Katalog

Cumhuriyef DEMİREL'DEN, KORUTÜRKT: Sahıbı Cumbııriyet Matbaacılık ve Gazetecılık Türk Anonım Şırketı adma Nadir N«tt, • Genel Yayın MudUrü Hasan Cenul, Muessese Mudünı EmiIK Lşaklıgil. Yazı lşlen MudUru Okay Gooeasia, • Habcr Merkezı Muduru Y»lçı« Bayer, Sayfa Duzenı Yönetmenı Alı Acar, 0 Temsılcıter ANKARA YaiçınDogaa.IZMtR HikmctÇetinkaya, ADANA. Mtfcmet Mc TAKVIM 9 Ekra 1985 Imsak. 4 37 Guneş 6 01 Ogle tsunbul Haberlen Rrha Oz. Dış Haberler Ergun Balcı, Ekonomı Osman Ll«j»>. Külıür Aydın Emtç, Magaan Yılçu Pıckşcn, Spor Danışmanı Abdalkmdir Yucelmu, Duzeltrae Rtfik Durbaş, Araştırma Şahin Alpıy, I; Sendıka Şukran Kelencı. Haber Araştırma Lfuk Culdcmır, • Koordınatör Ahmet KormUam, # Malı Işler Erol Erkut, llan Ziy» Ergene. Haikla tlışkıler GuMerrn Koşar. Idarc HMcyin Gurrr, tşletme Sadan Sonnez. Yatsr 19 00 Basan ve Yayan. ('umhuri)tl Matbaacılık ve Gazetecılık T.A Ş. Türk Ocağı Cad. 39/41 Cağaloglu İstanbul, PK 246tstanbul, Tel 526 10 00 (9hat), Tefcs 22246 • Burolar Ankara: Zıya Gokalp Bulvarı Inkılap Sokak No 19/4 Tel 33 II 4147, Telex 42344 • lzmir Halıt Zıya Bulvarı No..64/3, Tel: 25 47 0913 12 30 Teka: S2359 • Adana: Çakmak Cad No: 134 Kat 3, Tel 1455019731 Telex: 62155. 1156 Ikındı 15.07 Akşam 17 41 Köşk'le Demirel arasında sinir savaşı KORUTÜRKTEIV, DEMİREL'E: ^Genelkurmay Başkanı, birlikte çahşacağı Kara Kuvvetleri Komutanlığt yapacak zatı, ordu komutanları arasından bir orgenerali tercih ederek teklif ettiğine, Milli Savunma Bakanı ve Hükümet Başkanı bu teklifi onayladıklarına gore, yasalara ve anayasaya göre doğrudan doğruya sorumluluk taşıyanların bu teklif ve kabüllerinin olumlu mütalaa edilmesi hem geleneklere.hem anayasanın metin ve ruhuna ve hem de demokratik parlamenter hükümet sisteminin gereklerine uygundur.99 Ordunun tepesındekı olay Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar'ın Başbakan Demırel'e yazdığı 11 Ağustos 1977 tarıhlı mekıupla patlak verdı Ikıncı MC hukumetı kurulalı ancak bir ay geçnuşti Kara Kuvvetleri Komutanhğı'ndan Namık Kemal Ersun'un aynlması ıle boşalan, bir sure vekaleten, sonra bir çeşıt "boslukta" kalan Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na yapılacak atama nedenıyle Cumhurbaşkanı Koruturk'le hukumet arasında çeıın bir tartışma çıktı Bir süredır KKK'ye kımın getırıleceğı Ozennde basında görülen haberler, CHP önderı Bulenl Ecevit'ın br çıkışıyla sıyasal boyutlar kazandı Ecevıt, "... TSK'nın sağlam gelenekkrine aykın birtakım davranışlara dikkatı çekerek... 2. MC doneminin bazı ortaklannın TSK'da kendi hesaplanna gore duzenlemeler yapmak ıstedikieri kaygısınıd kamuoyunda yaygınlaştıgını belirterek..." söze gırıyor ".. Bu kaygılann bir an once giderilmesi ve Silahlı Kuvvetler'ın tartışma alanı dışına çıkanlması zorunludur. 