Katalog

3 MART 1984* * • • HABERLERİN DEVAMI BARIŞ DKKNKCI CUMHURİYET/11 Olağanüstü hal ilanı (Baştarafı I. Sayfada) lirtliği konuşmasında. "Olağanüstü halde valilcre geniş yelki ve sorumluluk lanınmıştır. Bu yetkilerin devletin yüce menfaatleri doğrultusunda kullanılacagı tabiidir" dedi. Tanrıyar, İçişleri Bakanlığı'nda müsteşarın başkanlığında bir komisyonun, uygulamayı belirleyeceğini ve genelgelerin 19 marttan önce vaüliklere ulaştınlacağını hildirdi. HP grubu adına konuşan Turan Bayazıt. bakanın veıdiği bilgiyi yetersiz bulduklarını ve olağanüstü halin sert bir yönetim olduğu kanısını taşıdıklarını belirni. MDP adına komışan Genel Sekreter Doğan Kasaroğlu, ilk kez uygulanacak olağanüstü hale, 8 ilin vali ve emniyet yöneticilerinin "lemel laşlannı" koyacaklarını söyledi, "Umarım bu kişiler yumuşak bir yaklaşımla vatandaşlara karşı uygulamada hıılunsunlar. 4 ay sonra bu 8 ilde normal hayal başlayacaklır. Umarız. 4 ay sonra hükümet meclise 54 ildeki sıkıyönelimin kalkması istemi ile gelsin. Hııkumele ve idareci arkadaşlara başarılar dilerim" dedi. Kişisel görüşünü açıklayan HP'ü Vecihi Ataklı, Diyarbakır'daki tutuklulann kötü durumda bulunduklan, İstanbul'daki tutuklulara düşüncelerine göre muamele yapıldığı söylentileri bulunduğunu bildirdi. Olağanüstü Hal Yasası'nın uygulaması için ANAP, HP ve MDP'lilerin "kabul" oyuna karşıhk, HP Genel Başkanı Necdet Calp ve yaklaşık 15 kişilik HP milletvekili "red" oyu kullandılar. DAVASI Arıkan: Köprü gelirîne (Baştarafı I. sayfada) bir yakışlırma olduğunu söylüyordunuz. ARIKAN Haksız ve yanlış. Köpru gibi, baraj gibi tesisler ortak mal niteliğindedir, getirilen sistemle mülkiyetin devri söz konusu değildir. Parlamentoda da söyledim, bunların mülkiyetine müdahale veya mülkiyetinin devri kesinlikle söz konusu değildir. Çıkarılacak senetleri alanların hizmeti önlemeleri mümkün değildir. Bunların hepsi kamu idarecileri tarafından, yani çahştıran kurum laralından yapılacaktır. Dağıtılacak kân kim saptayacak? ARIKAN Çahştıran kurum tarafından yapılacaktır. Gelir senedi alanlann tek hakkı, kendilerine verilecek parayı almaktan ibarettir. Bu konular yönetmelikle tespit edilecek. Bu yasanın aslında iki amacı var. Birincisi fonları kartopu gibi büyütmek, yani devleti altyapı yapabilecek fonlara sahip kılmak; ikincisi sanayiyi kendini üretir hale getirmek. Bakın Izmitlstanbul ikinci otoyolu, aşağı yukarı 14 senedir fon eksikliğinden yapılamadı. Yani şimdi yollann giriş ve çıkışlarına birer gişe yapacaksınız ve gelirini de halka satacaksınız? ARIKAN Evet, yolları paralı hale getireceğiz. Niye getirmeyeüm? Maliyetleri arttırmaz mı paralı yollar? ARIKAN Hayır arttırmaz. O yollardan sadece seyahat amacıyla gidilip gelinmiyor ki, Sayın Bakan, lüketim malları. ara malları, hammaddeler de o yollann yolcusu değiller mi? ARIKAN Öyle söylemeyin. Bir kere İzmitİstanbul arasını iki saatte mi gitmek istersiniz, yoksa 40 dakikada mı? Bir de şu konu var. Fonun neredeyse nütçe rakamlarına ulaşacak bir büyüklüğe ulaşması söz konusu. Bu kadar büyük bir parayı bütçe dışında siyasal iktidarın emrine bırakmanın bir sakıncası olmaz mı sizce? ARIKAN Bütçe de siyasal iktidarın emrinde değil mi? Fonlarla oluşan siyasal aksaklıklar hâlâ hafızalarda ama. ARIKAN Fonun murakabe edilmeyeceği diye bir husus yok. Bir fon idaresi var. Bir de onun bakanlardan, müsteşarlardan oluşan yüksek kurulu. Gelir ve giderler kamu yönetiminin içinde olduğu için Sayıştay denetimine de bağlı. Yani siz bütün Kamu İktisadi Teşekkülleri'ni Başbakanlık Denetleme Kurulu'nun emrine veriyorsunuz da, fonu niye vermiyorsunuz anlamıyorum. Bir Sümerbank, bir demir çelik sanayiini Yüksek Denetleme Kurulu'nun eline veriyorsunuz bir mahsuru olmuyor da altyapı yapmak için oluşturduğumuz fonların murakabesini Yüksek Denetleme Kurulu'na verince mi mahzurlu oluyor. Bu konuda bizi en çok tenkit eden Ferit Melen'in Maliye Bakanlığı zamanında bütçe, fonlar bütçesine dönüşmüştü ve hatta o zaman alınan bir fonu Sayıştay iptal etmiş, kendisi siyasal baskı kurmuştu da, İçtihadı Birleştirme Kurulu'nda ters karar çıkmıştı. 