Katalog

Dış ticaret işlemterinde bilgi ve ilgi 8 ESBANK " tedtoirli ve kararb" Cu m hur iyet 61. Yıl; Sayr. 21565 Kurucusu: Vunus Nadi 50 TL. 11 Eylül 1984 Salı Edirne'de gözaltında bulunan 25 gümrük görevlisi ile Kapalıçarşı kuyumculanndan Sait Koç, Ankara'ya gönderildi. Ankan'ın Müsteşar Yardımcısı Akin ile Ağca konusunda ihbarda bulunan gümrük memuru Ali Yavuz Edirne'de bırakıldı. Akin'le Yavuz'un yüzleştirilmesi bekleniyor. Bu arada 3 gümrük görevlisi de serbest bırakıldı. mizin bildirdiğine göre, Edirne'de gözaltında bulunan gümrük görevlilerinden 25 kişi, dün özel bir otobüsle Ankara'ya gönderildi. Soruşturma dosyası ile birlikte 25 kişi Ankara Sıkıyönetim komutanhğı'na sevk edilirken, Maliye ve Gümrük Bakanhğı Müsteşar Yardımcısı Doğan Akin ile Mehmet Ali Ağca'nın Kapıkule'de hamal olarak çalıştığını açıklayan muayene memuru Ali Yavuz Edirne'de bırakıldı. Akin ile Yavuz'un yüzleştirileceği öğrenildi. 8 gündür gözaltında bulunan muayene memuru Rafet Emre ile muhafaza memurları Rıza Yılancı ve Rahmi Odabaşı dün sabah serbest bırakıldı. a.a.'nın haberine göre Kapıkule gümrük kaçakçıhğı ile ilgili olarak Ankara Sıkıyönetim Komutanhğı Mamak Askeri Cezaevi'ne tstanbul'dan getirilen 29 kişinin, askeri savcılıkça sorgularına başlandı. Kapıkule gümrük kapısında görevli 18 kişi ile coğu şoför olan sivil 9 kişi ve Kapalıçarşf da kuyumculuk yapan Sait Koç, kaçakçılık suçu işledikJeri iddiasıyla Istanbul'dan Ankara'ya getirildiler. Mamak Askeri Cezaevi'nde gözalttna alınan bu kişilerin sorgusunun yapılmasına Ankara Sıkıyönetim Komutanhğı Askeri Savcılığı'nca başlandı. lddialarla ilgili otarak her iki tarafın da dinlenmesi gerektiği görüşünde olduğu bildirilen Başbakan Özal, Maliye ve Gümrük Bakanı Ankan'dan bir süre için gümrük operasyonu ile ilgili konuşmamasını istedi. Özal, Arıkan'dan olayın fazla büyütülmemesini ve "içinden çıkılamayacak sorun" haline getirilmemesini, bu olayın bir "hükümet bunalımı" biçimine dönüştürül(Arkası Sa. 7, Sü. 6'da) bakan Özal, Almanya'da bulunduğu sırada ve dönüşünde Maliye ve Gümrük Bakanı Ankan'ı sürekli arayarak, gelişmelerle ilgili bilgi aldı. Başbakan Özal'ın gümrük yolsuzluğu operasyonlannda gözaltına alınan memurlara işkence yapüdığı iddialan ile ilgili olarak Ali Tanrıyar'ı beklediği, konuyu Tannyar ile de görüşmek istediği bildirildi. öte yandan Edirne muhabiri MERKEZ DERSANELERİ Üniversite Hazırlık, Fen ve Askeri Liselcr, Anadolu Liseleri Kayılları Devam Ediyor. tsl.: 527 40 92 Edirne: 3159 Çanokkale: 2359 Başbakan, Arıkan'dan bir süre konuşmamasını istedi Gümrükte sessizlik ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Kapıkule gümrük yolsuzluğu olaylan ile ilgili olarak sürdürülen operasyonlar nedeniyle Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan ile îçişleri Bakam Ali Tannyar arasında başlayan tartışmalann çözümü için Tannyar'ın Türkiye'ye dönmesi bekleniyor. Tannyar, 