraşıyonım. Hıkraet Çetın bır yandan, Baykal bir yandan. Gunu gunune... Bunalım olursa. ekonomi daha da bozulacak, eylemler başlayacak, guvenilirlıgimizi kazanmışken krediler, borç erte ıı CÜNEYT ARCAYÜREK 12 EYLUL'e giden gunleri yazdı MUDAHALENIN AYAK SESLERİ (1978 1979) rel'ın stratejıs bu sonucu verir" diye yanıtladı soruyu Kemal Aydar, "Petrol ışını sız nıye ızlıyorsunuz günu gunune?" diye atıldı "tzlemem gerekiyor, bızim burokrasınin onumuze getirdiği sonuç bu.." dedı Ordunun ayak seslerıni ışıtıyorduk. Butun sıyasetçıler duyuyordu. Mudahalenın zamanı Ue bıçımı uzermde tartışmalar vardı. Ayak seslerıni Ecevit de ışıtıyordu. Fakat rejim konusunda hepımızden ayrı değerlendırme yapıyordu: "Ordudan bir müdahale beklemiyorum. Ordunun boyle bir eğılımı olmadığını birkaç kez soyledım. Bana baktı "Yok, böyle bır şev" dedım "Eğer ara seçımlerde vuzde 45 ov alırsa, buyrun genel seçıme dıyecek, stratejısı bu " "Bilivor musunuz, seçim yapılacak illerde AP'nin yuzdelerı neymiş?" diye sordu bana "Pek bılemıyorum, ama yuzde 37 dolayındaymış galıba" yanıtını verdım, not aldı "Yuzde 45 oy, 240 mılletvekıh eder" dedım Ecevıt, "Seçim için bır tahmin vurulmek istemıyorum. ama secım sonuçları halkın ne duşundugunu gosterecek. Bızım kural olarak o> arttınmı yapacagımızı sanıyonım, buna ınanıvorum" dıyordu Gezdığım ıllen Mumcu'nun önensıvle anlattım Ecevıt'e Kısaca, Rıze'de çay, Antalya'da yağ, altı yedı ılde elektrık, mazot, benzın, Aydın'dakı CHP Müdahale beklemiyorum Yıne 'rejim' sorununa döndu Ecevit, "...Ordudan bir müdahale beklemıyorum. Ordunun bo>le bır egüımı olmadığını birkaç kez soyfedim. kumanda sınıfında boyle bir şey yok, esasen hepsi sonınlan biliyorlar..." dıye surdurdu Çok önemh bır noktayj açıkladı "Askerle her şey çozume ulaş toplantıları, komutanlardan kıtnılennın orneğın Kara Kuv vetlerı Komutanımn sozlennı duymamış olamazdı, kendısıne dokundurmalarımız, soyledıklerımız vardı Bılmemesı olanaksızdı Teoman Erel, "AtaturKçu Subaylar diye bir orgutun bıldirılerinden" soz edınce, "Sanmıyorum..." diye yanıt verdı "Ordu ıstemıyor, dıyorsunuz, pekı ama ara rejimi kım getırecek9 Herhalde bır parlamento kendını tatıl edıp bır ara rejım getırmez, değıl m ı 9 " diye Ecevıt'e döndum Acı acı guldü, va da bana böyle bır ızlenım verdı soruyu yanıtladı •'.. Biznn anayasa, içtuzuk gıbi tadillerden once bir 'zihniyef değışıklıgıne ıbtiyacımız var. Aramızda uygarca konuşmak, neş'ın bır artıstın oyununa gelmesıyle başlayan öyku pek "revaçtaydı." Ecevıt'ın bu olaya çok uzulduğunu bılıyorduk, bır ara telefona gıttığınde aramtzda bu konuyu konuştuk TV'dekı konuşmasını bırhkte ızledık Seçim sonuçlannı Bıze gerçeğı söylemıvordu belkı de vanlış değerlendırıyördu, bır de ordu yuksek kademesıyle ılgılı goruşlerı Onca uyarıva karşın Ecevit, "Muhalefette ıken baskıya teslim olmavan orgut, ıktıdarda oluyor" dıyordu Hayıflanıvordu "Grupta, iç mucadeleyi bırakın, halka moral verın dedım, dınletemedım" dıyordu, seçımın yazgısına bır çızgı çekıvor gıbıydı Yuzeyde moralı sağlam, fakat kımı gerçeklerı gorduğu ve dınledığı ıçın de bozuktu Hasan Fehmi Guneş, ertesı gunu ıstıfasını verdı Erkekçe durmuş, olayı kabullenmış, valana