Katalog

7 AĞUSTOS 1984 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURİYET/5 SINEMA ÂTİLLA DORSAY Duyduk Gördük Filmlerini basından saklayanlar! Geçen hafta Cumhuriyet'te haberini vermiştik, okumuşsunuzdur. Bu yıl bazı şirketler, gösterecekleri filmleri ilan etmek şöyle dursun, liste ve resim almaya giden gazetecilerden bucak bucak saklamakta, sanki devlet sırn gjbi isim vermemektedirler. Niye? Videocular bunları duyar da hemen getirtirmiş diye.. Bu kaygıda gerçek payı olsa da, acaba tutulacak en doğru yol bu mudur? Bu yıl, sinema bilet fiyatlannın haftada dört gün de olsa serbest kalmasıyla maddi durumlarını biraz olsun düzeltmek umudunu yakalamışa benzeyen sinemacılar, acaba gösterecekleri filmleri basından bucak bucak kaçırarak mı sinemalanna müşteri çekebileceklerdir? Oysa Batıda hiç de böyle olmuyor. Tam tersine, sinema bol reklamla, bol duyuruyla gösterişli, çekici filmleri geniş ekranda ve son deTece rahat, lüks sinema salonlarında sunarak videoya karşı savaşımı sürdürüyor. Kuşkusuz bizde de böyle olması gerekir. Gösterilecek filmleri saklamak, bizce bir devekuşu politikası gütmekten farksız. Aslında böyle yapanlann listelerini biz şöyle böyle biliyoruz. Bu listeler, tümüyle ticari amaçlarla hazırlanmış, pek ilginç fılm içermeyen listeler. Bu şirketlerin kendi oyunlarıyla baş başa kalmalan için, bizden fellik fellik kaçarak sakladıkları listeleri kendilerine bırakıyor, sizlere onlardan söz etmemeyi yeğliyoruz. Bu sutunlarda bize nekaketle bilgi ve malzeme veren şirketlerin filmlerini duyuracağız. Ve bu kadarla da yetineceğiz. Elbette her filmi sinemalarda gösterildiğinde yine sizlere duyurma çabamızı sürdüreceğiz. Ama ön duyuru gibi, aslında bu şirketlere ve bu filmlere reklam ve tanıtım olan yazılanmızı, ancak bu konuda yardımcı ve gönüllü olan şirketlerin listelerine ayıracağız. 32 milyon aç çocuk Dünyanın en büyük borçlusu Brezilya 'da bir numaralı sorun 32 milyon çocuğun geleceği. Bu çocuklar terk edilmiş, yaşama koşuUannm asgarisinden yoksun durumdalar. Içlerinden 15 milyonu sokakta yaşıyor ve ülkede her 15 dakikada bir bebek açlıktan ölüyor. Yetkililer ülkenin baş sorununun diş borç ya da enflasyon değil, bu çocukların gitgide kötüleşen durumlan olduğunu belirtiyorlar. BrezUya'nm 130 milyon olan nüfusunun yansı 20 yaşından küçük. Ülkenin Kuzeydoğusundaki dokuz eyaletin beş yü kuraklık çekmesi, bu yörelerde her yıl 200.000 çocuğun çeşitli mide hastahklarından ölmesine yol açtyor. 