10 gündür Sri Lanka'da bir "sağlık kongresi"nde bulunuyordu. Başbakan Turgut Özal başta olmak üzere, ANAP yöneticileri ve milletvekilleri, sorunun çözümü için BaşbakanTanrıyar görüşmesinjn sonucunu bekliyorlar. Kapıkule gümrük yolsuzluğu ile ilgili olarak Maliye ve Gümrük Bakam Vural Arıkan'dan sürekli bilgi alan Başbakan özal, yurt dışında bulunan Ali Tannyar ile konuyu görüşme olanağını henüz bulamadı. Baş Suudi Arabistan Ifeliahtı Ankara^da z , Maliye Bakam Ankan'a rica etti: Gümrük olayı fazla büyütülmesin, içinden çıküamayacak sorun haline gelmesin, hükümet bunalımına dönüştürülmesin. Başbakan, bir de îçişleri Bakam Tanrıyar'la konuşmak istiyor. Yakın çevresine göre Arıkan'm "morali bozuk ve şimdilik susacak." Genel Başkan Yardımcısı Keçeciler "sorun partinin değil, hükümetin sorunu" dedi. Prens 4 temel konu getirdi 1 • Türkiye'de gecekondu ıslahı için açılacak kredi 2» Savunma alanında işbirliği 3. İranIrak savaşı 4 . İki ülke arasmdaki ticaret ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Birinci Yardımcısı Abdullah Bin Abdülaziz, dün dört günlük bir resmi gezi için özel uçağı ile Ankara'ya geldi.Çalışma ve Ulaştırma Bakanlarının da bulunduğu 20 kişilik Suudi heyeti ile Türkiye arasmdaki resmi görüşmeler, prensin yorgunluğu ve Özal ile görüşmesi nedeniyle dün saat 21.15'de başlayabildi. Başbakan Turgut Özal ile bir görüşme yapan konuk Prens'in Körfez savaşı üzerindeki görüş ve düşüncelerini anlattığı, bu konuda Türkiye'nin yaklaşımlarını öğrendiği belirtildi. İki ülke arasında yapılan görüşmelerde, Suudi Arabistan'ın gecekondu ıslahı için açacağı kredi miktan ele alındı. Bu arada ülkeler arasındaki dış ticaret hacminin genişletilmesi için temel önlemlerin neler olduğu görüşüldü. Aynca savunma alanındaki işbirliği olanakları da deArabistan Başbakan Yardımcısı ve L'lusal Muhafn Komutanı l'eliğerlendirildi. Suudi Arabistan aht Prens Abdullah Bin Abdülaziz'i Esenboğa Havaalanı'nda kar Silahlı Kuvvetleri'nden subaylaşıladt. Cumhurbaskanı Kenan Evren tarafından bugün kabul edile Türkiye'de harp akademilerın cek olan Prens Abdülaziz daha sonra Ankara'da Zırhh Birlikler Korinde eğitimleri ile Türk subayntutanlığı'na giderek kendisi için hazırlanan törene kattlacak. Yalarının Suudi Arabistan'da bazı rın Eskisehir ve tzmit 'e gidecek olan Prens buradaki incelemelerintemel bilgi verme programlarına den sonra İstanbuFa geçecek. (Fotoğraf: RIZA EZER) katılmalan üzerinde de duruldu. Dolar 403 lira oldu Dolar dünya piyasalarında sterlini, Fransız Frangtnı, lireti, florini, kronu ezdi. Türk parası da dolara 5 lira birden kaptırdı, efektif satış 402.90 TL. olurken, döviz alış fiyatı 395 TL.'yi buldu. Doların döviz alış fiyatı yılbaşında 280 liraydı. Böylece 8.5 aylık dolar enflasyonu yüzde 40'a ulaştı. Altın "şimdilik" doları seyrediyor. Ekonomi Servisi Dolar sahlandı. Dünya borsalannda 3 Alman Markını geçerek yeni bir rekor