Katalog

3 TEMMUZ 1984 Günün Avnası thmcata dönük yatırım teşvikleri 10 kat arttı ANKARA, (THA) DPT Teşvik ve Uygulama Dairesi Başkanı tmdat Akmenner, 1984 yılı başmdan bu yana özel sektör yatınmlannda hissedilir bir kıpırdanma görüldüğünü belirterek, "Yüın ilk beş ayında özel sektör yatınmlan için 305 milyar raJık teşvik belgesi verildi. Geen yıl ise bu rakam 223 milyar liraydı" şeklinde konuştu. Ekonominin sağlıklı bir yapıya kavuşması açısmdan özel sektör yatınmlanna yeniden hız kazandırmaya çalıştıklannı kaydeden Akmermer, bu yatınmlardaki en büyük artışın ihracata dönuk yatırımlarda görüldüğünü belirtti ve şöyle dedi: "1983 yılının ilk 5 ayında ihracata dönük yatınmlara verilen teşvik belgeleri tutarı 3.5 milyar lira iken, 1984 yılının aynı döneminde ihracata dönük yatınmlara 35.6 milyar liralık teşvik belgesi verildi. İhracata dönük teşviklerde göriilen yaklaşık 10 kallık artıs, tmdat Akmermer sanayimizin giderek ihracata dönük bir yapı kazanmakta oldugunun ve ihracatta sağlanacak dövizlerin önümüzdeki yıllarda daha da artacağının göstergesidir. Bu ise memnuniyet verid bir gelişmedir." Dolar çıktı. altın indi Ekonomi Servisi ABD Dolan hafta başıyla birlikte yeniden yükselmeye başladı. Altın fiyatları ise dün 4 dolar birden geriledi. ABD'de faizlerin daha da artacağı beklentisi dolan iyice güçlendirdi. Geçen hafta sonuna doğru hafıf bir duşüş kaydeden dolar dün yine rekor değerlere tırmandı. Dolar dün öğle saatlerinde 2.79 mark. 2.34 tsviçre Frangı, 8.58 Fransız Frangı ve 239 Japon Yeni değerlerinden işlem gördü. İngiliz Sterlininin dolar karşısındaki gerilemesi de hızlanarak sürüyor. Dün tarihinin en alt düzeyine inen Sterlin 1.34 dolardan alınıp satıldı. Doların bu ani atağı altın borsalannda yankılandı. Haftayı borsalarda 373 dolardan açan bir ons altın dün 4 dolar geriledi ve 369 dolara kadar indi. Ekonomi Servisi Uluslararası para piyasalarındaki heyecanlı bekleyiş şimdilik son buldu. Arjantin, vadesi dolan 460 milyon dolarlık faiz borcunu ödeıne konusunda, Amerikan bankalarıyla "son dakikada" anlaştı. Anlaşma uyarınca, borcun bir bölümünü Arjantin kendi döviz rezervlerinden ve Amerikan bankalarında bulunan mevduatından ödeyecek. Geri kalanı ise uluslararası bankaların yeni kredisiyle ödenecek. Gözlemciler, anlaşmada, Arjantin'le bankalann karşılıklı taviz verdikleTİ görüşünde birleşiyorlar. Arjantin hukümetinin borcunu ödemeyi son anda da olsa kabul etmesi, bankalar lehine bir puan sayılırken, borcun bir bölümünü bankalann ustlenmesi ve vadelerin uzaması, Arjantin tarafına bir puan olarak yorumlanıyor. Anlaşmada temel olarak şu maddeler yer alıyor: • Arjantin faiz borcunun 225 milyon dolarlık bölümünü kendi döviz rezervlerinden ödeyecek. • Bankalar, Arjantin'e 125 mil bankalarla anlaşmaya vardı yon dolar yeni kredi açacaklar. Bunun vadesi 45 gün olacak. • Borcun geri kalan bölümü, mart ayında bankalann Arjantin'e açtığı kredinin depozito olarak yatan 100 milyon