Katalog

6 OCAK 1985 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURİYET/5, ISMAIL GVLGEÇ EFEMDiM SK RL&iUEPE ©Ö»ÎE TÜYLÜ / IdSN^TL BiR. HÛYV4İNP ACEMi ,âPT£i KUMA/2RAZ KU5. BEy.NL, BEYNİ R BIIJMTEKMK DUN^ASINDAN ,EHM BEWH HAYVAMAR 5iZ iNSAN UAEA JJzay ordularına 1979'da gazetemizde çıkan bir yazımda: "tJçtincn Dünya Savaşı başlarsa önce uzayda başlayacakür; çiinkü, iki taraf da, ilk iş olarak, birbirlerinin uydulannı yok etmeyi hedef alacakür" demiştim. Kehanet doğru çıkmışOr; çünkü, Amerikalılar da, Sovyetler de 'uydo öldüren uydulannı' geliştirme yanşına ginnişlerdir. Tabii, iki taraf da, kendi haber uydulannın korunup düşmanınküerinin yok edilmelerini baş görev sayacaktır. Ikinci aşamada, düşmanın kıtalararası füzeleri, ateşlendiklerinden birkaç dakika sonra, henüz kendi topraklannda iken havada yakalanarak yok edilecektir. Böylece, atılan silah, atanı vurmuş olacaktır. Çok başbklı bombalann daha havada iken karşılanıp yok edilmeleri haber uydulan sayesinde olacağı için her iki taraf da kendi uydulannın korunması için en biiytlk çabayı gösterecektir. Kıtalararası füzelere karşı korunmaıun en etkin yöntemi olarak şimdilik bu bulunmuştur. Yöntemi ilk kez Sovyetler Birliği bulmuş, başarı ile uygulamıştır. Sonra Amerikahlar gerçekleştirmiştir. Fakat, bu sonuncular elektronik araçlar tekniğinde Sovyetlerden çok daha ileri olduklan için, birden ttstünlük sağlamışlardır. Sovyetlerin apartopar masaya oturmalan biraz da bundandir. Şimdi Sovyetlerin amacı, uydu veya füze öldüren uydular tekniğinde karşı tarafın daha fazla ileriye gitmesini önlemek için bu alandaki denemelerin durdurulmasını sağlamaktır. Fakat, Amerika buna 'Hayır' demektedir. doğru dünyamızın orta kuşak çizgisi (ekvator) üzerinde batıdan doğuya; bir kısmı kutuplar arası bir yörüngede durmadan dönmektedir. Bu ikinciler daha da etkindir. Çünkü, batıdan doğuya dönenler geçtikleri yerlerin sadece belirli yerlerini görebildikleri halde kutup füzeleri her ülkenin her yanını izleyebilmektedir. Küni füzeler yüksekte dönerken, yerden komutla alçalıp bir yeri daha yakından inceledikten sonra tekrar yükselebilmektedir. Bunlar, bir parkta oturan birisinin gazetesini kendisiyle birlikte okuyabilecek güçtedir. îşte bu tür fuzeler, değil çok başlıkh bir füzenin fulatılmasını, bir piyade tüfeğinin patlamasını bile görüp haber verebümektedir. Bunlar, rampasından atılan bir füzeyi amnda merkeze bıldirebilmektedir. Buradan da hemen karşı füzeler harekete geçirilip bomba daha duşman topraklarında iken yakalamp yok edilmektedir. Yakın bir gelecekte füzeler uzay istasyonlarında depo edilecek ve bir iki dakika içinde oradan yola çıkanlacaklardır. BEN *G£N£L;fc //Ll , PWW ANLAMAM. B U İLAN eTTfc ^ ^ ( Amerikalılar ve Sovyetler "uydu öldüren uydu" geliştirme yarnşındalar 1984'te verdiği