dolana kaçma mıştı Iyı bır ıçışlen bakanıydı UANLATIYOR «•(19781979) . Başbakanlık günlerini VE BULENT ECEVİT 20 KASIM 1985 lşadamlanmızın en buyuklerınden bıri, Amenka'dakı dergiye, hukumetı dışanya jurnal eden ve çok geçmeden ozel sektorun hımmetiyle işabaşındaki Turk hukumetının defterinin duruleceği anlamına gelen bır makale yazdı Işadamlarımız hükümeti dışanya jurnal ediyorlardı "ABD Ue dıuelmeye başlayan ılçkılenn 1979 bahanndalu bır olavla >cnıden bozuldugunu sovledınız Sanınm 7 Mavıs 1979'da, Amenkan Dışışjen Bakan Yardımcısı Chnstopher'la goruşmenızı kastedıvordunuz O konuyu bıraz açar mısıBULENT ECEVtT "Önde gelen Batı devletlerının devlet başkanı ve başbakan duzeyınde yetkılılerı, 1979 başlarında, Guadelupe'ta, sıyasal ve özellıkle ekonomık konulan görüşmek uzere bır doruk toplantısı yapmış ve orada, Türkıye've, kendı kullandıklan deyımle 'ıvedının ivedisı yardım' (urgent urgent aıd) karan almışlardı Böylece, 1978 vazında Bruksel'de ve W ashıngton'da bana verılen sözlerın yerıne getınlecegı umudu uyanmıştı Fakat aradan dört ay geçtığı halde, o 'ıvedının ivedısı yardım' karan bır turlu u\gulamaya geçmı yordu Gerçı, dış vardıma bır ölçünun ötesınde be' hağlana mayacağını göz önünde tutarak, bız \9~I9 başlarında, kendı kaynaklarımızırı daha verımlı bivimde değerlen dınlmesını teme) alan bır 'ekonomık kuıtuluş programı' hazırlamıştık 1978'ın olağanustu ekonomık zorlukları na, darbogazlanna karşın, dışsatımdakı genlemeyı sona erdınp, dışsatım gelırlenmızde dolar olarak yüzde 30 artış saglayabılrruş olmamız da kendı olanaklannuza guvenımıa desteklıyordu Fakat 1979'un ük yansında, dunya petrol fıyaılan, 1973 74'tekı büyuk sıçramadan sonra, yenı bır buyuk sıçrama yaptı birkaç ayda yüzde 80 ytikseldı \e dışsatım gelırlenmızdekı artışı ald' götürdu O yüzden çık sıkışık dunımdaydık 1978'de devraldığı mız ağır ekonomık yüklenn ustüne bu buvük petrol zam mı da gelınce, ekonomı venıden darboğaza sürüklenmıştı Bu durumda dış yardımın yanı dış kredılenn ve borç ertelemelerımn önemı artıyordu Ne var kı, bu konuda söz veren Batı ulkelen, 'En buyugumuz, en zengınımız \menka... tlk adımı o atm*lı!.. O ne kadar comert davranırsa, bu de kalkımızı ona gore bchrienz' havai>ında\dılar IU2?" ıı Ayak sesleri duyuluyordu "Çaylı toplantı" bıttı Dağıldık Ordunun ayak seslennı ışıtıyorduk, Ecevit de ışıtıyordu Butun sıvasetçıler duyuyordu Mudahalenın "zamanı" ıie "biçimi" uzennde tartışmalar vardı Baka baka, göre göre' Gıdıyorduk Hayır bız yürümuyor, ayak seslerının vanı başımıza gelmesını, çıkaracağı gu rultuyle sesırruzı boğmasını beklıyorduk 14 Ekım 1979'un yırmı yıllık bır döneme damgasını vuran partıler ıle yapılan son seçim olduğunu soyleyemıyorduk Söylemeyı de ıstemıyorduk Ordudakı oluşmalan ne denlı yakından ızleseler de, kımılerı hâlâ "demokrasmin çerçevesi kırılmadan bır 'restorasyon' hukumetine" gereksınıldığını >azı>or, CHPAP'den söz edıyorlardı "Uygarca beraberlige" değınen yazıya bozulanlar oldu Van'a gıdıp geldım Ecevıt'le, Kötuvdu, i)i değjldı Vdn Içiilerı Bakanlığına Lğur Alacakaptan'ın gelmesını ıstı> ordu Başbakana Koşk karşı çıkıyormuş, oyle dıyorlardı Ecevit, hukumetin gıdeceğını doğnıdan