Katalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumhunyel Matbaacılık ve Gazeteulık Turk Anonım Şırketı adı na Nadir Nadı, • Gend Vavın Muduru Hasan Cemal, Muessese Mu duru Emıne Uşaklıgıl.Yazı Işlerı Mud^ru Oka> Gonensın, • Haber Merkezı Muduru Yalçın Baver, Sayfa Duzenı \onetmem Alı Acar. TAKVİM 28 Ocak 1985 Irasak 5 43 Guneş 7 11 Temsılaler ANKARA Yalçın Doğan, IZMIR Hıkmel Çetınkaya, ADA NA Mehmet Mercan. • Servıs Şeflerı Utanbul Haberlen Reha Oz, Dış Haberler Ergun Balcı, Ekonomı Osman Llagav. Kulıur A>dın Emeç, Ma gazın Yalçın Pekşen, Spor Danışmanı Abdulkadır Yucelman. Duzeltme Refik Durbaş. Araştırma Şahın Alpa>, lş Sendıka Şukran Ke'eocı. Ikmdı 14 58 Akşam 17 22 Yatsı 18 44 Burolar • Ankara Zıva Gokalp Bulvarı, Inkılap Sokak No 19/4 Tel 3311414'', • Izmır: Halıt 7ıya Bulvan No 65/3, Tel 254709131230 • Adana Çakmak Cad No 134Kat3,Tel 14550 19731 • Basan ve Yayan Cumhumel Matbaacılık ve Gazetecılık T A Ş Turk Ocağı Cad 39/41, Ca ğaloğlu, Ist PK 246Ist Tel 526 10 00 (9 hat) Telex 22246 öğle 12 22 Kömürde Yaşamak FACÎADAN BUGÜNE Yazı ve fotoğraflar: Deniz Som Ümit Kıvanç Sendika Teknik Müşaviri: Kara tumbada n& kadar iyi olursanız olun, kömürün yansını göçükte bırakırsınız. Ne yapmak lazım? Hidrolik ramble sistemi kurulmuştu. Vazgeçildi. Aşağıdan yukarı çalışmak lazım. Hidrolik ramble yatırımı pahalıdır, ancak sistem kurulduktan sonra en ekonomik ve en emniyetli üretim yapılır. Kara tumba çok can aldı Karne İntîharı' Karnesindeki zayıf nedeniyle babasıyla tartışan ve kendim balkondan atarak yaşamma son vermek isteyen Murat Yaşar ağır yaralı olarak yoğun bakıma alındı. lstanbul Haber Servisi Karncler dağıtılmadan Once radyo, TV ve gazetelerde psıkologların yaptığı çeşıtlı uyanlara karşın ana baba ve zayıf karnelı çocuklar arasındakı çatışma, Göztepe'dekı bır ıntıhara teşebbus olayıyla yenıden su yüzıine çıktı. 17 yaşındakı Tarhan Lisesı 3 sınıf öğrencısı olan Murat Yaşar, dün saat 19 sıraJarında Goztepe Istasyon Caddesı 18/8 numaralı apartmanın 3 katından atlayarak yaşamına son vermek ıstcdı dün oturduğu apartmanın üçüncü katından kendını atarak koma halınde hastaneye kaldarıldı Iddıaya göre hselı genç, derslennın bır bölumünün zayıf olması nedeniyle karnelenn dağıtıldığı gun doktor olan babası Hasan Yaşar'la şıddetlı bır tartışmaya gırıştı. O günden bu yana "bunalun"a gıren lıselı genç, Ağır yaralı olarak Goztepe SSK Hastanesı'ne kaldırılan Tarhan Lisesı 3 sınıf öğrencısıne burada ılk mudahale yapıldı Daha sonra Cerrahpaşa Tıp Fakultesı Hastanesı'ne kaldırılan lıselı genç, yoğun bakıma alındı Hastane yetkıhlerı, öğrencının "hayati tehlike" ıçınde olduğunu bıldırdıler HASTANEYEKALDIR1LD1 Murat Yaşar olaydan sonra once Goztepe SSK'ya rahpaşa'ya nakledilerek yoğun bakıma alındı. oradan da Cer 1983 marunda 103 ışçının hayatını kaybettığı, 89 ışçının yaralandığı buyuk maden kazasına yol açan etkenlerın başında, TTK Kandıllı Bolumunde uygulanan komur çıkarma yontemının geldığı, haylı yaygın bır kanı. 1983 facıasından sonra hazırlanan butun raporlar bu noktada bırleşıyor Göruştuğumuz