Katalog

9 NİSAN 1984 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Ozetle ABD ve kim\nsal silahlar A BD Başkan Yardımcısı George Bush, kimyasal silahların yasaklanmasıyla ilgili olarak ABD ta~ rafmdan hazırlanan anlaşma tastağını Cenevre Silahsızlanma Konferansına dün sundu. Kimyasal silahların yasaklanmasıyla Hgili görüsmeler, Cenevre silahsızlanma görüşmelerinin en karmaşık kısmını oluşturuyor. Irak, Harg yakınında iki gemi batırdı BAGDAT (AP) Bağdat Radyosu, Irak savaş gemilerinın tran'ın Harg Adası yakınlarında iki buyuk gemiyi batırdığını bildirdi. Radyo, dünku yayınında "Irak savaş gemileri Harg Adası yakınlannda iki büyük deniz hedefini imha eiıi" dedi. Radyo, "imha edilen" gemilerin millıyetini açıklamadı. Bağdat Radyosu'nun Irak askeri sözcüsüne dayanarak verdiği habere göre, Irak savaş gemileri, hedefleri. İran'ın Harg ve tsusenr ıımanıarı arasında yaıcaladı. Radyo, saldırıya uğrayan gemilerin ateşler içinde yandığını belirtti. Siyasal gözlemciler, lrak'ın son saldırısı uzerine Körfez savaşının boyutlarının genişleyebileceğinden kaygılanıyorlar. Bilindiği gibi, İran, Harg Adası'ndan petrol sevkiyatını engellediği takdirde, Hürmüz Boğazı'nı kapatacağını açıklamıştı. Sosyalist olmayan dünyanın petroİünün To 20'si Hürmuz Boğazı'ndan geçiyor. Hafız Esad Lübnan'ın bölünmesine karşı CemayelEsad bııluşması bugün İki lider bugün yapacakları zirvede kuvvetlerin ayrılması ve siyasal reformlar konularını görüşecekler. BEYRUT (a.a.) Lubnan Devlet Başkanı Emin Cemayel bugün, Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad ile Şam'da göruşecek. İki liderin Lubnan'da savaşan taraflar arasında temel siyasi konularda ve askerlerin karşılıklı geri çekilmesi uzerinde anlaşmaya varacakları yolunda belirtiler olması üzerine biraraya gelmeyi kararlaştırdıkları kaydediliyor. Bugünkü zirve iki lider arasında vapılan ikinci toplantı olacak. Siyasi gözlemciler Suriye'nin, yapılacak siyasi reformların ana hatlarının belirlenmesi ve ateşkesın sağlamlaştırılması için çaba harcamakta olduğunu belirtiyor. Lubnan'da taraflar, on gün kadar once, kuvvetlerin karşılıklı geri çekilmelerini ve aradaki hatta 2 bin kişilik bir kuvvet yerleştirilmesini kabul etmişlerdi. Hükümet yetkilileri, geri çekilme işleminin bugün ya da yarın yapılacağını bildiriyorlar. ATEŞKES SAĞLANAMADI Ancak tüm bu gelişmelere rağmen ateşkes tam olarak sağlanamadı. Çatışmalar yeşil hat boyunca önceki gun de sürdü. Falanjist radyosu, çatışmalarda bir kisinin öldüğunü açıktadı. Pazartesi günü Şam'dan Beyrut'a dönen Lübnan Müslüman politikacılara yakın kaynaklar, Cemayel 1 in siyasi bir reform programı uzerinde çalışmakta olduğunu söylüyorlar. Cemayel'in reform paketi Müslümanlara parlamentoda daha fazla ağırhk tanınmasını, Hıristiyan devlet başkanının gücü azaltılırken, Müslüman başbakamn yetkilerinin arttınlmasını öngörüyor. Bu plan, İsviçre'deki ulusal uzlaşma görüşmelerinde devlet başkanının gücü çok azaltıldığı gerekçesiyle Hıristiyanlarca kabul edilmemişti. SURtYE, tSRAİL'İ LVARDI Öte yandan Suriye Savunma Bakanı Mustafa Tlass, Israil'in Suriye'deki Filistin kamplarına saldırması halinde ülkesinin de İsrail yerleşme merkezlerini bombalayacağını bildirdi. Mustafa Tlass, Kuveyt'te çıkan "El Kabas" gazetesine yaptığı açıklamada, SuriyeSovyet İşbirliği ve Dostluk Antlaşması çerçevesinde Sovyetler Birliği'nin Suriye