20 yıl önce uygula, sonra da kürsüye çık "bütçeye aykırıdır" de, olmaz. Toplu (Baştarafı 1. sayfada) ise bu miktarın yarısı istenecek. ^'ıırt dışıııa çıkışlarda bu paranın kimlerden alınmayacağı, Bakanlar Kurulu'nca ayrıca belirlenecek. Fon için, Hazine arsalarında yapılacak konuilarda arsa maliyet bedelinin en çok yüzde 25'i konut sahibi olacaklardan katılma payı olarak alınabilecek. Toplu Konut Fonu'na kaynak sağlamak amacıyla 'ahvil de çıkartılabilecek. >asa, fondan ferdi kredi \erilmesini de hükme bağlıyor. Yasaya göre, toplu konut için arsa tahsisini valilikler yapacak. Gerektiğinde bu amaçla arsa kamulaşiırmasına da giditebiIecek. TMMOB Vlımarlar Odası İstanbul Şubesi'nden yapılan açıklamada Toplu Konut Yasası'nın sorunu çözmekte yetersiz kalacağı öne sürüldü. Yasanın, mali kaynak ve kentsel arsa sağlanması açısından belirsizlikler içerdiğinin bildirildiği açıklamada, "Yasa, yetkililer tarafından belirtilen, birikmiş ihtiyaçlar bir tarafa, 300 bin olan yıllık konut ihtiyacının ancak altıda birini karşılayacak durumda görünmektedir" dendi. Koç Holding'e bağlı Koza İnşaat'ın Genel Müdür Yardımcısı Turgut Alev, en büyük sorunun, talep eden kişinin konut maliyetine erişecek mali gücü bulunmadığına değinerek, "Toplu Konut Kanunu çıkıyor diye, konutla yakından ilişkisi olmayan kuruluşlar da konut projesinin peşine düştü" dedi. THA'nın haberine göre, inşaat şirketlerinin yani sıra öteki sektörlerde de faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlar oluşturulacak Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Yüksek Kurulu'na başvurmak için, konut projeleri üzerinde çalışmaya başladı. Eski bankerlerden Cevher Özden, Kastel İnşaat Şirketi'ne yeniden işlerlik kazandırmak istediğini, ancak tasfiye işlemlerinin bitmesini beklemek zorunda olduğunu söyledi. Özden. "Türkiye'nin en büyük meselesi, mesken sorunudur. Dar gelirli vatandaşımıza medeni insan gibi yaşayabileceği meskeni temin edebilmek. rahatını ve huzunınu sağlayabilmek benim öteden beri en büyük idea"TTmair""dedi. ABD yardımı askıya aldı Amerikan ilişkilerini olumsuz yönde etkilemesini önlemek" geBakanlığı bu açıklaınalarla Uırekçesini getirdiği öğrenildi. müyle çelişen bir politika benim Söz konusu bildirimde, yardısemis oldu. Ankara'ya mın kongrede takılmaması için ulaşan haberlere göre, A B D ÖıKıbrıs sorununda ilerleme sağşişleri Bakanlığı Türk hükiimeianmasının gereği de vurgulandı. tini bu konudaki anlaşmadaı Ve bu çerçevede Kuzey Kıbns haberdar etti. Söz konıTürk Cumhuriyeti Cumhurbaşsu gelişme Reagan yönetiminin kanı Rauf Denklaş'tan Maraş yardımları kıbrıs ve TürkYunan konusundaki önerilerini "cazip" ilişkileri konusunda her üç taraf hale getirmesini istedi. üzerinde de bir "baskı unsuru" A B D Dışişleri Bakanlığı Kıbolarak kullanma amacına bağla rıs İşleri Koordinatörü Richard nıyor. Haas, bundan bir süre önce AnDışişleri Bakanlığı ile kongre kara'ya uğradıktan sonra Lefkoarasındaki anlaşma uygulamada şe'ye gitmiş ve Denktaş'tan MaTürkiye. Yunanistan ve Rum yö raş bölgesinin koşulsuz olarak netimine yapılacak yardımların Birleşmiş Milletler'e devrini istekongrede askıya alınması anlamişti. Denktaş, A B D Dışişleri mına geliyor. Başka bir deyişle, Bakanlığı nın bu önerisini reddetmişti. yardım konusu kongredeki ilk durak olan Avrupa ve Ortadoğu Dsnktaş'ın öneriyi reddetmeAlt Komitesi'nde takılacağı için si karşısında ABD Dışişleri Bakongrenin organlanna gidemeyekanlığı ile kongre arasında varıcek. lan anlaşmayla yardımlarla KıbABD Dışişleri Bakanlığı'nın rıs sorunu arasında doğrudan bir söz konusu anlaşmadan Türk bağlantı kuruldu ve bu konudaki baskılar doğru Ankara'ya yöhükümetini haberdar ederken, neltilmiş oldu. "kongrenin tulumunun Turk(Raştarafı 1. sayfada) Ali Sirnıeıı savcıya hakaretten yargılandı İstanbul Haber Servisi Gazetemiz Dış Politika yazarı Ali Sirmen'in "Banş Derneği Davası"nda askeri savcıya hakaret ettiği Navıyla yargılanmasına dün İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Numaralı Askeri Mahkenîesi'nde devam edildi. Durıışma. askeri savcının esas hakkındaki görüşünü bildirmesi icin bir baska gıine ertelendi. Banş Derneği