bir demeçte şöyle demiştir: "Görüşülecek en önemli konu uzay suahlan konusudur. Uzayın askerileştirilmesi önlenemezse stratejik silahlan sınırlandınna çabalan hiçbir sonuç vermeyecektir." Biündiği gibi, kıtalararası bir füze, örneğin, hedefıni arayıp bulan bir 'kruz' füzesi yanm saat veya 45 dakikalık bir yolculuktan sonra hedefine ulaşabilmektedir. tşte amaç, füzeyi bu sırada yakalayıp yok etmektir. Bunun için uydu gücünden yararlanılmaktadır. KİM KİME DUM DUMA f, j uuın v M ıY; M. ?. BEHİÇ AK /?5İon &fiy'cten metehk uoltturBelfel olabilir, ama ononoa ^ocuğu oldu.. NasJ başladı? Sovyetler Birliği 'Uydn öldüren uydu Cosmos1379'u ilk kez 18 haziran 1982'de fırlatmıştı. Bu araç, 12 gün önce fırlatılmış den t>orç alsarn aajba ft İ ? Devletlerin kara, deniz, hava kuvvetlerine bir de "uzay kuvveti" eklendi. Hatta yakın bir gelecekte dünyamn çeşitli bölgelerindeki kuvvetler arasında eşgüdüm, uzay komutanlıklarınca sağlanacak. bir aracı yerden komut ile yakalayıp yok etmiştir. Bunu, orta menzilli bir füze üe denizaltıdan atılan başka bir füzenin ve kıtalararası iki füzenin yok edilmeleri izlemiştir. Amerikahlar da bu yolda bir iki deneme yapmış ancak bunlar başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Sonunda, Sam Amca da emeline kavuşmuştur. Bu nedenledir ki, Sovyetler Birliği Cumhurbaşkanı Konstantin Çernenko, Cenevre'de yann başlayacak görüşmeler konusunda 5 arahk Bugün, örneğin Amerikalılann askeri haberleşmelerinin yüzde 80' i uydularla olmaktadır. Tabii Sovyetler Birliği'ninkiler de öyle. Çünkü, iki ülke de, dünyamn bütün denizlerindeki askeri, sivil gemileri ile, çeşitli ülkelerdeki askeri birlikleriyle, hattâ uçaklarıyla bu uydular sayesinde eşgüdüm sağlayabümektedir. flslında Mehlikâ tamm.. / N , ma oda yeni evlendı. \ Yacap ıhtiyacı ı/ardır. Uzay komutanlıkları Devletlerin kara, deniz, hava kuvvetlerine şimdi bir de 'uzay Uydu gtictt kuvveti' eklenmiştir. Hattâ, yine yakın bir gelecekte, dünyamn Füzelerin gücü her gün artçeşitli bölgelerindeki kuvvetler maktadır. Uydulann bir kısmı arasında eşgüdüm, uzay komutanlıklarınca sağlanacak tır. Bu yolda ilk adım olarak, çauşmalanna başlayacaktır. Bu yeni teşkilann, Amerikalılar, çeşitli birliklerinItalya 'nın Trieste, Hindistan 'ın Yeni Delhi kentden en yetenekli gençleri ayınp lerinde birer şubesi olacaktır. Buralarda, azgelişaskerastronot olarak yetiştir"Geleceğin enerjisi ne olacak " sorusuna henüz bir yanıt bulunmuş değildir. Düşünmekle bulunacamişlerin bilim ve teknik elemanlan yetiştirilecek mişlerdir. Ne zaman fırlatıhp ne ğını da sanmıyorum. Bu iş ani bir buluş, şaşırtıa tir. Bundan başka, bu şubelerde, araştırma ve ge zaman geri döndürüleceği, ne iş yapacağı henüz açıklanmayan bir buluş biçiminde ortaya çıkacak. Şöyte: İS. yüzliştirme programlan da uygulanacaktır. bir