pek çok kışı de bu göruşu doğrulayan sözler ettı Genel Maden lşçılerı Sendıkası Teknik Muşavırı Tahsin Kumesu, "Kandilli"de uygulanan kara tumba goçertme sistemi yuzunden," dedı "Damarların yangına musaıt ve kalın olması nedemyle, bugun de panolar yangın tehlıkesıyle bıle bıle karşı karşıya bırakılmaktadır " 9 Eski bir vöntenı TTK Armutçuk Muessesesı Kandıllı Bolumunde, hayli eskı bır maden çıkarma yöntemı olan kara tumba goçertme sistemi kullanıhyor Bu sistem, çok kabaca, kömür damarı ıçıne kılavuzlar (yollar) kazarak ılerledıkten sonra, en usttekı yolun en sonundan başlayarak, tavanlan göçertıp kömüru bu şekılde almaya dayanıyor Tavanlar goçertıldıkçe, doğal olarak, bır noktadan sonra kömur taş toprakla iyıce karışarak aşağı ınmeye ve çıkarılması elverişsız hale gelmeye başhyor Bu yöntemle kömurun buyuk bır bölumu, göçuk halınde terk edılıvor, yanı cıkanlmadan bırakılıyor. Yeraltının karanlığına terk edılen kömurün oranı aşağı yukarı yuzde 50; Yöntenıin sakıncası Kara tumba yontemımn en önemlı sakıncası "milli senel kaybı" değıl, ya göçertılen ta\anlar tam anlamıyla yerle yeksân olmadığından kömur ahnan yerlerde boşluk kalıyor ya da taş toprakkomur kanşımı göçüklerde bol bol komur Bu ıhtımallerın ılkınde, grızunun bırikme şavırı Kumesu, şöyle tekrarladı "Kara tumbada ne kadar iyi olursanız olun, komunın yansını goçukte bırakırsınız. Ne yapmak lazım? Hidrolik ramble sistemi kurulmuştu, vazgeçildi. Aşağıdan yukan çalışmak lazım. Hidrolik ramble yatırımı pahalıdır, ancak sistem kurulduktan sonra en ekonomik ve en emniyetli uretim >apılır." "Ramble", ıstısnasız herkese gore, Kandıllı'de kullanılması gereken emniyetli sistem Işın ılgınç (belkı hazın) yanı, TTK yetkıhlerı de aynı göruşte Kurumun 1983 YıllığVnda, "Armutçuk Taşkömuru tşletme Muessesesi" başlığı altında aynen şu satırlar yazılı ""Üretim yapılan damarlann dik, kalın ve yangına çok musait oluşu, uretim faaliyetlerinin yurutulmesinde ciddi sorunlar yaratmaktadır. Bu nedenle işletme yontemlerinin ramble esasına donuşturulmesi için teknik çalışmalar yapılmaktadır." tşin ilginç yanı Işın daha da ılgınç (belkı daha da hazın) yanıysa, ramblenın Kandıllı'de daha once kurulmuş ve sonra bundan vazgeçılmış oluşu Kömür ıçınde derınden başlanarak kömur almmasıyla. doğan boşlukları yapay bır şekılde doldurmaya dayalı bu yöntem 1960'ların başlarında uygulanmış Tazyıklı suyla (hidrolik ramble) taşınan malzemenın kömur alman boşluklan doldurması, daha sonra bu "yapay zemin" uzerınde kömur almaya devam edılmesı denenmış. Devamını TTK Genel Müdüru Fuat Üçuncu'den dınleyelım. "1962'de ramblede çalıştım. 200'de. Gerekli şartlar yerine getirilmediğı için 1965'lerde vazgeçildi. Su vardı, boru vardı, silo vardı, ana unsur, malzeme (taştoprak ya da şıst) yoktu. Malzemenin ıslahı gerekiyordu. Pnomatik (tazyıklı havalı) ramble ıçın de malzeme yoktu " BİR KEStT TTK Genel Mudurluğu'nun girişinde buyuk bır maket var. Zonguldak Limanı'ndan yeraltmdaki komur damanna kadar her aynntı makette gosterümis. 