2. MC'nin TSK'da siyasal hesaplara gore duzenlemeler yapmaya kalkışması ise bu butunlugu ve manevi gorevi de sarsabilir. Sayın Cumhurbaşkanı'mn yetkısini kullanması, kaygı nedenlerini gidcrmeye yetecektir. Herhalde. toplumun birçok kesımlennı zedeleyen cepheleşmenin TSK'yı da etkılemesınc izin verilmemelidir " dıyordu 'Kararnamenin tamamlanması için kanuna gore Cumhurbaşkanı 'nın onayı şarttır ve bu, Cumhurbaşkanı ıçin yasal bir görevdir. Bunun, anayasal sorumsuzluk ile bir ilgisi yoktur. Kararname, daha önce de şifahen belirttiğim gibi ve bugune kadarki atamalarda yapıldığı gibi Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na vaki atama hariç tutularak gönderildiği takdirde onaylanacak ve bu suretle generalamiral tayinlerinin 30 ağustos tarihinden once tebliği sağlanabilecektir. 9 9 Dgi yazmızda belirttigiııiz gibi atama, filhakika 926 sayuı Turk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 121'inci maddesi (c) bendine göre, Genelkurmay Başkam'nın teklifi uzerine Milli Savunma Bakam'nın inhası ve Başbakan'ın ımzası lahik olarak Cumhurbaşkanlıgı'na gelmiştir. Ancak. kararnamenin tamamlanması ıçin kanuna gore (Cumhurbaskam'nın onayı) şarttır ve bu. Cumhurbaşkanı için (yasal bir görev)dJr. Bunun (Anayasal sorumsuzluk) ile bir ilgisi yoktur. Kararname, daha once de şifahen belirttiğim uzete ve bugune kadarki kuvtet komutanı atamalannda yapıldığı gibi, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na vaki atama harıç tutularak gönderildiği takdirde onaylanacak ve bu suretle general amıral tayinlerinin 30 Agustos tarihinden once tebligi sağlanabilecektir. Bilgilerini nca ederim. Fahri S. KORUTURK Cumhurbaskam" 66 Sonun başlangıcma nasıl gelindi? DEMOK RASİNIN S0NBAHART 1978 CÜNEYT ARCAYÜREK Devletin ıkı önemli kurumu, Başbakarüıkla. Cumhurbaşkanhğı bu duyarlı konuda "ihtilafa" düşünce, konunun başka yönlen de gündeme gelebılırdı. Cutnhurbaşkanhğı ıle Basbakanlık arasında kımı yazılann gıdıp geldığıru ışıtıyorduk, ıçenklen uzennde de kısaca bılgı lopluyorduk. Ama, bu cıddı "yetki tarüşmasuun" belgesel yanını 1985'te saptayabıiecektık Demirerin yanıtı aşbakan Demirel, Cumhurbaşkanı'run yazısım aynı gün, 24 Ağustos 1977'de aldı 24 Ağustos 1977 gunu Cumhurbaşkanf na yanıtını gönderdı"Ankara, 24 Agustos 1977 Cnmhurbaşkanhgı Yuce Katına, İLGİ: 24 Agustos 1977 tarih ve 4824 sayılı yazınız. Açık bulunan Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na vaki atama ile ilgili, 926 sayılı Turk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 121'inci maddesinin C bendine gore hazırlanan kararnamenin onaylanmayarak iade edildigine daır Başbakanlığa muhatap yazınız incelenmiş, aşagıdaki hususlann zatıdevletlerine bir kere daba arzında, konunun onemı ve taşıdıgınuz sornmlulugun gereginı dikkate alarak, fayda mulahaza olunmuştur. Kara Kuvvetleri Komutanlıgı makamına. halen Uçuncu Ordu Komutanı olan Orgeneral Ali Fethi Esener'in atanmasına dair ilk teklif Gendkunnay Başkanı tarafından secimlerden once, 5 Mayıs 1977 tarihinde yapdmıştır. Araya seçimlerin girmesi sebebiyle yuksek malumunuz oldugu veçhile bu konuda B Sanearhn mektnba