kıran ABD doları, Türk Lirasını da silip sıipürdü ve sonunda 400 lira sınınnı resmen aştı. Dün doların Merkez Bankası'ndaki döviz alış kuru 395 lirayı, efektif satış kuru 402.90 lirayı buldu. Dolar karaborsada da 400 liradan işlem gördü. Dolann döviz alış kuru bu yılın başında 280 lira dolayındaydı. Doların geçen hafta başlayan yükselişi dün bir tırmanışa dönüştü. Avrupa merkez bankalarının "olaganüstü" çabalan bu tırmanışı durdurmaya yetmeyince dolar, rekor üstüne rekor kırdı. Dünya para sisteminde dalgalı kura geçildiği günden bu yana ilk kez 3 mark sınırını aşan dolar, lngiliz Sterlini, Fransız Frangı, İtalyan Lireti, Danimarka Kronu ve Hollanda Florini gibi paralar karşısmda tarihin en yüksek düzeyine ulaştı. Borsaİarda 2.5 Isviçre Frangına da dayanan dolar dün 9.2 Fransız Frangı, 1844 İtalyan Lireti, 3.35 Danirnarka Kronu ve 246 Japon Yeni değerlerinden işlem gördü. Sterlin ise 1.28 dolann altına indi. Uzmanlar doların tırmamşını ABD'de faizlerin yükseleceği beklentisine bağlıyorlar. Bazı yorumcular, ABD ekonomisinin lıkidite ihtiyacının sonbaharda 3 mark sınırını da aşıp rekor kırdı artacağı, bunun da faiz oranlannı yüksek düzeyde tutacağma dikkat çekiyorlar. Bu yorumculara göre, yılın son ceyreğinde ABD Hazinesi bütçe açığmı azaltmak için daha çok borçlanacak ve şirketlerin kaynak ihtiyaçları daha da artacak. Bu arada, ABD'de işsizlik artış hızının ağustosta yerinde sayması ve spekülatörlerin dolann yükseleceğini düşünerek alım yapmaları da "yeşil para"yı sıçatıcı yönde rol oynadı. Uzmanlar, özellikle, F.Almanya'da enflasyonun son 15 yılın en düşük düzeyine (yıllık yüzde 1.5) indiği şu günlerde dolann markı ezmesini anlamlı buluyorlar. (Arkası Sa. 7, Sü. S'de) Prensi Özal karşıladı ^ Petrolden sonra kömüre de "sık zam" gündemde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cemal Büyükbaş, "Kömüre zam daima söz konusu olacak" dedi. Üretimde programlanan miktar tutmadı, umut ithal kömürde. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cemal Büyükbaş, "Kömür fiyatlannın artınlmasının daima söz konusu olacagını" açıkladı. Böylece petrolden sonra kömürde de "sık zam" formülü gündeme geliyor. Büyükbaş, kömür sıkıntısı çekilmemesi için 1 milyon ton linyit, 150 bin ton kok kömürü ithal edileceğini söyledi. Cumhuriyet'in sorularını yanıüayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cemal Büyükbaş, D& ğu illerinin kömürünün bir kısmının karşılandığını, Şirnak ve Silopi ocaklarında bazı nedenlerle darboğaza girildiğini anımsatarak. Bu ocaklarda bu yıl yaz aylan içinde kömür üretimi yapılamadığmı bildirdi. Büyükbaş, "Alınan önlemlerle Şirnak ve Silopi'de ekim ayı içinde üretime başlanabilecek" dedi. Bakan "Geçen yılın ilk altı aylık dönemindeki 8 milyon 49 bin 30 tonluk bir gerçekleşme dikkate alındığında, üretimde bir artış gözlenmektedir" biçiminde konuştu. (Arkası Sa. 8 Sü. 8'de) EvrenıYasalar çağdaş olmalı adli yılın başlaması nedeniyle düzenlenen törende konuşan Yargıtay Birinci Başkan Vekili Nihat Renda, yargmın kendi yazgısı ile başbaşa bırakıldığını söyledi. Barolar Birliğî Başkanı ise tek hâkimlik sisteminin getirilmesini istedi. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Yeni adli yıl dün başladı. Cumhurbaskanı Kenan Evren, yeni adli yıl nedeniyle Yargıtay Birinci Başkanvekili Nihat Renda'ya gönderdiği mesajda, toplum yapısının sürekli değiştiğini ve geliştiğini belirterek, "Bu durum yürürlükteki yasalanmızın orta\a çıkan ihtiyaçlara cevap verecek, çagdaş hukuk sistemlerine ve demokratik hukuk devleti kurallarına uygun yeni düzenlemelere kavuştunılmasını gerektirebilir," dedi. Evren, mesajının bundan sonraki bölümünde toplum düzeninin sağlıklı işleyebilmesinin, yargı gücünün ve adalet mekanizmasının yan tutmadan, devletin varlığını esas alarak hızlı ve adil çalışmasına bağlı olduğunu kaydetti. 12 Eylül yönetiminin hukuk sisteminin çağdaşlaştırılması yolunda adımlar attığma değinen Evren, yargı mensuplarının sorunlarının kısa sürede çözüme kavuşturulması gerektiğini sözlerine ekledi. Yeni adli yılın başlaması nedeniyle Yargıtay'da düzenlenen törende bir konuşma yapan Yargıtay Birinci Başkanvekili Nihat Renda, yargının kendi sorunlan ve kendi yazgısı ile başbaşa bırakıldığını söyledi. Bir toplurmın kendi iç ilişkilerinde odak noktasının hukuk düzeni, dolayısıyla adaleti egemen kılmak olduğunu söyleyen Renda, bugün dünyanın 1939 öncesinden daha karanlık bir tablo yaşadığını (Arkası Sa. 8 Sü. Tde) ALDIKAÇTl: ANAYASAYl EVREN KORUYOR, DEĞİŞİKLÎK OLMAZ Haberi 8. Saytoda Hükümeti sevîndîren sözleşme:%30+2 bin Sağlıkİş ile SSK arasında 12 bin işçi için yapılan sözleşme, yüzde 30 artı 2 bin lira zamla imzalandı. Çalışma Bakam Kalemli sevincini, "İftihar ediyoruz" diye ifade ederken, sözleşmeyi her işyerine de "örnek" gösterdi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Hükümetin Koordinasyon Kurulu aracılığıyla toplu sözleşme masalanna üettiği ilkelere yakm ilk büyük sözleşme imzalandı. Kamudaki ilk büyük sözleşme SSK Genel Müdürlüğü ve Sağlıkİş Sendikası arasında yapıldı ve 12 bin kişiyi kapsıyor. Buna göre SSK işçiierinin birinci yıl ücretlerine yüzde 30 artı 2 bin lira tutannda zam geldi. Kaınu kesimindeki toplu sözleşmelerin hemen hepsinde işveren tarafı ücretlere zam konusunda yüzde 30 oramnda diretiyor ve üstüne çıkmak istemiyordu. SSK sözleşmesinin imza töreninde bir konuşma yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mustafa Kalemli "böyle" bir sözleşmenin "yuz güldürücü" özelliğini ifade ederken, aynı zamanda "diğerleri için de bir örnek olmasuu" temenni etti. Kalemli, söyle dedi: "Sanıyorum ki bu büyük toplu sözleşme pek çok işyerinde önce anlayıs bakımından sonra tatbikat bakımından örnek alınır." Çalışma Bakanı Kalemli törende iki tarafı da kutladı. "tftiharla soylüyorum ki her iki taraf da