17. donem çırak kursıyerlermin hazırladığı makette ocak içinden bir goruntu. Ağaç direklerle ayakta tahkimat yapılmış... Kanserü bir Ahnan ka/hnu Türklere uygulanan vize şarttyla savaşıyor Elsa ConradMete, üç yıldır kanser. Almanya'ya davet ettiği bir Türk yurttaşına vize verilmeyince açlık grevine gitti. Davetlısıne vize verildi, ama o, insan haklan adına vizeye karşı genel bir kampanya açtı. Dış Haberler Servisi "Politikacdanmız, Almanya'da bir yabancılar sonınu olmadıgını soyluyorlar. Bu teşebbuse (açlık grevine) kadar çok normal bir vatandaş idim. Arada sırada, politikacılara kızdığım olurdu, fakat hıçbır zaman >aptıklanmn yanlış olabüeceğını tahmın etmemiştım. Fakat artık tahammul edemeyecegim ve de etmeyecegim ve benim ulkemde insanlar ezildiği surece susmayacağım. Teşebbusum 'insanlık için'." Gazetemıze yazdığı bır mektubunda bu ıfadeyı kullanan Bayan Elsa ConradMete, bır yaz tatılı sırasında tanıştığı lzmırlı aılenın bır üyesını Almanya'ya tatıle davet edıp, konuğunun uzun süre vize alamamasından bu yana, Federal Almanya hükumetının Turk yurttaşlarına uvguladığı vizeye karşı kampanya yürütuyor Kanser hastası olan Bayan ConradMete, bu kampanya çerçevesınde kasım ayında be$ gun boyunca bır kılısede açlık grevı de yaptı Yabancı duşmanı neonazılerden açık tehdıt mektuplan almasına rağmen eylemını başarıyla tamamladı ve Alman kamuoyunda yabancılar sorununa karşı yoğun ılgı uyandırdı Bayan Elsa ConradMete'nm kampanyasının geçmışı uzun 1982'de amehyatla bır tumörun vucudundan alınmasından sonra bu sefer akcığerinde yenı bır tumör keşfedılmış. Doktorlar, dummunun umutsuz olduğunu, üç yıllık ömrünün kaldığını soylemış ve kendısıne yaşamını uzatmak ıçın sıcak ıklımlere gıtmesını tavsıye etmiş 1984'Un mayısında Bayan Elsa Conrad, nıhayet denkleştırebıldığı parasıyla bır buçuk aylığına Iznur'e gelmış Orada tanıştığı Yılmazoglu aılesının yanında kalrruş. Yümazoğlu aılesı onu yenıden davet etmış ve ağustosta bu defa tam bır konuk olarak yenıden Izmır'e gelmış, ıkı ay daha kalrruş Karşılığında da Yılmazoglu aılesını davet etmış Çeşıtlı nedenlerle sadece aılemn buyuk oğlu gelebılecek durumdaydı Bırlıkte İzmır'dekı Federal Almanya Başkonsolosluğu'na gıtmışler. MtSAFİRtME KEFtLDİM Bu zıyaretı Bayan Elsa ConradMete, Dışışlerı Bakanı HansDietrich Genscher'e yazdığı bır mektupta aynen şoyle anlatıyor "Burada bizi hoşnutsuz ve kustahlıkla karşıladılar. Yanımda getırdıgım. Turk vatandaşı olan misafirim nedeniyle oturacak yer dahi gostenlmedi. Ba> Yılmazoglu'ndan banka hesabı ve banka cuzdanı ıstedıler. Bu ıstekiennı jerine getıremedıgimizden dolayı konsoloslugu terk etmek zorunda kaldık Halbuki misafirim için ben kefildim." Bayan Elsa ConradMete, Dışışlerı Bakanhğf na, partı lıderlerine, hatta Papa II. Jean Paul'e mektuplar yazıyor Papa, bu ışe mudahale edemeyeceğim, Dışışlen Bakanlığı, 'isteginın İzmır'deki konsolosluğa iletılecegini" bıldırmekle yetınıvor AÇLIK GRE\ İ BAŞLIYOR Bayan Elsa ConradMete 10 kasımda, yaşadığı Bıschofsheım kentmdekı Sankt Georgs Kılısesı'nde, ısteğını kabul ettırmek ıçın açlık grevine başhyor. BEKLENEN HABER Açlık grevının