lay, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar'ın 11.8.1977 tarihınde 51077 sayı ıle Başbakan'a yazdığı bir mektupla başladı. "Sayın Başbakanım, 35 Agustos 1977 tarihleri arasında cereyan edeo Yuksek Askeri Şura neticelerinden bir ust rutbeye terfî, emekli vc atanmalarla ilgili kararnameleri 9.8.1977 tarihinde Sayın Cumtaurbaşkam'na arz ettigim malumlannızdır. Sayın Cumhurbaşkanım bunlardan atanmalaria (Jandarma Genel Komutanlıgı hariç) ılgılı kararnameyı >uksek onaylannızdan gecirmemişlerdir. Tayinle Ugiiı mehil suresi de hesaba katılarak general, amiral tayinlerinin 30 Agustos 1977 tanhınden once teblıginı saglamak ıçin ıvedilikle yuksek lasdıkten geçinlmesi cıbetine gidilmesini arz ve rica ederim. Saygılanmla. Semih SANCAR Orgeneral Genelkurmay Başkanı" Bu yazıya göre, KKK'ye 3 Ordu Komutanı Orgeneral Ali Fethi Esener atamyor, 1. Ordu Komutanı Adnan Ersoz ıle 2. Ordu Komutanı Şuknı Olcay emekli oluyordu Cumhurbaşkanı Konıturk, bu atamaya karşı çıktı İstanbul Florya Yazlık Köşkü'nde bir suredır dınlenen Cum O Tartışman ı n belgeleri ' umhurbaşkanlığı ıte Basbakanlık arasında tartışma artık yazıya dokulmuşlu. 23 Ağustos 1977 günu 11/04148 sayı ıle Başbakan Demirel, Koruturk'e uzunca bir yazı gonderdı "Ankara, 23 Agustos 1977 Cumhurbaskanlıgi Ynce Katına, Halen munhal bulunan Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na >apılan atama ıle, 35 Agustos 1977 tarihleri arasında toplanan Yuksek Askeri Şura'da alınan kararlar geregince. Silahlı Kuvvetler mensuplannın bir ust rutbeye terfi, emekli ve atanmalarnla ılgılı kararnameler yuksek onayınıza sunulmuştu. Genelkurmay Başkam'nın bana gönderdigi 11.8.1977 tarih ve 51977 sayılı yazılannda, Jandarma Genel Komutanlıgı hariç atanmalaria ılgıli kararnamelerin yuksek onaydan geçmedigi bildirilmiş. surenin kısahgı da hesaba abnarak, general, amiral tayinlerinin 30 Ağustos 1977 tanhinden once tebligini saglamak için ıvedilikle yuksek tasdikten geçinlmesi cihetine gidilmesi arz ve rica olunmuştur. Zatıâlinizle yaptıgım 19.8.1977 tarihli gorusmede, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na yapüan atama ile ilgili bazı mulahazalanmza muttali olmuştum. Ortaya koydugunuz bu mülahazalann ışığında konunun onemini nazara alarak ve bir kere daha c Ersin, Evren'den daha kıdemli oldugunu söyluyor ğe terfi ettırmemek gerekırdı Oyle de olagelmışDemirel "Cumhurbaskam, Genelkurtır Ama, her orgeneral olan kışı, Genelkurmay may'ın teklif edip, hukumetin getirdıği tayini Başkanı olmaya, kuvvet kumandanı olmaya kertimzalamamakta direnmiş, hukumet de, teklifi gerı almamış, 31 ağustos gelince, her uç ge dılığınden hak kazanmazdı Orgeneraller arasında bu makamlar ıcın tercih yapmak, devlet ve neral de tekaut olmuştur. Yaş haddı dolayısryhukumet sorumluluğunu uzerlerınde tutanların la değil, orgenerallikte süreleri dolduğu için hakkı ıdı tekaut olmuşlardır" dedı Kısa bir duraksamadan sonra. "Ege Ordu KoGörev uzatnıa hakkı mutanı