kendilerine düşen özveriyi göstermişler, kamuda imzalanan ilk büyük toplu sözleşmenin temellerini sağlam atmışlardır" şeklinde konuştu. Sağlıkİş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Başoğlu da 12 bin işçiyi kapsayan toplu sözleşme uyarınca, ücret ve sosyal yardımlarla birlikte toplam yüzde 40'hk bir artış sağlandığını bildirdi. SSK yetkililerinden alınan bilgiye göre, toplu sözleşme ile işçilerin yalnızca ücret zamları yüzde 30 artı 2 bin lira oldu. Böylelikle ilk büyük kamu toplu sözleşmesinde de, Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Koordinasyon Kurulu'nun yüzde 30'luk ilke kararı korunmuş oldu. Başoğlu, sözleşmeye göre, ikinci yıl ücret zammı ve sosyal yardımlann belirlenmesi için 1985 yılı başında taraflann yeniden biraraya geleceğini bildirdi. Mustafa Başoğlu, "Böyle bir karara varmamızın nedeni, 1985 yılındaki gelişmeleri önceden saptamamızın mümkün clmaması" dedi. Başoğlu, konuşmasında aynca, iş banşının yalnızca işçilerin feragatıyla yürümeyeceğini de ifade etti. "Geçirmekte oldugumuz geçiş döneminde ülkemizin şartları bellidir. Bir takım zorluklarımız vardır. İşveren olarak SSK'nın da bazı zorlukları vardır. İddia etmiyoruz çok iyi paralar verilmiştir. Çok iyi haklar sağlanmıştır diye. Yine iddia etmiyoruz ki, hiçbir şey verilraemiştir. Hayır böyle bir şey yoktur. tftiharla soylüyorum, her iki taraf da kendilerine düşen özveriyi göstermişler, ka(Arkası Sa. 8 Sü. 5'te) 50 BİN KÖMÜR İŞÇÎSİNİN SÖZLEŞMESİ ÇIKMAZA CİRİYOR Haberi 7. Sayfada New Ifork'ta "amcılı" Kıbrıs görüşmeleri TANJU AKERSON NEW YORK BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar, KKTC Cumhurbaskanı Rauf Denktaş ve Rum toplumu lideri Spiros Kipriyanu ile ayrı ayrı birer görüşme yaptı. BM Genel Merkezi'nde sabah Kipriyanu, öğleden sonra Denktaş ile yapılan görüşmelerde Cuellar'ın daha önce taraflara sunduğu 4 maddelik "çalışma planı"mn ele alındığı, bu plan çerçevesinde uzun zamandır kesilmiş bulunan toplumlararası görüşmelerin yeniden başlatılması olanaklarının araştırıldığı belirtildi. Cuellar ile ilk görüşmeyi yapan Kipriyanu görüşme öncesi ve sonrası bir açıklama yapmadı. Yerel saatle 10.30'dan 13'e kadar süren görüşmeden sonra bir açıklama yapan Kipriyanu'nun sözcüsü "Kıbrıs çok kritik bir dönem geçiriyor. Bu hassas dönemde görüşmelerle ilgili ileriye dönuk bir tahminde bulunamayız" dedi. Kipriyanu'nun bu görüşmeden önce "Kıbrıs Cumhurbaskanı" sıfauyla Cuellar'a nezaket ziyaretinde bulunduğu ve resmi statüsünü bir kez daha BM katında onaylattığı belirtiliyor. Denktaş ile 45 dakika süren görüşmesine açış konuşmast ile başlayan Cuellar bu konuşmada özellikle girişimleri ile ilgili 4 konu kabul edildiği için teşekkürlerini sundu. Genel Sekreter iki taraf arasındaki görüşmeleri başlatmak üzere ortak bir nokta saptanarak sonuca "varma (Arkası Sa. 7. Sü. 8'deJ Işverenin gözü Kıdem TAMAM MI? Tazminatı Fonu'nda İş âleminden