Katalog

13 MAYIS 1984 VEHBÎ BELGÎL KvİLTÜR YAŞAM CUMHURİYET/5 BİLİM/TEKNİK DUNYASI Sıvı Kristalleı Bağımn çanta Hektronik araçların gelişmesi sayesinde işler daha etkin ve kolay yapılahiliyor. Bağıran çanta bunlardan biridir. Bir hırsız elinizdeki çantayı kapıp kaçtı veya yanınızda duran çantanızı sessizce aldı diyelim. Eskiden ilk işiniz polise koşmaktı. Şimdi, yelek cebinizdeki bir aracın duğmesine basabilirsiniz. Hırsız ya kalahalığa karışmıştır veya bir arabaya atlamıştır. Siz duğmeye basınca, çanta avaz avaz bağırmaya başlıyor: Bu adam hıntz. Bu çantayt çaldı. Yakalayın". Bu hal belki on dakika suruyor. Çantaya yerleştirilmiş minik bir hoparlor uzaktan verilen emirle çalışıyor. Kulaklıtelefon Sadece kulaklıktan oluşan telefonlar bizde de gorulmeye başlanmıstır: Numaralar iki ucun arasında. Duğmelere basınca kent içi, kentler crası, ülkeler arası yerlerie konuşabiliyorsunz. Tabii, bu is, telefon merkezimizden otomatik olarak yapıltyor. Bu telefonlarla, tel ounadığı için tuvalette, banyoda, yatakta, arabada, bahçede.. konusabiliyor, arayanlara cevap verebiliyorsunuz. fte kolaylık ve ucuzluk değil mi? Bunların gelişmesi ile evlere demet demet kablo bağlanmayacak, tel kopması sonucu ârıza diye bir şey olmayacaktır. Bunun mizahı da yaptlmış: Kaduı, markette.gösterilen kulaklıktelefonlar için şoyle diyor: "Bu telefonlardan artık bıktım. Yedinci kez kaybediyorum. Ntreyt koyduğumu bulamıyorum. Bu sefer, bildiğimiz telli telefon olsun." Ve boyle bir telefon alıyor. "Sıvı" ve "knstal", ilk bakışta, zıt şeylenn adlandır. Çunku, knstal, bir cismın ozelliklerini taşıyan en kuçuk parçasıdır ve katıdır. Sıvı ise akıcıdır. Bir cismin hem katı, hem akıa olması çelışkili gibı görunur. Ama, böyle cısimler vardır ve sabun kopuğu balonu bunlardan biridir. Bız sıvı krıstalleri, bugun, saatlerde, cep hesap makınelerınde, buyuk mağazaların yazarkasalannda, kırmızı, yeşil ışıktan sayılar biçiminde gormekteyiz. Kol saatleri gittikçe, ışıklı saat olmaktadır: Saati, dakikayı, sanryeyi renkli ışıklarla gösteren saatler. Bu sayede, zamanınızı, gece karanlığında da, oğrenebiliyorsunuz. Apartman çanta Çok gezmek zorunda olanlar için apartman gibi kat kat çanta yapılmıştır. lki katlısı, uç katlısı var: lki katlısınm altına çamaşırlarınızı koyuyorsunuz, ustune kalem, kâğıt, defter ve dosyalannızı. Çanta iki kapılı. Trende, otobuste, uçakta giderken çalışmak isterseniz evrak tarafım üste getirip açıyorsunuz. Yanımzdakiler çamaşırlarınızı goremiyor. Yüz yıl önceki buluş Sıvı kristaller bugun kullaruldıklan halde bugıın bulunmamışlardır. Aşağı yukan 100 yıl once, 1888'de, Avusturyalı Bitkibilımcı Reinitzer bulmuştur bunları. Fakat, sıvı kristallerın kullanıma geçmesi 197072 yıllarındadır ve gun geçtikçe yayılmakıadır. Bunlar, hastanelerde termometresiz vucut sıeakbğı ölçmede, deri altında henuz başlangıç halinde bulunan urlann (tumörlenn) saptanmasında da kullanılmaktadır. Yakın bir gelecekte, bir duğmeye basılınca saydamlaşan, bir duğmeye basılınca buzlu cam gibi donuklaşan duvarlann, evlenn yapımında; en parlak güneş ışığı altında bıle görunebilen trafik ışaret levhalarında da kullanılabıleceklerdir. Avusturyalı Bitkibilımcı Reinitzer "cholesteryl benzoate" denen organık kimyasal maddenin 145 derecede birden eridiğinin, fakat berrak bir sıvı haHne gelmediğının farkına varmıştır Bilgin, sıvıyı 179 dereceye kadar ısıtınca donuk rengin birden gtttığını \e berrak bir sıvının ortaya çıktığını gormuştur. Reinitzer, erimış cismin 145179 dereceler arasında tam bir sıvı kristal haline geldiğini öğrenmiştir. Sıvı kristallerin nasıl olup da sayı biçimini aldıklarını bir benzetme ile daha kolay anlanz. Duz bir levhanın altına, örneğin 375 biçiminde mıknatıslar koyalım. Sonra levhanın üzerine demir tozu dökelim. Tozlar, derhal, bu sa>ı mıknatıslarının biçiminde kümelenirler. Aynı denemeyi bir bardak suda yapaJım. Bardağın içine demir tozlan atalım ve bunların suda yüzdüklerini bir an için kabul edelim. Eğer biz bu suya yukarıdaki 375 bıçimindeki mıknatısları yaklastırırsak, demir tozlan \ıne bu sayılar biçiminde kümelenirler. I^te, kol saatlerinde \e yazarkasa avnalannda gorduğumuz yeşıl, mavi tatlı renkli sayılar bu bıcımde oluşur. Bundan şu sonuç çıkar: Sıvı kristaller hem kristal, hem sıvı özelliklen gösterırler. Bir cam kristal, molekullerinin diziliş tarzlanna göre birçok şekillerde görtinür. Örneğin, kimisı saydam, kimisi donuk renkli olur. Bazı cam kristaller, üzerlerine duşen ışığı ya yansıtır, ya çeşitli renklere bölerek başka başka yönlere gönderir lşte sıvı kristaller de bunların ayrusını yaparıar: Bazen saydam, bazen donuk olurlar. Bazen tek bir renk, bazen de gökkuşağı gibi çeşitli renklerde görünürler. tarjar. Bu tür kristaller, hastanelerde, termometresiz vücut sıcaklığı olçmede kullaruhr. Sıvı kristalli yuvarlak bir levha hasta bebeğin üzerine konunca çocuğun vucudundaki sıcak ve ılık yerlere gore krısta! renklenır Uzerınde suruduğu cismin renklerine göre renklenen bukalemun gibi. • Kimı kristaller elektrik akımına duyarhdır. lki cam parçasının arasına sıvı kristal koyalım. Kristalin molekulleri muntazam bıçımde sıralamr ve ışığın rahatça geçmesini sağlar. Yani, bu durumda, sandviç biçimindeki camlann bir yanından bakılinça öbür yanlan görülur. Fakat, sıvı kristale hafif bir elektrik akımı verirsek, molekullerin düzgün dizılişi bozulur ve camlar donuklaşır. Bu sıvı kristalli cam sandviçin bazı yerlerine harf veya sayı biçiminde elektrik akımı verirsek o kısımlar donuklaşır, örneğin yeşil, kırmızı harf veya sayı halini alır ve hesap makinesinin aynasında gönılur. Sıvı kristallerin sıcaklıktan, elektrik akımından, basınçtan çok çabuk etkilenmelerı ileride yassı televizyon yapmayı sağlayacaktır. Şımdı, televizyoıı