olan Orgeneral Kenan Evren, yıne Genelkurmay'ın teklifi ve hukumetin kabulu ile Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanKara Kuvvetleri Komutanlığı'na getırilmiştir" Itğı, o kadar hukumetlerın takdırıne ait bir ıştır kı, eklentısım yaptı. buralara yapılan tayınler surelıdır Bu sureler soUc ordu komutanı, Esener, Ersöz ve Olcaynunda, uzatma hakkı yıne hukumetlere aıttır ılkonce ıstıfa etmışler, sonra da bu uç komutan Buraya bir defa gelenın, sureyı doldurmadan emekli olmuşlardı ayrılması, yıne hukumetlerın elındedır Kıdemı yuksek olduğu ıçin Kara Kuvvetlen KoOnemlı olan, devletin hızmetlerının en iyi şemutanlığı'na Ege Ordu Komutanı Kenan Evren kilde gorulmesıne nezaretçı olan sıyası ıktıdarın atandı her yerde hesap verecek olan da odur bu hız31 Ağustos 1977 metlerın görulüşunu takıpte yapacağı değerlenIzmır'de emeklılığını bekledığı soylenen Orgedırmedır ^ neral Evren'ın yaşam yazgısı ıste bu tarıhte değıstı. Kara Kuvvetlerı'ne, buradan da GenelkurŞahinkaya ve Ersin'in may Baskanlığı'na geldı 12 Eylul 1980 Harekâtı süreleri onderının Ege Ordu Komutanlığı'na atanması da Hukumetlerın, onlara bağlı olanlara tabı olmaılgınç bir oykuydu ları dusunulemez O zaman ne 'hukmetmek', ne 1980'den sonra kurulacak bir devlet partısının de muktedır olmak' kalır başına getırılmesı askeri yonetımce daha sonKuvvet komutanlaraları kararlaştırılan rının süresı dolunca ve Mıllıyetçı Demokkanunla tayın edılrası Partısı'nı kura%Wrgeneral Turgut Sunalp'ın mıs bir sure daha cak olan Orgeneral yerine bir atama yapılacaktı. O hızmette kalıp kalTurgut Sunalp'ın yetarihte hukümette, DemireVle mamaları ıle ılgıli rıne bir atama yapıolarak, 1979 kasılacaktı birlikte olan Başbakan mında kurulan bızım O tarıhte karma Yardımcısı Alpaslan Türkeş, hukumetımızın bir hukümette Demırel1 Demırel'e geldi, "Evren benim tasarrufunu daha le beraber olan Başsınıf arkadaşımdır, ordu acıklamak isterım bakan Yardımcısı O zaman Kara Alparslan Turkeş, komutanı yapılırsa iyi olur"dedi. Kuvvetleri Komutanı Başbakan Demırel'e MFemirei: "Evren'in Kara olan Orgeneral N geldı, "Evren benim rettın Ersin ve Havc sınıf arkadaşımdır, Kuvvetleri Komutanlığı'na Kuvvetleri Komutanı ordu komutanı yaatanacağı haberi üzerine Nurettin olan Orgeneral Tahpılırsa iyi olur" deErsin bana geldi, kendisinin sın Şahınkaya'nın dı Genelkurmay Evren'den daha kıdemli süreleri, Mart Başkanı Sancar'a, 1980'de dolmuştu. Ege Ordu Komutanoldugunu, hakkın kendisine ait Hukumet, bunları bilıgı ıçın Evren'ın adı oldugunu bildirdi. Durumu rer sene daha uzat"anımsatıldı." Semih Sancar'a sordum. Evren'in tı Uzatmayabılır, Sancar, "Severim Kore kıdemi oldugunu söyledi." bunlar emekli olur, Evren'i" dedı yerlerıne yenı komu1976 yılının ağustanlar gelırdı tosunda Orgeneral Burada ortaya koymaya calıstığım husus, 'HerEvren, Ege Ordu Komutanlığı'na atandı "...Tabii ki, bu makamlara kimse kendisi gel kes her şeyi doğru yapacak, sadece hukümetler eğri