Katalog

v > CUMHURİYET/10 16 EKÎM 1985 Ağlayan sanayici kazandı, sııskım işçimemur kaybetti 5 0 0 firma içinde yer alan 84 kamu kuruluşunun cirosu % 89, bilanço kârları ise % 175 arttı. özel firmalarda ise ciro artışı % 62, kâr artışı %64'de kaldı. Kamu firmalarının ciro artışında zamların etkili olduğu samlıyor. n f>' 500 büyük sanayi firmasımn yüzde 75 artan cirosu ve yüzde 107 artan bilanço kârı enflasyonun neden devam ettiği ve kimlere yaradığı sorularına en anlamlı cevaplardan birini veriyor. Satif Hasılatı Tutarı (1.000 TL.) 1.632.286.961 583.140.100 186.371.819 178.569.895 89.853.782 83.404.700 78.020.263 72.602.685 71.750.618 62.449.762 61.027.942 ı 55.523.438 S3.99S.638 52.208.986 52.453.151 48.779.596 48.165.391 46.700.000 46.181.737 45.978.979 46.042.736 49.888.812 44.931.969 42.432.896 42.128.585 39.352.751 39.413.306 40.262.003 38.307.605 36.709.646 1.003.740.069 35.583.478 35.330.497 35.605.313 32.720.183 34.613.132 31.669.752 32.279.418 31.944.746 31.814.323 30.446.689 30.727.873 30.343.819 28.705.719 27.311.100 26.627.033 26.143.497 25.349.190 24.599.538 24.102.003 27.130.690 23.892.307 23.813.270 24.354.905 24.134.849 23.137.221 23.912.178 22.959.201 24.486.427 22.654,435 23.277.180 21.667.916 21.130.552 21.790.822 20.803.099 20.971.449 23.425.836 19.789.816 19.976.430 211.441.235 18.889.756 19.412.129 18.796.593 22.245.271 18.298.543 18.003.300 19.608.065 17.938.724 18.077.186 19.464.346 32S.OO7.775 16.858.94 16. 776.245 16.669.585 16.623.878 16.706.245 17.767.103 17.263.440 16.123.122 15.890.380 16.307.326 15.797.445 17.042.579 15.035.186 14.717.807 14.343.905 14.511.624 6 Brut SWa No: Katma Değer Tutan (1.000 TL.) 40.970.325 Bilanço Kân (V.ö.) Sıra Tutarı No: (1.000 TL.) 2 7 43.464.338 15.320.004 20.018.592 2.793.136 11.413.500 t. 956.694 5.964.683 9.967.811 58.605.250 6.424.371 1.442.904 4.440.319 1.294.286 6.312.644 1.042.233 1.922. III 2.900.000 3.505.464 1.115.000 4.495.987 285,624 5.361.748 1.219.113 1.112.632 5.442.017 5.861.061 2.142.467 1.969.989 2.005.242 22.701.098 12.900.000 791.132 975.377 2.412.744 2.784.042 2. .147.691 282.430 4.340.680 3.572.981 4.566.089 1.916.770 369.503 6.055.013 4.816.400 5.189.106 1.841.823 240. 742 657.634 3.513.936 420.013 2.635.304 4.092.520 217.408 1.294.456 3.274.992 877.675 26.804.181 3:649.479 1.545.435 5.244.364 1.489 903.465 989.191 700.937 7.089.914 1.105.972 2.935.907 1.083.401 8.330.578 1.231.508 2.994.956 1.460.645 2.462.796 2.246.670 1.192.125 1.765.809 798.207 220.422 1.290.352 28.348.076 15.623.436 6.162.461 866.527 1.469.690 212.056 205.047 2.961.801 1.383.503 1.329.393 1.008.519 6.807.924 1.948.179 7.021.230 566.228 1.184.536 TOBKİYTNİN (OTOKIANAYI Sanayide Yaratılan Değer Nasıl Paylaşıldı? % 1983 Maaş ve Ucretler Faı* ve Kıra ,Fau ve Kıra tşçi başına net kar, Satış ve iicret (TL.) Net kâr (KAMU) Net kâr (ÖZEL) Sattş h. (KAMU) Satış h. (ÖZEL) Ücret (KAMU) Ücrel (ÖZEL) Katma Değer (KAMU) Katma Değer (ÖZEL) 1.023.700 1.184.800 15.879.000 16.952.600 1.149.700 1.272.500 2.496.000 3.944.700 1984 Maaş ve Ucretler. TÜRKİYE'NİN 100 BÜYÜK SANAYt FÎRMASI (1984) SONUÇLARI Sıra No: Ftrma ve Müesseseter TuprafTurkiye Petrol 1983 Bağh Orettmden Sattslar Sıra sıra buhınduğı ı no. su Oda/KT a.ooo TL.) No: RafaterüeriA.