35 milyon kişinin yaşadığı Kuzeydoğu eyaletlerinden bazüannda ise çocuk ölumu oranı binde 500'e kadar vanyor. Erginlik çağına varmamıs 32 milyon çocuk asgari yaşama koşullarvun altında ömür sürüyor. Ya bannaklan var, ama yiyecek bir lokma ekmekleri yok, ya da biraz yiyecekleri var, ama sokakta yatıyorlar. Bu olay, hava karardıkça kaldınm köşelerini dolduran yalnız çocukların çokça görüldüğü Rio de Janeiro'da dikkati çekiyor. Resmi istatistikler de, ilkokul çağına gelen 8 milyon çocuğun hiç okula gitmediğini ortaya koyuyor. Ancak yetkililer, bu rakamın da gerçeği yansıtmaktan uzak kaidığını belirtiyorlar. Tıp kuruluşlannın raporlan ise, yine özellikle Kuzeydoğu eyaletlerinde yeterince beslenmemekten cüce kalan ya da yeterli protein alamadıkUm için akli yetenekleri gelişmeyen çocuk sayısının giderek arttığını gösteriyor. Tabii bu durumdaki kuçüklerin acunasızca sömürüldüğü de bir gerçek. Bu çocuklar, daha zengin olan guney kentlerinde 10 yasından başlayarak boğaz tokluğuna ve en ufak bir toplumsal güvenceden yoksun olarak çauştıntiyorlar. Tabii, yeni doğmuş bebekler de bu durumdan nasiplerini almaktalar. Son olarak Rio de Janeiro 'nun 830 kilometre giuıeyindeki Curitiba 'da patlak veren bir skandal bunun kanıtı. Geçtiğimiz nisan ayında bu kentten Avrupa'nın birçok ülkesine ve Israil'e tanesi 2000 dolardan bebek satıldığı ortaya çıkarılmıs durumda. Bu bebeklerin annelerinin ise, çocuklannı besleyecek durumdan kesinlikle yoksun oldukları da belirlenmiş bulunuyor. Toprak kayması bekler mi? Ümitköy yakınlanndaki Yeni Ankara Petrol İşçi Yapı Kooperatifi sakinleri, geçen nisanmayıs aylanndaki şiddetli yağmurlardan sonra bir de baktüar bazı evlerde çatlaklar ortaya çıkıyor ve bu çatlaklar giderek büyüyor. Anlaşıldı ki, toprak kayması başlamıs. Kooperatif sakinleri, çözüm çabuk gelir umuduyla hemen Ankara Belediye'sinden yardım istediler. Belediye lmar Müdürlüğii yöneticileri, duruma şöyle bir baktüar ve "bir rapor hazırlanması gerek" yanıtmı verdUer. Bayındırlık ve lskân Bakanlığı uzmanlannca rapor haztrlanma5i "ıkı ay kadar kısa birsıirede" tamamlandu Bu önemli rapor da aslında gözle görulebilir bir şeyi söyleyerek, toprak kaymasının önlenmesi için istinat duvan ve hafriyat yapümasım öngörüyordu. "Belediye artık bir dozer gönderir" diye sevinenlerin bu sevinçleri kursaklarında kalacaktı. Belediye, kooperatifin şehir dışutda olmasım gerekçe göstererek, raporu YSE'yegönderdi. Kooperatif sakinleri, bu kez dort elle YSE'ye sarüdılar. Ama aldıklan yanıt şaşırtıcıydı: "Bizim elimızde beşincı bölge olarak dört tane buldozer var. Bunlardan biri Çubuk, biri Ayaş, biri Kızücahamam, biri de Kırıkkale 'de çalışıyor. Buralardaki acil ışler, ekitn ayında bitecek ve dozerler Ankara'ya o zaman dönecek. Biter bitmez hemen sizın kooperatife bakarız.'' 11 Y1LLIK FİLM Sidney Pollack'ın yönetriği, "Bulunduğumuz Yol", 11 yühk bbrfikn. Barbra Streisand ve Roben Redfo.d'un başrollerini paylaştıklan film, ABDTi aydmlan 30 ytüık bir perspektif bayunca eleştiriyor. Ortadirek usulü düğiin Ortadirek için çadır turizmi projesini geliştiren Kültür ve Turizm Bakanı Mükerrem Taşçıoğlu, geçtiğimız hafta sonunda Sheraton OtelVnde oğluna düğiin yaparken yine ortadireğin yanında yer almış 450 kisilik düğün için marrafı "en az"a indirmek amacıyla, menü olarak peynirlimantarh krep, patates