Katalog

ESKİŞEHIR BANKASI ESBANK "tedbirli ve kararlı" ABD, yardımı askıya alclı Kıbrıs'ta ilerleme saglanıncaya kadar Kongre, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimine yardımı nakları ertelemenin 10 gün süreli olduğunu da kaydettiler. Ancak ertelemenin nedeni konusunda bu kaynaklarca herhangi bir bilgi verilmedi. Söz konusu anlaşma uyannca, Kıbrıs sorunununda bir ilerleme bu konuda varılan anlaşma uya ' sağlanmadığı sürece, Konerede rınca, Türkiye'nin yanısıra Yu Türkiye de dahil olmak üzere üç nanistan ve Kıbrıs Rum yöneti ülkeye yapılacak yardımlar askımine yapılacak yardımlann da da tutulacak. görüşülmesi ertelendi. Reagan yönetiminin Türkiye 1 Öte yandan ABD kaynakları ye yapılacak yardımlarla Kıbrıs söz konusu haberler üzerine Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs'a sorununun birbirinden ayrı koyapılacak yardımlann Kongrede nular oldukları yolundaki açıkgörüşülmesinin ertelendiğini bil lamalarına karşın, ABD Dışişleri dirmekle yetindiler. ABD kay (Arkası Sa. 11, Sü. 7'de) 60. Yıl; Sayı: 21378 Cu m h u r iyet Kurucusu: Yunus Nadi 40 TL. 3 Mart 1984 Cumartesi OLUR ŞEY DEĞIL Çağdaj Yuvmları Türkocağı Cad. 39/41 CAGALÖĞLU/tSTANBUL 200 tira NADİR NADİ 2. bası \ görüşmeyecek Reagan yönetimi önceki açıklamalannın tersine bir tutumla, ekonomik ve askeri yardımı 3 taraf üzerinde de baskı aracı olarak kullanmaya başladı. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Reagan yönetiminin 1985 mali yılında Türkiye için öngördüSü toolam 934 milvon dolar tutarındaki yardımın kongrede görüşülmesi, Kıbns sorunu gerekçe gösterilerek askıya alındı. ABD Dışişleri Bakanlığı ile Temsilciler Meclisi Avrupa ve Ortadoğu Alt Komitesi arasında DENKTAŞ NE ÖNERMİŞTİ? KKTC Cumhurbaşkam RaufDenktaş, 2 ocak 1984'te Lefkoşe'de dtizenlediği basın toplantısında yeni bir uzlaşma önerisi ortaya atmış ve Lefkoşe havalimam ile Maraş'm BM yönetimine bırakılabileceğini açıklamıştı. Denktaş'm önerileri şöyleydt • 5 ağustos 1982'de sunduğumuz haritadaki Maraş bölgesinin Derinya yolunun doğusunda kalan kesimi güneyde Rum temas hattına kadar BM geçici idaresine vermeyi ilke olarak kabul ediyoruz. (Arkası Sa. llr Sü. 7'de) ABD NE İSTİYOR? Maraş bölgesi koşulsuz olarak hemen Birleşmiş MUletler'e devredilmeli ve Denktaş önerilerini daha "cazip" hale getirmeli. Coğrafya Anatomi Arıkan: Köprü gelirine ister Amerikalı, ister Sovyet ortak olsun, fark etmez tPUÇLARI VE DÜĞÜMLER • Arıkan, köprü ve barajlar gibi altyapı tesislerinin gelirlerinin satılması için çıkartüacak Gelir Ortaklığı Senedi'nin devlet tahvili olmadığını söylüyor ve "Bu, tekrar ödenmesi mümkün olan bir borç senedi değildir" diyor, ama ne olduğunu söylemiyor. Acaba bu gelir ortaklığı. senedi ile altyapı tesislerinin gelirleri, hiçbir süre sınırı olmaksıvn muhtemel yerli ve yabancı ahcılara mı devrediliyor? •Arıkan, bu gelir ortaklığı senetlerinin isterse Amerikan vatandaşt, isterse Sovyet vatandaşı alsın, farketmez diyor ama, Suudilerle bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığı yolundaki soruyu yamtstz bırakıyor. •Arıkan, yasaya "Satış Yasası"denmesininyanlışolduğunu, köprü ve barajlann satılmayacağım belirtirken, altyapı niteliğinde olmayan kamu tesislerinin mülkiyetinin bu yasaya göre satılabileceğini bir an için unutmuş görünüyor. • Arıkan, devletin fabrikastnı, tesisini satm alan yeni malik bunu ne isterse yapsın, isterse kapatsın derken, bu yasanın hangi amaçlarla da kullanılabileceği konusunda bazı ipuçları veriyor. •Arıkan, bu yasaya göre oluşacak fonun bitmemiş olan ve yeni yapılacak olan yollarm finansmanmda da kullanılacağını belirtirken, (Arkası Sa. 11, Sü. 7'de) "Saîış Ibsası" kimtik sormuyor Altyapı tesislerini satmıyoruz, senet alan bunların gelirine ortak olacak. Devletin fabrikasmı alan ne yaparsa yapsın, isterse kapatsın. Yolları da paralı yapacağız. Niye yapmayalım? Yabancı ortak isterse, kârını da dışarı transfer eder. ERBİL TLŞALP ANKARA Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan. "Tasarruflann Tesviki ve Kamu Yatırımlarının Hızlandırılması"na ilişkin yasanın "köprüBaraj Satış Yasası" olarak adlandırılmasının yanlış olduğunu söyledi. Arıkan, Cumhuriyet'in sorularını yanıtlarken, "Satış yok, bu sözciik yanlış kullanılıyor" dedi. Bakan Arıkan'a yöneltilen sorular ve Arıkan'ın yanıtlan şöyle: Sayın Bakan, hazırladıgınıj yasaya "KöprüBaraj Satış Yasası" deniyor. Uygulama başlayınca "satıyor, satlı" da denilecek. Devletin mallannı satmak sizi rahatsı/ etmiyor mu? ARIKAN Efendım, bu sözcüğü kesinlikle yanlış kullanıyorsunuz. Bir satış söz konusu değil. Getirilen mekanizmada kesinlikle bir satış hükmüne yer verilmemiştir. Yanlış konuşuluyor, yanlış anlatılıyor. Satış sözcüğü bir galattır. Getirilen mekanizma bir gelir ortaklığı senedinin ihdas edilmesidir, gelir ortaklığı senedi, parlamentoda Memduh Yaşa'nın, Cafer Tayyar Sadıklar'ın, Ferit Melen'ın ve Fenni İslimyeli'nın açıkladıkları gibi tahvil değildir. Yani devlet tarafından tekrar ödenmesi mümkün olan borç senedi niteliğinde değildir. Bir anlamda güvencesi de yok öyle mi? ARIKAN Hayır efendim. Müsaade buyurun anlatacağım. Satıs sözcüğünün haksız (Arkası Sa. 11, Sü. 4'de) Toplu konut firmaları kolları sıvadı Toplu Konut Yasası'nın çıkmaşından sonra, konutla ilgili olmayan buzı kuruluşların da proje hazırltğına başladığı belirtilivor. Daha önce kredi alanlar eski yasa, krediye hak kazananlar yeni yasa hükümlerine giriyor. Haber Merkezi Yeni Toplu Konut Yasası'nın yürürlüğe girmesinden önce kredi verilmiş konut projeleri eski yasa, krediye hak kazanmış projeler ise yeni yasa hükümlerinden yararlanacaklar. Yasanın geçici maddesi ile, "Daha önceki Toplu Konut Kanıınu hükümlerine göre kredilendirilen projelere, Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Kurulunun lespit edeceği ısaslar çercevesinde, 2487 sayılı Toplu Konut Kanıınu hiikümlerinin uygıılanacağı," öngörüldü. TBMM Genel Kurulu"nda önceki gece geç saatlerde kabul edilen Toplu