Katalog

Cumhuriyet Ermeni raporu AEVde tarttşıhyor ABD üe Sahibi: CumhnriyK Matbaacılık ve Gazetecilik Tıirk Anonim Şirketi adına Nadir Nadi, • Genel \ayın Muduru Hasaa Ccınsi, Müessee Müdürti: Euine Uşaklıgil, Vazı Işlerı Muduru: Ok»y Gonensin, • Hab«r Mcıkezi Müdüru: Yalçın Ba)er, Savfa Düzenı Yönetmenı: Ali Aor, # Temsılciler ANKARA: Valç ın Dogan, İZMIR: HikBetÇeliııkaya, ADANA: TAKVtM 20 KASIM 1985 lmsak: 5.21 Guneş: 6.49 IsUnbul Haberkri: teh» Öz, Dış Haberler: Ergua Bala, Ekonomı: Osmu Ulıtay, Kullür: Aydıa Emcç, Magazın: Ytlçın Ptkşra. Spor Danışmanı. AMolkadir V«cdiBM, Dtelune: Rtfik Durbaş, Araşurma Şıbin Mpay. tş Sendıka Şökna Kcteaci. Haber Araştırma: Lfuk Gaidemir, • Koordinator Akmd Konıban, # Malı lşlcr: Eroi Erkul, tlan. Ztya Eışeae, Halkla liişkiler Gildcrea Ko$*r, ldarc: Huseyia Gıirtr, tşletme: Onder Çtlik. Oğle: 11.54 Ikındi: 14.26 Akşam: 16.49 Yatsı: 18.13 Basan ve Yayan: Cnmburiyel Matbaacılık ve Cazetecilik T.A.Ş. Türk Ocajı Cari. 39/41 Cagalojlu Istanbul, PK: 246tstanbul, Tel: 526 10 00 (9hat), Telex: 22246 • Burolar: Aakmra: Ziya Gökalp Bulvan Inkılap Sokak. No: 19/4 Tel: 33 11 4147, Telev. 42344 % tanir. Halit Zıya Bulvan No: 64/3, Tel: 25 47 0913 12 30 Telex: 52359 • Adan*: Çakmak Cad. No: 134 Kat 3, Tel: 1455019731 Telex: 62155. Bünyamin için Sofyu'da girişun ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye diplomatik kanallardan Sofya nezdinde bir girişimde bulunarak Macaristan'dakı bir turnuva sırasında TRT'ye Bulgaristan'daki Türk azmlığa yapılan baskılc konusunda açıklamalarda bulunan Türk asıllı Bulgar vatandaşı Bünyamin'in akibetini sordu. Ankara'nın güreşçi Bünyamin 'in kamuoyunda büyük yankılar uyandıran açıklomalınnın TV'de yaymlanmasından sonra akibetinden endişe edilmeye başlanması üzerine bu girişme yöneldiği bildirildi. anlaşmanın süresi uzamadı mMışişleri, Türkiye'nin üsler anlaşmasının süresini uzattığı yolundaki haberi yalanladı. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye'nin 17 eylül tarihinde resmen müzakereye açtığı savunma ve ekonomik işbirliği anlaşmasının geçerlik süresini otomatik olarak bir yıl süreyle uzattığı yolunda, bir lstanbul gazetesinde çıkan haber dün Dışişleri Bakanlığı tarafından kesin bir dille yalanlandı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Yalım Eralp, dun bu konuda yaptığı açıklamada, "üst düzey bir dışişleri yetkilisine" dayandınlan haberin gerçeği yansıtmadıgıru belirtti ve ABD'ye bu nitelikte bir bildirimin yapılmadığını, gelecekte yapılmasırun da söz konusu olmadığını bildirdi. Dışişleri Sözcüsü, "Btz 17 eytül tarihinde ABD'ye yaptıgımız bildirimle ihtiyaçlanmızı karşılayacak yeni bir metin ortaya çıkanlmasım istedik" dedi. Türkiye ile ABD arasında 1980 yılında ımzalanan savunma ve işbirliği anlaşmasınm 7. maddesinin 3. fıkrasında aynen şöyle deniyor: "Taraflardan herhangi biri gerekli görduğu takdirde. yazılı olarak anlaşmanın veya buna baglı tamamlayıcı anlaşmaların herhangi birinin tadilini veya gözden geçirilmesini onerebilecektir. Bu durumda, derhal istişareiere başlanacaktır. 