davasının 21 ekim 1982 günlü oturumunda Ali Sirmen ile şairAlaol Behram»olu'nun avukatı Orhan Izzet Kök'ün. yaptıklan savunmada iddianameyi hazırlayan askeri savcı Muslafa Gül'e hakaret ettikleri savlanmış ve dava açılmıştı. Sirmen ve Kök'ün TCY'nın 268/1 maddesi uyarınca 6 ay ile 3 yıl arasında değişen hapis cezasıyla cezalandırılması isteniyor. Dunkü oturuma. Banş Derneği davası nedeniyle 8 yıl ağır hapse mahkum olan ve Bayrampaşa Cezaevi'nde tutuklu bulunan Ali Sirmen getirilmedi. Mahkeme, Banş Derneği davası iddianamesinin dosyaya konulduğunu bildirdi. Askeri savcının esas hakkındaki görüşünü bildirmek için süre istemesi üzerine duruşma 30 mart 1984 günü saat 11.00'e erıelendi. (Baştarafı 1. Sayfada) 9 milyar 235 milyon dolar olarak gerçekleşti. Böylece, Türkiye'nin 1983 yılındaki dış ticaret açığı 3 miKar 507 milyon dolaı oldu. 1982 yılındaki dış ticarel açığı ise. 2 milyar 990 milyon dolar düzeyindeydi. Bu durumda dış ticaret açığı geçen yıl bir önceki yıla oranla yüzde 17 oranında genişledi. Nihat Güner'in açıklamasına göre, dışsatım aralık ayında yüzde 11 oranında azaldı ve 684 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı ay dışalım yüzde 0.5 oranında yükseldi ve 1 milyar 85 milyon dolar olarak belirlendi. Bu gelişmeler şonucunda, 1982 yılında dışsatımın dışalımı karşılama oranı yüzde 65'ıen 1983 yılında yüzde 62'ye düşıiı. Dışsatımın GSMH içindeki payı ise. 1983 yılında eari fiyatlarla yüzde 11.5 oldu. 1982'deki pav vuzde 10.7 idi. 1983 Bir başka Anadolu Sayın Bakan uygulamada amaç dışına çıkılırsa ne olacak? Örneğin süt fabrikasının paylannı ele geçiren çoğunluk, uretimini değiştirip, diyelim tank üretmeye başlarsa ne olacak? ARIKAN Olabilir, yeni malik ne isterse yapar, yapsın bana ne. İsterse fabrikasını ka(Baştarafı I. Sayfada) patsın. mokral iktidar görmek istiyorum. An» bunlar da parçalanmışlar, Çok somul bir soru, bu yane yapmalı" diye soruyor. Biz emekli inşaat ustasının kullandığı sanın kime, ne yaran olacak Sacümle ve kelimeleri aynen aktarıyoruz, hiçbir ekleme yapmadan. yın Bakan? Denizli'nin Çal ilçesinde geçimini tavukçulukla sağladığını söyARIKAN İstanbul'da ikinleyen 40 yaşlarında bir vatandaş yaklaşıyor: "Bey. bu Özal her kaci köprünün, daha birçok barapıyı sonuna kadar açıyor. Ben hatırlıyorum. 1950'lerde de Demokjın yapılmasının yaran kime olarat Parti böyle yaptı ve dövizimiz kalmadı. Şimdi de dövizimiz yok, caksa, onların yaran var bu uygulamadan. nasıl başa çıkacak?" Örnekler zengin ve çoğaltmak da mümkün. Hangi örneği alırsa (Baştarafı 12. Sayfada) Uygulamada oluşacak fonız, yansıttığı iki olgu var: nun büyüklüğü konusundaki Gökçe, Fahri Altıkulaç, Hüseyin • tnsanlar Anadolu'da kendi gerçekleri ile çizilen politikalar arabeklentiniz nedir? Doğan, Bayram Aslan. Salman sındaki bağlantıyı artık görüyorlar. Kendi gerçeklerinin değişmesi ARIKAN Bu konuda bir Doğan. Celal Özel. Hüseyin Aliçin de "potitikaya ağuiık koymalan gerektiğinin" bilincindeler. Poşey söylenemez. tıkulaç, Bekir Doğan, Mehmel litikaya ağırhk koymanın yolunun, sadece ve sadece demokrasiden Kaç kurum ve kuruluş Kılıç, İsmail Taşkaya, Hasan geçtiğini de sonuna kadar öğrenmişler. Yıllardır aydınların birbirhangi önceliklere göre kapsama Büyükdemirci, Cafer Türe. lerine yönelttikleri sorulan köylerde, kasabalarda insanlar artık biralınacak? Hamdi Tu/un. birine soruyor, oraya gidene soruyor ve yanıt istiyor. ARIKAN Bu konuda yö• tşte, bu sorulardır ki, Anadolu'da politikleşme sürecini inanılmaz netmelikler çıkarılacak. Ama saDİSK DAVASI hıziandırmış. 6 Kasım seçimleri öncesindeki durgunluk ve donukyılannı bulmak kolay. 