Konut Yasası. Merkez Bankası'nda Toplu Kunut Fonu oluşturulmasını öngörüyor. Bu fona "Tekel ve özel sektörde üretilen ickilerle, tutün mamüllerinin istihsal vergisinin esas malrahları üzerinden yüzde 15 oranınd a " kaynak sağlanacak. Rafineri çıkış fıyatı esas alınarak benzinden yüzde 15, motorin, gazyağı ve fueloil'den yüzde 7'ye kadar pay kesilecek. Yurt dışına turistik çıkışlarda her çıkış için en çok 100 Amerikan doları karşılığı Turk Lirası Toplu Konut Fonu için alınacak. Kıbrıs'a gidişlerde (Arkası Sa. 11, Sü. 6'da) Erdal Inönü: Calp'le görüşmedim, ama olmayacak şeyi söylemem HP GRUBU, OYBİRLtĞt İLE SODEP'LE BİRLEŞİLMEME KARARI ALDI TEKDAL: SEÇİMLERDE HERKES ÇAPINI GÖRECEK BAYAR'IN DESTEĞI DYP'DEN YANA Y1LDIRIM A VCl: CELAL BA YAR DYP'N/N ROZETtNt TAKTI Haberieri 7. Sayfada ERDAL ÎNÖNÜ KARS'TA KALABALIK YÜZÜNDEN 3 KEZ YERE DÜŞTÜ METROPOLİTEN KENT YÖNETÎMt KARARNAMESt EVREN'E SUNULDU KOREL GÖYMEN'İN ZtYARETLERİ Haberieri & Sayfada Sıınalp: Husumet partisi SODEP iktidar olursa 11 eylüle döneriz Yaşam ve politika SAT1Ş TARIHININ I. OZAL'I 200 yıl önce de "saüş"vardı 1774'te savaşm ertesinde Osmanlı Devleti büyük bir mali bunalım içindeydi. "Esham sistemi" uygulanmaya başlandı. Esham sisıemiyle, bazı devlet mallarının kârları hisselere bölünerek satışa çıkarıldı. Hissenin satış bedeli yıllık kârdan her bir paya düşen bedelin 56 katıvdt. Ancak 17yıl içinde devletin satıştan elde eıtiği gelir,hisse sahiplerine ödenen kâr payının gerisinde kaldı. Bunun dışında devletin satabileceği kârlı kaynaklar bir sure sonra tükendi; çekici olmayanların satılabilmesi için de bunlann düşük fıyattan elden çıkarılması gerekıi. "€arara da kaiıhna sistemi getirilmediği için, işleıme zarar ederken bile devlet kâr payı ödeınek zorunda kaldı. DR. YAVUZ CEZAR Son haftalann en hararetli tartışması, daha doğrusu potemiği "devlet tesislerinin gelirlerinin satısı" üzerine. Bir görüşe göre, bunun uygulanması halinde ekonomide önemli bir kaynak yaratılması mümkün olacak ve böylece temel ekonomik sorunlarımız çözümlenebilecek. Bu görüşü savunanlaı, ortaya attıklan fikrin orijinal olduğuna da inanmakta. Bir başka görüş ise, satış fıkrine temelden karşı çıkmakta; ancak, bunun nedenleri henüz etraflıca kamuoyuna iletilmiş değil. Mali tarihimize eğildiğimizde devlet tesisleri ve köprü gelirlerini satma fıkrinin orijinalliği derhal kaybolur. Günümüzdeki köprü satış düşüncesiyle Osmanlı Devleti'nde yıUar önce uygulama aianına konmuş olan " e s h a m " olayının birbirinden öyle pek farklı şeyler olmadığı ya da olamayacağı kolayca göze çarpar. "Esham" sehm sözcüğünün çoğuludur. Paylar (hisseler) anlamına gelir. Ancak, Osmanlı mali tarihinde bu sözcük, salt sözlük anlamı ile yetinilmeyip özel mali bir terim olarak yer bulmuştur. Nitekim, Osmanlı maliyesinde bu terim "Devlete gelir getiren kaynaklann (mukataa) yıllık kârlannın belli sayıda paya bölüniip, belli bir bedel karsılığında tasamıf sahiplerine yaşam boyu (kaydı hayat) koşulu