sövlevemıyordu elbette Fakat "kazara hukumet giderse" dı>e başlayıp gelecek bunalımları anlatıyordu Kulıste ıçın ıçın yanan ateş, ordu mudahalesının kapıda olduğunun bır başka kanıtiydı Bu ateş Coşkun Kırca ıle Adnan Başer Kafaoğlu'nun "yeni anayasa modeli" ıle başlamıştı, surup gıdıyordu Ama henuz somut bıçımde bır anayasa taslağı ortaya çıkmarruştı. Çıkacaktı. Asker kökenh başbakan, Meclıslerın bır sure tatıle gırmesı, kararnamelerle devleün yönetımı. Sonra De Gaulle'ıst bır anayasa Eyvallah, ışler tıkırında' Ağırlık kazanan çevrelere göre durum buydu E>emokrası "çerçevesine oturtulacaktı." Sonradan Turgut Ozal'ın başını buna benzer bır çerçev enın içınde görecektık '1978 başında hukumet kurduğumuz zaman, ılk ış ola rak V> ashıngton'a bır mesaj gönderdım ABD, bölgemız ulkelerıyle ve özelLkle Sovyetler Bırhğı'yle önemh göruşmeler yapıyor, fakat uzun suredır bıze, muttefıkı olduğumuz halde, hıçbır bılgı vermıyor Oysa bu goruşmelenn, dogrudan veya dolaylı olarak, bızı de ılgılendırdığıne kuşkumuz yok Aramızda ambargo gıbı sorunlar bulunsa da, madem kı muttefikız, üst duzevde bır yetkılının Turkıye'ye gelıp, bu konularda bılgı vermesı gerekır, dedım bu mesajımda Hemen ardından, Dışışlerı Bakanınız Cynıs Vance Ankara'ya geldı Kendı sıyle urun ve yararh bır göruşmemız oldu Bırçok ko nularda, o arada henuz devam etmekte olan SALTII göruşmelen konusunda, bıze aynnulı bılgıler serdı Ben SALT11 anlaşmasına çok önem verdığımızı anlatüm ve •dedım kı, SALT II göruşmelen sırasında herhalde karşılıklı denetım üzennde de duracaksıruz Bu konuda bız dekı dınleme tesıslennden veya başka olanaklardan ya rarlanma gereğını duyabıhrsıruz Oyle bır olasılık varsa, lutfen Sovyetler Bırlığı'yle göröşmeiennızde bu konuyu, yanı Turkıye'nın denetıme katkısı konusunu da ele alın ve Sovyetler Bırlığı'nın mutabakatını sağlayin Aksı halde, komşumuz olan bu büyuk devletle başımız derde gırebılır Sovyetler Bırlığı belkı bıze karşı acıktan bır şe> vapamaz, ama ulkemızdekı yeraltı faalıyetını körukleyebılır O takdırde de sız bıze yardımcı olmazsıruz Dışışlerı Bakanınız Sayın Vance, benım bu hatırlatmam ve utegımı çok haklı buldu Hıç aklımıza gelmemıştı, ıyı kı soyledıraz, Sovyetler Bırlığı'yle araTuzda bunun da ele alınmasını uzmanlanmıza söyleyeceğım, dedı Bizim sorumluluğumuz yok Dışışlerı Bakan Yardımcısı Chnstopher a bunları anlattıktan sonra, sözlerımı şöyle bağladım 'Görüyorsunuz kı bız sıze zamanında gereken hatır latmayı yapmışız, sızın bakanınız cla bıze hak vermış, Sovyetler Bırlığı'yle görüşmelerde bu konunun da ele alınması gerektığını kabul etmış Eğer ona rağmen, sız gerekenı yapmadıysanız, bunda bızım sorumluluğumuz vok' dedım Chnstopher, vaktaşık on altı ay önce Dışışlerı Bakanı Vance'la vaptığım bır görüşmevı belkı de bümıvor du Fakat Buyükelçı Macomber bılıyordu Benım bu anlattıklanm üzeruıe, Chnstopher söylevecek bır şey bulamayınca, tehdıdını savurdu ve Eğer sız bize isledıgimız iznı vermezseniz dışardın yardım bckleraeyiıı' dedı Onun uzenne ben ayağa kalktım 'Bıze yardım vaadımz böyle bır koşula bağh degıldı Şımdı yardımla bu konu arasında bağlanu kurmanızı ka bul edemeyız Göruşmeyı burada kesıyorum' dedım Buyükelçı