3 ay içinde sonuç alınmazsa taraflardan herhangi biri 30 günluk bir yazılı bildirimle anlaşmayı veya uyuşmazlık konusu tamamlayıcı anlaşnum sona erdirebilecektir." Belçikalı milletvekîli Jaak Vandemeulebraucke'nin hazırladığı karar tasarısında, 1915 olaylannın bir "soykırım" olarak değerlendirilmesi ve bu "soykırımın" hem Türkiye, hem de Ortak Pazar ülkeleri tarafından resmen tanınması istendu HADİ ULUENGİN BRÜKSEL Türkiye dış politikasının son aylardaki en önemli sorunlanndan biri haline gelen "Ermeni raporu" geçen hafta sonunda kesinleşti ve söz konusu raporu hazırlayan Belçikalı milletvekili Jaak VandemeuJebroucke karar tasansını AET danışma organı durumundaki Avrupa Parlamentosu'na sundu. Vandemeulebroucke'nin karar tasarısı, 1915 olaylannın bir "soykınm" olarak değerlendirilmesini ve bu "soykınmı" hem Türkiye'nin, hem de Ortakpazar ülkelerinin resmen tanımasıru istiyor. Flaman milliyetçisi "Halk Birliği" paıtisi üyesi olan, ancak Avrupa Parlamentosu'nda çevreci milletvekillerinin oluşturdu, ğu "Gökkuşagı" grubunda yer alan Jaak Vandemeulebroucke'nin bu karar tasarısı Ankara'nın Ermeni sorununa ilişkin yaklaşımıyla tamamen ters düşüyor. Vandemeulebroucke, karar tasansında sürekli olarak, Birleşmiş Milletler Azınlıklan Koruma Alt Komisyonu'nda lngiliz Hukukçu Benjamio \Vhitaker tarafından hazırlanan, ancak kabul edilmeyerek, "not edüen" rapora atıfta bulunuyor ve kendi metninde bu rapor benimsenmiş izlenimini uyandınyor. ANA NOKTALAR Karar tasarısının ana noktalan şu şekilde: • 1316 nisan tarihleri arasında toplanan "halklar mahkemesi" karanndan yola çıkarak. soykınmın Ermenilere uygulanmış bir eylem olduğu hatıriatılır. • Birleşmiş Milletler Azınlıklan Koruma Alt Komisyonu'nda lngiliz uzman Benjamin Whitaker tarafından hazırlanan ve 24. Parlamentoda grubu bulunan siyasi eğilimlerden başlıcalarının, "soykırım raporu" konusunda fazla istekli olmadıkları ve "Türkiye'yi bu derece dışlayan ve suçlayan bir metni benimsemekten kaçındıkları" ifade edilmekte. nin yaralanmasına yol açtığı ve 68 bombalama gerçekleştirdiğinin bilincinde olarak, a) Avrupa Parlamentosu Birleşmiş Milletler Azınlıklan Koruma Komisyonu'nun raporunu ve özelükle de Ermeni soykınmını vurgulayan 14. maddeyi benimser. b) Avrupa Parlamentosu, siyasi danışma çerçevesinde toplanacak olan Ortakpazar Dışişlerir Bakanlannı, Birleşmiş Milletler raporunun belirttiği gibi, 1915 olaylannı bir soykınm olarak tanımaya çağırır. Böylelikle, hem söz konusu raporun Birleşmiş Milletler lnsan Hakları Komisyonu tarafından benimsenmesine yardımcı olunacak, hem de Türk hükümetiyle Ermeni halkının temsilcileri arasında barışçı bir diyalog ümidi doğacaktır. c) Avrupa Parlamentosu, Ermeni gruplar tarafından gerçekleştirilen her türlü şiddet ve tedhiş eylemine karşıdır. d) Avrupa Parlamentosu, parlamenıo başkanını, bu karan Birleşmiş Milletler'e, AET Bakanlar Konseyi'ne ve Türk hükümetine iletmekle görevlendirir. DURUM NE? Vandemeulebroucke tarafından hazırlanan raporun kesinleşmesi ve karar tasarısının da belli olmasından sonra, "Ermeni raporunun" Avrupa Parlamentosu Siyasi Komisyonu'nun aralık aymda yapılacak oturumunda görüşülmesi gerekiyor. Ancak, gerek Brüksel'deki gözlemciler, gerek parlamentoya yakın kaynaklar "çok netameli" olan bu raporun aralık ayında gündeme