Ş. (1) Kamu 1.629.691.050 1 .' 'I1. lı: '»V ıl' 1 • *) t ;ftı 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Tekel Ifletmeleri Genel Müdürluğü EtttH Demtr ve Çelik Fab. T.A.Ş. Türkiyt Seker Fab. A.Ş. hkenderun ti. ve Ç. Fab. Mües Çay tfktmelert Gtnel Müdürlüğu j Petkim Petrokimya A.Ş. (i) (5) (7) () (9) () (8) Kamu Kamu Kamu Kamu Kmmu Kamu Kamu Kamu Kamu Kamu Kamu tstanbul laanbul tstanbııl tstanbul Ankara Adana tstanbul tstanbul lstanbul tstanbul Kamu if3S.018.000j 182.169.275 IS4.36S.268 89.719.930 83.3S0.700 3 6 7 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 7 50.784.825 42.514.469 57.489.719 32.203.300 Permnel başına öz sermaye (KAMU) 5.993.000 (ÖZEL) 5.048.860 KârH 15 özel firmalardan da hızlı arttırarak bu tabloyu tamamladıkları görülüyor. 1984 yıhnda 500 büyük firmanın yarattığı net katma değer yüzde 62 oranında artarken, bu firmalarda ödenen maaş ve ücretlerin ancak yüzde 36 arttığı ve ücret ya da maaşla çalışanlann katma değer içindeki payının yüzde 56'dan yüzde 46'ya gerilcdiği anlaşılıyor. Aynı dönem içinde işverenin kârı ise yüzde 231 artmış ve kârların katma değer içindeki pâyı yüzde 15'ten yüzde 31'e yükselmiş. Ucretlerin satış hasılatındaki payı da 1984'te bir kez daha gerileyerek yüzde 9.5'ten yüzde 7.3'e düşerken, faizlerin payı da yüzde 5.0'dan yüzde 3.6'ya düşmüş. Kârların payı ise yüzde 2.6'dan yüzde 4.9'a çıkmış. 500 büyük firmada çalışanların sayısı özellikle kamu kuruluşIarında gözlenen personel azaltma operasyonunun etkisiyie yüzde 5 oranında düşerken, çalışan kişi başına satış hasılatı yüzde 83'lük, çalışan kişi başına kâr ise yüzde 117'lik çarpıcı artışlar göstermiş. Bu oran, kamu kuruluşlarında yüzde 202'yi bulurken, özel fîrmalarda yüzde 62 olmuş. 500 büyük firmada kişi başına ücret artışı ise yüzde 42'de kalmış Kısası.rakamlara neredenba karsak bakalım firma sahibi sanayici ya da devlet kendine çeki düzen verip enflasyonlu bir yıldan kazançlı çıkarken, bu kârlı firmalarda çalışanlar bu "peınbe tablo"dan fazla pay alamamışlar. Türkiye'de gerçekleştirilen sanayi katma değerinin yüzde 34'ünü sağlayan 500 büyük firmanın 1984 göstergeleri, bu firmaların " ö z a l ekonomisi"ne ııyum sağlamak için ycni adımlar attıklarını ortaya koyuyor. 1984 yıhnda söz konusu firmaların öz sermayelerini yüzde 143, ödenmiş sermayelerini yüzde 195 arttırdıklan; daha az işgücü kullandıkları, üretimlerinin giderek daha büyük bir bölümünü dış pazara sattıklarını; daha az sermayeyle daha çok satış yaptıklarını; daha az dış kaynak yani kredi kullandıklarını ve faiz giderlerinin satışa oranını düşürmeyi başardıklarını gösteriyor. 78.020.263 72.602.68S 71.342.840 61.065.556 S9.S64.6SS 55.286.999 S3.941.1S0 S2.m.986 S0.2S2.042 1 10 3 9 5 53 9 10 74 22 12 1 18 92 33 107 19 144 76 51 44 130 32 25 117 132 24 23 73 70 4 8 189 154 54 62 322 34 42 31 77 298 21 99 29 36.313.040 10.865.711 31.428.313 54.377.885 43.037.511 13.631.776 14.139.281 12.330.520 14.898.540 5.486.980 16.694.214 13.476.000 5.879.459 S.3 32.400 10.816.905 8.474.836 9.651.423 8.840.279 4.025.209 9.415.650 12.164.893 8.330.706 4.897.388 10.162.849 25.113.959 23.990.671 7.92 S. 416 2.620.140 2.4S3.352 6.283.680 6.162.811 7.020.207 10.282.828 6.573.308 16.576.274 3.365.221 10.805.348 9.429.225 ;«'. •>\ 13 14 15 n\< \s. 16 •lî 17 l Türkiye Gübre Sanayi A.