yapacak' gıbı bir ıntıbaın yanlışlığıdır mez. Getirilir..." dedıkten sonra, o gunun olayIkıncı belırtmeye çalıştığım husus, sadece Salarına yeni bir saplantı yaptr yın Koruturk, ordunun duzenını korumaya çalış"...Bunun üzenne (Evren'ın Kara Kuvvetlen1 ne atanacağı haberı uzerıne) Birinci Ordu Ko mış, ama o günku Genelkurmay Başkanı ve o mutanlığı'na tayin olunan Orgeneral Nurettin gühku hukumet, bunu umursamamış gıbı bir intıba vermeye çalışmanın yanlışlığıdır Ersin bana, 'Kendisinin Evren'den daha kıSorumlu olan Genelkurmay Başkanı ve hüküdemli oldugunu, hakkın kendisine ait met, o ışın ıcabını oyle doğru bulmuşlardır. Bunoldugunu' bildirdi.." dan kotuleme veya lyıleme cıkarmak yanıltıcı. "Size geldi mi, yoksa haber mi gönderdi? Kara Kuvvetleri Komutanlıgı meselesıne gelinYazı mı yazdı Nurettin Ersin, ne yaptı?" ce Hukumet, ucu de, aynı sene Harp Okulu'ndan "...Geldi. Genelkurmay Başkanı Orgeneral mezun olmuş bulunan Orgeneral Adnan Ersöz: Semih Sancar'a durumu sordum. 'Orgeneral le, Orgeneral Alı Fethi Esener, Orgeneral Şükrü Evren'in Kore kıdemı oldugunu, bunun da geOlcay arasından Orgeneral Alı Fethi Esener'ı Kaçerli bulunduğunu' soyledi..." ra Kuvvetleri Komutanlıgı ıcın tercih ettı. Demirel surdurdu: Bu uç orgeneralin uçu de değerlı kışılerdı "...Kaldı ki, oyle bile olsa. bilhassa GenelBurada kıdem mesetesı sadece pıyade, süvarı, kurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıgı metopçu sınıfları arasındakı tercıhten ılerı gelmekselesinde kıdem, tek faktor değildi..." dedı. te ıdı. Yanı çok ıtıbarı ıdı. Acıklamalara gırıstı ".Orgeneral olan kışı, ordu kumandanlığı yapGenelkurmay Başkam'nın (Sayın Orgeneral maya hak kazınırdı Başka bir deyısle, ordu ku Semih Sancar) hazırlayıp, hukumete getirdıği mandanlığı yapamayacak kımselerı orgenerallıteklıt de o ıstıkamette ıdı KtM DAHA KIDEMLİ Org. Surettin Ersin kıdemini one surüp Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na kendisinin atanması gerektiğini soyluyordu. Oysa Evren'in Kore kıdemi vardı. (Fotoğraf: ARŞIV) enelkurmay Başkanı Org. Sancar ve Demirel, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na Ali Fethi Esener'in atanmasını isterken, Cumhurbaşkanı Koruturk, "Askeri ALÎ FETHt ESENER hiyerarsinin uygulanmasında mevcut sistemi bozmayacagım" diyerek, atamayı onaylamamakta direniyordu... ki işlemlerin ikmali secimlerden sonraya kalmıştır. Bu kere, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın inhilal etmesi uzerine, Genelkurmay Başkanı aynı zatı 11.8.1977 tarihinde Yuksek Askeri Şura loplantısını takıben Kara Kuvvetleri Komutanlıgı makamı ıçin teklif elmıştır. Cumhuriyet Hukumeti, 1 Agustos 1977 gunu Millet Meclisi'nden guvenoyu almıştır. 34 Agustos 1977 gunleri Yuksek Askeri Şura toplanmıştır. 