cıhazları kutu biçimindedir. lçlerinde birçok araçlar, lambalar, transıstorler vardır Bunlar, göruntünün ekrana yansımasını sağlar. Fakat, asıl iş ekrandadır. Ekranın sıvı kristalli olduğunu bir an için duşünelim. O zaman televizyon kutusundaki araçlara gerek kalmayacak, anten yoluyla ekrana yansıyacak elektrik akımlan, sıvı kristalleri çeşitli renk ve biçimlerde gösterecektir. işıklı çanta Bazı çantalar da açılmca küçük bir lamba kendiüğinden yanıyor. Bu sayede, taşıtın lambalarının sönuk olduğu sırada başkalarmı rahatsız etmeden çalışabiliyorsunuz. Çanta konıısunda başka yenilikler de akla gelebilir: Açılmca mis kokan, pis kokan çanta gibi. Pis koku uzaktan kıımanda ile veritebiliyor. O zaman hırsız neye uğradığını şaşırıp çantadan kurtulmanın yolunu arıyor. \tuzikli çanta niye olmasın? Kapağı açılmca tatlı bir muzik çalan ve siz çalışırken başınızı dinlendiren bir çanta? Arkanızdan soylenenleri kaydeden çanta da olabilir. Işıklı kalem Yanınızda oturanı, yatanı rahatsız etmeden not almayı sağlayan kalem yapılmıştır. Gece yatarken aklınıza bir fikir geldi. Taşıtta. karanlıkta iken not defterinize bir şey yazacaksınız Kalem imdadımza yetişiyor: Kalemin ucunu kâğıda bastırdığınız zaman içerdeki bir pil minik bir lambayı yakıyor. Su ısıtan plastik nilüfer Ev, kulup, otel yiızme havuzlarını güneş ışığı ile ısıtmak için plastikten nilüfer yaprakları yapılmıştır (Resim). Plak biçimindeki yapraklar iki plastik levhanın ust uste konarak kenarlarınm plastik çemberler bastırılması ile oluşturulmuşHavuza serpiştırılen bu yapraklar güneş sıcaklığını havuzu geçirmekte, fakat suyun sıcaklığını bırakmamaktadtr: Seralarda olduğu gibi. "Yazın, suyu guneş nasıl olsa ısıtıyor, yaprağa ne gerek var?" diyeceklere şu yanıt verilmektedir: Açık havuzda su bir yandan ısınır, bir yandan sıcaklık yitirir, bir yandan da buharlaştr. Plastik yapraklar bunları onler. Bunlar, geceleyin de suyu sıcak tutar. Çunku ust üste konan iki levha arasındaki hava sıcaklığı bırakmaz. Yuzme gerektiğinde yapraklar hemen topianabilmektedir. tur. Zanıâne öğrpncisi \iye çozmedin problemi? Hesap makinemi evde unutmuşum hocam. Ozelükler Sonradan, başka cisimlerm sıvı kristalleri aranmış ve bulunmuştur. Bunlar, oda ve çevre sıcaklığında sıvılıklannı koruyan cisimlerdır. "Cyanobiphenyl" bunlardan bırıdir. Bmklete fren rçıgı Donecek duracak ve duran arabalann arkasında nasıl kırmızı ışık yanıvorsa fren yapan bisikletlerin arkalarında da kırmızı ışık yanmaktadır. Bisikletin el freninden bir tel arka lambaya akıın goturmekte, fren sıkılınca lamba vanmaktadtr. KuUamlış yerleri • Kimi sıvı kristaller sıcağa duyarlıdırlar. Verilen sıcakhğa göre çeşitli renkleri yansıtır veya yu TARİHTE BUGU1N Mümtaz Ankan 184O'TX 8U&UN, UNLU lAZAIZ ALPHGNSE PAUDET(öODE O&JMUff) SUMEY FRANSA'D, POĞPUEN BUYUK P/SAUS/Z YAZARLAZ.INM*' HEUEH ARDINPAH AMILACAK. OLAN DAUDET, YAPITLAIS/NDAİCI DO6ALUK, POĞRULU , MIZAN VE ıNSAN SEVG1S1YUE Pİ/£KA7L£/{ & TOPUVACA/İT//e KONULASfMISENEL ( LİKLE TAÇRA YAŞAM/NOAN VE DOSAÛAN ALAN YAZAZ, Ç'ZDıĞl TıPLEGLE DE BAŞARl KAZANACAICT//?. 