Ş. () T.D.Ç. JjLKur. Karabük DÇ Fab. Mü. () Türkiyt Petrollert A.Ş. (2) T. T.K Zonguldak Tafkömuıii tjl. Mü. f 1 Vnileverlf Tic. ve San. Türk Ltd. Ştt. (24) Arçeltk A.Ş. Aksa Akrlltk Kimya San. A.Ş. TOFAŞ Türk Otamobil tabrikası A.Ş. Türk Traktör ve Zlraar Mak. A.Ş. Sasa Sunt ve SenteM ElyafSm. A.Ş. OyakRenautt Olomvbil Fab. A.Ş. Bağfa} Randırma Gübre Fab, A.Ş. Rabak Elekt. Bakır ve Mamul. A.Ş. Lassa Laslik San. ve Tic. A.Ş. Et ve Halık Kurumu Gentl Mud, Uıel Maklne Sanayi A.Ş. Metas Izmtr Metalurji Fab. T.A.Ş. Aygaı A.Ş. Çukurova Elektrik A.Ş. Bekoteknik Sanayi A.Ş. Otosan Olomobil San. A.Ş. Gübre Fab. T.A.Ş. Telra TV Rad. San. ve Tle. A.Ş. Petrol Oflsi A.Ş. Türkiyt Kömür tfi. Kur. Garp Llnylt Ifl. Mües. Çukurova Çelik £ndüstrisi A.Ş. MAN Kamyon ve Otobüs San. A.Ş. (19) (14) (18) (U) (17) (15) (26) (20) (22) (13) (46) (29) () (34) (Sl) (16) (21) (54) <) () (36) (28) 20 19 18 19 20 21 22 23 48.779.596 , 22 47.989.531 23 46.400.000 46.181.737 45.944.979 45.942.686 45.502.980 24 25 27 26 21 28 29 30 33 32 31 34 35 2 37 38 36 40 39 44 41 42 43 47 45 48 50 49 51 53 55 56 57 " 46 61 52 63 64 59 60 67 62 68 58 69 •) 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 lstanbul 44.520.217 Ege~hmir 42.247.711 tstanbul 40.839.001 Adana lstanbul lstanbul tstanbul tstanbul Kamu Kamu 'tstanbul tstanbul Kamu tstanbul tstanbul Adana tstanbul lstanbul Kamu lstanbul 39.352.751 39.131.277 38.705.914 38.280.452 36.120.565 36.084.715 35.583.478 35.149.467 34.169.484 32.720.183 32.276.675 31.669.752 31.637.420 31.300.413 30.784.333 30.446.689 ,A U ıt İJ I 1 II. 29 11 2 S 20 19 22 17 83 14 21 75 86 30 48 39 44 114 41 23 49 95 35 12 13 52 180 195 72 73 59 34 66 135 31 40 184 54 56 46 33 94 116 18 74 155 60 93 118 99 71 24 211 47 484 68 164 76 70 427 25 183 36 391 78 S7 259 110 96 100 80 92 M « 16 63 204 296 26 65 176 151 128 28 38 55 50 253 69 OSMAN ULAGAY lstanbul Sanayi Odası tarafnv dan diln açıklanan "500 büyük firma"nın 1984 yıli göstergeleri, özal hükümetinin ilk yılında da ağlamaya devam eden sanayicinin sonuçta kazançlı çıktığını, suskunluğunu sürdOren işçinin ve sokaktaki vatandaşın ise enflasyondan zarar gördüğünü ortaya koyuyor. 500 büyük sanayi firmasının 1983'e göre yüzde 75 artan cirosu ve yüzde 107 artan bilanço kârı, enflasyonun neden devam ettiği ve kimlere yaradığı sorulanna en anlamlı cevaplardan birini veriyor. Bu arada 500 büyük firma içinde önemli yer alan 84 kamu kuruluşunun satışlannı ve kârlarını Bilanço kârı (1.000 TL.) The Shell Co TOFAŞ Türk Kablo Bekoteknik Çukurova Elektrik Vzet Makine Marsa Türk Pirelli Lassa Arçetik 1994 S.No. Tutan .. 13.. ..8.330.578.. .. 19.. ..6.312.644.. .. 20.. ..6.162.461.. .. 23.. ..5.861.061.. .. 24.. ..5.442.017.. .. 25.. ..5.361.748.. .. 28.. ..5.189.106.. .. 