5 Agustos 1977 gunu de zatıâlinizin ziyaretinde bulunmuştum. Bu ziyaretim sırasında, vaki goruşmemızde Kara Ku\>etlen Komutanlıgı konusunun avnnülanna girerek neticeye baglayacak şekilde bir tarttşması yapılmamışbr. Ancak, 19.8.1977 gunu yaplıgımız gorusmede konu ile ilgili olarak ileri surduğunuz bazı mulahazalara muttali olmuşlum. Derhal ifade edeyim kı. bu mulabazalannızı buzuriannızda paylaşmak imkânı bulamadım. Bunu da açıkça ifade ettim. Kanun hukumlerine uygun olarak yapünuş bir atama teklifi uzerinde açüacak gereksiz munakaşanın, kişileri haksız ve sebepsiz yere rencide edecegını ve yaralayacağım duşunerek bu konııdaki endişemi beiirtmiştim. Uçuncu Ordu Komutanlıgı yapan en ynksek takdir ve laltife mazhar olmuş Orgeneral Ali Fetbi Esener'in Kara Kuvvetleri Komutanlıgı makamına tayininde ne gibi sakınca bulunduğunu, neden şayanı kabul olmadıgım anlamakta guçluk çekiyonız. Halen orgeneral nıtbesini ihraz etmiş ordu komutanı bulunan kıjmetlı zevat arasından binnın Genelkurmay Başkam'nca tercih edilip teklif ediimesinı bir ıstisnai muameie olarak degeriendirmek asla soz konusu degildit. Teklif edilen sahsın tevdı edilecek gorevi >apıp yapmayacagı hakkında tse hangı mulahazaya \er verildigıni açıklığıyla bilmedigımızi samımıyetle beyan etmek istiyorum. Şayel, nazan planda ileri surulen bir kıdem iktisabı bahse konu ise, orgeneral nıtbesi ihraz eden ve ordu komutanlıgı yapan bir orgeneralin, diger orgenerallere nazaran kıdemli olup olmadığı hususu kanunlara dayanan, objektif, geçeriı bir kriter degUdir. Esasen, benzer geçmiş uyguUmalarda da oldugu gibi, kuvvet komutanhgına tayinde orgeneraller arasında, nasp tarihi veya sınıfı, bir kıdem olçusu olarak mutalaa edilecek yasal ve geleneksel bir şart degildir. 926 sayılı Turk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 121'inci maddesinin C bendinde gosterilen yol ve usul dışına çıkılarak, kuvvet komutanhgına yapılacak atamalarda kıdem kriteri ihdas edilirvgeçerlilik kazanırsa, tercih, teklif ve takdire dayanan atama ışlemı ıçin usulı muameieye luzum ve ihtiyaç kaimayacaktır. Bu ihdas edilecek kıdem krilerine gore sırası gelen orgeneral, kuvvel komutanhğı makamına lesahup etme ımkânını bulabilecektir. Boyle bir dunımun bukuki olmadığına ve olamayacağına işaret etmek istiyorum. Yuksek onajınua arzettigimız Atama Karamamesi teklif edildiği safhadan bugun geldigi son safhaya kadardaima objektif ve hukuki esaslara baglı kalınarak geçmiş uygulamalara ve geleneklere dikkat edilerek yurutulmuştur. Cumhuriyet Hukumetının başı olarak bir kuvvet komulanhgına yapılacak atamada karşımıza çıkabilecek engel ve guçhıklerin Anayasa'nın UO'uncu maddesine gore bizc mevdu hızmetlen ifa etmemizi zorlaştıracağım tebaruz ettirmekte fayda gonıyorum. 