Katalog

CUMHURİYET/8 6 MA Y/S 19S4 LOBİLER VE ABD DIŞ POLTTIKASI Önemli köşebaşlannı "lobiciler" ve dostları tutuvor zto ne kcsinliklc karşı çıkıyor. Obur Mjiı,:ılar laıjiııuijn ^OIUC'CIKVCği kanısında. Haıta yu/dc 90'ını "muhafaAakâr" olarak nıtcledığı >unjna t > l l! AnıerıValılanıı artık Kıbrıs konusundan bikiıklarmı soylııyor. Prol. Oberiing isc Yunan lobısmm Kıhrıs konusunu bırkaı; aydan la7İa goıurecek szuçie olmadığıııı savunınor. \uint\or. Alal.ı* . Kı>n;;re(1t.'ki etki mekani/inuMn' \ontlen 1015 femsılci \ar. Bı/ dc (anılımı/ı lulat'uk hir o kadar u T nsilıi elde cderM'k. k<uı<>roden 1 ıırki>e ale>hine hiçbtr MS ıjecmo/" dı\(H Atala> üeccn v oleıı N Linan dosiıı Rosenthal'nı kcndısınc. "Tiırklerden nefrel ediyimi ııntıt. ni\r di>e sormıı. Ben >eniden secilmek istivonım. (\ev* York'taki) secmenleriınin >uzde 95'i Türklere karsı" dedığini, bövlelerinin değiştirilmeıinin imkânsi7 olduğunu belirtiyor. Atalay, 1975'de bir senatorden rande\u istediğini aneak bir ay sonrava alabıldiğıni, senatore "Bu Amerikan dı> politikası mı >oksa seçim bolgesi politikası mı?" diye sorduğunda, senatorun, "Seçim bölgemde 1.514 Yunan asıllı ve 4 Turk seçmen var, sen de yeniden secilmek isleseydin a\nısını yapardın" dediğını aktarıyor. Ancak 1976'da senatorle ambargonun kaldırılması oylamasından önce buluştuğunu, senatörun: "Başkan ve Dışişleri Bakanı, ambargonun de\amı ABD çıkannı zedeler diyor. Onun için oyumu değiştiriyorum" dediğinde, "Şimdi de Amerikalı mı oldunuz?" sorusuna senatörun, "Ben herkesten çok Amerikalıyım" dediğini anlatıyor. Bir keresınde New York milletvekili Mario Biaggi, Atalay'dan gerekli bilgileri aldıktan sonra Kıbrıs'a gitmiş. Orada toplu mezarları gezerken ağlamış. Atalay, "Adam aktör, orada agladı sonra geldi burada aleyhimizeoy verdi" diyor. Atalay'a göre "Aşın ideologlar" dışındaki kongre uyelerini ikna etmek çok guç değil, çünkü Yunan lobisinin Kongre'deki çabalan basında abartıldığı kadar etkili değil. Atalay, "Geçenlerde Kongredeydim. Gus Yatron Türkiye ile ilgili Alt Komiteyi (oplamıs, (Gelmeye mecbur başkan dısında) tek bir üye yok ortada. Yatron, Yunan gruplannın hazırlayıp verdikleri demeçleri okuyup Kongre ka>ıtlanna geçiriyor... Dostum olduğu için Kıbrıs elçisine açıkça söyledim. Buradaki trajediyi kim gelir, kim okur, kim dinler, hükumeline doğruca yaz dedim." POUTFKA YE OTESI MKHMKI) KEMAL Eski ustalar unutulmaz... Futbolcular g.bı, sanırım bızım gazetecilık de genclik istiyor. Duşunuyorum da, 1946'dan bu yana verdiğımiz demokrasi savasımını bırakttğımız yerden bir daha baş'atabılır miyiz? Hem orrnir yetmez hem sabır Yanı şımdıye değin yazdıklarımızı abc deyıp yeniden mı ele alacağız. Yaşıtlanrr.