dolanyla karşılanacak. • Arjantin'in 15 haziranda vadesi dolan 750 milyon dolarlık ana para ödemesi 90 gün ertelenecek. Anlaşmanın en ilgi çeken yanı lMF'nin onayı olmaksızın gerçekleşmesinde yatıyor. IMF'nin önerilerini kabul edilmez bulan ve kendi niyet mektubunu kendi hazırlayan Alfonsin yönetimi bir süredir 1.1 milyar dolarlık kredi için IMF'yle görüşmelerini sürdürüyordu. Ancak henüz konuyla ilgili bir anlaşmaya varılamamıştı. Bankalann IMF'nin onayını beklemeden Arjantin'le anlaşmaları, borç ödeme konusunda bir dönüm noktası kabul ediliyor. Bu arada, Arjantin'de IMF aleyhtan gösterilerin sürdüğü bildiriliyor. Gençlik örgutlerinin düzenlediği son gösteri yürüyüşüne katılanlar "IMF'ye ve uluslararası tefeciliğe hayır" sloganında birleştiler. YORUM Arjantin IMF'ye evet demeden YALÇIN DOĞAN EKONOMt CUMHURÎYET/9 Bulutlar kimin için dağıtılıyor?.. Arka arkaya yayınlanan araştırmalann hemen hiçbiri kötümser değil. Hatta, tam tersine dünyaya berili bir iyileşme umudunu bile aşılıyor. İster uluslararası bankalann, ister uluslararası ekonomik kuruluşların, ister Amerika, Almanya gibi ülkelerin resmi raporlan olsun, hemen hemen tüm araştırmalar aynı noktada birteşiyor: "Batı dünyasında ekonomik bunalım artık gende kalmaya başladı. Önümüzdeki yıllar Batı ülkelerinde kalkınma hızlannın yeniden artacağı yıllar olacak." Şu anda dünyanın çeşitli kentlerinde bir dizi seminer düzenleniyor. "Batınm ekonomik bunalımı aşmakta otduğu" bu toplantılann ortak konusu. Batı ülkeleri için yıllık büyüme hızı net yüzde 3.6 ile yüzde 4 arasında değişiyor ve herhangi bir Batı ülkesinde yıllık fiyat artışı ise önümüzdeki dönem için en çok yüzde 5.5 dolayında tahmın edıliyor (Turkiye'de fiyatlar yılda değil, ayda yüzde 5.5 artıyor.) Bir başka deyimle, sanayileşmiş ülkelerde, "enflasyon artık bir canavar olmaktan" çıkıyor. Çok çarpıcı bir başka tahmın sanayileşmış ülkelerin ödemeler dengesine ilişkin. 1983 yılında kapıtalist Batı ülkelerinin ödemeler dengesindekı açıkları toplam 51 milyar dolan buluyor. Bu açığtn 1985 yılında 27 milyar dolara düşmesi bekleniyor. Yani, ödemeler dengesinde gerçekten çok büyük bir iyileşme. Kapıtalist ekonomiler düzelirken, bunlara bağlı az gelişmiş ülkeler ise, dramatik göstergeler taşıyor özellikle dış borç sorunu bugünlerde tartışmalann bir başka odak noktası, uluslararası seminerlerin bir bölümü "Batıdaki yeni ekonomik refahın eşiğinden" haberler vererek, bir başka bölümü de "az gelişmiş ülkelerin dış borçlan" üzerine düşünce üretiyor. Buna ilişkin rakamlar neredeyse tüyler ürpertici. Sadece rakamlarla kalsa iyi. Asıl önemlisı bu rakamların siyasal boyutlara taşıdığı ve sürüklendiği yüklerinsanlann tedirgınliğini açıkça körüklüyor. Petrole sahip olmayan az gelişmiş ülkelerin 1973 yılında dış borçlarının toplamı 130 milyar dolar. 