29.. ..4.816.400.. .. 32.. ..4.495.987.. .. 33.. ..4.440.319.. 1983 Tutarı S.No. ..14.. ...3.801.937 ..23.. ...2.677.482 ..42.. ..35.. ..419.. ..52.. ..19.. ..46.. ..93.. ...1.707.311 ...1.965.842 11.848 ... 1.431.842 ...3.168.474 ...1.588.702 792.833 MUSTAFA EKMEKÇİ ANKARA NOTLARI r )| II l|[ 34 35 36 37 38 Igsaşlstanbul Gübre San. A.Ş. (27) Otomanan Otobüs ve Motorlu Araçlar (30) San. A.Ş. Çolakoğtu Metalurjl A.Ş. tJ4S) Cüney Sanayi ve Tic. Ifl. A.Ş. Kordsa Kord Beıi Sanayi ve Tic. A.Ş. Alarko Sanayi ve Tlcareı A.Ş. EtlbankSeydişehir Alümin. /?/. Mües. Chrysler Kamyon Imalalçıtarı A.Ş. BMC San. Ve Tic. A.Ş. Sekatımtt Selülot ve Kâğtt San. Mü. Türk Ptrelll Lastlklert A.Ş. Marsa Margarin San. A.Ş. Vniroyal Endüstri T.A.Ş. Türkiye Çimenıo ve Top. San. T.A.Ş, Türkiyt Yağ Mamulatı A.Ş. Seka Dalaman Müessesest Peg Profllo Elektrikli Gerecler San. ve Tic. A.Ş. Akdenlz Gübre SanayU A.Ş. Goodytar Lastlkleri T.A.Ş. Oto Yol San. A.Ş. Nasaf Alüminyum San. ve Tic. A.Ş. MannesmannSümerbank Boru End. T.A.Ş. Temsa Temiz. Mad. San. ve Tic. A.Ş. Fındık Tarun Satış Koop. Blrl. Bossa Tic. ve San. Ifl. T.A.Ş. Mintat Deterjan San. A.Ş. Cihan Elektronlk San. A.Ş. S.B. Pamuk Satınal. veÇtrçırFab. Eczacıbaşt llaç San. ve Tic. A.Ş. Yem SanayU Türk A.Ş. (Turyag) (25) (43) (37) (33) (40) (53) (50) (44) (68) (41) (63) f56> Özel sektörün 'altın yıVı Ekonomi Servisi lstanbul Sanayi Odası'nın geleneksel "500 Büyük Firma Anketi'", özel sektörün 1984 yiiı performansı açısından son derece çarpıcı gerçekleri de ortaya koyuyor. özel sektör firmaları arasında bilanço kârı üzerinden yapılan ilk 10 firma sıralamasında ve bir yıl önceki dun m karşılaşlırmasında, firmaların kârının yüzde 100'lerin üzerinde artış kaydettiği görülüyor. Bilanço kârı açısından yapılan sıralamada, Shell 1. sırayı alırken, bir yıl öncesine kıyasla en büyük kâr artışı Uzel Makine'de görülüyor. Uzel'i, yüzde 460 gibi çok büyilk bir kâr artışı ile Arçelik, ikinci çarpıcı örnek olarak izliyor. Kâr artış. oranı açısından incelendiğinde, ilk 10 özel firmanın yüzde 52'den başlamak üzere yüzde 100'lerin çok üstünde kâr artışı sağladıkları görülüyor. Bilanço kârı üzerinden ilk 10 özel firma sıralamasından da görülebileceği gibi 1984 yılı, özel sektör için "altın yıl" oldu. <J 39 40 41 42 43 44 u! 1) U\ 45 A 46 •47 1 48 49 50 51 52 53 54 ,1 (50) (S5) (70) (52) (35) (32) (75) (49) (23) (38) (92) (87) Mü. (61) (57) (59) 30.32S.364 Egetvnlr 30.295.424 Kamu 28.374.482 tstanbul tstanbul 27.156.000 Adana 26.613.231 tstanbul 26.143.497 Kamu 2S.262.43S Egetzmir 24.550.481 tstanbul Kamu 24.102.003 tstanbul Mersln tstanbul lstanbul tstanbul iımlt lstanbul Glresun Adana tstanbul tstanbul Kamu tstanbul Kamu Kamu Tarsus 24.080.778 23.892.307 23.813.270 23.758.720 23.432.905 23.137.221 22.884.072 22.703.807 22.678.921 22.643.207 22.539.400 21.667.916 20.821.108 20.776.041 20.714.579 ıs 7.6)9.200 7.461.262 8.649.904 10.311.401 4.944.667 14.212.860 6.026.741 2.971.909 6.987.640 5.054.925 3.983.842 4.804.131 6.342.302 3.325.803 1I.926.2S8 2.240.745 8.589.249 130.803 6.482.262 2.848.463 5.877.098 6.372.669 589.493 