ve sebze gamitürlü dana eti, peynir soslu kanşık salata ile şeftati soslu vanilyah dondurmayı seçen Taşçıoğlu, çok katlı pasta yerine de kuğu biçiminde düğün pastası yaptırmış. Değil ithal malt, yerli viskinin bile istenmediği düğün yemeğinde konuklara yarım şişe şarap ya da rakı ya da bir şişe bira verilmiş. Sonuçta da 1 milyon 800 bin Metropolîs, ParisTexas, Siyam Balığı ve IĞanlış Karar u yılın listelerinde ilginç filmler yer alıyor. Coppola'nın iki yapıtından başka, IVenders'in Cannes'da Altm Palmiye'yi alan "PahsTexas"ı ve Fritz Lang'ın 1926'dan günümüze yeni biçimiyie gelen "Metropolis"i bunlarm başlıcaları. UFM, Fitaş/Dünya sinemalannın yönetimini elinde bulunduran ve geçen yıldan başlayarak fdm getirticiliğine de soyunan bir şirket. Bu yılki film listeleri içinde en ilginci, UFM'nin listesi olarak gözüktü bize.. Şirket, bu filmleri Beyoğlu'nda Dünya, Fitaş ve Eraek sinemalarında gösterime sokmak niyeünde.. Osmanbey semtinde ise şimdilik sinemaları yok gözüküyor. Ama bu konuda son sözü söylemek şimdilik kolay değil kuşkusuz. ve Harry Dean Stanton başrolleri oynuyorlar.. Bir diğer başyapıt ise bize yıllar öncesinden, tam 1926'dan geliyor.. Frttı Lang'ın unutulmaz filmi ve bilim kurgu sinemasının öncüsü "Metropolis" filmi bu yıl olasılıkla sinemalarda olacak. Bu sessiz sinema başyapıünm sinematekte değil de ticari sinema salonlarında ne işi var diye sorabilirsiniz. Çünkü, geçen hafta bu sutunlarda haber verdiğimiz gibi, bir sinema meraklısı yıllar sonra bu filme eğildi, hem filmin tüm kayıp parçalannı bularak onu 'onardı', hem yeni elektronik yöntemlerle filmi renklendirdi, hem de onu çılgın bir 'rock' müziği eşliğinde çağdaşlaştırdı. Şimdilerde tüm dünyada büyük ilgiyle izlenmekte Önümüzdeki mevsimin filmleri (1) Mjamanında getirildikleri halde değişik nedenlerle gösterime giremeyen "Dünyanın Kaderi" ve "Üçüncü Türden Yakınlaşmalar" biraz gecikmeyle ekranlara gelecek. Spîelberg de Coppola gibi iki fılmle bu yıl Türkiye'de. den biri olan Sidney Pollack'ın listede bir diğer filmi daha var. Bu kez son filmlerinden olan "Yanlış KararAbsence of Malice".. Çağdaş toplumda basının, gazetecinin ve haber verme olayının içerdiği sorumluluk duygusuna dikkati çeken bu önemli filmde ise başka bir ünlu ikili, Paul Newman ve Sally Field oynuyorlar.. Işte yine yıllanmışbir film.. Sidney Lumet'nin polisiye filmin başyapıtı sayılan "Serpiko"su.. Önceki yıl "Köpeklerin GünuDog Day Âfternoon" başyapıtını büyük bir ilgiyle izlediğimiz yönetmen, bu filmde de aynı oyuncuyla, Al Pacino'yla çalışmış. Mikis Theodarakis'in müziğiyle değerlenen ve yıllar önce getirtilmesine karşın çeşitli talihsizlikler sonucu bir elberg'in ise listede yine 2 filmi var. 1977'den kalma ünlü "Üçüncü Türden Yakınlaşmalar Close Encounters ofthe Third Kînd", bilimkurgu sinemasında kolay erişilmez bir başyapıt sayılıyor. Richard Dreyfuss ve François Truffaut'nun