2929 saDlSK davası yargılamasında deyılı kanuna bağlı bir liste var. luk yerini giderek "demokrasi coşkusuna" bırakıyor. tnsanlar li lil olarak okunan 7. Genel KuHepsi uygulamanın içine girebiderlerin kendi kasabalarına, köylerine de uğramasını istiyorlar. Yol rul bant ve metinleri üzerinde lir. ları kesiyorlar. Bayraklar sallıyor, pankartlar asıyorlar. Canh, yü açıklama yapan Genel Sekreter rekten, istekli ve de bilinçli. Uygulama ne zaman başlaFehmi Işıklar, hukuken geçersiz, Anadolu'daki donukluk yerini heyecana, eziklik ve kadercilik ye doğruluk derecesi kuşkulu bu yacak? rini soru sormaya ve bunlara yanıt aramaya bırakıyor... Anadolu' metinlerin dahi DİSK'in ve 7. ARIKAN Daha iki ay sürer, haziranda ortaya çıkarırız. da politika rayına oturuyor... Demokrasi Anadolu'da işlerlik ka Genel Kurul çalışmalannın ya Kaç yonetmelik çıkması zanıyor... sallığını ortaya koyduğunu söy(Baştarafı Spor Sayfasında) gerekli? ledi. FORVF.T: Rossı (Juventusl ARIKAN Birkaç yonetmeFehmi Işıklar. 7. Genel Ku 6,5, Conti (Roma) 5,5. Allik çıkarılacak. Önce çalışma yörul'a ilişkin deliller hakkında ditobelli (İnter) 5,5, Sabato (İn(Baştarafı 5. Sayfada) netmeliği, uygulama yönetmeliyeceklerini söylerken. açıklamater) 6, Dossena (Torino) 7, nşmalarda da giizelliğiniz onaylandı. Siz kendinizi güzel buluyor ği, bir de işletme hakları yönetsını özetle şöyle sürdürdü: Battistini (Milan) 6. musunuz? Veya bu kadar güzel olduğunuz halde bir kompleksiniz meliği. "7. Genel Kurul çalışmaları var mı? Tİ RKtYF. İTALY A " A " Bu yasa ile sağlanacak geDİSK'in yasal, toplumda saygın Eskiden boyum çok uzun olduğu için bir kompleksim vardı. MİLLİ MAÇI.ARI lirlerin, bütçe açığının kapanmalığı olan, sendikal bir konfedeŞimdi tam tersi... 1962'de Bologna: İtalya sında yaran olacak sanıyorum. rasyon olduğunu göslermekte Boy dışında..? Tilrkiye 60 (Goller: Orlando ARIKAN Kullamlacağl dir. Bu Genel Kurul'da yapılan İki üç sene öncesine kadar toplu idim ama rejim ve jimnastik(4) ve Rivera (2), 1963'te İstanyerler yasada gösterilmiştir. konuşmalann görüş birligini dele kilo verdim. Şu anda memnunum. bul: İtalyaTürkiye 10 (Gol: Böyle bir şey olamaz. Bir de ben ğil. görüş ayrılıklannı yansıttığı Yani siz de kendinizi güzel buluyorsunuz.. Sormani), 1973'te Napoli: İtal1984 bütçesinin açık vereceğini nı ve o günün koşullarında deya Türkiye 00, 1973'te İs Ben güzelim diye atılmadım. Bu güzellik açısından değil.. büsanmıyorum. ğerlendirilmesi gerektiğini, daha tün olarak.. Sadece guzellik olarak göstermek istemiyonım. Ünitanbul: İtalya Türkiye 10 Bu yasayı çıkarmadan önönceki sorgularımız sırasında da versite öğrencilerinin de kültürlerini gösterebileceklerini kanıtlamak (Gol: Anastasi). ce yabancı sermaye kunıluşlanvurgulamıştık. Doğruluk dereceistedim. na bir taahhüdünüz oldu mu? BİLANÇO: 4 maç, I berabersi son derece kuşkulu ses batıl Bir guzellik yanşmasında mühim olan guzellik degil mi? Hep Özellikle Ortadoğu ülkelerinden lik, 3 yenilgi. İtalya'nın attığı ları ve bantlann çözümü olduğu kültür, kültür deniyor. Kültür nasıl kanıtlanıyor bu yanşraalarda..? gelecek sermayeye? gol: 8, Türkiye'nin attığı gol: ileri surulen metinlerdenu değer Tabii ki ön planda güzeüik fakat ben kültürün etküediğine inaARIKAN Hayır hiçbir Yok. lendirmemizi kanıtlaınaktadır. nıyorum. Davranışlar, konuşmalar etkiliyor jüriyi.. Hele yurt dıkimseye böyle bir taahhüdümüz Bizlere ait olmayan ve iddianaTÜRKİYE " A " İTALYA şında kültür ve hava çok önemli.. Sonra lisan.. Ingilizce biliyorsaolmadı. mede yanlış, eksik ve maksallı " B " MİLLİ MAÇLARI nız her istediğinizi anlatabilivorsunuz. özetlenen konuşma metinleri da Efendim, birörnekten söz 1949'da Atina: italya " B " Bu konuda mesela bir İngiliz güzeii sizden daha sanslı degil hi objektif olarak ele alınmış olTürkiye " A " 32 (Gollerimiz: ediliyor. Boğaz Köprüsü'nün mi? Ne de olsa ana dilini konuşuyor. Yoksa "bir Türk olarak ne sa idi, iddianamedeki gerçek dıkâr ortaklığının çoğunluğunu Şükrü ve Bülent), 1953'te İstangüzel konuşuyor" diye mi düşünüyorlar? şı iddialar ileri sürülemezdi." Suudiler ele geçirse deniliyor? bul: İtalya " B " Türkiye "A" ARIKAN Olsun. Amerika10, 1955'te Trieste: İtalya Eşit silahlarla " B " Türkiye "A" 1 1 (Go lılar olsun, Sovyetler Birliği vaFehmi Işıklar, Genel Kur.'l tutandaşlarından olsun ne değişir. lümüz: Lefter). tanağı, dinlenen bantlar ve tape En azından eşit silahlarla dövüşmek için lisan şart.. Güzel Adamın hiçbir yetkisi yok. Sizin metinden de ortaya cıktığı gibi 7. olur... tanıtamaz kendini. Sempati toplayamaz. Benim güzel diye şu anda köprü ile ne kadar alâGenel Kurul'da