11.904.808 2.582.335 10.047.200 800.902 5.778.512 7.310.869 1.704.221 4.199.711 4.888.901 4.798.774 S.683.66S 5.151.306 4,856.927 37.481.726 15.540.478 6.860.737 2.356.072 1.412.948 11.862.842 6.639.007 2.662.451 3.065.545 3.661.564 11.326.432 9.752.504 7.463.168 8.206.785 1.756.770 6.451.969 28 212 39 43 ı'NUN 500 IHIYİİK FİRMA ANKKTİ 1(,:İN INK »KDİLKItr Melih Yıldızlar (Unileverlş Genel Miidürü): Geçen yıl kapasitemizi yıtzde 100'un üzerinde kullanarak 145 bin ton uretirn gerçekleştirdik. 17 bin ton da ihracal yaplık. Geçen yılki konjonktıir içinde satış açısından iyi bir yer elde ettiğinıizi santyorum. Basarımızı 33 yıldan heri margarin piyasasında sürdiirmeye çalıştığımız iyi kalite, en iyi servis ve makulfiyal parolumızcı bvrçluyuz. Margarin piyasasında "Sana" isınini yerleştirmek için yıllarca ufiruştık. Şimdi bunun meyvesini topluyoruz Sadece paketli margarin piyasası açısından duşuniırsek toplam 195 bin tonluk tüketimin 110115 bin lonıınu Unileverlş karşılumakludır. 1983 'e kıyasla kânımvn daha az olması 1984'te II milyaryatırımyaparak kurutuşumuza ikiyenifabrika eklememizden ileri geldi. Hasan Subaşı (Arçelik Genel Müdürü): 1984'te Arçelik'in sanayi firmaları sıraluınusında yükselmesi ve kâr artışımn nedenleri şöyle özetlenebilir: Finansman giderlerinin ciroya oranı % 5.5'a düşürülmüştür. Ürün çeşidı ve kalile arttırılmif, fiyut artıçları enflasyonun ve hammadde zamlarının altında tutularuk puzur payı ve suiış hacıni genişletilmistir. Saglıklı piyasa tahmini ve pazarın devam lı takibi neıicesinde üretim satışa paralel olınuş, hammadde malzeme ve mamul slokları asgaride tutulmuştur. Modernizasyon yalırımlan, uretimde ulınun ledbirler ve verimli çalısma savesinde nıaliyetlerimiz duşünilmüstur. Çelik Arsel (Aygaı Genel Müdürü): Turk sanayicisi yuksek faizden dolayı kaynuk kullanımını öğrenmeye basladı. Firmalar öz kaynaklarını iyi kullanarak dış finansman ihtiyaçlannı Ekonomi Servisi Sanayi ve Ticaazulttılar. Dış finansman ret Bakanı Cahlt Aral, Turkiyc'nin ilk azalınca da isletme serma 100 firmasının kârlarında^örülen büyesi için kullamlan kredileyük artıslaı konusunda "Fevkal&de rin defaizleri duslü. Şimdi memmımı/. Allah bunların kârlarını yâtınmların yüzde 50'sini ne kadar artırırsu, biz dc o kadar kendi kaynaklarımızdan memnun olunız. Bunun yüzde 46'sı karşılıyoruz. 1985 'te 56 mil bizim cebimize glttiglne görc bu koyarlık bir ciro gerçekleştir nuda daha başka ne söylejehiliriz" demeyi umuyoruz. Kâr olarak di. Aral, Osmanbey Iş Mcrkeri'ni açda I984'ün düzeyine ancak tıktan sonra Cumhuriyet'e yaptığı ulasabi/eceg'iz. Çünkü gelir açıklamada şöyle dedi; "24 Ocak Kakalemlprinıiz idarenin belir rarları'na, yüksek faiz politikasına lediğifiyallarla sınırlanır uyanlar, adaptc olanlar kuzançlarını ken ınusraflar ve diğerçık bnllaşlınıcaklardır, ama şarllurı yerinlar konjonktiiıe bağh ne getirenıeyenler, kendilerini adapte kalıyor. Yani enflusyoıı edemeyenler zarara ugrayacaklardır." kaynak gotürürken, kay 1 ' ;ı \ * 55 1 < 56 ' r 278 57 36 356 106 46 167 41 86 27 461 164 151 204 136 138 13 115 48 89 57 \ | 1 > r 58 59 60 61 62 1 f \ > 63 64 66 ı1 1 1 65 66 72 73 71 75 67 \ 1 0 68 69 70 71 ! n TCDD Esklfehir Lokomotif ve Molor San. Mües. (113) Çukurova San. If. T.A.