1983 yılında ise bunun tam 5 katı: 670 milyar dolar. Bir başka deyişle, gelişmekte olan ülkelerin Batının sanayileşmiş ülkelerine 670 milyar dolar borçlan var. Bunun yarısından fazlası Latin Amerika ülkelerine ait. Sadece Arjantin, Brezilya ve Meksika'nın dış borç toplamı 150 milyar dolara tırmanıyor. Şimdi, Batıdaki tartışmaların bir bölümünde, "Bu borçlarm nasıl ve hangi koşullarda ödeneceği" ele alınıyor. Tam bu noktada işin içine siyasal değedendlrmeler giriyor. Borçlu otan ülkelerde siyasal iktidarlann ve daha da ötesi siyasal düzenlerın (demokrasi, askeri diktatörlükler) yönlendirilmesi, ekonomik tartışmalan bir anda siyasete kaydırıyor. Batı ülkelerinin borçlu ülke hukümetlerine yaptıklan baskılar bugünlerde Batı gazetelerin mansetlerinden inmiyor. Bunun hemen yanında da pet rol ü olmayan, ama borcu olan az gelişmiş ülkeler için olumlu işaretler gözleniyor. Dünya ticaretinde genişlemeden soz ediliyor. Dolayısıyla gelecek 5 yıl için az gelişmiş ülkelenn ıhracatında bir artış bekleniyor. Özetle, Batı dünyası yeniden bir ekonomik refaha doğru adım atarken, az gelişmiş ülkeler dış borçlarını ödemenin pazarhğını sürdurüyorlar: "Ben demokrasiyi bu dış borç yüküyle nasıl yürütürüm, demokrasiyi nasıl kurtannm?" Buenos Aires sokaklan "IMF ve uluslararası tefeciliğe hayır" sloganlanyla sarsılıyor. Sabancı ile Yaşar Holding memba suyunda pazar kavgası yapıyor tki büyük holding kapışınca lüks suyun fiyatı düştü Ekonomi Servisi İki büyük holding memba suyunda fiyat rekabetine girişti. Sabancı Holding, bayram öncesinde başlattığı reklam kampanyasıyla "pet" plastik şişelerde Şekerpınar Memba suyunun 1.5 litresini 100 liradan satışa sunduğunu açıklarken, daha önce yine 1.5 litrelik "pet" şişede Şaşal suvunu 125 liradan piyasaya sunmuş olan Yaşar Holding bu kez aynı suyu 1 litrelik plastik poşetler ıçinde 40 liradan satmaya başladı. " P e t " şişeler içindeki memba suyu pazan iki büyük holdingin de bu alana el atmasıyla hareketlilik kazanırken, bayramda yoğun ilgi gören gözde sayfiye semtlerinde bu yıl içme suyu sıkıntısı çekilmedi. "Suya para vermeye razı olan" kesim büfe ve bakkal vitrinlerini süsleyen dört markadan birini tercih ederek "pet" şişeden memba suyu içmek olanağına kavuştu. Yaşar Holding'in "Pınar Şaşal" Kocataş Grubu'nun "Meysa", Uludağ Gazozlarf nın "Sultan", Sabancı Holding'in ise "Hayat" adıyla piyasaya sürdükleri plastik şişedeki memba sulanmn hepsi 1.5 litrelik ambalajlarda sunuluyor. Meysa ve SulUn çoğu yerde 130 TL., Pınar Şaşal ise 125 TL. fıyatla satılırken, hemen bayram öncesine rastlayan reklam kampanyasıyla adını duyurmaya çalışan Hayat suyu 100 liradan satıhyor. Piyasaya rakiplerinden sonra çıkan Sabancı Holding'in fiyatta damping yaparak pazarın aslan payım ele geçirmeye çahştığı,Yaşar Holding'in ise ucuz poşetle buna karşı koyduğu görülüyor. And: Gemi ihraeatına pek fazla destek olamadık ANKARA (THA) Sanayi ve Ticaret Bakanı Cahit Aral, hükümetin gemi imalatını ve satın almayı teşvik ettiğini belirtti "ancak gemi ihraeatına destek olmadığımız gorulüyor" dedi. Sanayi ve Ticaret Bakanı