Mekik aracında bu askeryılın sonlarında, insanlar, belki de, ulaşım sorununun gittikçe çıkmaza gireceğini, artan niifusu astronotlar görev yapacaklardır. dört atlı, altı atlı posta arabaları ile taşunanın, bir Bu arada askerastronotlann an gelecek, mümkün olamayacağını düşünüyoreğitimleri, bunların kullanacaklardı. Bir posta arabası, yolcutar ve eşyalan ile birları Mekiklerin atılması için likte kaç kişiyi taşıyabilirlerdi? Fakat, buhar güAmerika'nın çeşitli yerlerinde cünün birden ortaya çıkıp trenlerde kullanuması, Savunma Bakanhğına (Pentasoruna hiç umulmadtk bir çözüm getirdi. Ve trengon)'a bağlı tesisler kurulmaktaler kısa sürede gelişerek 19. yüzyüın en önemli topdır. Aynca, uzayda askeri görevlu ulaşım aracı haline geldiler. Başka bir örneği ler için de yerleşim birimlerinin aydınlatmadan verelim: 19. yüzyıl sonlanna kakurulmasma başlanmıştır. dar dünya mumla vepetrolle aydınlanıyordu. ArBöylece, yavaş yavaş bir uzay tan nüfusun aydınlanma gereksinmesi sadece bunordusu kurulmaktadır. Tabii, bu larla karşılanabilir mi idi? Bu iş de çıkmaza gidisöylediklerim Sovyetler için de yordu. Fakat, birden elektrik lambası ortaya çıkgeçerlidir. tı ve her yeri nura boğdu. Buluşun öneminin da Uzay askeri birimlerinde kulha iyi anlaşuması için, Edison 'un öldüğü gece (18 lanılmak üzere yeni yeni silahlar Ekim 1931) Amerika 'da bütün elektrik lambaları da geliştirilmektedir. Ve tabii bir dakika sureyle söndünilmüştü. tşte, enerjide mevcut uydulan ve uzay araçlade belki böyle hiç akla gelmedik bir buluş, sorurııu güçlendirecek silahlar da... nu bir anda çözecek. Şunu da eklemek gerekir ki, örneğin, uzayda patlatılacak buluşlann yüzde doksan beşi hep beklenmedik binükleer başlıklann ışınlarından çimde yapılmıştır. Buna, tngilizce'de "serendiuydulann korunması için bunlapity" denmektedir. Uzay mekiği Columbia'nm astronotu Joseph Al rın daha da sertleştirilmeleri; yerle veya birbirleriyle konuşmalen, sağlık kontrolünde. larının bozuhnaması için yeni elektronik araçlar; düşman uydulannın yaklaşmakta olduğunu Genlerin yerleri değiştirilerek, yahut bir gen yeri Uzay adamlan en sağlıklı gençler arasmdan seçilgörerek daha yükseklere çıkan ne başka bir gen konarak yeni ö'zellikte canlılar diklerinden, bugüne kadar, Amerikahlar için ol füzeler veya uydular... gibi. yaratmaya "gen mühendisliği" denmektedir. Bu sun, Sovyetler için olsun, uzayda iyiletim diye bir Ve nihayet "soguk kuş" (cold yolla yepyeni ilaçlar yapılmakta; kahtım hastaltk sorunla karşılaşılmamıştır. Fakat, uzayda yerlebird) adı verilen başka birtakım ları en aza indirilmekte; sıcağa, soğuğa, kuraklı şim birimleri kurma yanşınm başlamasmdan bu uydular da çok yüksek yörüngeğa dayanıklı bitkiler yetiştirilmekte; yarısı başka, yana böyle bir gereksinme duyulacak gibi görün lerde sessiz