gelmeyeceğini belirtiyorlar. Buna neden olarak da, Siyasi Komisyon'un aralık ayındaki toplantısının Noel tatili öncesine rastlaması ve butün üyelerin hazır bulunmayacağı böyle bir oturumda konunun "oldubittiye" gelme tehlikesiyle karşı karşıya kalması gösteriliyor. Bu gözlemcilere göre, "Ermeni raporu" bıiyük olasılıkla 1986 yılı başında yapılacak Siyasi Komisyon toplantılarında ele ahnacak. Diplomatik çevrelere göre, bu fıkradan getirilen düzenleme Türkiye'ye anlaşmanın tadiline ilişkin bildirim yapılmasmdan sonraki 3 ayın sonunda anlaşmayı fesh etme yetkisini veriyor. Bu açıdan bakıldığında Türkiye 17 aralık tarihinde ABD karşısında "anlaşmayı fesh etme" kartına sahip bulunuyor. Dışişleri Bakanlığı çevrelerinden edinilen izlenim, Türk tarafının müzakereler surerken, bu "zaman baskısım" ABD karşısında işletmek yoluna gideceği yolunda. Dışişleri'nin bir yetkilisi Cumhuriyet'e, "Eger 17 aralık tarihinde ABD'ye hiçbir bildirim >apmasa>dık. anlaşma otomatik olarak bir \ıl uzavacaktı. Ancak tadil teklifi verildiginden anlaşmanın otomatik olarak uzaması mümkün olamaz. Aslında Amerikaülar, anlaşmanın süresinin bir yıl uzaülması göriişündeydiler. Ancak bizim görüşiimiiz bu doğrultuda değiT şeklinde konuştu. ABD UZATIYOR Bu arada Dışişleri Bakanlığı çevrelerinde "ABD'nin miizakereleri uzatma egilimine girdigi" izlenimi egemen. Anlaşmanın 7. maddesinin 3. fıkrasına göre, 17 aralık tarihi geldiğinde eğer müzakerelerden bir sonuç alınmamışsa Ankara ne yapacak? Yeıkili çevrelerden edinilen izlenim, Ankara'nın bu durumda da bir yılhk bir uzatmaya gitmeyeceği yolunda. AET'den Yunanistan'a şartlı yardım BRÜKSEL, (Cumhuriyet) Sosyalist Yunan hükümetinin IMFsi bu kez Ortakpazar. önceki gece Brüksel'de toplanan AET Maliye Bakanlan Yunanistan'a 1.75 Avrupa Hesap Birimi (yaklaşık 1,4 milyar dolar) kredi açmayı kabul ederken, bu kredilerin Atinanın uygulayacağı istikrar tebdirleri doğnıltusunda Papandreu hükümetine aktarılması şartmı getirdiler. Zor durumdaki Yunan ekonomisini "ferahlatmayı" amaçlayan söz konusu kredi dîlimi beş ana şarta bağlı olarak işlerlik kazanacak. Bu şartlar şunlar: Bugün >1izde 18 olan enflasyon hızınm, 1986 sonunda yuzde 15'e, 1987 ortasında da yüzde 10'a indirgenmesi. Enflasyon hızını frenleyecek bir ücret politikasının uygulanarak ücretlerin sınırlanması. Kamu sektörüne aktanlacak kredilerin azaltılması. Bu kredi oranları 1986'da yüzde 17'yi 1978'de de yüzde 13'ü geçemeyecek. Kamu borçlannın 1986 yuı içinde 4 puanhk bir azalma' göstermesi. Bu borçlar 1986'da gayri safı milli gelirin en fazla yüzde 13'ünü oluşturabilecek ve 1987'de >Tizde 9'a inecek. ödemeler dengesindeki açığın kapatılarak 1988 başında Yunanistan'ın dış borçlarının dengelenmesi. IMF tarafından uygulananreçetelerdenbir farkı olmayan bu ekonomik önlem paketinin diğer AET ülkeleri tarafından Yunanistan'a bir yardım şartı olarak sunulması ve Atina temsilcisinin de önceki gece yapılan oturumda bu paketi benimsemesi, Brükseldeki diplomatik gözlemciler tarafından "Papandreu hükümetinin artık gerçekçi olmaya maddesinde Ermeni halkına karşı bir soykınm uygulandığını ifade eden rapor göz önüne alınarak, Türk hükümetinin bu soykınmı tanımamakla