Ş. () YuPİ Tavııkçuluk Ifl. ve San. A.Ş. > () Karadtniz Bakır tfletmeleri A.Ş. Izmlr Demlr Çelik SanayU A.Ş. The Shell Company Of Turkty Lld. Türkiyt Şb. Egt Gübre SanayU A.Ş. MeTa Elektronik End. ve Tic. A.Ş. Soda Sanayi A.Ş. Konya Şeker Fab. A.Ş. Sönmez Filament Senl. Ipllk vt Etyaf San. A.Ş. SlfafSentettk Ipllk Fab. A.Ş. AkAI Tekslil San. A.Ş. Aksu Ipllk Dokuma ve Boya Aprt Fab. T.A.Ş. Bozkurt Mensııcat San. A.Ş. Mtnsucat Santral T.A.Ş. Türkiye Zirai Donatım Kurumu Etibank Emet Kolemanlt Mües. tfletmesi (90) (397) (64) f76) (133) (67) (42) 72 73 \'~ 1 t 1 1 20.414.821 Egetzmlr 20.014.223 Kamu 19.789.816 Egetzmlr 19.639.066 lstanbul 19.623.700 Egetzmir 18.889.756 tstanbul 18.753.872 Mersin 18.679.720 Konya Bursa 18.393.365 18.298.543 18.003.300 17.969.910 17.904.717 I7.8S2.124 17.477.492 I7.2SI.006 16.858.094 16.776.245 16.669.585 16.623.878 16.554.716 16.470.732 15.997.778 15.976.888 74 65 78 77 5 82 81 83 70 84 86 79 Aral: Allah arürsın 74 75 76 77 78 79 80 81 82 1 1 61 65 1 (69) (71) (74) (62) (95) (58) (131) () (77) (97) (72) (73) (60) () < 1 Bursa lstanbul tstanbul tstanbul tstanbul Kamu Kamu lstanbul lstanbul lstanbul tstanbul tstanbul tstanbul Kamu 120 79 87 85 80 186 351 110 1 i 1 83 84 85 86 87 88 89 90 91 4 91 93 95 96 3 6 20 388 171 Türk Kablo Anonlm Ortaklığı Marshall Boya ve Vernik San. A.Ş. Borusan Gemlik Boru Tesisleri A.Ş. Trakya Cam San. A.Ş. Pafabahçe Cam SanayU A.Ş. Toro.t Gübre ve Kimya Endüstrisi A.Ş. Asil Çelik San. ve Tic. A.Ş. DYO ve Sadolln Senl. Setül. Boya ve yer. Fab. A.Ş. Hürrlyet Cazelecllik ve Matbaactlık A.Ş. Anadotu Cam SanayU A.Ş. Antblrlik (Antalya Pamuk Satıs Koop. Blr.) T.K.I. S.S. Ege Unyitlerl Ifl. Mües. 1 ( 1 1 1 1 94 88 89 99 101 98 102 90 107 88 359 363 100 104 146 16 75 15 235 121 1 1 1 1 92 93 94 95 96 97 (80) (143) (85) (93) () Fgelzmir 15.890.380 lstanbul Mersin Antalya Kamu Kamu tstanbul lstanbul 15.705.836 15.547.599 15.521.016 14.981.362 14.717.807 14.343.434 14.290.184 L 98 99 1 1 1 100 H EllbankBandırma Boraks ve Asit Fab. tsll. Müei. (III) Komili Yağ ve Sabun GHserin San. ve Tic. A.Ş. (91) Altmyıldız Mensucat ve Konfekslyon Fab. A.Ş. (106) 109 114 112 SÜRFCKK nak getimıiyvr.Bıı nedenle enflasyonla bırlıkte ciro nominal olarak buvurken kurımız uvm kalıvor. Raif Dinçkök (AKSA Akrilik Kimya SanayU A.Ş. Yönetîm Kurulu llaskam): Kendı sahamızda A BD. Japonyu, lngihere, A Imanva ve tngilıere arasmda kalile ve kapasite bakımındun ikinci sırcıdu yız. Geçen yıl toplam 75 bin ton iireıim yapıık. Bu yıl iirelimiııiKİ 95 bin lonu çıkurucagız. Toplam kârımızın cimnıın yıtzde 4 veya 4 5 'u kadar olacagını sanıyvrum. Bu kârı da ınakııl göruyoruz. 