926 sayılı Turk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 121'inci maddesinin C bendinde, kuvvel komutanlıklarına yapılacak atamada, Cumhurbaşkanı'mn onayını ongormuşse de, bu kanuni yetkinın onaylama ıstikametinde kullanılmaması, diger bir ifade ile, kanunlara uygun olarak hazırianmış olan kararnamenin onaylanmaması halinde, hukumetin taşıdığı anayasa sorumluluğunun ortadan kalkmasına imkân yoktur. Bu durumda anayasa ustunlugunun korunması imkânsız hale gelır. Bu duşuncderle mcselenin bir kere daha yuksek makamlannca teemmul ve tezekkur edilerek, takdim eltigimu atama kararnamelerinin gununden once yunırluğe gırebilmesıni temin için ivedilikle onaylanmasını arz ve saygılanmla rica ederim. Suleyman Demirel Başbakan" KÖŞK VE HÜKÜMET Demirel, Kara Kuvvetleri Komutanı'mn kararnamesini imzalamayan Cumhurbaşkanı Koruturk 'u anayasal sorumsuzlukla suçluyor, Koruturk ise "Ordudaki mevcut sistemi bozmayacağtm " diyerek atamaya karşı çıkıyordu. tlk kez hukumet ile Koşk belirgin bir şekilde surtuşuyordu. (Fotoğraf: ARŞİV) hurbaşkanı Fahrı Koruturk, yanında bulunan CumhurbaşkanIığı Genel Sekreterı Haluk Bayulken', Hukuk Danışmanı emekh amıral Fahri Çoker'e baktı: "Ben, askeri hiyerarsinin uygulanmasında mevcut sistemi bozmayacagım" dedi. 11 ağustostan bu yana hukumet Genelkurmay Başkanı ıle arasında surüp gıden tartışma Orgeneral Ali Felhi Eİsener'ın KKK'ye atanmasındakı dırenmelerden kaynaklanmıştı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar, 18 ağustosta gelmiş, atamayı onaylamasını istemış, gıtmıştı Ertesı gunu, 19 Ağustos 1977 günü Başbakan Demirel gelmiş, atamayı onaylamasım istemış, gıtmıştı. Ağustos ayı başlannda toplanan Asken Şura'dan önce ve sonra Korutürk'un çevresıne söyledığme göre bu konuyu Başbakan'la görüşmuş, "Ordu'daki hiyerarsinin bozulmasına olanak tammayacagını" hep dokundurmuştu. Bana karşın, hukumeı \dnan Lrsoz >enne, Ali Fethi Lsener'ın KKK'ye atanmasını ısteyen karamameyı göndermıştı. Hükumetın atamada dırenmesı üzenne Koruturk, "Kişisel diışuncelerioe karşın her konuda hukumete kolaylık gosterdigini" söyluyor, "Ama ordu terfi ve atamalan konusunda fıkrinde sabit oldugunu" ifade edıyordu Yülar sonra, 1977'de Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterbğı'ne atanan daha önce Dışışlerı Bakanlığı yapan, 1980'den sonra Mıllı Savunma Bakanlığı'na getırılen Buyukeiçı Haluk Bayulken, "Koşk'un tutumunu ve durumu" anlatırken, "Bir sinir savaşı surdu, Cumburbaşkanı biç istifini bozmadı" dedı. dikkatle tezekkur ederek aşagıdaki hususlann vuksek makamınıza arzında fayda ve zarurel gormekteyim. Kara Kuvvetleri Komutanlıgı makamının mhilal elraesi uzerine, 926 sayılı Turk Silahlı Kuvvetlen Personel Kanunu'nun 121'inci maddesinin C fıkrasına gore, Genelkurmay Başkanı bu makama Uçuncu Ordu Komutanı Orgeneral Ali Fethi Esener'in atanmasını, Silahlı Kuvveüer'in başı olarak teklif etmiştir. Milli Savunma Bakanı, Genelkurma) Başkam'nın bu teklıfini aynen benünsemis ve adı geçenin Kara Kuvvetlen Komutanlığı'na inhasını kanun geregince yapmışbr. Anayasa'nın UO'uncu maddesine gore, milli guvenligin saglanmasından ve Silahlı Kuvvetler'in savaşa hazırlanmasından Turkiye Buyuk Millet Meclisi'ne karşı sorumlu olan Bakanlar Kunılu'nun başı olarak mezkur kararname tarafımdan imzalanmıstır. Boylece, alama karamamesi, 926 sayüı Turk Silahlı