ız demokrasiyi öğrendılerse oğrendıler. öğrenemedılerse ne söylesek yararı yoktur. Sadece yazarlık yönunden değıl,bırliktedüsündüğünüzjsi« ı dıklarınız yonünden de belalı bir ıştır gazetecilik. Falıh Rıfkı Atay'ı düşünüyorum. onsekız yıl Ataturk'e, on iki yıl da İsmet Paşa'ya riızmet veren. rejım duşmanlarının karşısına aslanlar gıbı çıkan ustadı bir gün sılkeleyip atıverdiler Ulus'un başından 1946 seçımleri yıtirilip 1950 seçimlerınin de ucu göründüğünde Halk Partililerden çoğu: "Basımıza ne geldiyse Falih Rıfkı yüzünden geldı..." demeye başlamışlardı. Bu soylentı ve yargı öylesıne yaygınlaşmaya başladı kı, seçımleri yitıren partının yöneticileri değil de, Falıh Rıfkı oluverdi Seçimlerın yıtirilmesı üzerıne millı şef. Falih Rıfkı1 yı kabul etmemeye başladı. Bunun anlamı, "Sen artık bizim parti gazetesinin başyazarı değilsin" demekti. Kırk yılın Falih'ı bunu anlamaz mıydı? Falıh Rıfkı çekıldı ve gazetenin başyazarlığına Hüseyin Cahit getirildi. Hüseyın Cahıt kı, ömrü boyu CHP düşmanı olarak bılinırdi. Seçımler yitirildtğinde Hüseyin Cahit'in başyazısı "Buyük inönü" ıdi. Seçim küçültüyordu, ama üstat kalemı ile seçim yıtiren İnönü'yü yüceltiyordu. Makaleyi gören İsmet Paşa, Faik Ahmet Barutçu'ya şunları söylüyor: "Biz en çok Hüseyin Cahit'e zulüm etmişizdir. Ataturk'e bir tüıiü anlatamamısımdır. Ben Cahit'e iki sözü yüzünden kızmışımdır Bir, Meşrutiyet döneminde Latin harflerınden soz ettıği zaman, 'Bu nasıl düşüncedir? Ülkeye düşünce ayrılığı sokuyor! dıye kızmıştım. İkincisi de ulusal egemenlik döneminde. Istiklal Mahkemesi'nde, 'Ben cumhuriyetçiyim, hem de laik cumhuriyetçryim' dediği zaman, laiklik de nedir, bunu nereden çıkanyor?' diye kızmıştırr. İşte Hüseyin Cahit, Meşrutiyet döneminde Latin harflerini, ulusal egemenlik döneminde de laik cumhuriyet ilkelerini ileri sürdüğü zaman, bu düşünceler bize bu kadar yabancıydı." İsmet Paşa sofralannda Hüseyin Cahit göklere çıkarıhrken, Falih Rıfkı anımsanmıyordu bile... Oysa Falih, cumhuriyeti de, laik cumhuriyeti de, laikliği de, tek parti CHP'sini, ebedi ve milli şefleri de, CHP ne istiyorsa onu da sonuna kadar desteklemiş ve göğüslemişti. Şimdiyse seçimlerın yıtıriliş suçu onun omuzlarına yükleniyor, parti gazetesinden uzakiaştırılıyordu. Falih Rıfkı, uzun süre yazacak gazete bulamadı. Bu sıkıntılı günlerinde haftada bir Cumhurıyet'te ve Yeni Istanbul'da yazdığını hatırlarım. Gazetesı Dünya'yı çıkarana değin şurda burda dolaştı. Gazetecilik böyledir. Yazdığında hatırlarlar, yazamadığında unutur giderler. Yıldızları yeni parlamaya başlamış yazarlar bunu iyi değerlendiremezler. Ancak yıldızları sönmeye başladığında farkına varırlar, ama gecikmiş olurlar. Bakıyoruz, bazı gençler her şeyi kendileri ıcat etmişçesıne demokrasi kahramanı kesiliyorlar. Hele elleşılrneyen danışıklı dövüşuklü bir de dokunulmazlıkları varsa, kendilerini dev aynasında görüyorlar. Bu tafralanmalar geçmişi bilememekten geliyor. Kişi