Macomber telaşlandı, 'Bıze lutfen 10 dakika izın venn, aramızda konudalım!' dedı 'Pekıvı, ben yukandakı odamda çahşıvorum Konuşmanız bıtınce bana haber vollarsınız' dedım ve ayrılıp üst kattakı çalışma odama çıktun Varım saat kadar sonra, görüşmeye hazır olduklan haben geldı Konuklann yanına ındım ChrıStopher çok yumuşamıştı Dış yardımla 'casus uçuşlan' arasında bağlantı kurmayacaklarını yardım konusundakı sozlennı tutacaklarını sövledı ve avrıldı Ecevıt, "ara rejim" içın şoyle konuşuyordu: "Ara rejimi bır doğrudan ısteyenler var, bazı ış çevrelerı, sıyasal olanak bulamayanlar. Bunlara bır de Sukan ve arkadaşlan katıldı. Polıtıka yapmaması gereken İktisadı Araştırma Vakfı, toplumu depolıtize edelım, diye bildiri yayımhyor, belırli çevrelenn, egemen smıflann polıtıka yapması hesabına..." lemeleri gene kabuğuna çekilecek. Ara rejim olmasa bile, ara hukumet oiacak. kalalım demek istemı>onım, ama CHP'nin hukumette kalması tek olanak gıbi gorunuyor bana..." "Ö>leyse Demırel ara rejim mı ıstı>or demek ıstıyorsunuz9" diye sordum "Demek ıstedigim şu: Ara rejim istemem diyor, ama Demi H. Fehmi Guneş Uğur Alacakaptan Ecevit: Askerle her şey çözüme ulaşsaydı, pek çok şey sıkıyönetimle çözülürdü ıl başkanı çekıp Amerıka'ya gezıye gıtmış, ıktıdar pamuğa ıyı taban fı>atı verdım derken, tarladakı adam verılen fıvatın ka raborsa mazotu alıp göturduğunu sovluvor, diye ozetledım Çok bozuldu Antalya'danıkı senator çıkacak, Ecevit 1 + 1 beklıvordu "Yok" dedım, "Anlaha'dan 2 \ P senatoru çıkacak." Yıllarm CHP'hlerı bıle 'Kıratın bogrune boğrune muhru vurup o> atacağız' demışlerdı bana Bakanlar arasındakı çekışmeler seçıme bulaşmıştı Yağıstıyorduörgut, oraya fılanca bakanın bolgesı olduğu ıçın yağ gonderemeveceğını sö>lüyordu otekı bakan Telefonla yapılan başvurulara bu yanıtların verıldığını bılıyordum Sınırlendı Ecevit "Bizim orgut iktidar olmanın gereklerini tıâlâ kavrayamamış" dedı O sırada Hasan Fehmi Gu ABD ilk adımı atmıyordu Tabı\, IMF'de (Uluslararası Para Fonu nda) en etkı Iı unsur da Amerıka ıdı Fakat ABD bır turlu o ılk adı mı atmıyordu Nıhayet, 7 Mayıs 1979 günü, yanı Guadelupe toplan tısından >aklaşık dört ay sonra, Amenkan Dışışlerı Bakan \ ardımcısı W arren Chnstopher, benımle baş başa bır göruşme ıçın Ankara'ya geldı Kendısıyle, çalışma yen olarak kullandığım Başbakanlık konutunda buluştuk Yanmda, o zamankı ABD Buyukelçısı Macomber da vardı Zıvaretm temel nedenı şu ıdı Amerıka Bırleşık Devletlen'>le Sov>etler Bırlığı uzun göruşmelerden sonra, SALT II Anlaşmasını yanı stratcjık nükleer sdahların sınırlandınlması>la ılgılı ıkıncı anlaşmayı, ımza aşamasına getırmışlerdı Taraflar bu anlaşmaya uyulup uyulmadığı konusunda bırbırlerını karşılıku denetleme ılkesı uzerınde de görüş bırhğıne var roışlar ve bunu anlaşmaya kovmuşlardı Sovvetler Bırlığı, kendı nukleer sılah denemelennı, büvuk ölçude, Orta Asya'dakı Duvuratam vöresınde vapıvordu Eskıden, saydı. sıkıvonetimlerie çozulebilirdi pek çok şev," dedı Arkadaşlarda kuşku yıtmemıştı Sonunda hepvmız gazeteciydık, koku almıştık bır kez Çeşıtlı kaynaklardan gelen bılgılen değerlendırıyorduk Komuta duzeyının "ışte müdahale' diye Ecevıt'e va da herhangı bır