birlikleri ve topraklarının savunmasını üstlendiğini de hatırlattı. POUT1KADA SORUNLAR ERGU1N BALCI Ortadoğu ve Sovyetler Ortadoğu'da son zamanlarda diplomatik alanda ilginç bir gelışme izleniyor. Başkan Reagan'ın politikasının bölgede uğradığı başarısızlıklardan sonra Sovyetler Birliği'nin temkinli biçimde Arap ulkeleri ile ilişkilerini geliştirme çabası içinde olduğu gözleniyor. Reagan'ın Ortadoğu'da şansı Lubnan'da döndü. Beyrut'taki Amerikan birliklerinin gemilere çekilmesinin ardından da aksilikler birbirini kovaladı. Önce Başkan Reagan'ın Beyrut'tan deniz piyadelerini cekmeden önce kendisine danışmamasına gücenen Suudi Arabistan, ABD ile arasına mesafe koyarak Suriye'ye yaklaşmaya başladı. Bunun ardından Ürdün Krah Hüseyin ABD'yi alışılmamtş derecede sert biçimde eteştirerek, gözü kapalı Israil'i desteklemekle suçladı. Hüseyin'in açıklamasının Beyaz Saray'da yarattığı şaşkınlık sürerken, Kongre'nin Ürdün'le Suudi Arabistan'a Stinger füzelerinin satışına izin vermeyeceği anlaşıldı ve Reagan füze satışından vazgeçmek zorunda kaldı. Böyleçe Lübnan'dan çekilerek sahayı Suriye'ye terkeden ABD'nin, Ürdün ve Suudi Arabistan'la olan ilişkilerinde de belirgin bir soğukluk görülmeye başladı. Sovyetler Birliği ise başlangıçta olaylan, geri plandan izlemekle yetindi. Ancak Moskova'nın son haftalarda bu tutumunu değiştirerek, bölgede Arap ülkelerine yaklaşma konusunda daha aktif bir politika izlediği gözleniyor. ABD'nin çekilmesinden sonra ilk olarak Sovyetler Birliği ile Lübnan arasında bir yakınlaşma görüldü. Nitekim Lübnan Başbakanı Şefik VVazzan Beyrut'u ziyaret eden yüksek düzeydeki Sovyet yetkilileri ile görüştükten sonra yaptığı açıklamada Ortadoğu barışı için yapılan çabalara Sovyetler Birliği'nin de katılması gerektiğini söyledi. Kral Hüseyin ise üç hafta kadar önce Time dergisine verdiği demeçte "Sovyetler Birliği Ortadoğu'da barışı kuramaz, ama isterse engelleyebilir. Bu yüzden Ortadoğu'da barış çabalanna Sovyetler de katıtmalıdır" diyordu. Bölgede Moskova'ya yakınlık gösteren diğer bir Arap ülkesi de Mısır. Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek on gün önce yaptığı açıklamada Sovyetler Birliği ile elçilik düzeyinde diplomatik iiişkilerin yakında yeniden kurulacağını bildirdi. Bu arada Suriye'nin en büyük müttefiki olan Sovyetler Birliği, son zamanlarda Irak'a da askeri ve ekonomık yardımı arttırdı. Körfez'de ise, Sovyetler Birliği'nin Kuveyt'in dışında diğer ülkelerle diplomatik ilişkisi yok. Ancak Suudi Arabistan'ın Moskova'ya karşı daha esnek bir tutuma girmeye başladığı yolunda haberler geliyor. Böylece ABD'nin bölgede işleri ters giderken, Sovyetler'in şansı açılmış görünüyor. Ne var ki, Moskova "sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek yer" örneği, Araplara açılma politikasında temkini elden bKakmıyor. Kremlin, eski Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat'ın 17 bin Sovyet danışmanını apar topar ülkeden nasıl kovduğunu herhalde unutmamıştır. Bu yüzden Arap ulkeleri ile diplomatik temaslar sessizce ve fazla dikkati çekmeden yapılıyor. Arap liderlerinin olumlu açıklamalarına verilen karşılıklar ölçülü oluyor. Örneğin, gerek Kral Hüseyin'in gerekse Hüsnü Mübarek'in açıklamalarına, Moskova temkinli yanıt vermiştir. Aslında ABD'nin düş kırıklığına uğrattığı Arapların da barış için umutlarını Sovyetlef Birliği'ne bağladıklarını