Ermeni halkının tarihini inkâr ettiği belirtilir. • Türk hııkümetinin soykınmı tanımaması Ermeni halkının tarihi gerçeğini tarumadığı anlamın« gelir. • Uluslararası hukuk alanında, Ermeni soykınmını ancak egemen bir devlet olan Türkiye tanıyabilir. • Bu yttzden, Türk hükümetinin soykınmı tanıması insani bir hareket olacak, bö\lelikle Ermeni halkına karşı ahlaki bir görev yerine getirilecek ve bundan da Türk hükümeti yalnu övünç kazanacaktır. • Ermeni gruplannın saçma ve hoşgörulemez tedhiş eylemlerinin, 19731985 arasında 54 masumun canına kıydığı, 205 kisi Öğretmenler Giinil ANKARA, (UBA) 24 Kasım öğretmenler Günü kutlama programı belli oldu. Kutlama programı 23 Kasım 1985 cumartesi günü saat 10.00'da Ankara'da bulunan Milli Eğiüm Bakanları'nın mezarlarınm ziyareti ile başlayacak. Yılm öğretmeni ve il temsilcisi öğreımenler Cumhurbaşkanı, Başbakan ve TBMM Başkanı'nı ziyaret edecekler. Öğretmenler Günu nedeniyie duzenlenen öğretmenler Şenliği de 25 kasım pazartesı günu saat 19.30'da Ankara Atatürk Kapalı Spor Salonu 'nda yapılacak. Canver'in eleştirisi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Adana SHP milletvekili Cüneyt Canver, YÖK'ün öğrenci affı ile ilgili çalışmalarınm bir aldatmaca olduğunu öne sürerek, okullarla ılişiği kesilen öğrencilerin YÖK yasasının 44. maddesinde öngörülen haklannı kullanamadan okullardan atıldıklarını sö'yU di. Canver, 44. maddenin 4 yülık fakültelerde öğrencilere 2, altı yıllık fakültelerde de 3 yıllık ek süre tanıdığını, ancak üniversitelerin çelişkili yönetmeliklerinin bu maddeyi işlemez hale getirdiğini, bu yüzden de öğrencilerin verilen ek sureleri tamamlamadan okullarla ilişkilerinin kesildiğini belirtti. başladıgı" sözleriyle yorumlanıyor. Bu gözlemciler, yardımlann Yunanistan'a aktanlması sırasında, Ortakpazar ekonomistlerinin Atina'nın iktisadi politikasını "çok yakından izleyeceklerini" ve bir nevi IMF işlevi göreceklerini belirtiyorlar. 1,4 milyar dolar tutanndaki kredi Yunanistan'a iki dilim olarak verilecek. llk dilim önümüzdeki haftalarda Atina'ya aktanlacak, buna karşıkk daha sonraki dilim ise 1986 yılında işlerlik kazanacak. Ancak, ikinci dilim kredilerin Atina'ya verilmesinden önce, Ortakpazar yürütme organı durumundaki Brüksel Komisyonu'nun onayı gerekecek. Söz konusu 1,4 milyar dolar tutanndaki kredi, üye Ulkeler tarafından serbest banka piyasasında sağlanacak ve daha sonra yine piyasa faizleri üzerinden Yunanistan'a aktanlacak. Kredilerin vadesi beş ile yedi yıl arasında değişecek. ANKARA, (Cumhuriyet Bfirosu) ABD Savunma Bakanbğı'ndan 12 kişilik bir heyet, dün Ankara Sanayi Odası'nda düzenlenen bir seminerde, Türk işadamlarına "Amerikan ordusuna nasıl mal satılacagını" anlattılar. ABD Savunma Bakanlığı'ndan Robert Bidvtell başkanlığvndaki heyetin seminerine, ABD Ankara Büyükelçisi Robert StrauszHupe, Jusmat temsilcisi ve bazı Amerikalı askeri yetkililer katıldılar. StauszHupe seminerdeki konuşmasında geleneksel TürkAmerikan dostluğundan söz etti. Savunma Bakanlığı heyeti üyeleri de, "Dönyanın dört bir yanından yaptıklan alımlanru Türki>e'den de gerçekleştirmek istedikkrini" belirttiler. ABD heyeti satnra semineri verdî Iranlı noterin ABD