Özal'a DEVAM MI? T f S K Genel Başkanı Halit S'arin "Fonda birikecek nıeblağın akıicı biçiınde kullanılması ve hiçbir şekilde risk altına sokulıihtması gerekıiği" görüşünde. İnönü^den hükümete çağrı "Laikliğe aykınlıktan vazgeçin" Haberi 7. Sayfada Tank Sesiyle Uyanmak... (2) Hoşgörüsüzlük... Bağnazlık... Hemen her şeyi ak ve kara olarak algılama alışkanlığı... Şiddet... Acımasızlık... Bütün bunlardan arınmış, bu tür ilkelliklerden uzak bir dünyaya dönük özlem, bazen insanın içinde öytesine kabarıyor ki... Daha geçenlerde, Kültür ve Turizm Bakanı'nın bir açıklamasını okurken benzer duyguya kapıldık. Sayın Taşçıoğlu ne demiş bakınız: "Bu devirde kitap yakılır mı... Ben kitap imhasından yana değilim... Kimse bana solcu falan diyemez, ama ben kitap yaktırmam... Mahzene atılan ve kilitlenen 100 bin kitap var ortada. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca 19781979 yıilarında çıkanlan bu kitaplann, sonradan dağıtımı durdurulmuş ve imhası istenmiş. Bana da durmadan şikâyetler geliyor, (Arkası Sa. », Sü. l'de) Türkiye ve Kıbrıs Avrupa gündeminde AET'nın Siyasi Danışma toplantısı Dubiin'de yapılacak. Yunanistan KKTC'den ihraç edilen bazı mallara ambargo uygulanmamasını eleştirecek. "Ortadirek" sallamrken iş âlemL Özal hükümetine güven duxtunıyt)r M.ş âleminde Özal'a altematif arayanlar henüz çoğunlukıa değil, ama Özal'a süre lanıyanlar da hüküınetin bazı sorunlara daha esnek bir luvırla ve daha ciddi yaklaşınastnı isıiyor. ANKARA (ANKA) Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Başkanı Halit Narin, Kıdem Tazminatı Fonu'ndaki birikecek paranın yatırım ve işletme kredisi olarak işverenlerce kullanılmasını istedi. Halit Narin, İsveren dergisinin yeni sayısındaki yazısında, "Fonda birikecek meblağın akılct biçimde kullanılması ve hiçbir sekilde risk altına sokulmaması gerektiğini" kaydetti. Narin, fon kcnusundaki isteklerini şöyle sıraladı: • Fon, iş kanunlanna göre çalışan bütün işçileri ve Emekli Sandığı Kanunu'na tabi memurlan kapsayan bir bütünlük arzetmelidir. Böylece çalışan kesimler arasındaki teminat eşitliği sağlanmış olacaktır. • Fon, kıdem tazminatı ödenmesini gerektiren bütün haller için uygulanabilmeli ve işyerlerinın mükerrer ödeme yapması (Arkası Sa. 8 Sü. 6'da) (Foıoğraf: APPARİS) UGUR MUMCU GOZLEM Müdahalecilik... Hükumetın uyguladtğı ekonomı* poiı^asının göstergeleri. ";fhalat ve ihracatkararlan" içindedır. Bu nedenle. yalınkat düşünceler ve basmakalıp yargılarla •Devletçilik mi, Hberalizm mi?"gıbisinden tartışmaiar açmanın hiç anlamı yoktur. Biraz yorucu olur ama dileyen bu kararlan inceler ve bu yapay ve yüzeysel tartışmalann gerisinde neler olup bittiğini anlar. (Arkası Sa. 8 Sü. 4'te) Sinemacı Yılmaz Gtiney'den geriye kalan Güney'in sineması, tümüyle yaşama dönük, yaşamın içinden Kopup gelen bir sinemadır. ATİLLA DORSAY'IN yazısı 7. Sayfada HASAN CEMAL OSMAN ULAGAY'ın yazı dizisi 6. Sayfada