geçmişi bilmezse, geleceği hiç kestiremez. Bugün dokunmaz gibi görünen eller, gün gelir kışınin gırtlağına yapışır. Arada bir eski ustatların yaşamöykülerini, demokrasi savaşlarını gözden geçirmek gerekir. Eğer genç yazarlar bunu yapmazlarsa, 'ne oldum delisi'ne dönerler, yazık ederler kendilerıne... Yiınan lobisi, Türkiye'ye ambargo için Kongre üstüne oynuyor Kongre'ninönündeKıbrıs konusundaki 5 karar tasarısından ikisinin onaylanması ümit ediliyor. Bu tasarüardan birincisi, Türk hükümeünin KKTC'yi tanıma kararım geri almaması halinde Amerikan askeri yardımının azaltılmasım, ikincisi ise, Kıbrıs Rum Cumhuriyeti'nin adanın tek yasal hükümeti ATAL4), IMDE KKTCBirleşmijMUletlertemsUcisi\aîlAtaolarak tamnmasım öngörüyor. lay (mikrofon basında gözlüklü), ABD Kongresi'nin ikna edilebileceği kanısında. karşı kampanyaya katılan, Yunan asıllı siyasi bilimler profesöru Adamantia Pollis, "Yunan lobisine haddinden fazla önem verildigi" kanısında. New York'ta basılan 15.000 tirajlı Proini (Sabah) adlı Yunan gazetesinin yayımcısı, Girne doğumlu Fannie Pelaliides Rallis, "aramızda anlaşmazlıklar \ardı, Onemli kiişv lııtanlar 1970'lerin ortalarındaki Yunan lobisinin kongredeki en yakın dostlarından, Brademas'm milletvekilliğini bırakması, Rosenthal'ın geçen sene ölmesivle geriye valnız senatör Sarbanes \e Eaglelon kaldı. Senalor Tsongas ise kasımda Kongre'yi bırakacak. Senatodaki Sarbanes ve Paul Tsongas'ın vanısıra Medistekı Yunan asıllı temsilcilerin sayısı beş. Demokrat Parti'den Gus Yalron (Pennsylvania). Micholas Mavroules (Massachusetts), Cumhuriyetçi Parti'den Olympia Smme (Maiue), Michael Bilirakis (Florida) ve George Gekas (Pennsylvania). Ayrıca Y unanlılann yakın dostu olarak tanınan temsilciler arasında Ne\v York'tan Demokrat Geraldine Ferraro, Mario Biaggi. Ohio'dan Edward Feighan, Michigan'dan Cumhuriyetçi VVilliam Broomfield \e New York'tan (Cum.) Senator Alfonse D'Amato var. Bunlardan Tsongas \e Sarbanes Senato Dış Iliskiler Komitesi ve Ortadoğu Alt Komitesi'ndc. Yalron, Broomfield, Snowe ve Feighan da Meclis Dış İlişkiler Komitesi'nde bulunuyorlar. Ayrıca Mavroules Meclis Silahlı Kuvvetler Komitesi'ndeki önemli köşe başlannı tutuşorlar. Meclis Dış İlişkiler Ko Ortadoğu tarihi profesörü Pierre Oberiing, (Bellapais'e Giden Yol, 1982) adh, Kıbnslı Rumların Türkler üzerindeki baskılannı ve adanın kuzeyine kaçmaya zorlayışlarını anlatan kitabın yazan. New York'taki KKTC temsilciliğiyle yakın ilişkiler içinde olan Oberiing, Yunanistan ve Türkiye'de de çalışmış. Önündeki Yunan denizci şapkasına bakarak, "Eğer Yunan lobisi Kongre'den (Türkiye'ye karşı) bir ambargo kararı geçirebilirse, ben de bu şapkavı yerim" dıyor. Helenik araştırmalar profesorü Harry Psomiades. "Tiirkiye ne zaman Kongre'nin vapüğı bir şeyi begenmezse, Yunan lobisi damgasını vunıyor.. (Ancak) lobi 1984'te askeri yardımın kesilmesi için elinden geleni yapacak. Bence oldukça da başarılı olac*k" diyor. 