düşünmek yanlış olur. Araplar ABD'ye bir anlamda Sovyet kartını göstermektedirler. "Arkadaş, sen gözü kapalı İsrail'i desteklemeye devam edersen, biz de denge unsuru olarak Sovyetler Birliği'ne yaklaşırız" diyorlar. Moskova da bunu gördüğünden fazla umuda kapılmadan bölgede daha aktif politika izleme fırsatını değerlendirmeye çalışmaktadır. Ortadoğu'da Arapların başlattığı ince bir diplomatik oyun oynanmaktadır. Bu oyunun hangi aşamatardan geçeceğini zaman gösterecek. TrockVnin eski sekreteri Pierre Frank öldü Sovyet devrimi liderlerinden Lenin'in yakın çalışma arkadaşı TroçkVnin eski sekreteri Pierre Frank, Paris'te öldü. Rus asıllı olan ve 78 yaştnda hayaıa gözlerini kapayan Pierre Frank, 1929 yıimda Fransa'dan sürgün edildikten sonra, Türkiye'ye sığınmıştu Pierre Frank, 1932193} yıllarında, kendisi gibi Turkiye1 ye sığınan Troçki'nin sekreterliğini yapmıstı. (a.a.) Pencap'ta Hindıdar genel greve gitti Sikh teröründe öldürülen 7 kişi arasında Hindu Özsavunma Örgütü'nün lideri de var. AMRtTSAR (AP) Hindistan'ın Pencap eyaletinde sağcı bir Hindu liderinın Sikh teröristleri tarafından öldurülmesınin ardından, Hindular dün genel greve gitti. Önceki günkü saldınlarda Hindu liderinin yanı sıra 3 jandarma ve 3 Sikh militanı da öldürüldü. Sağcı Hindu lideri İnder Pal Gupta. Sikh teroristlerinin e\lemlerine karşı korunma amacıyla kurulan Hindu Özsavunma Örgütü'nün başkanıydı. Bu arada Pencap'ın komşu eyaleti Haryana'da polis, Sikh siyasal lideri Jarnail Sing Bhindranvale ve diğer 9 Sikh lideri hakkında soruşturma açlı. Sikh liderleri, Haryana eyaletinin Hindu Başbakanı Bhayan Lal'ı ölümle tehdit etmekle suçlanıvor. Bangladeş'te deniz kazast: 150 kişi boğııldıı Bangladeşin başkenti Dakka'daki Buriganga nehri uzerinde iki yolcu motorunun çarpışması sonucu 150 kişi boğuldu. Kazanm önceki gece meydana geldiği ve yolculartn büyük bölümünun alabora olan motorların altında kaldıkları bildiriliyor. (a.a.) Emin Cemayel Yeni reformlar hazırladı Nükleer santrallar için işbirliği Doğu Bloku Ortak Pazan COMECOM'un önceki gün Belgrad'dabaşlayan hukümetlerarası enerji komisyonu toplantısı sırasında bir ortak bildiri yayınlayan Yugoslavya ve Sovyetler Birliği, Doğu Avrupa ülkelerine nükleer santrallar yapımı için işbirliğine hazır olduklannı açıkladtlar. NÂFO'nun asi çocuğu: Hoüanda Ülkeye 48 Cruise füzesinin yerleştirilmesi planını Hollanda parlamentosu hâlâ onaylamadı. Muhalefet, ABDfüzelerine şiddetle karşı çıkıyor. Başbakan Ruud Lubbers güç durumda. Dış Haberler Servisi Hollanda'ya NATO planı gereğince yerleştirilmesi öngörülen 48 Amerikan nukleer füzesinin yol açtığı tartışma büyüyor. Hollandalıların uçte ikisi füzelerin yerleştirilmesine karşı çıkarken, ülkenin zayıf koalisyonu duşme tehlikesiyle karşı karşıya. Newsweek" dergisi, Batı Avrupa ulkeleri yetkililerinin Hollanda Savunma Bakanı Job de Ruiters'e mesajlar gonderdiğini bildiriyor. Batılı liderler Ruiters'ten Hollanda'nın NATO planına sadık kalmasını istiyorlar. \merikalı yetkililer, Hollanda'nın tutumunun diğer Avrupa ülkelerini etkileyeceğini belirtiyoılar. ABD Savunma Bakanı Caspar VVeinberger, geçenlerde yaptığı konuşmada NATO planından herhangi bir sapmanın, tüm Avrupa'da büyuk bir tartışma başlatabileceğini ve bunun da bir yandan NATO'ya darbe indirirken, öte yandan Sovyetler'in ekmeğine yağ süreceğini söyledi. Başbakan Lubbers'in