beşıncı gununde bekledığı haber gelıyor Davethsı Bay Yılmazoğlu'na banka hesabı şartı aranmaksızın vize venlmıştır Mutlu son mu? Hayır Bayan Elsa Conrad, Dışışlerı Bakanlığı'na yenıden yazıyor Turkıye'dekı dıplomatık temsılcıliklenn uygulamâları konusunda açıkiama ıstıyor Konsoloslukların vize ısteklennı gerekçesız reddetmesını protesto edıyor Bayan Elsa ConradMete, daha ne kadar yaşayacağmı bılmıyor, ama sadece kendı bolgesınde en az 100 kışının davetlısının vize alamadığından yola çıkarak, başından geçenlerı bır ınsan haklan sorunu olarak değerlendırıyor Ve tum zamanını yabancılar sorunuyla ılgılı konferans lara, gosterılere konuşmaa ya da dınleyıcı olarak katılmaya ayırıyor. BİLİYORLAR Geçen yuzyıldaki gibi kara tumba yontemi ile komur çtkarmanm teMıkesını bıltyorlar ama... Kömür içinde büyük boşluklar kalmasına, buralarda grizu birikmesine ve kömür yangınlan çıkmasına yol açan "kara tumba" sistemi 1983 faciasında da rolünü oynamıştı. TTK Genel Müdurü Üçüncü, "1985 içinde Kandilli'de mutlaka daha emniyetli olan ramble sistemine geçilecektir" diye mujde verdi. sı ıçın ıdeal sığınaklar oluşuyor Ikıncısınde de komurun ıçten ıçe yanması ıçın elverışlı ortam Kadıllı komuru de yanma>a ozellıkle elverışlı ve grızusu bol cınsten. Madencılerın uzerınde bırleştığı bır goruş, grızulu ve yangına elvenşlı damarlarda çahşırken gende komur bırakılmaması zorunluluğu Oysa kara tumba yontemıyle, var olan komurun yuzde 4050'sının, grızulu gazlı bir tuzak halınde arkada bırakıldığı bıhnıyor Sendıka Teknik Muşavırı de bü nedenle "bile bile" yangına ortam hazırladığını ıddıa edıyor Genel Mudur Uçuncu, şımdı yenıden rambleye dönuleceğını kesin bır dılle belırttı "1985 içinde Kandilli'de hidrolik ramble ile uretime geçilecek. Kandilli'nin ramble projesi hazırlanıyor. Buyuk damarı muhakkak ve muhakkak rambleli çalışmak istiyoruz." Kömür üretinıi hızlanacak Bunun yıllardan sonra nıhayet emnıyetı her şeyın ustunde tutarak alınmış bır karar olup olmadığıysa o kadar bellı değıl. Çunku rambleye donuş kararı tam da Ereğlı DemırÇehk tesıslerının yuksek fırınlarına daha hızh komur aktanmı ıçın yenı bır formulun gundeme gelışıyle eş zamanlı Genel Mudur Fuat Uçuncu, "Buyuk damarı muhakkak rambleli çalışmak istiyoruz," dedıkten sonra şoyle devam ettı "Sebebi, hız. Komuru lavvara Xyıkama tesısı) vermeden dognıdan DemırÇelik'e vereceğız. Kandıllı'de çıkan komurun bunye kulu vuzde 5. Oysa yuksek fırınlar yuzde l l ' e kadar bunye kulunu kabul ediyor." Bununla bırlıkte, Uçuncu, hidrolik ramblenın "çok emniyetli bir sistem" olduğunu ayrıca ıfade ettı, "Hem yangına karşı hem şahıslar için," dedı. Komur almada uygulanan çalışma tarzları da ayrı bır tartışma konusu Temelde ıkı çalışma tarzı var. "İlerletimli" \e "donumlu" Bunların ılkınde, komur ıçınde yol surerek komuru ala ala tlerhyorsunuz, ıkıncısınde komür ıçınde ıkı koldan ılerleyıp, bunları bırleştırıyor, arada kalan komuru ala ala gerı donuyorsunuz Ikmcısının hem emnıyet hem ınsangucunun kullanımı hem de malzeme bakımından çok daha eKerışlı olduğu, madencılenn ortak