sedasız bekleyecekyarısı başka hayvanlar, bitkiler yaratılmaktadır. mektedir. Çünkü, buralarda, sadece en sağlıklı ler, aşağılaıda bir uydu yok ediBu nedenle, gen mühendisliği dalı ve sanayi son gençler değil, yaşını başını almış bilim adamlan lince veya bozulunca hemen lOyıl içinde en hızlı gelişen bir uğraş alanı olmuşve uzay yaşamı için ön çalışma yapmamış teknik onun yerini alacaklardır. tur. Ancak, çağdaş bilimin bu büyük buluşu, bu elemanlar da çahşacaklardır. Bu durumda, acil Yazıyı bitirmek için insamn güne kadar, sadece ileri sanayi ülkelerinin işine yamüdahaleler için bir servis kurulması gerekecek aklına neler gelmiyor ki... Bir taramıştır. Ancak insan kafasımn bu büyük bulu tir. Ve Sovyetler, bu yolda ilk adımı atmıştır. Bu nesini Ziya Paşamız ile birlikte şundan azgelişmiş ülkelerin yararlandınlması ginun için, açıhnca ameliyat masası, kapanınca el söyleyelim: "Cânan gide, rindan rişimleri de başlamıştır. Ömeğin, Birleşmiş A//7 çantası olan bir araç yapmışlardır. Çantada, ma dağıla, mey ola rîzan Boyle geletler kuruluşunca meydana getirilen "Birleşmiş sadan başka, mikroptan annmış, yumuşak ve say cenin hayr umulur mu seherinMilletler Sınai Gelişme Teşkilatı" 198Smartında dam (şeffaf) bir de ameliyat odası vardır. den?" Kısa... Kısa... Geleceğin enerjisi P İ K N İ K PİYALE M4DKA HIZU G A Z E T E a UAAAFENDİVİ ÛCABu. SERVI5TE &ULAB1Ü VECDET ŞB.V SEN ViUSUN /STEIı". 5EYINDEM ...YAUU Gen değiştirme mühenaisliği Uzayda ameliyuthane OEPREM Mİ CXDU 9 OEPREM MEPREM OLMADI ... AMA UER ANİ OLÛ8ÜÜR. AFET 1 NERD&? UA, EVET SEL. BEMHYUEN... RJİSUM«?.. U SENÖİ Ö UEMEN &ÖÖUVEME2.. BU U SÛIÛĞÛ. N E 3 O UUUĞ;..H»BU GCi I F6OEROM1, U55EMI. YÜ66EK T^NSİYCVV» Oİ9(k yıu 2© • i "50 SELMEOEN U OER BÜYÜKUER...SOORA ZOR OUJR». EMFÜKDUS Bl 0 £ AVIPDI8 SÖÛCEMESİ = AMEL T.C. E N E B İ VE TABÜ K/VNAKLAR. BAKANLIĞI ENERJİ DAIRESİ BAŞKANUĞI 3. Enerji Tasarrufu Sergisi 813 Ocak 1985 Enerjiden verimli yararlanma yolunda ülkemızde ve dünyada neler yapılıyor? Hangi sistemler uygulanıyor? Hangi ününler, araçlar kullanılıyor? Enerji Tasarrufu Haftası içinde T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji Dairesi Başkanlığı ile Tüyap'ın ortaklaşa düzenlediği sergi ve seminerde bu alanda geliştirilen teknikler, yapılan çalışmalar, teknolojinin ulaştığı yeni boyutlar tanıtılıyor. İlgi duyanlar mutlaka izlemeli. SERGİ VE SEMİNERE GİRİŞ ÜCRETSİZDİR. TARİHTE BUGÜTN MIMTAZ ARIKA* 6 Ocak TOM MIX DOĞUYORL İBBO'DB SUGÜN, ÜULÛ AKTO/Z TOM MIX, AMBRİKA 'DA D06DU. ÖNC£L£Rİ KOV8OY OLAGAK ÇALIŞACAK OlAH TDKA MUC, PAHA SONZA, BUFFALO SILL'İH KUÜJOUĞU *VAHŞİ gATfŞOVUNPA VER ALARAK, ATA 8İNME I/B tcEMeUrATMADAKİ USTALIBIVLA BÜYÜK ÎLGİ 7OPL/rAGW/£. 