alınmış kararlar baktıklarım ilk bese bile giremediler. Sonra mankenlik avantajı.. kanız varsa onun da o kadar olabulunmadığını, ancak bütün bu yürümesini bilmek.. Bazıları çok güzeldi ama yürüyemedi.. Yürü(Baştarafı Spor Sayfasında) cak. Adam yıl sonunda gidecek. delilleri elinde bulunduran savyüş zaten vücudu tanıtmadır. Elinde bir kâğıdı var, gelir ortakni ve bir kez daha gelmekten son decılığın iddianamedeGenel Kurul Anlıyorum.. Nasıl öğreniliyor yüriime? Kafaya kitap konurece mullu olduğunu söyledi. lığı senedi, idareden benim pakararları varmış gibi bunlara yöyor diye duyanz.. Bir anababa gününe dönen sıadın yıma ne düşüyorsa onu verin dinelik ağır suçlamalar getirdiğine Ben hiç öyle bir şey yapmadım. Düzgün, rahat bir yürüyüş... dışında bulunan uzun kuyrukların et yecek. Merak etmeyin politika işaret etti. O kadar kişinin karşısında yürümek bayağı zordur. Bana bunu manrafında bir anda karaborsacılar tübenim elimde, ip benim elimde. kenlik sağladı.. reyiverdi. 1020TL'den satılan numaDuruşma 7 marta ertelendi. Kânn dışanya transferi söz Mankenliği neden istediniz? Paraya ihtiyacımız yok ralı bileller bu şahıslarca 45 bine kakonusu mu? diyordunuz. dar çıkarıldı. Stat dışında neredeyse ARIKAN Adam parayı karaborsacılar önünde de kuyruklar Mankenlik olayt ek bir iş... Meslekten çok ek iş... vermiş, kâr payını almış, buna oluşacaktı. tçlerinden teki, şöyle di Para için mi yapıyorsunuz? yordu: "Abi keşke daha fazla iste bir şey diyemem. İş Bankası'nın Zevk için ama para da kazandınyor. Hâlâ devam edişım bana seydim. 10 bine salsam 10 bine gi hisse senedini alan yabancıya bir zevk vermesi... decek." şey diyebiliyor musunuz? Nese hanım. guzellik kraliçekrine laç takılır. Kıymetli bir taç.. GECEDEN KlYRLK Bu girişimin faizsiz İslam Nerede saklıyorsunuz..? Beyoğlu 8. Noteri Fuat Bilgin Bugün oynanacak maça ilgi çok bankacılığı anlayışından kay Burada.. Ama Nazlı Deniz Kuruoğlu'nun taçı.. Güneş bana 21 yıllık hizmetten sonra, dün büyük. Sporseverler dün sabah sa naklandığı yolunda bir görüş ayrıca yaptıracak... Kıymetli bir şey değil.. Sarı gibi bir şey.. Daha yaş haddinden emekliye ayrıldı. tışa çıkan biletlerin kısa sürede tü var. çok manevi değeri olan... 6 yıl süreyle Türkiye S'oterler kenmesinden sonra, gece geç saatlerARIKAN Hayır efendim Bu taç her sene el değiştirmiyor mu? Sizde nasıl kalıyor.? de gruplar halinde Inönü Stadı'na Birliği Genel Başkanlığı görevihiç alâkası yok, bizim hukuku Aslında Avrupa komitesinin bir tacı var. Çok kıymetli.. Fageldiler. Zaman zaman "Türkiye... ni de yürüten Fuat Bilgin, dün kat Güneş kalıcı olsun diye her güzele ayrı bir taç veriyor. Geri Türkiye" şeklinde slogan atan bu muzda bu uygulamanın yeri var, görevini devretti. Fuat Bilgin, vermeyeceğiz. grupları güvenlik kuvvetleri dağıt kâr ortaklığı şeklinde var. Yeni dürüstlüğü ve çalışkanlığı ile tamak için sürekli olarak uyardı. Fa bir icat değil yani. Mühim olan komitenin tacını takmak değil mi? Usul de böyle nınıyordu. Yasanın TBMM'de görükat kümeler halindeki sporseverler değil mi? "biz yarın maça gireceğiz, onun için şülmesi sırasında muhalefetin Evet ama Nazlı Deniz tacını getirmişti Avusturya'ya. Onu takbekliyoruz." şeklinde güvenlik güç sert tulumunu nasıl değerlenditılar bana. Ötekini görmedim. lerine yanıt vererek bekleyişlerini riyorsunuz? Ya siz seçilmeseydiniz? Başka ülkeden biri seçilseydi? Nazlı sürdürdüler. ARIKAN Muhaliflerimiz Deniz'in tacını mı vereceklerdi ona da? Türkiye 'nin en eski eğitim kuruAntrenman sonrası kendisi ile gö yasaya bir alternatif düşünme Onu bilmiyorum. Herhalde vermezlerdi. Ben kazanınluşlarından olan İstanbul Erkek rüştüğümüz Juventus'un ve milli ta dikleri için soruna böyle baktıca...haliyle.. kımın başarılı elemanlarından Cab lar. Sonra 2929 sayılı yasayı Lisesi'nin 100. kuruluş yıldönü Peki Nazlı Deniz tacı neden oraya götürraiiş? Sanki sizin karini ise, "Çok güç bir roaç olacak. unuttular. Bu yasa her türlü samü mayıs ayının son haftasında Benim bildigim kadan ile Tiirkiye zanacagınızı biliyormuş gibi... düzenlenecek tören ve çeşitlifaşimdiye kadar >aplığı İtalya maç tışa izin veriyor. Bu yasa Evet getirmiş tesadüfen herhalde... aliyetlerle kutianacak. Yeni adı DM'den çıktt. Cafer Tayyar Salarında bize hiç gol atamadı. Bu kez Peki Neşe haı.