başrollerini oynadığı film, geçen yıl yönetmenin yeni bir kurgulamasryla yeniden piyasaya çıktı ve büyük ilgi gördü. Umahm ki bizde de bu yeni biçimiyle gösterilir... Spielberg'in 70 sonlarından kalma bir diğer filmi ise, çılgın bir güldürü havasmda gelişen "Çılgın Dünya1941".. Fantezi bir öyküyü, aralarmda "Cazcı Kardeşler" John Belushi ve John Akroyd'un da bulunduğu zengin bir oyuncu kadrosuyla anlatan film, dışarda bir hayli eleştirilmişti. Ama bir Spielberg filmi, eleştirilse de kuşkusuz izlenmeye değer bir olay sayılabilir. liralık fatura çıkmış. 1 milyon 800 bin lira, her ne kadar Taşçıoğlu'nun hemen hemen bir yıllık maaşıysa da, içki hariç yemek faturasından alacağı vergi iadesiyle yine de bir süre bütçesini denkleştirecek demektir... HAYYANLAR ISMAIL uu.n. Bo Derek ve Sylvia Kristel UFM listesinin başına, ticari gözüken, ama bizim için pek çekiciliği olmayan filmleri almış. Bunlardan ikisi, Bo Derek'in kocası John Derek yönetiminde çevirdiği son filmi "Bolero" ve Sylvia Kristel'in Amerikan yönetmeni Curtis Harrington yönetiminde çevirdiği son filmi "Mata H a r i " . John Derek'in yönetmenliğinden de, Bo Derek'in oyunculuğundan da pek umudumuz olmadığı için, "Bolero"yu önemsemiyoruz. Ama Playboy'da çıkan fotoğraflanna bakılırsa, film "estetikoerotik" türde ilginç göruntüler içeriyor. Bu yüzden tutulabilir... Bir zamanlar ilginç bir iki film imzalamış olan Curtis Harringlon'ın "Mata HarT'si ise sinema sanatına bir şey ekliyemiyeceği gibi, kuşkusuz Sylvia Kristel'in biraz solup sararan ününü pekiştirecek gibi değil... KİM KÎME DUM DUMA BEHÎÇ AK İki yeni Fransız filmi UFM listesinde çok yeni iki Fransız filmi var. Bunlardan biri, Jean Paul Belmondo'nun en son filmi " M a c e r a h TatilJoyeuses Paques ".. Filmi bir kez daha Georges Lautner yönetmiş, sanatçıya ise yukselen Fransız oyuncusu, " L a Boum" dızisinin yıldızı Sophie Marceau eşlik ediyor. Diğer fılm, Alain Delon'un son filmi "Ayn OdalarNotre Histoire".. Ama bu kez, beklenenin tersine, tipik bir Delon filmi değil bu... Delon, Fransız sinemasmın çok ilginç, ama bizde hiç tanınmayan genç yönetmeni Bertrand Blier'nin yönetimindeki bu filminde, hiç beklenmedik bir karakter kompozisyonu çiziyor, bir fahişeye âşık olan bir alkoliği canlandınyor. Kadını ise önemli bir oyuncu olup yine bizde hiç tanınmayan Nathalie Baye oynuyor. Getirticilenn tipik bir 'Delon Kurdelası' niyetine aldıklan, ülkesinde çok olumlu eleştiriler alan önemli bir film olan " A y n Odalar", umarız ki bu 'yanlışlığı' bir ticari hataya dönüştürmez. Bu önemli ve ilginç fimlerin yanı sıra, Sam Wanamaker'in "Sinbad ve Kaptanın Gözleri", Qive Donner'in "Bağdat Hırsızının Son Maceralan" ve geçen mevsimden kalma " H e r k ü l " filmleri, sinemada mitolojik maLUMErNİN BAŞYAPITI Polisiye türde onemli bir fılm sayıkm "Serpiko", yülardu çeşitU nedenlerle gümriikte takümıs bektiyvrdu. Sid sallan sevenlere