1970'lerde ABD'de Yunanistan'daki "Albaylar cunlasına" Müşterek kararlar ABD Kongresi Dış llişkiler Avrupa ve Ortadoğu Alt Komitesi'nin önünde 5 karar tasarısı beküyor. Ohio eyaletinden Demokrat iiye Edward Feighan tarafından sunulan HR 4505 no'lu tasarı, Türk Hükümeti KKTC'vi tanıma karannı eeri al ilişkilerini duzenleyen yardımcısı Yunan asıllı Mark Tavlarides'c kongredeki Kıbrıs konusundaki hakim tutumu sorduğumuzda, "Bu >önetim (Reagan) ambargoya karşı çıkacaktır. 1974'ten beri kongrede çok şe> değişli, ancak bir karar lasansını geçirtebileceğimizi sanıyorum" dedi. Tavlarides Kıbrıs konusunun K K T C New York TemsUcisi Nail Atalay, "Kongre'de etki mekanizmasınıyönlendiren 1015 temsilci olduğunu, bir o kadar temsilcinin kazamlması halinde, Kongre'den Türkiye aleyhine hiçbir kararın geçemeyeceğini söylüyor. Atalay'a göre Yunan lobisinin Kongre'deki çabalan basında abartıldığı gibi eikili değil. ama Yunan asıllı Amerikalılar bugün 1974'e göre daha iyi örgütlenmiş dunımdalar. Şikago'daki Yunanlıları görmelisin, Kıbns'tan yeni gelmiş sanırsın. Epeyce baskı yapacağu, belki de Türkiye'ye ambargo koydnrabiliriz" diyor.. Yunan lobisi ne yapabilir, ne yapacak? mazsa askeri yardımın azaltılmasım; Pennsylvania eyaletinden Demokrat üye Gus Yatron'un Hr 4400 No.lu tasarısı Kıbrıs Rum Cumhuriyeti'nin adadaki tek yasal devlet oiarak tanınmasını istiyor. Bunlar yasalaşması ümit edilen tasarılar. Gus Yatron'un alt komiteyle Lübnan ve Orta Amerika ile birlikte 1984 seçimlerinde ana dış politika konusu olacağı inancında. New York'taki "Hellenic Times" adlı Yunan Gazetesi'nin yavımcısı, Harry Stathos 1960'lardan beri Kıbrıs konusuyla ilgileniyor ve Kıbrıs'ın önemli bir seçim konusu olacağı tezimitesi'nin yeni başkanı demokrat Dante Fascell 17 kasımda kabul edilen, KKTC'yi tanımayan ve kınayan H Con Res 220 nolu tasarıyı savunmak için söz alanlar arasındaydı. KKTC'nm New York temsilcisi Nail Atalay 1974'ten beri Kıbrıs tezini ABD ve BM'de sa Yarın: Lobinin Kongredeki Stratejisi İletişim Yayınlcırı İletişim Yayınlcın İletişim Yayınları İletişim Yayınları İletişım <Hx Uu«* mn ı k u Yayınlan Türkiye'de H u n t BKLOB B m u r BCOAT ltlll> DOBBAY J ü ü d * O0L1ZAA OnMIOTLAS Cn(Ul AYÇA n*nh 009 BA$KADIR GENÇLİKveTOPLUM Cumhuriyet Dönemi Zly» İCTTtN BuUSOMAKAN OtusOHA&AN UUımvıt TUl OHOOELEK T « U 8ATAH atOTftnıu 9COGNAM1LL0 HuMtUn BOt£R KiIUStJVBREN H«]U CLO9AY Ansiklopedisi BAHARDA.. Mayıs 66 ötrand H.r.keb HEAVY METAL ve Hevıcılık Can Yücel ie gencâhenk Öev Rocortaı CTârkçtta Türkiye ^ Tarih ve Topknti okvyacaksm! lTT"rr«rHHE Ma^s Sayısi: >m, ; Ei> S.mer •• v II AbCıirkiEldın Kcrmea l ••*••* ' SİNEMfl • Suıama OuıUarl 84 * Vtdeo Kuluplerden