Hıristiyan Demokrat Partisi'nin sol kanadından olan ve füzelerin yerleştirilmesi halinde istifa edeceği tehdidinde bulunan Savunma Bakanı Ruiters ise Weinberger'in sözlerinden sonra düşuncelerini değiştirip değiştirmediğini açıklamadı. NATO planı gereğince Amerikan füzelerinin Avrupa'ya yerleştirilmesine geçtiğimiz aralık ayında başlanmıştı. Amerikan nukleer füzeleri, Almanya ve lngiltere'ye protesto gösterileri arasında yerleştirildi. Bugün, bu ulkelerdeki protestolar hızını kaybetmiş durumda. Ancak bu kez, Hollanda'nın fuzeler konusundaki kararsızlığı NATO'yu ve Lubbers Hukümeti'ni tehdit ediyor. Hıristiyan Demokrat Ruud Lubbers, her yandan ateş altında. Bir yandan Savunma Bakanı'nın istifa tehditleri, diğer yandan merkez sağ koalisyonunun diğer uyelerinin "Füzelere karşı çıkarsan aynlırız" tehditleri, Lubbers'i zor durumda bırakıyor. Kendisi füzelerin yerleştirilmesinden yana olan Lubbers, her iki tarafı da memnun edecek bir orta yol peşinde. Önerilerden biri füzelerin sayısının azaltılması. Başka bir öneri, yerleştirme tarihinin, Moskova ile ABD ara Güney Kore'de binlerce ögrenci potisle çatıştı: 30 yarah SEUL (a.a.) Güney kore*nin başkenti Seul'de, güvenlik kuvvetleri ile 5 bin kadar öğrenci arasında önceki gece meydana gelen çatışmalarda 30 kişinin yaralandığı bildirildi. Yetkililer, yaralanan 21 polisten 9'unun, öğrencilerden de 10'unun durumunun ciddi olduğunu söylediler. Şiddet olaylarına karışmış öğrencilerin askere alınmasını protesto eden öğrenciler, hukümetin demokratik oğrenci hareketini önlemek için bu yola başvurduğunu öne surüyorlar. SalyııtProgres kenetlenmesi Yakıt ve araç gereç taşıyan Progres20 kargo gemisi, içinde 3 kozmonotun bulunduğu Salyut7 uzay istasyonu ile kenetlendi. Hollandalı askerler "Cruise" füzelerini protesto ediyor. bindakı silahsızlanma gorüşmelerinde bir ilerleme olur un<uduyla ertelenmesi. Lubbers'in böyle bir planı ülkesine kabul ettirmesi halinde, bu kez NATO ulkelerinin muhalefetleriyle karşılaşabileceği, yani Başbakan'ın tam bir çıkmazda olduğu belirtiliyor. Hollanda'nın eski Başbakanı sosyalist Joop den U>l, geçenlerde "ABD'nin, füzelerin >erleşrilmesi konusundaki baskısının olumsuz sonuçlara >ol açacağı" şeklınde bir açıklama yaptı. NATO ulkeierinin baskısının, koalisyon hükumetini kolayca düşureceği belirtiliyor. Bu durumda kazanacak olanların başında barış hareketleri ile sosyalistlerin geleceği kaydediliyor. Lubbers Hukumeti'nin duşmesi yeni seçimlere gidilmesi anlamına geliyor ve sosyalistlere yeniden iktidar olma fıvsatı yaratacak bir gelişme olarak niteleniyor. Hıristiyan Demokratlar boyle bir tehlike karşısında NATO'nun dikkatli davranması gerektiğini belirtiyorlar. Hıristiyan Demokrat üyelere göre, NATO, ya her şeyi kaybetmek ya da uzlaşmaya yanaşmak arasında bir seçim yapmak zorunda. Müdürden dayak yiyen öğrenci insan hakları komisyonuııa başvurdu STRASBOURG, (UBA) Ingiltere'de okul müdüründen dayak yiyen bir kız öğrencinin Avrupa İnsan Haklan Komisyonu'na yaptığı başvuru, komisyonda görüşülmeye başlandı. Olay, 1980 yılına dayanıyor. O yıl 16 yaşında olan kız öğrenci, okul müdürü tarafından avuçlarına sopayla vurularak cezalandınlmıştı. Vuruş sonucunda öğrencinin avucunda iki damar çatlamıştı. 