vize becerisi İstanbul Haber Seryisi Amerika'ya gidebilmek için para karşıhğı sahte belgeler düzenleyen 8 Iranlı ile 2 Türk yakalandı. Onlarla birlikte olan bir Iranlı ise aranıyor. Emniyet Yabancılar Şubesi tarafından yapılan açıklamada, "tran Ue vizenin kaldınlmasından sonra Türkiye'ye gelen çok sayıda İranlı'run Aksaray'daki bir tercüme bürosundan temin ettikleri sahte belgelerie Amerika'ya gitmek için başvurduklan" belirtiliyor. Sahte belgeler ile Amerikan Başkonsolosluğu'na başvuran Iran uyruklu Soudabah Rahimi ve Shahram Nassıri yakalandıktan sonra bu belgeleri Aksaray'da tercümanlık bürosu adı altında faaliyet gösteren Tayyar Öztürk ve Alaeddin Kur8 İRANLI VE 2 TÜRK Amerika'ya gidebilmek için sahte belgeler düzenleyen 8 Iranlı üe 2 Türk tul'a ait işyerinden temin ettiklerini söylediler. Yapılan operasyakalandı. Yapılan aramalarda 50'den fazla mühür ve kaşe ele geçirildi. Raporun "kabul edüebiliriik" olasılığı ise, "yüzde elli" olarak ifade edilmekte. Gözlemcilere göre, "Ermeni raporunun" Siyasi Komisyon'da benimsenmesi durumunda, Avrupa Parlamentosu Genel Kufulu'nda kabul edüebiliriik şansı artacak. Bu yüzden, hem Brüksel'de kulis faaliyetlerini yoğunlaştıran Türk çevreler, hem de "Ermeni lobisi" bütün ağırlıklarını siyasi komisyon toplantısı öncesinde ortaya koyacaklar. Gözlemciler, Türkiye'de büyük tepkilere yol açan Balfe raporunun mimarı sosyalist grubun bile, 1915 olaylarını bir soykınm olarak niteleyen ve bu "soykırımın" tanınmasını isteyen Vandemeulebroucke raporu konusunda "çok daha çekingen" olduğunu ifade ediyorlar. Nitekim, Cumhuriyet muhabırinin konuştuğu sosyalist yonlar sonucunda sahte belgeleri düzenleyen ve bu belgelerie gruba mensup kaynaklar bu gruAmerika'ya gitmek isteyen Mo bun "Vandemeulebroucke" rahammad Ali Mansour, Moham porunun onaylanması için her mad Reza Rahtar Mehvarian, hangi bir karann olmadığını ifaManoochahr Daneshvarfazli, de etmekteler. Yine aynı kayFarid Sebekehinam, Tayyar Öz naklar, Fransız sosyalistlerinin türk, Shahram Massiri, Alaeddio raporun onaylanması lehinde oy Kurtul. Sohrab Nıazı, Moham verebileceğini, buna karşılık dimad Nassan Alı Pourparsa ve ğer milletvekilerinin "daha Soudabah Rahimi yakalanarak gerçekçi" davranacağını ifade gozaltına alındüar.Mohammad Ali etmekteler. Parlamentoda grubu Mansour adlı tranlınırı evinda ya bulunan diğer siyasi eğilimlerden pılan aramalarda 50'den fazla başlıcalanmn da "Vandemeulebmühür ve kaşe ele geçirildi. îran roucke raporu" konusunda fazda noter olarak çalıştığı tespit la istekli olmadıkları ve "Türkiedüen Sehrazi'nin "Farahang Of ye'yi bu derece dışlayan ve suçficial Translation Burcau İrans layan bir metni benimsemekten hahre Shomali No 238 Corner kaçındıkları" da ifade edilrrfekOf Azarshye Tehran Tel: 829145 te. Ancak, gözlemciler, Siyasi 9" antetli kâğıtlar kullanarak Komisyondaki zamanlama, bu sahte diploma sureti, tapu sene toplantılara girecek milletvekildi, banka garantisi, taahhut se lerinin niteliği ve son andaki güç nedi gibi belgeler düzenleyerek dengesinin tayin edici faktörleri îranlı şahıslara sattığı belirlendi. oluşturacağını belirtiyorlar. Tutuklandılar İSTANBUL, (OJL) Haydarpaşa GümruğU'ndeki