Aral, Turkiye'de şu anda petrolden sonra en fazla döviz sarfiyatının deniz nakliyeceliğinde gönıldüğünü bildirerek şunlan söyledi: "Hükümet genel olarak gemi imalatını ve satın almayı teşvik etmektedir. Ancak buna ragmen karşılanna kur farkı diye bir olay çıkanlmış ki gemicUerin bununla nasıl teşvik edildiğini anlamak güç. Biz bu çelişkinin ortadan kaldınlması için elimizden geleni vapacağız. Sektöriin içteki sorunlarla ugraşarak yıpranmasını, hükümet olarak biz de istemiyonız". ŞIRKETLERDEN HABERLER TÜRK TUBORG'UN 15. ÜRETtM YILI Türk Tuborg'un 15. uretim yılım doldurduğu bildirildi. Bu konuda yapılan bir törende konuşan Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Selman Yaşar, "Krnnmların durduğu bir dönemde yatınmlanmızı surdürüyoruz" dedi. Turk Tuborg Genel Müdürü tbrahim koç da özel sektörun ilk bira fabnkası olan Türk Tuborg'un ilk kez ürün çesitlemesine giden kuruluş olma onuruna da sahip bulunduğunu söyledi. KİLtM D1Ş TİCARETtN DIŞSATIMI Kilim Dış Ticaret ve Pazarlama A.Ş.'nin 1984'ün ilk altı ayında 20 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiğı bildirildi Şirket thracat Mudurii Murat Monus, 1984 yılı için 80 milyon dolarlık ihracat hedeflediklerini belirtti. (UBA) PROFtLO CEZAYtR'E BUZDOLABI SATACAK Profilo, Cezayir'le 70 bin buzdolabı ihraç bağlantısı yaptı. Profilo Holding yetkilileri yaptıklan açıklamada 40 bin adet buzdolabını kapsayan ilk partinin 15 ağustos tarihinden itibaren Tekirdağ üzerinden denız yolu ile gönderileceğini belirttiler. Yetkıliler, tran, Cezayir ve Suudi Arabistan'a çeşitli mallann ihracatımn da sürekli olarak devam ettiğini açıkladılar. (UBA) SKODA İTHAL EDİLDİ Çekoslovakya'dan Skoda 120 tipi bınek otomobil ithal edildi. Ant Sanayi A.Ş. yetkilileri Çekoslovakya'dan ithal ettikleri otolan 5 yıllık kaporta ve boya garantisi taşıdığını belirterek otolarına kilometre başma 10 liralık benzin yaktığını, bu nedenle son derece ekonomik olduğunu öne sürdüler. (UBA) PMMT Şttfmk po«etk4» lira! Afrika ülkeleri banka kuruyor iki büyük bu kez su için çekişiyor yon reklam kampanyası Sabancı Holding'in "Hayat"ıyla sürerken, son olarak Yaşar Holding poşet türü memba suyunun litresini 40 liradan piyasaya sürdüğünü duyurdu. tki markanın daha yeraldığı bu pazar da aslan payuu kimin kazanacağını zaman gösterecek. 1.5 Htre suyun 100130 lıra fiyatla satılmasını çok kimse "fazla" bulurken, Başbakan Özal'm da bu görüşe katıldığı gözlendi. Geçtiğimiz hafta gazetecilerle iftar sofrasında buluşan özal'ın 1.5 litre suyun 125 liraya satıldığını öğrenince, "Bu işi yapanın iyi para kazanması lazım" diyerek göruşünu özetledigi görüldü. Öte yandan, "pet" şişe içindeki memba sulanmn ihracat amacına dönük olduğu ve 1.5 litre suyun 25 cente hiç de pahalı olmadığı belirtiliyor. DAKAR (ANKA) Batı Afrika ülkelerinin bir banka kuracağı açıklandı. Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu'na üye 16 ülkenin ticaret odalan yaptıklan toplantıda ortak bir banka kurmayı kararlaştırdılar. Kuruluş calışmalarının önümüzdeki yıl tamamlanması beklenen banka ilk aşamada 50 milyon dolar sermayeye sahip olacak. ECOBANK adıyla kurulması planlanan banka, üye ülkelerin yanı sıra dünyanın önde gelen mali merkezlerinde de faaliyette bulunacak. ANADOLU BANKASI HlZMET VERMEKTEN MUTLU VE GURURLUDUR Insanlar çalışır, üretir, tasarruf yapar, kredi alır, ticaret yapar, iş kurar... Gencinden yaşlısma, çalışanından emeklisine insanların "Banka"ya ihtiyacı vardır. bu ihtiyacm bilinci ile, en iyi hizmeti vermenin çabası içindedir. "Banka'yı gerektiren her konuda, her türlü bankacıhk hizmetini vermekten mutludur. Ege sanayii ikinci yarı yılda da sıkı para politikası bektiyvr tZMİR, (Cumhuriyet Ege Bürosu) EBSO aylık faaliyet raporunda ekonomik gelişmelerin, uygulanmakta olan sıkı para politikasının, yılın ikinci yarısında sertleserek sürdüruleceği izlenimini verdiği açıklandı. Ekonomik gelişmelerle ilgili çeşitli göruşlerin yer aldığı Ege Bölgesi Sanayi Odası Aylık Faaliyet Raporu'nda şöyle deniliyor: "En geç haziran 1984'te aşagıya çekilecegi hükümet yetkililerince belirtilen mevduat faiz oranlannın nisan ayı ücretliler geçinme endeksindeki 8.2 puanlık artış sonucu 14 mayısta arttınlmış olması, genel olarak enflasyonla mücadelede 6 aylık bir gecikme olarak kabul edilmektedir. 1983 yılında para arzında 200 milyar liralık bir artış yapıldı. Ancak birçok temel mal fiyatında gerekli ayarlamalara gidilmedi. Bu enflasyonun gelişimi üzerinde etkin bir rol oynuyor. Uygulanagelen politikanın doğal bir sonucu olarak özellikle özel kesim yatırıralarında 1984'te de ciddi bir canlanma olmadığı açıktır ve beklenmemelidir." Raporda ayrıca enflasyonla mücadele ve ihracatta gelişim konuları üzerinde durularak, "Bunlar, birbirleri ile ters dogrultuda bir gelişim egilimi içindedirler. Bu göz önüne ahndığında, surdürülen politikaya ilişkin kesin değerlendirmeleri yılın ikinci yarısına bırakmak göriişündeyiz" denildi. TtMSEİŞ Başkanı, Bayuıdırhk Bakanfna açik mektup yuzdı: tnşaat malzemesine yılda en çok iki zam yapılmaiı Ekonomi Servisi Türkiye tnşaat Mühendisleri lşveren Sendikası Genel Başkanı Sami San, Bayındırlık ve Iskân Bakanı Safa Giray'a açık mektup yolladı. San, mektupta 1984 yılı başından bu yana hemen hemen tüm inşaat malzemelerine zam geldiğine dikkat çekerek, bu ortamda müteahhitlerin inşaat piyasasından çekilmek zorunda kalacağını söyledi. Timsetş Başkanı Sami Sarı, sendikamn aylık dergisinde yer alan "Açık Mektup" isimli başmakalesinde, "Üzerinde durduğumuz konular bugun hükumetimizin de birinci meselesi haline gelmiş konulardır" dedikten sonra şunlan söyledi: "Zamlann sık sık ve küçiik küçük yapüması ile fiyaüan belli seviyede tutraak amaç ise, bu uygulama ile arzu edilen hedefe ulaşılamaz. ÇUnkü devleün >aptığı zammın birkaç mislini o maddeyi kullanan kunıluşlar akabinde hemen yapmaktadırlar. Mutlaka zam yapmak gerekiyor ise, devletin zarar