198 l'de öğrencinin annesi okulun bulunduğu kent mahkemesinde bu tecavuz sonucu kızının zarara uğradığını belirterek dava açtı. Ancak mahkeme bu iddiaya konu olan cezalandırmanın, "düzensiz, aykın ve uygulama dışı" olmadığını bildirerek davayı reddetti. Bunun üzerine öğrenci ve annesi İngiltere'de iddialarını sağbklı bir çözüme kavuşturacak etkin bir otorite bulunmadığını beyan ederek İngiltere'yi Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na şikâyet etti. Nancy ve Pandalar VI Fransız hükümeti bugün Meclisten güvenoyu istiyor PARtS (a.a.) Fransa hükümeti, bugünku oturumda parlamentodan güvenoyu istemeye karar verdi. Kararı açıklayan parlamento işleriyle gorevli Devlet Bakanı Andre Labarrere, hangi konuda güvenoyu isteyeceklerini açıklamadı. Gözlemciler, Mitterrand yönetiminın bu kararla, hükumete dört bakan veren, Frensız Komunist Partisi'nin tavrını açıkça ortaya koymasını sağlamak istediğini belirtiyorlar. Son gelişme ile Komünist Parti iki seçenek arasında karar vermeye zorlanıyor. Bunlardan birincisi, güvenoyu vererek Sosyalist Parti'nin ekonomik politikasını onaylamak, diğeri ise olumsuz oy kullanarak hükümetten çekilmek. Hükumet ortağı Sosyalist Parti ile Komünist Parti arasındaki görüş ayrıhğı, özellikle ekonomik uygulamada ortaya çıkmıştı. Komünist Parti, 25 bin kişinin işten çıkanlmasını öngören yeni çelik projesine karşı çıkan çelik sanayii işçilerini açıkça desteklemişti. Komünist Parti lideri Georges Marchais, bu sanayi kolunda çalışan işçileri temsil eden sendikanın Paris'te düzenlediği gösteriye de katılmış, Başbakan Pierre Mauroy bunun üzerine "Komünist Parti ile bir durum değerlendirmesi yapmanın zamanı geldiğini" açıklamıştı. Komünistler karar vermek zorunda ABD Devlet Başkanı Ronald Reagan ile birlikte gelecek hafta Çin'i ziyaret edecek olan Nancy Reagan 'ın Pekin Hayvanat Bahçesi yetkililerine, soyları tükenmek üzere olan Pandalann açlıktan korunması için 10 bin dolar tutannda bağış çeki vereceği açıklandı. (THA) Nikaragua birlikleri liman kentini geri aldı MANAGUA (ANKA) Orta Amerika ulkelerinden Nikaragua'da yönetim, geçen cuma günü karşıdevrimci Pastora kuvvetlerinin eline geçen Karayip kıyısındaki San Juan Del Norte liman kasabasını geri aldıklannı bildirdi. Eden Pastora'nın liderliğindeki karşıdevrimci "Dc^nokratik Devrimci Ittifak"ın bir sözcüsu ise, Nikaragua Hukumeti'nin açıklamasını yalanladı, ancak hükumetin kenti geri almak için büyük bir karşı saldırıya geçtiğini kabul etti. Nikaragua Savunma Bakanlığı'nın Nikaragua Radyosu'nda okunan bildirisinde, "Pastora ve adamlan, salı sabahı erken saallerdc Kosta Rika'ya kaçtılar" dedi. Bildiride ayrıca, hükumet kuvvetlerinin bölgede geniş operasyonlar duzenledikleri, gerillalara çok sayıda kayıplar verdirildiği savunuldu. Açıklamasını Kosta Rika'nm başkenti San Jose'de yapan "Demokratik Devrimci İttifak" sözcusü, "Nikaragua ordusunun saldırısı çok büyuk boyutta" dedi. Daha önce bir açıklamada bulunan Pastora, San Juan Del Norte "yi ele geçirme operasyonları sırasında, ABD gemilerinin ateş desteğini aldıkları volundaki haberleri yalanladı. P a s ı c a , "Bazıları, Nikaragualıların gücünü kuçümsUjoriar.''dedi. Michael Jackson Müzik dünyasının stiperstarlanndan Michael Jackson 'ın kısa bir süre önce fllm çalışmaları sırasında saçlarının alev alması nedeniyle yanık izlerinin bulunduğu, başına estetik ameliyatyaptlacağı bildirildi. (THA) Hizmetinde olmaktan gurur duydugu sayın halkımızın,artan güven ve il^sine teşekkür eder. /TjANADOLU