sesleniyor. ney Lumet'nin bu başyapıtuu da bu yü izleyeceğiz. Fıbnde başrolü Al Türkiye'nin gediklisi olan biri İtalyan, diğeri Fransız iki yönetPacino oynuyor. Lumet/Pacino ikilisi, daha önce gorduğumuz "Komenin, Anthony Dawson ve peklerm Gunu"nde de bir araya gelmisti JeanMarie Pallardy'nin kısmen olan bu filmi görmek, kuşkusuz türlü seyırcimizin karşısına çıkaülkemizde çektiği 2 fılm, " G ü benzersiz bir deney ve kaçınlmaz mayan "Serpiko"yu çevrildiğinneş İlahının HazinesiThe Ark of bir şolen olacak... den yine tam 11 yıl sonra izleSun G o d " ve "Beyaz Alev", damek bile önemli. ha çok Türkiye'ye giren dövizSidney Pollack'dan ler açısından ilgiye değer sayıla"Yanlış Karar" ve Birkaç talihsiz film bilir. Bir de kuşkusuz Guy Ha"Bttlundugumuz Yol" milton'ın geçen yıldan kalma Talihsizlik konusunda işte iki gösterişli filmi " N a v a r o n UFM'nin listesinde geçen yılörnek daha... Zamanında getirlardan kalma birkaç ilginç film tildikleri halde değişik nedenler KomandolanForce 10 To Navavar. Sydney Pollack'ın ünlü muden gösterime sunulamayan iki r o n e " bunlara eklenebilir. zikal fantezisi "Bulundugumuz yapıt daha... James Bridges'in UFM'nin bu listesindeki fılmYolThe VVay We Were" bun" D ü n y a n ı n KaderiChinese lerden bizce en ilginç olan beşilardan biri... Tam 11 yıllık bu Syndrome"unu, nukleer santral nin, " M e t r o p o l i s " , "Parisfilm, Amerikan toplumunun ayların içerdiği tehlikeye değinen Texas", Siyam Balığı", "Bulundınlarını 30 yıllık bir perspektif konusuyla, aradan geçen 5 yıla duğumuz Yol" ve "Yanlış Kaboyunca amansız biçimde eleşkarşın onemsememek mümkun rar"ın Emek Sineması'nda gostiren son derece ilginç ve çılgın mü? Başrollerini Jane Fonda, terime çıkacağı söyleniyor. Sinebir güldurü.. Barbra Streisand Jack Lemmon ve Miehael Doug maseverlere özellikle bu filmleve Robert Redford, filmin Oscar las uçlusunün oynadığı film, ri şimdiden duyuralım ve bunları kazanan nefis şarkısı eşliğinde umanz ki artık bu yıl gerçekten zamanında izleyerek iyi fılmlerin boy gosterıyorlar... Amerikan gosterime gırer. Artık ulkemiz gösterilmesine katkıda bulunmasinemasının en ilginç ısimlerinde de çok iyi tanınan Steven Spi larını dileyelim... rr sZ/IJı Buhgin Tomammıabi ığ bpor^y ( Buhk $encan vcır uığo alıyoiun, Kvaför $o\a çark ^\ \ d İ »rnerınjkflhvesj) v. Coppola^dan iki film Ama hemen arkadan çok ilginç filmler geliyor. Amerikan genç kuşağının önemli ismi Francis Ford Coppola'nın listede iki filmi var. Bunlardan biri olan "Gangsterler KulübüCotton a u b " , henüz yeni bitmiş ve gösterime çıkmamış bir yapıt. Başrolunde son yılların gözde oyuncusu ve bu yıl bol bol izleyeceğimiz Richard Gere'in oynadığı bu filmi bu yü izlememiz kolay gözükmüyor. Coppola'nın sondan bir önceki filmi "Siyam BahğıRumble Fish", yönetmenin Amerikan gençliğinin sorunlanna çarpıcı bir bakış getirdiği ilginç bir yapıt.. Coppola, bu filmini siyahbeyaz