ıuı, tahsil durumunu sorayım biraz.. İstanbul l.isesi olan okuluıı 100. bunu belki başarabttirter. Çiinkii, la dıklar hükümet üyesiydi. Kanun OrtaLi&e Robert Kolej mezunu. Şimdi Boğaziçi Işletme bölü yıldönümü kampanyasmı Cenkımda gerçeklen çok genç ve lecrii "sal" derken biz satmıyoruz. mü ikinci sınıfta okuyorum. ajans hazırhyor. Kârlarını gelirlerini dağıtıyoruz. besiz arkadaşlanoı var." Ders kitaplan dışında neler okursunuz? Gelirleri her yıl dağıtacak Günlük gazete ve dergileri okuyorum. Maalesef bunun dışınmısınız, yoksa kuruluşun kârlı da okumak isterdim ama vakit yok.. hale gelmesini mi bekleyeceksi Aslında vaktiniz var. Çünkü boş zamanlarınızda mankenlik (Baştarafı Spor Sayfasında) Bize gelince yedi defans adamıyla niz? yapıyorsunuz. Hem de zevk için.. Gerçekten isteseydiniz okurdukurulan kadroda oyunu gol yönünalanda kendi sahasından bos kalarak ARIKAN Dağıtacağız. Her nuz. Böylece daha da kültüriü ohıp, belki dünya güzeii bile den etkilemesi beklediğimi/ llyas, aldığı loplarla Altobelli ve ters kayıl dağıtacağız. Ama tabii bir olurdunuz. Selçuk vc Hasan'a büyuk iş düşmeknaı koşuları ile rakibi yanılıan Tarsermaye piyasası oluşturacağız. Ama mankenliğin bir avantajı oldu güzel seçilmemde. Faydatedir. \takıa olmasını istediğimiz. bu delli en lehlikeli oyun kurucular;dır. Öyle bir dağıtım politikası oluşlı oldu.. üç lutbolcumuzun kolayca lopu kayftakibi oyundan düşürmek için alaturacağız ki gelir ortaklığı sene Peki diğer olaylaria ilginizi anlamak için...sonıyorum bugün betmemeleri ve konlrollü bir blok ııı bırakan \c ü/erine gclmesini bekdinin fiyatı yükselecek, yeni gedesteğine ihtiyacımız vardır. Kadro iilkenin en önemli sorunu nedir sizce?.. Guzellik yanşmalarından leyen lıaKa Rossi'nin duvar olarak bu düşünue ile kurulmuşiur. Bu nelir senetleri çıkararak sulandırsonra... lopu kazanması ve iyi saklaması clenle lopun bizim birinci bölgemi/aıiinda suralli koşularla ataktaçoğama yapmak suretiyle fiyatı dü Yerel seçimler zannediyorum. Bunîar çok önemli. deki oyuncularımıza yakın ge/dirillıyor ve bir anda loparlanamayan laşüreceğiz. Ve bunlar sermaye pinıesi ve ayağımızda olınası şarttır. kımlar karşısında •>onuca aidiyor. Güzelin şansı yasası oluşumunda büyük yararVarı tinal karsılaşinasmda Urc/ilya'İar sağlayacak. Güzelleşmek için ne yapılmalı? Siz neler yapıyorsunuz? Hanııı borabere dıırııtmla ilen uol aıkossi. kendi alanına çekilip boş nım okurlanmız ilgilenebilirler... ınak için baslırniîis] ^e karşı aıakta kalmaya çalışan Alıobelli ve savun Rejim yapılmalı. Vücut için spor.. Annem gibi haşin bir meaçuncü golu yemesi: t'inalde B. Almanın sağ blokıına gelcn Conti'nin munya'nın olgun aıak uygulanıayı naj er... İnanın bir aydır tatlı yemedim. Çıldırıyorum. Evde herkes yakın ınarkaja labi tuıulması ic ra • Kemal Ali'den aldığım 5.3.1984 dıiMinmcsi \ealakta iken kaybeuiği aç kaldı benim yüzümden. Ben yerim diye almıyorlar. kibimi/in u/erine ta/la açılarak gi vadeli 150.000 liralık senedi kaylopl.ııı kalcsindc aol olarak görmcbettinı. Hükümsüzdür. ALİ dilıtıcıııcşi halinde se\ineLeğimi/ bir Son sonım şu: "Güzeller şanssız olur" derler. Doğnı mu bu? si LII uııcmli orneklerdir. DÖNMEZ K' alabiliriz. Bilmiyorum. İlerde öğreneceğiz... DENKTAŞ NE ÖNERM1STI? (Baştarafı 1. sayfada) • Devir işleminin şekil ve koşullan Kıbns Türk tarafı ile BM arasında belirlenecektir. • Bu bölgede BM ile istişare şonucunda kurulacak BM geçici idaresi, bölgenin nihai olarak kapsamlı siyasi çözüm şekli bulununcaya kadar devam edecektir. Denktaş, şubat ayında yaptığı açıklamada ise şöyle demiştu • Maraş'ı BMdenetimine devrederiz ama yerleşime açmadan önce de Rumların bu paketi görüşmeye oturması gerekir. • Aksi halde Rumlar bugün Maraş'ı alır, yann Güzelyurt'u, ertesi gün başka şeyler ister. Yeraitı 200 yıl önce de "saüş" (Baştarafı 1. sayfada) di) adı" olarak kullanılmıştır. Bu satış sonunda, kaynağın mülkiyeti yine devlette kalır, ancak esham (pay senetleri) sahipleri, her