Saçmeler (7 klüp100 fum) • SORÜfTURMA Sınema Yaxarl&rı 3«zor.u Nasıl TldsoSlnema Dunyuınd&n RAportaJlsr EleftlrUar. H&barler. Tlldızl&r, 7ön«tmanlftr pınl pınl bir baakı 100 SAyf» 300 T L UlTIUCAtU FKKKA A S XJ0dfkıv CvS ;*u&w tUr 'ST Tb< SSG 11 SJ M t 1 MAYISTA Panayır yerı Ankıra Do*t Sanat OrUı» A'kışlara Boöulan Şa'rter Ankva Sanat Kurumu nda Moda uyaa da, uymaaa da Soorumuz 31. fasıkülde Hukuk Diizeni maddesi sona eriyor ve Hükümeller ve Programları maddesi bajlıyor. • Hukuk Düzeni maddesinde Sansür ve Türk Basmında Sansiir konulan >er ahyor. Yazvrlar.Prof. Dr. Yıldıthan Yayla, Alpay Kabacalı • YdK'lan Jrtlyorum! Gızh kamera yenne YÖK sıcılı Hükümetler ve Programlan maddesinde (Hazırtayan.Hefe Erdiltkı I U Kuluplerı Oayak O t v M «liyor Oağ DaflSaşı deÇı.d.r bir aady* boyu yol g m Ayrıca süper dızı Hukuk Kaau'mu Mznnanizda İLETIŞ1M VAYINHttl'PERKA » S Klodfaref Cad Fleıısım Kai Cagaıogiu ST Kurtuluş Savaşı donemındekı ılk lcra Vekıllerı He>eımden 10 E>lul 1947'de ışbaşına gelen I. Saka Hukumeti'ne kadar, ilk 16 huktımetin programlarından önemli noktalar verilıyor. • 31. fasikül çffttı. ILETIŞİ» YAYISLARI'PFRK 1 ^ Ş klod/arer Cad lletı;tm Hart CafalotluI^! Tel W 14 5} << S! Prof. MO8ECCEL KIRAY Bütün Eserleri 1 ^JJL. • Türkiye'de kasaba düzeyinde yapılmış ilk alan çalışması • Araştırmacılara önemli bir kaynak • Klâsiklcşmiş bir eser Brecht'i Anlamak WALTER BENJAMIN Çtv. Haluk Banşcan • Aydın İşiiağ OKULLARIMIZIN KAYNAK KİTAPLARI MEMDUH ŞEVKET ESENDAL'dan iki yeni hikâye kitabı: DUH DIN VE TOPLUM YAZILARIYLA MAYIS SAYISINDA Epik Tivatro Kuramı Brecht Şiirleri Cretici Olajak Yazjr Brccht'lc Konuşmalar METİS YAYINLARI Meşrutiyet Cad. 131/301 Beyoğlu/İstanbul SENDAL <A ı.ı>KJ n İHTİYAR ÇİLİNGİR HAVA PARASI REG JUX MUBECCEL EREGLf EREGLt agırsan^iden öncebirsahil kasabası YASAR KEMAL Bayilerde Sayı: 33 4 MAYIS 1964 Al Gözlim Seyreyle Salih \ \ Nuruosmaniye cad. Atasaray 206 Cağaloğlu fstanbul 522 23 76 DIZIMN CİKAN KrTAPLARı ANAMI ILt KI^AC'tAHt ' vASSAf FEV OiLAKCl >50350 »AHAN 'tUlBASIlSı VLVSEL CAVUS &IR KUCAK C1C£K 1HTIVAR CIL1NOIR J5C350 J50 Isteme Adresi: Baoı Alı CaQ Pck Han NO' Siparijtermiz cnar 1000 . TL olmalıd Sıpi/i^İLrini^tn tuurını HAVM^t. POST A ya d .... ÖDEMELİ Mpifişltrınwılr poM.ı n u v j d odcmeli bcdefıne cklenır "*••'••*•• • • •• • İşkrini/ı bckk'; İI.I.TI^İM >A>INLARIr KloJUar<a<J. Itaışım Han No." Tei: 520 M ?3 54 55 ri RKİU: <;KNl I D \ G I T I M I : Manbul: YADA A Ş Dr. Şevkı Bc> Sok. Di\anyolu Tc! 520 "4 ~: \nkara: ^ \D\ \ S Konur Sok. 175 Kızıla) Tcl. IS 90 99 l/mir: O U K Ikınu Bc.ı^ NumanAiJc Sok. r">\ konj\. Te!: !3 S1 H6 Abone Koşullan: 6 a.lık 1OOOTL T 1 yıllık 2OOO TL Yurt dışı S 15 BILGI YAYINEVI CAUÜ M, A YE\İŞEHİR \NKAR». TEI.F : 311665 318122 ek isteKlerde tutan kador pos'a pu'u göoderılmelici*