başbakana önceden haber vermelen beklenemezdı "Sessizve derinden" gıdıhrdı Kendı aralannda değerlendırme > aparlar, bu değerlendırmeler planlara donüşur, bu planlar olayların akışı içınde değışımler gosterır, sonunda bır noktada toparlanırdı ve Belkı de Ecevit, Cumhurbaşkanının "Ben burada otururken mudahaleye ızin vermem" sozunu bır guvence olarak alıyordu Belkı seçim sonrasına göre bır taktık hesaphyordu Fakat Genelkurmayda yapılan anlaşmak, 'bue bır hukumet lazımdır, alternalif yoksa devam etmelıdır hukumet' dıvebılmemız lazım. Norveç'le, lsveç'te bukumetler azınlıkta da kalıyor, o> da alı>or,." Hukumetin gıdıp gıtmeveceğı uzerınde hıçbır şey soylemıyordu • m kuşkulu bır goruntu V a verıyordu "Uygarca konuşmak, aramızda anlaşmak..." Doğruydu, Turkıye bu sı\asal anlayış yoksunluğunun faturasını oduyordu çoğu kez Buna katılmamak olanaksızdı, haua ara rejımlere gırmemızı bu anla>ışın yerleşmemesı kışkırtıyordu Oyumuz artacak Yaşar \vsev, "Bırinci elden bilgi" dedı, "Demirel DGM'leri Ecevıt'e kurdurup duşureceğim, dijormuş." "Muhtıra konusunda beklentilerinin f erçekleşmediğini goren bazı imseler, şimai büyuk sermaye çevrelerini birtakım muhtıralar vermeye yöneltme çabası içine girmişlerdır.. Eğer bir devlet, büyük sermaye çevrelerinin paralı duyurularıyla, muhtıralartyla ve paralarıyla hukumet değiştirip kurar duruma gelirse, o devlet bir daha kolay kolay belini doğrultamaz..." lran'dakı onak tesıslerle Amerıka, bu yörevı denetleyebılecek durumda olduğu halde, lran dakı rejim değı şıklığınden sonra anık o ulkedekı elektronık gözetleme tesıslennı kullanamıyordu Arava gıren dağlar dolavısiyla, bızdekı benzer tesısler de bu bakundan ışe yaramıvormuş Uzaydan denetım olanaklan da henuz yeterlı düzeye enşmemışmış Bu nedenlerle unlu U2 uçakla rının gelıştınlmış modellerını Türkıve'den havalandırarak, Sovyetler Bırlığı'mn Duyuratam bölgesı üzennde sureklı 'casus uçuşlan' yapmaları gerekıyormuş 'Casus uçuşlan' deyımı, Bakan "Vardımcısının kendı kullandı ğı deyım tşte bunun ıçın bızden ızın ıstıvorlardı Amenkan Dışışlerı Bakan Yardımcısıyla bu göruşmemızın hemen ardından, Türk özel sektörünun önde gelen kışılen ve kurumları, gOrUlmemış bır yöntemle, gazetelerde sayfa sayfa paralı duvurularla, bukumet alevhıne ağır bır kampanya açtılar lşadamlantruzın en bu yüklennden bırı, Amenka'dakı bır ış dünyası dergısıne hukumetı dısanya jumal eden ve çok geçmeden özel sektörün hımmetiyle ışbajindakı Türk hukumetının deftennm duruleceği anlamma gelen uzun bır makale vazdı Ekonomık kunuluş ptogramımıan uygulanmasına \e ekonomık bunalımdan esenlığe çıkışa, gerek ış çevrelerinin gerek Türklş'e ve DlSK'e bağh sendıkalann ortak katkısı ıçın, Başbakanlıkta bır toplantı vapmış ve çok olumlu bır sonuca varmıştık Fakat Turkıye'de ılk kez kurulan bu dıvalog da o parab duyuru kampanyasıyla sona ermış oldu Bu duyurular, IMF ıle ve OECD ıle yardım gönışmelenmn somutlaşuğı bır noktada yayımlanıvor ve hukumetımızın tutumu eleştınlerek, bu tutumla 'ne Batı dunvasında hak ettigimu >en, ne yeteriı kredılen, ne de >atmmlara gerekti dış sennayeyi bulabilınz' demlıyordu Yanı dışanva açık açık, 'Sakın bu hukumele jardımda bulunmayın' demlıyordu