göruşu Ama havzanm pek çok yennde ilerletimli çalışma yapılıyor Çunku bu tur çalışmada komur almaya daha erken başlanabılıyor, doğrudan uretime yonelık olmayan hazırlık aşaması daha çabuk geçılebılıyor BEKLÎYORLAR Devletinyatınm yapmasım veçağdaşyontemlerle kömur çıkartümasım bekliyorlar ama... AÇL1K GREVİNDE Elsa ConradMete, davetlısıne vize \eril~ mesi için küisede 5 günluk açük grevi yaptı. Wiesbaden CamüYonetım Kurulu uyelerı ve birçok Ahnan yurttası küisede kendisini zıyaret ettıler. Fotoğrafta Elsa ConradMete, fViesbaden Camii tmamı Bekir Ağlamaz ıle dua ediyor. Sağlık Bakanı: Orflerimiz "AIDS^e karşı en iyî önlem ANKARA, (THA) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Mehmet Aydın Turkıye'de AIDS hastahğı bulunmadığmı bıldırdi. Mehmet Aydm, Yankı Dergısı'ne yaptığı açıklamada, bu hastalığın ulkemızde görülmesının zor olduğunu vurgulayarak, şunları söyledı "Ulkemizde 1983 ve 1984 yıllannda kesin AIDS taıusı konan herhangi bir hastalıga rastlanılmamıştır. Ancak, bakanlığımız bu hastalıga karşı uyarılnııştır. AIDS dunyada yeni tanırnlanan bir hastahk olarak kabul edilmektedir. İnsanlarda bagışıklık mekanizmasının azaltnası Ue seyreden bır hastalıktır. Daha ziyade homoseksuellerde goruldugu soylenmekte ise de orf ve âdetlenmız, dınımiz, ahlakımız ve aile yapımızın sağlamlıgı boyle bir hastalıga karşı a>antajımızdır." Bakan Mehmet Aydın, Antalya'da Prot Dr. H.Sipahıoglu tarafından bır vakanın tespıt edıldığının açıklandığına değınerek, "Boyle bir dururn bakanlığımıza resmen bildirilmemıştır. Bu hasta, halen Ankara Universitesi Tıp Fakultesi İmmunoloji Bolumunde tetkik ve tedavi olup, kesin AIDS tanısı konulmamıştır" dedı. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Mehmet Aydın, hastalığın ortaya çıkmaması \e yaygınlaşmaması ıçın alınması gereken onlemlerı de şöyle sıraladı. "Boyle vakalarda erken dönemde sağlık kuruluşuna başvunılmalıdır. Hastalığın kan ve kan urunleri Ue geçmesı nedeniyle kan teminınde ozeüikle donorleri iyi seçmek, bu maddelenn temininde milli duzeyde \eterli hale gelmek ve transfuzyonlar konusunda gerekli titizligi gostermek gerekir." Grizu deposu Kaza sonrasında hazırlanan bılırkışı raporlarında da kara tumba uzerınde çok duruluyor Raporlarda, "tumba boşluklarının grizu deposu halıne geldıgi", "goçertme usutu kara tumba çauşılan bu panoda tavan azamı suratte ve tamamen çokertılmeden calışılarak Maden Emnıvet Nızamnamesının 15$. maddesine uyulmadığı" behrtılıyor, "kaza nedenleri" arasında şu ıfadeye yer verılıyor "Bolumde u>gulanmakta olan ara katlı goçertme (kara tumba) usulunden dolavı goçuklerde komur kalması, kalan komurun kendiligınden kuışarak yeraltı >angınlarını meydana getirmesi, kalın damarlann goçen tavanlarında açılan boşluklarda metan gazının birıkerek patlama konsantrasyonuna yukselraesi..." Ya da "ayak arkası tam oturmadan çalışmaların surdurulduğune... bu itibarla tavanda boşlukların hasıl olduğuna" ışaret edıiıyor, "işveren muessesesi", "ısrarla" kara tumba yonetımını kullanacak yerde "...kısmen daha masraflı da olsa panoda