bir mıl yar 680 milyon liralık hayai ihracat skandalıyla ilgili olarak 5'igümrük görevlisi, 9 kişi tutuklandu Haydarpaşa Gümruh Mudürıi Behçet Sefa Yıldmm ile 2 görevli hakkında da gıyabi tutukiama karan verildi. Bit süre önce Malı Şube Müdurlüğü'nce gozaltına almarak sorusıurmaları yapılan NaU Aytekin, Atıf Bilgin, Leman Orai, Rüstem Cengiz ile Bahadır Bahadırgil. çıkarıldıkları Üskudar Ağır Ceza Mahkemesi'nce tutuklandılar. BMKKTC göriişmeleri Ahnanya Fassbinder'in oyununu tartışıyor Kültür Servisi Frankfurt'taki Kammerspiel Tiyatrosu'nun Müdurü Günther Rühle, geçen hafta Alman film yönetmeni ve tiyatro yazan Rainer Werner Fassbinder'in "Çdp, Kent ve ÖHim" adlı oyununu sahnelemekten vazgeçtiklerini açıkladığında, Almanya'da son birkaç yıldır sanat çevrelerinden siyaset çevrelerine kadar yaygın bir biçimde süren ilginç bir tartışma da şimdilik noktalaruyordu. Ülkemizde de "LiM Marieen" ve "Maria Braun'un Evliliği" gibi filmleri gösterilen Fassbinder'in 1975'te yazdığı ve bir Yahudi emlak spekülatörünü konu alan oyun, özellikle Frankfurt'ta Yahudilerin büyük tepkisiyle karşılaşmıştı. Fassbinder'in bu oyunla Almanya'da Yahudi düşmanhğını hortlattığı ileri sürülmüş, protesto gösterileri düzenlenmiş, gala gecesi yirmi beş kadar Yahudi, tiyatro salonunun sahnesine çıkarak oyunu engellemiş, haftalık "Spiegel" dergisi bile "Çöp, Kent ve Ölüm" adlı oyunu Yahudi düşmanı olarak nitelemişti. LONDR.4 (Cumhuriyet) Londra 'da dun akşam sona eren BM heyeti ile KKTC teknik heyeti arasında yapılan görüşmelerle ilgili herhangi bir açıklama yapılmadı. KKT< temsilciliğine yakın kaynaklar tartışmalarda bir belgenin ele almmadığım, ancak Birleşmiş Milletler'in hazırlamak istediği yeni belgeye esas teşkil edecek ilkeler üzerinde tartışıldığını belirttiler. Sağlık hizmetleri ÎSTANBUL, (THA) Prof. Dr. Siyami Ersek, sağlık hizmetlerinin yavaş yavaş özel muesseseler halini aldığmı soyledi. Ersek, "Türkiye'de bugüne kadar ciddi bir sağlık politikası güdülmemiştir" dedi. Prof. Ersek, Türkiye'de öncelikle, dağınık olan sağlık tesislerinin bir çatı altında toplanması ve bu tesislerı tek elden idare etme ortatmnın yaratılması gerekliliSini vurguladt. öp, Kent ve Ölüm adlı vun, Batı Almanya'nın dört bir yöresinde küçümsenmeyecek bir tartışmayı tutuşturan kıvılcım oldu. Oyuna tepki gösterenler, Frankfurt'ta yaşayan 5 bin Yahudi. Tiyatro'nun kapısında oyunu protesto eden Yahudiierden biri "Bu öir küstahlıktır" diyordu. "Yahudi düşmanlığımn yeri çöplüktür, sahne degil." mişi göz önüne ahnırsa, bütün Almanlar için bıçak sırtı bir durumdu oyunun ele aldığı konu. Bir zamanlar Hitler yönetimi tarafından 6 milyon Yahudinin yok edildiği Almanya'da, Fassbinder'in oyunu, soykınmın hâlâ taze anılan ile yeni kuşağın anlatım özgürlüğü isteği arasındaki çatışmanın yoğun cephesini oluşturuyordu. Ne var ki, "Çöp, Kent ve Ölüm" adlı oyun, Almanya'daki Yahudi topluluklan ve kimi üst düzey yetkililerince suçlana dursun, oyunun yazan Eassbinder'in bu konuda ne düşündüğü unutulmuşa benziyor. Ama 1982'de aşın dozda uyuşturucu alarak ölen Fassbinder'in, oyununun Yahudi düşmanı olduğunu her zaman reddettiği biliniyor. Dilerseniz, biraz geriye dönelim, bakalım