Oysa, daha kısa bır sure ötKe uygulamava koyduğumuz yenı ekonomık pohtıkalar konusunda avnı ış çevrelennın ust duzey yetkıhlerı destek sözu vermışlerdı Bu duvurular uzenne, 15 mavıs gunu grup toplantı mızda, onahkta dolaşan 'mubtıra' kışkırtmalarına da değınerek, şöyle dıvordum 'Herhalde muhtıra konusunda beklentilerinin gerçekleşmedığını gören bazı kımseler, şımdı buvTik sermaye çevrelennı bırtakım muhtıralar vermevc voneltme yabası ıçıne gırrmşlerdır Eğer bır devlet, bu\uk sermaye çev relerının paralı duyurularıyla uvanlarıvla muntıralanyla ve paralarıvla hukumet d^ıştınp kurar duruma ge Urse o devlet bır daha kolav kolav belını doğrultamaz ' özel sektorun, kasım avında bız hukumetten aynlmak zorunda kalıncaya kadar suren bu yenı tavrımn perde 9 arkasında neler vardı O »ırada bununla ılgılı olarak, bınakım sezgıknn ötesınde bır bılgım yoktu Fakat Sayın Mehmel Ab Bırand'ın 1984'te yayımlanan belgesel "12 Eylul" knabı benım ıçın aydınlatıcı oldu Bu kıtaptan öğrendığıme göre, benım Chnstopher a verdığım yanıt Arnerıka'ya ulaşınca, ABD Mıllı Guvenhk Konseyı Başkanı olan ve Carter yönetımınde etkılı bır yen bulunan Brezınskı (Brejenskı), benım ıçın, 'Bu adam ne vapmak ıstedığım bilmiyor, gıdıp duşmandan ızın alındığı gorulmuş mudur?' dernış Turk ışadamlanna da, 'Bu adamla bır vere vanlmaz' mesajını vermış Butun bunlara karşın, sonunda ger^ı bız hukumetteyken, dış yardım ve borç erteleme anlaşmalan ımzalan dı Hem de bır haylı lyı anlaşmalardı bunlar Ne var kı, dış yardım akışı, bız hükumetteyken başlamadı Sanırım kı bızden sonra kurulan Adalet Partısı hukumetı sırasında da pek başlamadı Ancak rejim değışıklığınden sonra başladı Gerçı vardım anlaşmalarımn ımzalartması) la, yardım musluklannm fiılen açılması arasında bır zaman mesafesı olması doğaldır, fakat bu mesafenın uzamasında, sıyasal hesaplann ve beklentılerm etkısı de olmuş mu dur, bılmıyorum " PENCERE (Baftaraf: 2. Sayfada) Başdöndurücu ve korkutucu bır artış. * Dış ve ıç egemen sermaye çevrelerı bır polrtıkacıyı once tutariar, yıprandığında alartar, Süleyman Bey sırasını savdı, Turgut Bey sırasını savıyor, dıyelım kı ılende Abuzıttın Beyın yıldızı parladı ve Başbakan oldu Enflasyon canavarıyla boğuşuyor Abuzıttın Bey, bır turlu başan kazanamıyor, 1990 ekım ayında enflasyonoranı tırladı yuzde 7'ye Abuzıttın Bey ne dıyecek'' Bugun Başbakanlık cephesınden gelen nıtelıkte bır açıklama yapacak Vaktıyle Sayın Özal dönemınde alınan türlu çeşıtlı melez kredılenn bu yıl odeme suresı geldığınden para basmak zorunda kaldık, bu yuzden enflasyonu ıstedığımtz duzeyde tutamadık Acıklı guldüru bu kadarla kalmaz, ıkıncı ve uçuncu perdelerde ulkenın tıcaret ve sanayı odalan, hoklıng profesörterı, ekonomı uzmanları da açılan tartışmaya katılırlar, enflasyonun neden bır lürlü onlenemedığı Babıalı basınında tartışılır Şaka değıl, enflasyonu onleme edebıyatı içınde bu ulke altı yıldan ben askerı yonetım veya olağanustu rejim duzenınde yaşıyor Şımdı Devlet Istatıstık Enstıtüsü'nun hesabına gore ortaya çıkan dış borç yüku nedıı^> 1980'dekı 10 mılyar dolartık dıs borç 1985'te 25 mılyar dolara ulaşmış 12 Eylul bunun ıcın mı yapılmıştı' ^ 1960'lardan bu yana