etmeyeceği esaslar gözönüne alınarak vılda Suriye, tavuk yemi yüklü Türk kamyonlarını sınırda bekletiyor ADANA (Cumhuriyet Güney tlleri Bürosu) Suriye'nin, ülkemizden dışsatım yoluyla sevkedilen tavuk yemini, "ithalatı yasaklandı" gerekçesiyle gümrük kapılannda tuttuğu bildiril di. Halep Başkonsolosluğumuzun bildirdiğine göre, Suriye makamları, bir sure önce tavuk yemi yüklü 22 kamyonu Halep gümrük sahasında günlerce bekletüler. bu kamyoniar, ıınaıaıçı firma ile yetkıliler düzeyinde yapılan bir dizi temas ve girişimlerin ardmdan günlerce sonra serbest bırakıldılar. Halep Başkonsolosluğumuz, bu olaydan sonra Suriye'ye tavuk yemi götüren bir grup kamyonun daha Halep Babaul hava sınır kapısmda ahkonulduklarını ve bunların da serbest bırakılmaları için gerekli işlemlere geçildiğini bildirdi. Anadolu Bankası Ahcı çıkmayınca depolardaki yatak timonun %30'u çürüdü MERStN, (a.a.) Narenciye ihracatçılannm Ürgüp'teki soğuk hava depolannda beklettikleri 4 milyon sandık yatak limonun yüzde 30'unun çürudüğü bildirildi. Turkiye Narenciye Ihracatçılan Birliği Yonetim Kurulu yetkilileri, Türkiye'nin yatak limonda en büyük pazan durumunda olan Romanya'nın bu sezon mal alımında bulunrnadığını, yatağa limon ayıran ihracatçıların pazar bulmada zorluk çektikleri için yaklaşık 4 milyon sandık limondan yüzde 30'unun çürumeye yüz tuttuğunu söylediler. Doğu Bloku ülkelerinin de bu sezon ülkemizden yatak limon almamalan üstüne, narenciye ihracatçılarının Ortadoğu ülkelerinde pazar aradıklarım belirten ügililer, Suriye'ye ilk kez 100 bin sandık yatak limon ihraç edilerek, karşılığında 200 milyon liralık döviz sağlandığını ifade ettiler. 2 kereden tazla yapıimaması suretiyle piyasa denetimi daha kolay saglanabilecek demir, çimento, akaryakıt gibi maddelerin tiikeücisi olan müteahhitlerin magduriyetleri de bir nebze olsun giderilmiş olacaktır." Sami Sarı, bu ortamda gerçekleşmesi mumkün olmayan kamu yatınmlanmn varlığma dikkat çekti ve "Eğer yatınmlann sonuçlandınlması zorunlu ise ki öyledir devletin müteahhit ile oturup yeni durumu gözden gecirmesi ve devam edemeyecek yatınmı tasfıye etmesinde acil yarar vardır" dedi. Anadolu Bankası Nükleer santral ihalesi için verilen teklifler incelemede ANKARA, (a.a.) Akkuyu'da kurulacak nükleer santraİin ihalesi için Kanadalı AECL ve Federal Alman KWU firmalarının, yerli imalat, inşaat ve montaj konusunda verdikleri son tekliflerin değerlendirilme aşamasında olduğu açıklandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cemal Büyükbaş, dün yaptığı yazıh açiklamada şu bilgiyi verdi: "AECL ve KWU flrmalan nükleer santralm ilk nükleer yakıt yüklemesi ve birinci yıl içindeki yakıt ihtiyacını karşılaması için ayrıca teklif vermişler ve gerekli dış finansmanı saglayacaklannı taahhüt etmişlerdir. Aynca MTA tarafından yüriitülen cevher aramalannda, pilot ölçekte uranyum konsantresi imalatıyla ilgili çalışmalara hız verilmiştir." ^Ç> ANADOLU ^BANKASI Hazine Bankası