istihsali buyuk olçude artıracak, ışçi sağlığı ve işgu> enlıği y onunden daha guvenlı olacak" başka bır yontemı yeğlese, kazaya yol açan grizu bırıkmesının bu şekhyle meydana gelmeyeceğı ılerı suruluyor Bu "başka yontem" kanusunda da herkes bırleşıyor Bılırkışı raporlarında ısrarla belırtılen göruşu Sendıka Teknik Mu Tehlike nasıl btiyüyor? Buyuk facıamn meydana geldığı TTK Kandıllı Uretim böiumünde komurun yanrnaya elverışlı özellığı ve kullamlan uretim yontemımn bu ytizden doğan tehlıkeyı pekıştırmesı konusunda haylı aydınlatıcı bır yazı, kurumun "Taskomür'" dergısınde yayımlandı Hacettepe Unıversıtesı Maden Bolumu'nden Yr. Doç. Dr Vedat Didari'nm "Zonguldak Havzasmda Ocak Yangınlan ve Patlamalar" başlıklı yazısından bazı parçaları okuyoruz, ".. Komurun kendiligınden kızışması ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yangınlar havzamızda buyuk bır sorun olma nıtelığını surdurmektedır. Oldukça cıddı ınsan ve ulusal servet kaytplarına yol açabılen kazaların kaynağı olan bu olaylarla savaşım, çoğunlukla, geleneksel deneyım bırıkımıne dayanarak yapılmaktadır. Meslektaşlanmızm tumunce tartışmasız kabul edılebılecek yuzde yuz guvemlır yontemlerın varlığından pek soz edılmeyeceğı gıbı, bu tur olaytarın karaktenmn gerektırdığı ıvedt ve doğru kararların alınması tçın teknik elemanlarımızın yeterlı teknolojık olanaklar ve bılgılere sahıp olmadikları da hemen gozlemlenebılen bır olgudur " ".„ Damann bır kısmımn ışletılmeden bırakılması ıle tehlike daha da buyumektedır. Ayrıca ilerletimli, goçertmeh ve duşuk hızda arın ılerlemesı ıle çalışmak kızışmalara zemm hazırlayıct faktorler olarak düşunulmelıdır. Bunlardan başka, havalandırma sıstemımn yetersızltğı ve bazen yanlışlığı yangın sonrası çahşmaları da son derece tehlıkelı duruma getıren onemlı bır teknik zayıflık olmaktadtr.. (Bu) olumsuzluklann pek çoğunun bırlıkte yer aldığı ocak ve panolara havzada örnek gostermek pek zor değıldır. Havzada var olan ocak havasını denetleme yöntem ve cıhazlannm, ocak yangınlan hakkında zamanında ve yeterlı bılgı sağlamaya olanak vermedığı de yaşanan uygulamadan edmılen bır derstır. (...) Havzada patlayıcı tozla savaşım yapılmaması, yangınlann denetımını guçleştıren dığer önemlı bır konudur. Yangınlan denetım altına almak uzere yapılan çalışmalar sırasında oluşabılecek kuçuk hacımlarda yer alan patlamaların, kömur tozunun katıhmtyla buyuk paılamalara donuşmesı olasılığı her zaman vardır." Kapıkule samkları yargıç önünde ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Kamuoyunda "Kapıkule Gumruk Yolsuzluğu" olarak bılınen, Kapıkule sınır kapısındakı altın kaçakçılığı, ruşvet ve gumrukler usulsuz atamalarla ılgılı 39'u tutuklu 7'sı tutuksuz toplam 46 dava sanığı, bugun Ankara 4 Numaralı Asken Mahkemesı'nde yargıç önüne çıkarılacaklar Aralannda Malıye ve Gumrük Bakanlığı Musteşar Yardımcısı Dogan Akın, Kapıkule Gumruk eskı Muduru Nihat Altınoz ıle Gumrukler Kontrol Muduru Nusret Ergul'un de bulunduğu 46 sanık hakkında 236 yıl arasında değışen çeşıtlı hapıs cezaları ıstenıyor. Yarın: Havzaun geleceği