bız (bız derken benım de içınde bulunduğum bır kesımı vurguluyorum) ne dıyorduk Devlet elıyle kışılerı zengın etmeye yonelık ekonomı polıtıkasıyla Türkıye'de demokrasının altyapısı kurulamaz dışa bağımlı çarpık kapıtalızm oluşur kı, o duzende ne ozgurlukler var olabılır, ne ınsan haklan korunabılir, ne de sosyal devlet ışleyebılır, ortalık bırbınne gırer, faşızm betası kara bır golge gıbı yurda çöker Ne yazık kı haklı cıktık , Kördüğüm (Baştarafı 2. Sayfada) lerle yetınmektedırler Batılılar, Turklerın Kıbrıs'ta Turk toplumunun nufus oranı ustunde toprak tutmasını hatalı gorerek, Ege'dekı Yunan savlarını buna bır tepkı olarak yorumlamaktadırlar Duşunmuyorlar kı, geçmıştekı Yunan yanlısı tutumlannın yarattığı guvensızlık etkısı, Turkıye'nın burada kendı başına kapsamlı ırusıyatıfler almasıru engellemıştır Şımdı, "Ataturk ve Venızelos zamanındakı ıyı ılışkıler" konusuna donebıhrız Bu ıkı devlet adarru anlaşabıldıler ıse, herhalde bazı temel goruşlerde veya ortak çıkarlarda bırleşıyorlardı StHECEK I vunma açılanndan çok kuvvetlı ortak çıkarlan vardı Venızelos'un da bu sıvası telsefeyı gerçekçı bır tutum içınde kabul ettığı ıçındır kı ıyı ılışkıler kurulabılmıştır SONUÇ Son dönemlerde Yunan hukümetlerı Turkıye'nın geçırdığı sarsıntılardan da yararlanabıleceklennı duşunerek Ege ıle ılgılı olçusuz savlarını kamuoylanna aşılamışlardır İç sıyasetın kamuoyuna mal ettığj bu tur emellerden hukumetlerın kolayca gerı dunemedıklerını bılıyoruz Ege sorunu, bugun bır Yunan kamuoyu sorunu olmuştur Bu gıbı sorunlar nasıl çözulebthr'' Beklenmedık bır bunalım, bır kıvılcımdan çıkan bır yangın, bu gıbı sorunlan ortadan kaldırabıUr1 Bızım umudumuz, boyle olayların patlak vermemesıdır Daha hayırh bır çözum yolu besledıklen hayallenn bugunun gerçeklerıne uymadığını Yunan kamuoyuna anlatmak çarelerının bulunmasıdır Bunun yolu var nudır'' Başka ları bu konuda yardımcı olabılırler mı"1 Ne Yunarustan ne de Turkıye uçuncu devletlerın bu anlaşmazlıklara karışmalarını ıstemezler Ancak kanımızca uçuncu devletler bılınçlı ve tutarlı olarak tavırlanyla çok ölçusuz ve dayanaksız ıddıa ve emellerı kesınlıkle desteklemedıklerını ve onavlamadıklarını bellı ederler se, hayallenn dağılmaya başla masmı bekleyebılırız Ataturk ve Venızelos zamanındakı sıyasal felsefeye donuş sağlanabılırse, bugun çozum kabui etmeyen sorunlar, tekrar muzakereye ve uz laşmaya açılır O takdırde Gord yon duğumunu çözmek ıçın keskın bır kılıca gerek kalmaz Nışantaşı, Teşvıkıye, Şışlı, Os manbev ve Gumuşsuyu cıvarın da 12S 000 TL ye kadar kıral.k ev aranmaktadır Murataat 1^5 08 73 74 . Yenı Türk devletırun komşuları üe üışkılerını kurarken Ataturk'un belırli ınanç ve goruşlerden esınlendığını anımsayalım Ataturk'un duşuncesme göre, yenı Turk dev letmın kurulmasıyla Balkanlar'dakı ve bölgedekı tum ulkeler ulusal sınırlanna kavuşarak yenı bır duzen içınde yer alıyorlardı Bu Ulkeler, tarıhın ve coğrafyanın yarattığı yenı mılletlerdı Yaşadıklan topraklann sınırlarını, ulusal benlıklennı tarıhın son çağlanndakı gelışmeler oluşturmuştu Bızans, daha öncekı devletler, Osmanlı Imparatorluğu da, dağılmış ve tarıhe gömulmuşlerdı Doğal sınırlanna ve ulusal şuurlanna