yıl birkaç taksit halinde, ellerindeki paylar oranında, söz konusu işletmenin kârını devletten tahsil ederlerdi. Esham uygulaması 1768 74 savaşlannın hemen bitiminde başlamıştı. O yıllar Osmanlı Devleti'nin büyük bir mali bunahmla boğuştuğu günlerdi. Osmanlı maliyecileri önceki "malikftne sistemi"nden esinlenerek "esham sistemi"ni yürürlüğe koymak zorunda kalmışlar ve o sayede Hazineye yeni kaynaklar sağlayarak acil giderlerin finansmamna çare bulmuşlardı. Ne var ki, bırakınız uzun vadeyi, orta vadede bile sistem devletin aleyhine dönüşmeye mahkumdu. Nitekim öyle de oldu. Devletin paylara bölerek kârını satışa sunduğu kaynaklann başında İstanbul Emtia ve Tütün Gümrükleri gelmekteydi. Daha sonra sisteme Macunhane, Sırmakeşhane gibi kurumlar da katılmıştı. Hatta giderek, kırsal kesimdeki öbür devlet kaynakları ve bu arada vakıflara gelir sağlayan kaynaklar da dolaylı bir biçimde esham sistemine dahil edildi. 18. yy. soniannda, artık esham satışları bütçe gelirleri içerisinde devletin bel bağladığı en önemli gelir kategorilerinden biri olmuştu. Ne var ki, esham sahiplerine yapılan ödemeler de o oranda yükselmişti. Eshamın ilk satış bedeline "muaccele" denmekteydi. Muaccele fiyatı genellikle her bir paya düşen yıllık kânn (buna "faiz" derlcrdi) beşaltı katına eşit olurdu. Böylece hazine, piyasaya sunduğu tüm eshamı birden satabildiğinde, beşaltı yılda toplayabileceği geliri bir anda elde etmiş olurdu. Eshama para yatıran yurttaş ise, birkaç yıl sonra, ilk yatırdığı toplu parayı amorti eder ve artık ölene dek düzenli ve garantili bir ek gelire kavuşurdu. Satışlann rağbet görmesi ve küçük tasarruflann da sisteme katkıda bulunabilmesini sağlamak için eshamın çok küçuk paylar halinde sauşına da izia verilmişti. öyle ki, örneğin bir tam hissenin 1/16'sının bile satın alınması mümkündü. Aynca eshamm piyasada kişiler arasında serbestçe alımsatımı da yapılabiliyor, ancak bu işlemler vergiye tabi tutuluyordu. Herhangi bir payın devlete geri dönmesinin normal yolu pay sahibinin ölümüne bağlıydı. Devlete bu yoldan geri dönen paylar, yeni bir fıyat üzerinden, yeniden satışa sunulurdu. Sistemi kuranlar özellikle bu noktaya çok bel bağlamışlar ve devlete geri dönen paylann yeniden satılması ile hazinenin kazancının ileride katmerleneceğini düşünmüşlerdi. Ancak, çok geçmeden esham sisteminin yararlan yanında zararları da bulunduğu anlaşıldı ve daha yirmi yıla varmadan sistem tamamen devletin aleyhine işler hale dönüştü. Nitekim 17751792 arasındaki 17 yıl içinde devletin eshamdan elde ettiği her türlü gelir 44 bin kesede kalırken, aynı dönemde devtaçe esham sahiplerine ödenen "faiz"ler 58 bin kese olmuştu. Buna karşın sisteme bir anda son vermek de artık olanaksızdı. Çünkü satılan paylan hazineye yeniden kazandırmak için ya toplu para bulmak ya da her bir pay sahibinin ölümünü beklemek gerekiyordu... Sonunda, öbür mali sorunlar yanında esham çıkmazının da önünü almak amaayla yeni gelir (trâdı Cedit) adıyla yeni bir fon oluşturuldu. Artık devlet, özel kişilere yaptırdığı gelir kaynaklannı yeniden elde etmenin yollannı aramaktaydı. Irâdı Cedit sayesinde ilk elde çok önemli ve olumlu bazı adımlar atıldı, ancak sistemin tümüyle ortadan kaldınlması olanağı sağlanamadı. YOLUN SONU Esham olayını ve bu arada Osmanlı maliyesindeki çıkmazın tüm yönlerini buraya aktarma ve tartışmaya olanak yok. Bununla birlikte esham konusunda şu noktalara kısaca işaret etmekte yarar var: • Kârlı ve çekici kaynakların esham halinde satışı nispeten kolay olmuş, ancak kısa sürede bu tip kaynaklar tükenmişti. Devreye sokulan yeni kaynakları bunlar kadar çekici kılmanın yolu ise, bunların daha düşük fıyatla satışından geçmekteydi. Bu ise, yok pahasına devlet gelirlerinin özel ellere devri sonucunu verecekti. • Sistemin işleyebilmesi için, eshama bağlanan kaynağjn ilk yıldaki kâr düzeyini sürekli koruması gerekiyordu. Çünkü bu düzey üzerinden kâr dağıtımı garanti edilmişti. Oysa, umulanın tersine, bazı mukataalar giderek zarara yöneldi ve bu mukataalann "faiz" yükü sorun olmaya başladı. Devlet, satışları çekici kılmak için zarara katılma sistemini