Kuv>eüeri Personel Kanunu'nun açık hukumlerine dayanarak hazırlannuş ve yurutulmuştur. Genelkurmay Başkanı, birlikte cahşacagı Kara Kuvvetleri Komutanlıgı yapacak bir zatı ordu komutanlan arasından bir orgenerali lercih ederek teklif ettiğine, Milli Savunma Bakanı ve Hukumet Başkanı bu teklifi onayladıklanna gore, yasalara ve Anayasa'ya gore doğrudan doğruya sorumluluk taşıyanlann bu teklif ve kabüllerinin olumlu mutalaa edilmesi hem geteneklere, hem Anayasanın metın ve ruhuna ve hem de demokratik parlamenter hukumet sıstemimn gereklerine uygundur. Aynca, Gendkurma) Başkam'nın tercıhi uzerinde yapılacak tartışmalar, ilen surulecek mutalaa ve mulahazalar, her şeyden once Silahlı Kuvvetler bunyesinde şerefle bizmet goren kişilenn baksız ve sebepsız yere rencide edilmelenne yol açacaktır. Bu konudaki ciddı endışemi bilhassa belirtmek isterım. Atama kararnamelennin, 30 Ağustos 1977 tarihinden once yunırluğe konulabilmesi için ıvedilikle yuksek tasdikten geçirilmesini arz ve rica eder, saygıiar sunanm. Suleyman DEMİREL Başbakan" oruturk, ordu ıçındekı hıyerarşıyı bozdurmayacağını söylerken, Başbakan Demirel, "KKK ıçin henuz netice yok!" diyor, "meseleyi buyutmekte bir anlam olmadıgım, sorunun kendi mecrası içinde çoTulmesinm beklenildigini" ırdelıyordu. Ama, bu cümlelere yaptığı tek sözcuklu ek "umulur"du! Ecevit'ın bir aylık azınJık hukümetınde Mıllı Savunma Bakanlığı yapmış olan Hasan Esat Işık da, CHP öndennın koşutunda, onun söylediklerını tamamlayan bir demeç verıyor, "KKK ile ilgili işlemler normal koşullarda yurutulmuyor" dıyordu Hakçası kamuoyunda bir suredır surup gıden söylentılere bakılırsa bu atamaların 3 Ordu Komutam'nın hakkı olsa bıle yapılmaması gerekıyordu. Alı Fethi Esener'ın AP'ye yakınlık duyduğunu bılmeyen kalmamıştı. Yakıştırma hangı olaydan kaynaklanıyordu, bılmıyorduk, ama Adnan Ersöz'un de CHP eğılımlı olduğu yaygın söylennler arasmdaydı BunJar doğruydu, değıldı! Fakat bir kez yayılmıştı, kulıslerde kulaklara hep bunlar fısıldanıyordu Ordu gıbı Turkıye'nın tek buyük gucunun sıyasal partilerle bağlantılı hale getırılmesı ıstemlerının yaygınlaşması tatsızdı, onaylanır bir olgu değıldı. Bız böyle duşünebılırdık. K Esener^n AP'ye ynltınlıgı Korutürkten Demirel'e . ukuk Danışmanı emekli Amıral I ahrı Çoker, Ba>bakan'ın bu yazısına hemen bir yanıt hazırladı, Cumhurbaşkanı'mn onayına sundu ve Koruturk, 24 Ağustos 1977 günu Demırel'in yazısımn alındığımn ertesı günu bu yazıy'ı ımzalayıp gonderdı "Başbakan lıga, İLGI: 23 Agustos 1977 larih ve 11/04148 sayılı yazıoız: Açık bulunan Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na vaki atama konusundaki duşuncelerimi, Yuksek Askeri Şura loplanbsına takaddum eden zamanlarda ve toplantı sona erdikten sonra yaptıgımız gonışmelerde gerek Genelkurmay Başkanı ve gereksc zatıâlilenne aynntılanyla açıklamıştım. Bu konudaki nokUyı nazanmj muhafaza ctmekteyım. H Yarın: Demirel \e eski demokratlar İLERİ GERI KONUSMALAR