kavuşan bu yenı ulkelerın kalkınma ve sa ABD ile SSCB anlaşsın Bu konuya bır nokta kovarak, Chnstopher, vardım konusunu da açtı ABD'mn, soz verdığı ekonomık. ve asken yardımları yapmaya kararlı olduğunu henuz bu yardımlara ılışkın kararlar sonuç aşamasına varmamış olsa da vakında varabıleceğını arkadan başka ülkele rın de yardımı başlatacaklarını ve Turkıye'nın ust uste birkaç vıl, uygun koşullarta, yüda toplam ıkı mılyar dolar kadar yardım alabıleceğım müjdeledı Ben kendısıne ozetle şuuları soyledım 'SaltII anlaşmasırun ımza asamasına gelmış olması çok sevındıncıdır Dunyayı bır nukleer savaş felaketınden koruyabıleceğı ıçır, butun ınsanlık bakımından yaşamsal önem taşımaktadır Bu de, bu anlaşmanın etkıh bıçımde uygulanabılmesıne elımızden gelen katkıyı >apmak, denetım konusunda yardımeı olmak ıstenz Ancak, bır vabancı devletın topraklan uzennde ızınsız uçuş yapmak uluslararası kurallara aykırıdır Kaldı kı, bunların 'casus uçuşlan' olacağım sovlüvorsunuz Geçmışte de Turkıye'den kalkan U 2 ucaKlarıyla, Sovvetler Bırlığı uzennde 'casus uçuşlan' vapmıştııuz, bunlardan bınnın Ural Dağlan uzennde duşurulmesı uzenne buvuk uluslararası sorunlar çıkmıştı, uluslararası ılışkılerde cıddı bır bunalıma yol açmıştı Bız tüm komşularımızla ol duğu gıbı, Sovyetler B rlığı'yle ıhşkılenmızde de karşı lıklı güvene önem verırız Guven sarsıcı bır davranışın bızden gelmesını ıstemevız Onun n,ın sızden rıcam şu dur Madem kı karşıhklı denetım konusunda, ılke ola rak goruş bırhğıne varmışsıtuz, bunu bıraz aynntıya ka vaşturup karşılıklı denetıme Turkıve'nın katkısı konu sunda da ıkı büyuk devlet olarak aratuzda anlaşın O zaman bız de Duyuratam bolgesıne ıstedığıruz uçuşların yapılmasına ızın veriT her kolavlığı gostenrız ' Chnstopher, bu sozlenme sert tepkı gosterdı 'Bız sızden, muttefikımiz olarak vardım >e ışbirlığı ıstiyoruz Bunun ıçın karşı taraftan, karşır ıttıfak sısteminın başında bulunan devletten, ızın ıstememızı bızden nasıl talep edebüırsımz' dedı 'Evet, bız sızınle muttefikız' dedım Ama bu konuda bızden ıstedığınız yardım ve ışbırlığı, Turkıye ıle ABD arasındakı ıttıfak anlaşmasına veya ıkı ülke ara sındakı bır başka anlaşmaya davanmıvor Sız, bızımle değıl Sovyetler Bırlığı'yle bır anlasma yapmışsınız O halde buna bızden beklenen katkı konusunda da, ıkı bu yük devlet olarak, aranızda anlaşmamz gerekır Bayan Elemanlar Çeşıtlı suoer Tiar^etler n gtda reyonlarıröa tanrtında aorevlendır ecek Reyon tanıtım sorumlusu (20 kişi) Reyon sorumlu yardımcısı (20 kişi) sozieşmelı oiarak alınacaktır Adaylann Asgan Ise mezunu oımalan Pazar fanç hergLn 1000 Î900 arast çaiısab me e ı gerekmekteuır İlhan Selçuk PÜŞÜNÜYORUM OYLEYSE VURUN 8 . bası 600 lıra İsteme \dresı Turkocağı Cad No "^9/41 Cağaloğlu Istanbul Reyon anı ım sorumlusa oldrak gofevlendırıleceklere 60 000 TL /ardımc lara 40 000 TL ret rraaş venlecektır (Aynca usiun başarı gosterenlere pnm venieoılecektır) Istekhierın tıesaı saal«n ıçınde 1<17 73 16 noıu tele1ondan randevu almalar rca olunur Türkiye'nin denetime katkısı Chnstopher, tepkısırı ayru sertlıkle surdurunce 'Sıze Buyukelçmızın de tanık olduğu bır görüşmeyı r akta mak ısterım' dedım ve şunu anlattım StHECEK