1984'te kârımızın 1983'e göre azalmasının nedeni iç piyasada fiyatları dilşuk tuımamızdır. Temel A(a\ (Tofaş Genel Müdürü): TOI'AS'ı miıspet yola götüren en önemli etken uretimde yerli nıuhtevayı arttırarak, dövize bagımlılıktan kurtulmamız oldu. 1984'te uretimde yerli nıuhtevayı yüzde 95 'e çıkararak bir patlama gerçekleştirdik. Daha ileri teknoloji ve verimli çalısma maliyet düşüriicü etki yuptı. Sabit masraflann birim başına diişen kısmı uzaldığı gibi, aynı şekilde hirim başına kârda da aıtıs oldu. Enflasyonla birlikte 1985'te ciroımızun daha da yıikseleceg'ini umuyoruz. Ancak tek başına ciroya bakmak vanılııa olahilir. Mııhiın olan imalat adedıdir. Mııthık oluruk kârımızda bir urtış olmasa da enflasyona ba/>lı bir kâr yiıkselmesı heklıvonız. l'them özkaragöz (Uzel Makine Sanayi A.Ş. Genel Miidiirıı): Simılive kadar iç saiışlanmızdu önemli bir aksanıa ohtıadı. thrucatımız 1983'ten buyana duzenlı olarak tırtıyor. 19H3'te 12 ınilyon olan kâ nırıızı geçen yıl 5.3 milyara çıkardık. Bunun nedeni bunkalanhın daha a:, kredi kullunmamızdır. öyle kı 1983 yıhnda bankalaru tam 2.5 miivurfaız ödedik. yani o yıl tam anlanuyla bankalaru çahştık. Dış kaynak lara duhu az başvuruyoruz. Gider kaleınlerinin disipline edildiğiııisiiyleyebilııim. ... Turgut Bey, yazın yaptığımız bir görüşmede: Sana özel olarak söyleyeyim, demiş, eklemişti: Mecliste muhalefet yok gibi. HP de, MDP de bitti. SODEP'le DYP de pek umduklarını bulamadılar. Ecevit hareketi bir şey getirirse bilemem... O zaman yazmadım. Sonraları, Turgut Bey, bu sözün aşağı yukarı benzerini açık açık söyledi. 25 Mart 1984 seçimlerinde iyi sonuç alan SODEP, giderek tıkanır gibi olmuştu. Hinthorozu Erdal Bey açılma yolları anyordu. Tabanın isteğine uygun olarak, HP ile birleşmeyi, böylece açılmayı sağladı. Çok titiz biçimde atılan adımlar hızlanmaya başladı, böyle görünüyor. Meclistekı ana muhalefel HP, tutukluktan kurtuldu. DYP konusundaki yorumlar ise, SODEP'inki gibi parlak görünmüyor. Turgut Bey, DYP gelişmeden vurabilir. Yeni bir iktidarın yollarını arayabilir. Ankara'da edindiğim izlenim, ara seçimlerin ertelenmeyip önümüzdekı yıl yapılacağı. Turgut Bey, bununla gücünü ölçecek. Ardından bir yıl sonra erken seçim var. Katsayının 49'dan 62'ye fırlaması, bir erken seçimin ilk belirtisi olsa gerek... Gezip tozduğum yerlerden edindiğim izlenimlere göre, ANAP iktidarı, büyük ölçüde inişe geçmiştir. Istemeye istemeye inişe geçerken, çeşitli önlemlerini de düşünmeye başlamıştır. Benim gibi çok kimseyi korkutan, iktidarın bir seçim daha kazanacağım diye, din sömürüsüne sarılması, inançları sömürmek için her şeyi yapma olasılığıdır. Bunun somut belirtilerini, laikliğe aykırı davranışları "Ankara Notları"nda sergilemeyi sürdüreceğim. Aydın Güven Gürkan'\n gezilerde belirttiği gibi, 35 yıldır demokrasi halk yararına işlememiştir. Halk yararına işlemeyen yönetime demokrasi denir mi? Gürkan, şöyle diyordu: Biz artık, yalnız eleştlren değil, üreten, yaptıklarının hesabını veren bir iktidar olmak istiyoruz. Biz, iktidar olmadığımız 35 yıl içinde, hiçbir zaman haklarımızı, özgürlüklerimlzi yudumlayamadık, hep muhalefette kaldık. Yâ bizi iktidar yapınız, ya yo lumuzda ağlamayınız. Yapmadıklarımızın acısını çekmekten bık tık. Biz Iktidara gelmedik kl, barajlarımızı, yollanmızı gösterelim. Bundan sonra sağın elinden üretim bayrağınıkapacağız... Gerçekten şöyle bir düşününce, otuz beş yıldır ülkede hemen hemen tümüyle, sağın