getiremiyor ve istemeyerek sistemi yeni mukataalara yaymak zorunda kalıyordu. • Kişilerarası esham ahşverişinin serbest olması (kasrı yed), devletin piyasaya süreceği yeni paylara rakip olarak, ya bunlara yönelik talebi azaltıyor, ya da en azından bunların satış fiyatlan ile faizlerini olumsuz yönde etkiliyordu. ö t e yandan, "kasrı yed resmi"(vergisi) almabilmesi için gerek bu özel satışların ve gerekse yeniden satılabilmek ya da el konmak amacıyla ölenlere ait paylann izlenmesi gerekiyordu. Ancak, bunlara ilişkin bürokratik kayıt ve işlemler, kısa sürede maliye bürolarında tam bir keşmekeş yarattı ve maliye örgütü, memurları bu yükün altmda ezildi. Işin bu duruma gelmesinde en önemli etken kuşkusuz eshamın çok küçük paylar halinde ahnıp satılmasına izin verilmesiydi. Ancak, küçük tasarruflan da eshama yöneltmenin başka çaresi yoktu. Esham sistemi özel tasarrufların hazineye yönelmesinde etkili olmuşsa da, bu kadan Osmanlı devlet maliyesini kurtarmada yeterli olmadığı gibi ek sorunlar da yaratmıştır. Bu deneyim zincirine daha sonra "kaime" uygulaması eklenecek, bunu da dış borçlanma izleyecektir. Esham sayesinde, Osmanlı sosyal bünyesi içerisinde rantiye bir sınıf yaratıldığı veya en azından mevcut rantiyelerin palazlanmasına yol açıldığını söylemeye bile gerek yok. Her iki taraf Gördük Konuştuk Taze para (Baştarafı 1. sayfada) saba göre daha fazla ilgi görüyor. Taze para girişi genellikle düşük düzeyde kalırken mevcut hesapların, özellikle vadesiz hesapların "ihbarlı"ya çevrilmesi eğilimi gözleniyor. Faizlerin aylık olarak ödenmesi, ya da ana paraya katılması konusundaki eğilimler henüz belirgin değil. Ancak Türkiye'nin en büyük bankalarından birinin, Bayrampaşa şubesi yetkililerine göre, "bundan önceki tatbikatta aylık faiz odemesine olan talebin yüksek olması," yani uygulamada da eğilimin bu yönde olabileceğinin göstergesi sayılabiliyor. Düşük gelir dilimlerinde aylık güvence arayışının daha fazla olacağı belirtiliyor. İş semtlerindeki banka şubelerinde ise, vadesiz yatınlmış ticari mevduatın, "1 ay ihbarh"ya çevrilmesi eğilimi görülüyor. Tanınmış bir bankanın Sirkeci şubesi müdürü, iş çevreleri için şu tanımlamayı yapıyor: "Yeni uygulamanın etkisi licari piyasada pek duyulmaz. Ticari piyasa parayı bağlamak istemiyor. Daha çok vadesiz hesaplar çevriliyor. Yeni para akışı çok kısıllı kalır. Aksine, mart ve nisan vergi ayı olduğu için bankalardan para çıkar." İş hacmi büyük ve müşterisi çeşitlilik gösteren banka şubelerinde ise yeni uygulamaya bir ilgi var. Ancak şube yetkilileri ilginin sürekli olmayacağı kanısını taşıyorlar. Yeni açılan 1 aylık ihbarh hesaplarda taze para girişi ise, "istisnai" olarak yüzde 50'nin üzerine çıkıyor. Tanınmış büyük bir holding bankasının Bakırköy şubesi yetkilileri yeni uygulamaya ilgi olduğunu belirterek şöyle konuşuyor: "İlginin fazlaca bir kaynak yaralacağı kanaatinde değiliz. Yadesizde duran paralar, 1 aylık ihbarlrya çevrili>or. Bu da mevduat maliyetlerini yükseltmiştir. Mevcut mevduatın bankalar arasında kaymasına yol açabilir yeni uygulama. Ancak yeni kaynak yaratmaz." BUet Özetle Fuat Bilgin emekli oldu İstanbul Lisesi'nin 100. yıldönümü İtalyanlarm karşı İPUÇLARI VE DÜĞÜMLER (Baştarafı 1. Sayfada) "paralı yollar" döneminin açılacağını da haber veriyor. • Arıkan, bu yasanın bütçe açığıyla ilgisi bulunmadığını söyledikten sonra, 1984 yılında bütçenin açık vermeyeceğini belirterek, bu konuda yönetimin en iyimser üyesi olduğunu kamtlıyor. • Arıkan, yasanın her türlü denetim olanağını açık tutıuğunu söylerken, Sayıştay Yasası'yla diğer iki yasanın, "Satış Yasası" için neden uygulanmayacağı konusuna açıklık getiremiyor. Şampiyon (Baştarafı Spor Sayfasında) Bugün İtalya ile yapacağımız özel karşılaşmayı Romen Federasyonu'na bağlı Dadu Petrescu, Dan Petrescu, Nicoale Dinescu hakem üçlüsü yönetecekler. Dün İnönü Stadı'nda biletlerin satışa cıkarıılmaşı nedeııi, ile uzun kuyruklar oluştu. Bilet fiyaıları şoylc: numaralı (1020), kapalı (520). açık (260). MERAL GUNAY ile Gazetemiz Konya Muhabiri EVLENDİLER KUTLAR, MUTLULUKLAR DİLERİZ. CUMHURtYET GAZETESİ i SABİT HORASAN