8(JNLA£IN £N üfJLUSU, *1 TAR.rAR.iU^(jAHT»/ilN PE TtigASCOK^ &ÜRULTUCÜ, tC4gA SA8A, TEMSEL VB 8BNCIL B'Z sız OLAM 5 0 YIL ONCE Cumhııriyet Toraskonlu Tartaren avda ! 13 mayıs 1934 varakalan devaıre gonderümiştir. Tezkiye varakaları çok dikkate şayan maddeleri muhtevi bulunmaktadır. 26 umumi maddeden başka memur hekimler için, ayrıca hastalarına karşı ne suretle muamele ettikleri, son terakkiyatı takip edip etmedikleri, tedavide muvaffakiyet derecelerinin ehemmiyetti surette araşnrılması tasrih olunmuştur. 19341984 ALPHONSE DAUO£TOOGuUÂ Beşiktaş şampiyrm oldu Lig maçlarının en muhim nıınabakıtsı evvelki gun Tak s/'m Stadyumu 'nda Oalatasaray h'enerbahçe takınAan arasında yapılmıştır. Mıısabbaka. bınuk bir heyecan ı e asahıyet içinde eereyan etınıs, iki taraf da gol yapmadığı için sıfır sıfıra heraberlikle hilmi^tir. Maçın beraberlikle neticelenmesi, maçı oynayanlardan ziyade Beşiktaş'ın işine yaramış, Beşiktaş bir puan farkla htanbul şampiyonu olmuştur. Bu musabaka altı binden fazla bir seyirci huzurunda oynanmıştır. Sladyum, en buyük musabaka gunlerine taş çıkartacak kadar dolmuştur. Gizli dosynlar Memurlann gizli dosyalanna konulmak üzere hazırlanan 31 maddeli yeni tezkiye iLGt TOPuyACAZTIR. BUMU, "JACK" VE "SAPHO"GiBl RO~ MANLAfZl l/£ "l'4Al£S/£AJH£"A£>L/ OYUNU IZUYECEKTIÜ. TAHTAREN SE.RÜVEMLE8<YLE OLAĞAHüsru BIR GALERİLER TİYATROGÖSTERİ DOSTLAR TİYATROSU 528 66 29 DEVEKUSUK\BARE & SEMİNER/SEFGÎ OZEINDEN 5. SERGİ İÇ UJ\mLAR,DUVAR VE DÖŞEME KAPLAMALARI 919Mayısl984 GİRİ$ SERBESTTlR tlAFTAlÇl : 09.0018.00 CLUAKÎTSt : 10.0017.00 yapıendüstri merkezi HarbljretSTANBtTL SON OYUNLAR Salı 18 30 Çars 16 30/18 m 1 ii ı AIASKA AKPINAR 30 Pazar 14.00 30 C.tmi 16 30/18 Atelyemiz 3 Mayıs 1984 tarihinden ıtibaren faafiyete geçmistir. Sayın Mahmut Cuda, Leyla Gamsız. Avni Arbaş, Ismaıl Hakkı Ocal, Gurdal Duyar'ın yakın ilgiieri ile değerlenen sanat yuvamızda resim »e heykel <;alı$malan yapılacaktır. Katılmak isteyenlerin, asağıdakı adresten bilgi almalan rica olunur. BayOîSok Gamsz Ap' 25/2 B«yoO u IST Tel 160 59 38 330 65 72 r PLASTİK HAYATLAR "AlLELERveUYUŞTURUCU" 15 C tesr 14.00 Prs 16.30 Cum» 18 30/21 Pazaı 16 30/18 00 Beyoğlu KUÇÜK SAHNEde 144 43 17 143 64 17 TIYATROSU'NDA Tel 147 36 34 146 35 89 KADINCIKLAR TOBAV 1.LİK ÖDÜLÜ HARBIYE KONAK SINEMASINDA 140 54 58 "özgün taskılor seıgisi S 18 m m 1984 NURULLAH BLRKCtHVT BURAK \ E \ s E L ERl'Sn.NMEHMCT GtLEBYOZ NEŞET GlNALGÜLStjN KARAMUSTAFA MEHMKT PESENSÜLEVMAN SAtM TEKCAN BLRHAS UVGUft RUMELİ CAOOESİ V1LLA İŞ HANI BSIOK K»T1 MO S MİSANTASI PANGALTI SANAT GALERISI SahÇarç Perş 1900 Cuma 21 00 CumtPaza' 15001830 Genel istek üzerine son 2 oyun Suadiye ATLANTiK SiNEMASI'nda