olarak çekmiş. Son yıllarda çevrilen bazı siyahbeyaz filmleri iş yapmaz gerekçesiyle Türkiye'ye getirmeyen ithalcilerimiz, umarız ki Coppola'nın bu ilginç filmiyle yanıldıklarını anlarlar. Film, sinemaya James Dean'le kıyaslanan yeni bir başoyuncuyu, Matt Dillon'u da armağan etmiş bulunuyor. Köyiü pcnannı arfcano al, Kos.ede e\ balık k.vrumu, dairesı TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 19SO'0B BUGÜhl, PAPA~ğ]. PıUS, yAYiMLADtŞl BİR BİLDİRlYLE (HUAAAUt GGMEIZlS) TİtAA İMSflKlUĞA 'VAROU1ÇÇU FELSEFE"(EGZtTmNSİYALİZMyNİÜ KARÇlSıNM OLDUĞUNU DUYUHOU. ZD. rÜZYILDA, FİLOZOF JEANPAUL SAR7RE(ŞDLDA) ÖHD&ZUĞİNDS ÖMSMti BİR AKIM OLAK1 VA/ZOLMŞÇUUJK'UN £Ö/C£tJi AMTİK Dei/tRL£8E MVAMiyoRDU.BU AKOJ, VARc,LUÇUNfFiZi&EL MlLAUHMlN ÖTESiHDE, İHSANU £ İ PiMi İÇTEM VAR £PİÇ EYLEMi NUN İÇİN DE Ö2GÜR SBÇMB NİU ÖN£MİNI BEURL/YOKDÜ. BİREySBL RM DI$INDA ,YA$AMIN BİR AMACl VEANLAMI Y0KTU.8UMLARA mNftl TAHIMAZLIK VE <$£NEL BİR AULAKA İHANÇSIZUKPA fCATtLABİUR.. 17 Ağustos MPA. VAROLUSCULUKA KARŞI Lang ve Wenders'den iki başyapıt Listede hemen dikkati çeken iki başyapıt var. Bunlardan biri, Alman yönetmeni Wim Wendevs'in son Cannes şenliğinde Altın Palmiye'yi, yani büyük ödülu alan son filmi "ParisTexas"... Birinciliği Cannes tarihinde pek az görülmüş biçimde herkes tarafından onaylanan ve sinema sanatına buyuk katkılarda bulunduğu herkesçe kabul edilen bu başyapıtı yeni mevsim listelerinde gormek, gerçekten heyecan verici bir olay... 2 saat 20 dakikahk uzunluğuyla kesilmeden gösterileceği söylenen bu önemli filmde Nastaasa lünski Berlin 16 (a. a.) Mareşal Hindenburgun, Almanyayı M. Hitler'e emanet eden son arzusunu mübeyyin vasıyetname, dün akşam neşredilmiştir. Vasıyetname Alman milleııne hıtap etmektedır. Bunun dıkkate . şayan kısımları şunlardır: "Almanyanın sembolu ve en kuvvetlı istinatgâhı Reichsyehr olmalıdır. Devlet içerisinde 50 YIL ONCE Cumhuriyet gaynmunıazam sıyası Mareşal inkışaflara karşı koyacak Hinden burgun büyük kuvvet ordudur. Etrafımızı saran coşkun bulunan denizlerde, Alman vasiyetnanıesi imparatorluğu, garp 17 Ağustos 1934 en nasyonal sosyalıst davastnda iyi bir propaganda vasıtası teşkıl eden bu vasiyetnamenm, ilanını reyıam gıinüne kadar geciktırmek maksadıle, evvel emirde sıhhatıni tespit ettirmek ısıemiştir. 19341984 mezkur şirket aleyhmde dava açmış ve bu davayı da kazanmıstı. kültürunün mesnedt olan ve Avrupayı kurtarmak için yaşaması iktiza eden Almanya, bir kayadır." Vasiyetnamenm sonunda da denıliyor ki: "Başvekilım, tanhı kıymeti haiz bir adını atmış bulunuyor ve tarih, ıradelerimın ne kadar yennde olduğunu takdır edecekıir." Daily Tetegraph muhabirinin zannetnğine göre M. Hitler, Raspotin filmi Nevyork 16 (a.a.) Metro Gofdvın Maver sinema şirketi, Prenses Yusupofa 99 000 Ingılız Lirası tazmmat vermtstir. Hatırlardadır kı, Yusupof, "Raspotin" filmmde, çırkın bir surette teşhtr edıldigınden dolayı