1311'PB SlMEMAYA ÖAŞLAYAhi M/X, " TÛHÛ FİLMLER.OS ROLALACAK, "FOK" T/NİM AYUKLl OYUMCUSU OLACAKTlR. YÛZPBN ÇOK FİLM Ç£\//B£C£lC OLAN TOM MtX, 13ZO'LER.E>E OLAĞAHÜSTÜ POPÜLERÜK KAZANACAKTie. ÖrtB &, SONKALAei, ÇİZ3İ R.OMANLAR.A BİLE Gi&ECEKTİIZ.. SAĞPA, imLYANLAR'tN A?N/ ADLI ÇİZGİ ROMASİINOAM giız göLufa GöguujYoe 50 YIL ONCE Cumhurİyet 6 Ocak 1935 19351985 Halkın sinirleri henüz yatışmamış gibiydi. Bununla beraber Rasathanenin bundan sonra zelzele olmayacağı ve olsada hafif geçeceği ihtimali hakkındaki raporu korkuları az çok bastırdı. Seçkin fuarlar... Seçkin ziyaretçiler... 3. ENERJİ TASARRUFU SERGİSİ SEMİNERİ Yer Etap Marmara, Opera Salonu Tarih: 9 Ocak 1985 Çarşamba Saat 10.00 18.00 TÜYfcP TİCARET MERKEZİ ETAP MARMARA/ TAKSM Ziyarei saatlerı: Hergün 11.00 20.00 Tuyap 3 Ençrjı Tasarrjfu Sergısi T C Sanayi ve Tıcaret Bakanhgı Iç Ttcaret Genel Mudurlugu nun 15 Kasım 1984 tarıh 10 1320 1) 34748 sayılı znıyle ciuzernenmışUr Haliç kıyılarında kendüenne tapu venlecektır. Yeni tahkikaı daha iyi göstermişür ki Kâğıthane vapur deresile şehrin yedi tepesınden işlemeyecek Halice inen sellerin getirdiği topraklar ve kumlar EyUb ile Halıç kıyılarında denizden Kasımpaşa arasmdakı denizin dolma yer elde eımek Içtn ortasını çamurla deniz kenarlannt toprakla doldurmuştur. O kadar ki, doldurmaya başlıyan Halic vapurları ancak henüz fabrikalar hakkmda yapılan dolmamış muayyen kanallar tahkikatın verdiği neticelere içinde işliyebilmektedir. Bu gore, bazı fabrikalann kanallar bir kaç seneye kadar onlerını toprakla dolduktan sonra Halic doldurduklan anlaşılmıştır, vapurları buralarda işliyemiyecektır. Fakat bunlardan çoğu kıyılardaki girinti ve çıkıntıları Halici tamamen dolmakıan düzeltmek veya rıhtım kurtarabilmek için iki tarama yapmak için yapılmıştır. Bir dubastna ihtıyaç iki muessese ise lüzum yokken görUlmektedir. Bu iki duba da kıyı kısnunı genişletmek için ancak bir milyon liraya buraları çakıt ve kumla alınabilecektir. doldurmağa kalkışmışlardır. Deniz Ticaret Mudurluğu bu Bunun derhal onüne ıkı dubanın alınmasmı geçilmiştır. Dığerlerinın bu istemiştir. İçinde suretle kazandıkları arazı bulunduğumuz yıl içinde bu mikıarı olçulecek, bedelleri iki dubanın satın alınacağı alınarak dığer arazıye ilaveten soylenmektedır. Ankara Üniversitesi Ankara 5 (Telefonla) Kulturişleri Bakanlığı gelecek sene zarfında An kara'da tesıs edilecek Üniversitenin projesini hazırlamaktadır. Bu proje hazirana kadar ikmal edilmiş olacaktır. Şimdi Adliye Bakanlığma merbut olan Ankara Hukuk mektebi de gelecek sene bu Üniversiteye bağlanacaktır. Zelzeleyi zararsız atlattık Cuma akşamı şehrimizi saısan beş zelzele herkesi korkuttu. O akşamki sarsıntıların verdiği heyecan ve endişe bütün gece hatta dün bütün gün devam etti. Tramvayda, vapurda, trende, tunelde, sokakta her yerde herkes akşama kadar, evvelki geceki zelzeleyi konuşuyordu. TJLİABHUF 5ABILAN FEL'AKET UCUPUMUNMN KUBTU1.U» Oi RE«İNE