Fassbinder ne diyor oyunla ilgüi olarak: i i ri, "Bu bir küstahlıktır" diyordu. "Yahudi düşmanhğının yeri çöpiüktur, sahne degil!" Oyuna karşı çıkanlar, yalruzca Yahudiler değüdi ama. 250 kadar gösterici, Frankfurt'taki Nazi kurbanlan anıtının önünde, "Yahudi düşmanlığına karşı Hıristiyanlar" yazılı pankartlarla dolaşıyorlardı. Frankfurt Belediye Başkanı Walter VVallmaDn da, "Bence, kötü bir oyun bu" diyordu. "Hiçbir sanat degeri taşımıyor. Üstelik kanımca açıktan açığa Yahudi düşmanı bir oyun. Eğer yazan Fassbinder olmasaydı, hiçbir yönetmen bu oyunu sahnelemeyi düşünmezdi." **Mutlaka oynanmalı" Oyunun savunucularına gelince, onlann büyük bir çoğunluğu Voltaire' vari bir tutumu benimsiyor. Oyunda benimsenen görüşlere, sözlere katılmamakla birlikte, oyunun gösterilme hakkını savunuyorlar. "Ba oyun, Fassbinder'in en güçsüz yapıtlanndan biri" diyor Batı Almanya'nın önde gelen tiyatro yönetmenlerinden Peter Zadek, "Aynı zamanda Yahudi düşmanlıgı da var, ama mutlaka sahnelenmeli." Kammerspiel Tiyatrosu'nun yönetmeni Günther Rühle de aynı kanıdaydı. Üstelik oyunu sahneye koyarken, Yahudi düşmanı bir yorumdan kaçınmak için elinden geleni yapnuştı. Oyunda "Zengin Yahudi" diye anılan başkişinin adını değiştirmiş, konuşmalarda ondan yalmzca "A" diye söz edilmesini sağlamıştı. "On ydlık tartışmadan sonra bu oyun mutlaka oynanmau" diyordu bir Frankfurt gazetesinde yayımlanan yazısında. Ne var ki, sonunda Yahudi çevrelerinden, Frankfurt kenti yöneticilerinden gelen baskılar karşısında yenik düştü. Kammerspiel Tiyatrosu, Frankfurt Belediyesi'nin parasal desteğiyle ayakta duran bir kuruluştu ne de olsa. Nitekim, Günther Rühle, oyunu sahnelemekten vazgeçişlerinin gerekçesini açıklarken, bu durumu açık seçik dile getiriyordu: "Frankfurt kentinin iç huzunınu konımak ve tiyatromuzun çalışmalarını sürdürebilmesini saglamak zonındayız." ÖSYS başuuruları bugün başlnvr ANKARA, (a.a) 1986 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme sınavt için basvurular bugün baslıyor. Basvuru suresi 4 aralıkta sona erecek. ÖSYM Baskanı Prof. Dr. Altan Günalp adaylardan kılavuzu çok dikkatli okumalarını istedi. Sınav sisteminde bu sene bau yenitikler yapıldığma işaret eden Günalp, başvuru belgelerinin sınav kılavuzunda yazılı önemli birtakım kurallara göre doldurulması gerektiğini söyiedi. H e p engellendi Aslına bakılırsa, tassbinaer ın oyunu, yazıldığı 1975 yıhndan bu yana tartışma konusuydu. Yerel yetkililer, daha önce de oyunun sahnelenmesini dört kez engellemişlerdi. Federal Almanya hükümeti oyunun beyazperdeye uyarlanmasına parasal katkıda bulunmayı reddetmiş, Frankfurt'taki bir yayınevi oyunun basılı kitabını kitabevlerinden geri çekmişti. Bir bakıma, oyun üstünde kopan fırtına, "Zengin Yahudi" adıyla anılan başkişinin ve oyundaki yan kişilerden birinin sözlerinden kaynaklanıyordu. Şöyle diyordu "Zengin Yahudi": "Ben bu kentteki eski.evleri alınm, yıkıp yenilerini yapar, satıp iyi para kazanınm. Bütün kent korur beni. Konımak zorundalar, çünkü Yahudiyim." Oturduğu evden olan bir Alman da şöyle lanetliyordu Yahudiyi: "Bu yahudi, uiğimizi kemiğimizi kurutuyor. Kanımızı içivor. Sonra da bizi haksız çıkarıyor. Çünkü