ISalıÇarsPersCum 21 30 lCtesı 18 30Pazar 18 30 Pazartesı hariı, hergun 22 00 Cumanesı Pazar 18 00 SON HAFTALARIN Biletleri Satılmaktadır HALİS BAŞARIR gecıkmıs resımler 21 nisan • 16 mayıs Tel: 355 43 70 ' Pangaltı &lezıkcı Sokak 46 Tel 14* 58 83 RESİM ONAR1M MERKEZİ Poruk Cimok ve uzmon kodro Cad 73/1 Teşvıkıye İstanbul Tel 148 22 35 y UzTion Restoratcr bizim tiyatro Uskudar/TH3330618 duygu eğitimi gösterileri 6 14 Mayıs 1984 p.tesı 18.30 TURAN EROL NİHAT AKYUNAK RUZİN GERÇİN YALÇIN GÛKÇEBAĞ Taşınacağımızdan sezonun son karma sergısıdır GALERI LEBRİZ (Ramo) Ramadan Tuzcuoğlu i resim sergisı 4 30 mavıs 1984 v ezginin günlüğü'nden emin igus (vokalcura) / vedat verter (bağlama) / rtadir göktürk (gitar) geleneksel mü2iğimizden ömekler şükran kurdakul'dan 1. cumhuriyet döneminde turk edebiyati (gelişme evreleri) / 2. şiirlennden ornekler (kendi sesiyle) / 3. "bir yurekten bir yaşamdan" (şiir gösteri / genç oyuncular) 22 MAYIS'TAN İTIBAREN YALNIZ 12 GUN Gişe açılmıştır KAOIKÖY HALK EĞİTİM MERKEZİNDE 336 12 00 İ T İ G L A T Sanat Galensı Rumf ıddesı 1 Tel l«6 19 65 r Isunbul Mım Kımal Ûke C«) « t » ^p No 18J3 STANBUL Tel 140 22 K EIS1CLJT sanat gaıerısı KARMA RESİM SERGİSI 10 Mayıs • 5 Haziran Abıdın Dino Adıl Doğançay Burhan Uygur Elif Naci Fahrettın Baykal Fikret Kolverdi Habib Gerez Huseyın Bılişik Işıl Özışık Metın Eloğlu Muzaffer Akyol Nazmi Yılmaz Zeki Kıral Mkes R'.meiıcad Malbaacı Osmanbe» sok No 3S/2 Etkul Apt (Osnanbey den fluiıeli cad gırısft ik soi sotuk veya Saıt Nıgir gmste so>can ktnc soluk ^•^•İSANA' GALERIS! AEDFA AKRİLIK HEYKEL \ > ^ ÜMÎTYRSAFr S/SNrTTG^.Fiıtst Nihat Akyunak Resim Sergisi 30 Nisan 18 Mayıs DESTEK SANAT GALERİSİ Mümtaz Işıngör Güler Ertan RENKLİ FOTOĞRAF 4 Mayıs 1 Haziran 1984 Husrev Gereae fac 126 Teşvıkıye Meydam 141 65 10 1 ^2 1 1 3 Naim Uiudoğan Resim Sergisı 28 Nisan 26 Mayıs Aba Ipekcı Cad 75 Maçka 1460354 IstiKlal Cad Pasabahçe Yanı TeAos C'kmazı YapıKur Hanı Ka! • No 27 34 * Bevoğlu İSTANBUL Tel 144 96 33 DEFINE ANTIKARESIMDEKORASYON • ALP CANİK sürekN resim sergisi • Sürekli karma sergı • Esktyeni armagan, aksesuaı, avize ve dekorasyon... Tanısalım... Bagdat Cad No 254/3 GÖZTEPE (Yenıyol Karsısı) Özdemir Yemenicioğlu YAĞLIBOYA RESİM SERGİSİ 721 mayıs 1984 iş Sanat Galerisi • İzmir URART resim sergisi 324 Mayıs 1984 SANAT GALERİSİ Yasemin Şenel Şeker Ahmet Paşa Hoca Ali Rıza Halil Paşa Ahmet Ziya Akbulut Hikmet Onat . Mehmet Ali Lâga Vecih Bereketoğlu Turgut Zaim Cemal Tollu Bedri Rahim Eyüboğlu Hantit Görele İbrahim Sati Fikret Mualla Orhan Peker Ali Çelebi Cihat Burak Nuri İyem ElrJ Naci Eşref Üren Mehmet Pesen Yaşar Yeniceli Necdet Kalay Burhan Uygur Mustafa Esirkuş Abidin Dino Fikret Otyam Gıyas Korkut Bedri Rahmi "Her Dönemden" Resim Sergisi 15 Mavıs 15 Haziran 1984 Özel Koleksiyonlardan KARMA SERGİ 27 nisan 27 mayıs Vakko Sanat Galerisi Vakko/Beyoğlu