iktidar olduğunu göruyoruz. Solun iktidar olmasına hiçbir zaman katlanmak istemediler. Sağın da ne denli başarısız olduğu, ülkenin geldiği durumdan belli değil mi? 1950 seçimleri öncesiydi. Cumhurbaşkanı Ismet Paşa, seçim propagandası için geldiği izmir'de, açık hava toplantısında konuşmuş, daha sonra da partililerle söyleşiyordu. Yıllarm partilileri ismet Paşa'ya, alanlarda DP'lilerin söylediklerini anımsatarak, DP'nin iktidar olması halinde ülkeyi yönetemeyeceğini söylediler. Biri şöyle dedi: Başta siz olmak üzere, çok kişi hakarete uğrayacaktır. Demokrasi bu koşullarda yerleşemeyecek. Bugüne dek yönetimlmiz iyiydi. ikinci Dünya Savaşı'ndan ülkeyi selametle çıkardınız Şimdi. ekonomik konuların çözümüne sıra geldi. Gelin bu seçimi iptal edelim. Yönetiminiz sürsün. Demokrasiyi yerleştirecek koşullan hazırlayalım... Oradakilerin kimi de bu görüşleri paylaşıyordu. Halk eğitilmış değildi, baş ağrısına ne gerek vardı? ismet Paşa, orada bulunanlara, bu sözleri söyleyenlere şu karşılığı verdi. Yineleyeyim, yıl 1950 öncesi: Biz demokrasiyi, halkımızın mutluluğu için, kendi yöneti. mini seçmesi için getirdik.Cumhuriyet,halk yönetiml olduğuna göre, halk kendini yönetenleri seçme olanağı bulmalıdır.. Bunun zamanı gelmiştir diye, çok partinin kurulmasına izin verdik. Bunun dönüşü yoktur. Partilehn kapatılması ve seçimden vazgeçilmesi konuşulamaz. Ve şu hususa dikkatinizi çekerim: Bütün partilehn oy istediği aynı insanlar olduğuna göre, seçmeni kim kendine çekerse, çoğunluğu olan iktidar olur. Bugün iktidanz, yarın muhalefet olursak, bunu memnunlukla karşılamamız gerekir. Yoksa demokrasiyi yerleştiremeyiz. Halkın bilgisizliğine, hilliğine bakarak, "Seçeceklerini bilmezler" gibi kuşkular da yersizdir. Halk, kime inanırsa ona oy verir, onu iktidar yapar. Biz çok çahşalım. iktidar biz olalım... Halkımızı okutamamışız, cahil bırakmışız. İnsanlann ya eğitlmle ya da yaşadıkları sürece kazandıklan deneyimleriyle doğruyu bulmaları mümkün olmaktadır. Bir meyve ağacını dikersiniz: Ağaç cinsine göre 3.5 ya da 7 yılda meyve verir. Okutulma olanağı bulunamayan insanlann doğru karar vermeyi öğrenmeleri, yani meyvelerinin olumlu olması 50 yıllık bir yaşamdan sonr mümkün olmaktadır. Deneyimleriyle doğruyu bulmakta olduklarını düşünürsek. elli yıl gereklidir. Sız söyleyin bakalım. Kaç yıl oldu demokrasiye başlayalı? Dört yıl oldu paşam? İsmet Paşa güler, şöyle der: Sıkın dişinizi 46 yıl kaldı: 1950 öncesinde geçen bu konuşmanın üzerinden epey geçmiştir. 1966 yılında yine İzmir'de, CHP İzmır İl Kongresinden sonra yemekte o zaman Şoförler Derneği başkanı olan Seyfi Bey Paşa'ya bu konuşmasını anımsatır. Paşa: Demokrasi, bütün kuralları ile yerleşecek. Bundan dönüş yok! der. Bu olayı bana eskı milletvekillerinden Hasan Zengin anlattı. En karamsarlar bıle, 1996'da, o yıllara da varmadan Türkiye'de demokrasinin ışlemeye başladığmı görecekler. Türkiye1 de okumuş yazmışlar çoğaldı. Öylesine çoğaldı ki. bundan ürken YÖK, doçentleri, profesörlerı bile ayıklamaya başladı... Sıkın Dişinizi, Az kaldı Sayın ANNE ve BABALAR, AŞI KAMPANYASINA KATILINIZ TOrkiye Rotvy KuMbtari