kendisi bir Yahudi, bizse suçu hâlâ sırtımızda taşıyonu... " Gerçekten de, Almanya'nın yakın geç yor. Gerçekte ülkemizde Yahudiler hakkında o kadar az şe> biliniyor ki, benim kuşagımdan birçoklan onlar hakkında ancak tahminde bulunabiliyoriar. Bu bilgisizce yürütülen tahminler, en azından açık düşmanuk kadar yanhş. Bana kalırsa, özellikle böyle bastınlmış bir konuda yeni bir tartışma başiatmak için, eski paragöz Yahudi klişesini sarsıcı bir unsur olarak kullanmak hic de fena bir yol degü." Ulkeyi tutuşturan kıvılcım Fassbinder'in oyunu gerçi bir kez daha sahneye erişemedi, ama yazannın amacı bir bakıma fazlasıyla gerçekleşti. "Çöp, Kent ve Ölüm" adh oyun, Batı Almanya'nın dört bir yöresinde küçümsenemeyecek bir tartışmayı tutuşturan kıvılcım oldu. ABD Başkanı Reagan'ın geçen mayıs ayında, elli kadar SS'in gömülu olduğu Bitburg Mezarlığı'nı ziyaretiyle patlak veren "kolektif suç" ve "tarihsel miyopluk" gibi tartışmalar, Fassbinder'in oyununun gündeme gelmesiyle yeniden açıldv. Kuşkusuz, oyuna en çok tepki gösterenler, Frankfurt'ta yaşayan 5 bin Yahudi, özellikle de gayrimenkul işiyle uğraşanlar oldu. Nitekim, tiyatronun kapısında oyunu protesto eden Yahudiierden bi Büyükşehir, 2 yeni alanda konut yapacağını açıkladı İSTANBUL, (UBA) Bü yukşehir Konut Yapı Kooperatifı Başkanı Hüseyin Yıldız, "Büyükşehir Konut Yapı Kooperatifi"nden "tahrik" ve "umutsuzluğa" kapılarak, paralarını çeken ortak adaylarını uyardı ve müjde verdi. Büyükşehir Konut Yapı Kooperatifı'yle ilgili son gelişmeler konusunda UBA muhabırinin sorularını yanıtlayan Hüseyin Yıldız, ortak adaylarının kesinlikle umutsuzluğa kapılmamalannı isteyerek, 40 bin konutluk Büyükşehir'i kurma girişimlerinin de sürdüğüne dikkat çekti. Yıldız, ortak adaylanna pek yakında sevindirici haberler vereceklerini de kaydederek şunları soyledi: "Büyükşehir Konut Yapı Kooperatifleri'nden paralannı geri çekmeyen ortak adaylanmızın Kadıköy ve Bakırköy'de kuracağımız yaklaşık 5'er bin konutluk çagdaş u>du kentlerde öncelikle ucuz ve konforlu birer konut sahibi olmalan için yaptığımız görüşme ve çalışmalar sonuçlanmak üzeredir. Tahrik ve umutsuzluğa kapılarak, paralannı geri çeken iştirakçilerimizin gereksiz endişe ve telaş yüzünden kazanılmış öncelik haklannı kaybetmeieri bizi üzmektedir." SporToto 'dan kesinti yok ANKARA,\THA) "Savut ma Sanayii DesıeklemeFonu na, SporToto ve Milli Piyango gibi talih oyunlarmdan kesinti yapılmayacak. SporToto Teşkilat Muduru Erdenay Oflaz, Savunma Sanayii Destekleme Fonu Yönetmeliğinde, SporToto gelirlerinden kesint, yapılacağına ilişkin bir hukün bulunmadığını soyledi. Mill Piyango Genel Mudür Yardım cısı Halıl İnci defon yönetme liğinde belırtilen "talil oyunları" sözcüğünün turizm teşvik yasasıyla açılan lüks ku marhaneleri kapsadığını bildir dı. "Benim bu oyunum, aslında, daha kârlı yüksek binalar için yer açmak amacıyla kiracdan eski evlerden tahliye ettiren Frankfurt'taki büyük emlakçılara bir saldın. Ama aym zamanda, Yahudiler konusunda Batı Almanlar arasında göriilen aşın duyarlüığı da sergilemek istiyorum. KimbÜir, belki de ateşle oynuyorum böyle yapmakla. Ama Yahudilerin Almanya'da daha çok tartışılrnası gereki Ateşle oynuyorum