ile satışında tasamıf sahibinin eline verilen belgenin (pay sene(Arkası Sa. 11, Sü. 7'de) Olağanüstü hal ilanı TBMM'de onaylandı 19 marttun itibaren 8 ilde ulağanüstü hal ilanı ile ilgili karara Calp ve birgrup HP'li rei oyu kullandı. Bir başka Anadolu VALÇIN DOĞAN ANKARA 6 Kasım secimleri öncesiyle 25 martta yapılacak yerel seçimler öncesüıde Türkiye'de esen politik hava arasında dağlar kadar fark var. Fark, Anadolu'nun bu kısa süre içinde "genls boyutlardaki politikleşme" sürecinde yatıyor. Anadolu'nun çeşitli yörelerinde insanlar yasama artık "politik gözlttkle" bakabiliyor, kendi gerçeğini siyasal iktidarların izledikleri politikalar açısından değerlendiriyor. "Biz neden fakiriz " ya da "bizler nedeo geri kaldık " ya da "biz kendi kaderimizi nasıl değiştirebiliriz " sorularıru insanlar artık çeşitli yorelerde soruyorlar ve bunlann da yanıtını arıyorlar. Söylenenleri duyduğunuzda, sorularla karşılaştığımzda, kendinizi "bir başka Anadolu'da" hissediyorsunuz. Uşak'ın Büyükoturak köyü asağıyukan ikiyüz hanelik bir yer. Evleriyle, çamuruyla, kahvehanesiyle, çeşmesiyle tam işte bildiğimiz bir köy. Ama, insanlan artık bildiğimiz köy insanlan değil. Köyün kahvehanesinde SODEP liderini karşılayan insanlardan biri kalktı ve aynen şunu söyledi: "Biz şunu biliyoruz ki, gerçeğe ancak bilimle ulaşılır.Biz yaşamımızı ancak bilime ulaşmakla degiştirebiliriz. Bilim de.bugun sosyıi demokrasiyi gösteriyor." Bu sözleri söyleyen 2830 yaşlannda genç bir insan. Söylenenler herkes tarafından dikkatle dinleniyor. Ve ek sorular geliyor. Banaz ilçesinde bir kahvehanede çay içiyoruz. Masaya yaşlıca bir köylü yaklaşıyor. "Bey" diyor, "Ben emekli inşaal ustasıyım. ÖHInım msaat işçiliginde geçn. Şimdi artık ahir ömrumde sosyal de(Arkası Sa. 11, Sü. l'de) I. ABDÜLHAMİl) 24 Ocak değil, 21 Ocak 1774'te tahta çıktı. Saltanatı döneminde "devlet gelirlerinin satışt" başladı. ANKARA. (Cumhtıriyel Bürosu) Milli Güvenlik Kurulu'nun tavsiyesi üzerine Bakanlar kurulu'nun Çanakkale, Kırş,ehir, Gümüshane, Sinop, Isparta, Kaslamonu, Çankırı ve Bitlis'te 19 marttan itibaren dört ay süreyle olağanüstü hal ilan edilmesi kararı dün TBMM'de kabul edildi. Calp ile bir grup HP"U karara ret oyu kullandı. İçişleri Bakanı Ali Tanrıyar, olağanüstü halin askeri idareden sivil idareye geçiş olduğunu be(Arkası Sa. 11, Sü. l'de) GELİR VERGISI84 Beyannameler ııasj] doldurulacak? Esnaf ve serbest meslek sahipleri Kira geliri elde edenlere BÜLENT SOYLAN Beyannamelerin doğru doldurulması için örnekler sunuyor. Pazartesi Cumhuriyet'te • Çernenko "ABD militarizmini" eleştirdi. • Lübnan 'da yeni denge araytşı. 3. Sayfada • Maliye'nin eski ve yeni patronu bankacıhğı tartıştı. • Devlet thale Yasası'nı değiştiren tasarı TBMM'de kabul edildi. • Doların fiyakası bozuldu, gözler Alman Markında. 9.Sayfada Taze para aylık faizi çekici bulmadı 1 aylık ihbarlı vadesiz hesaba, daha çok mevcut vadesiz mevduatların kaydırıldığt gözleniyor. 3 aylık vadeli hesap henüz tasarruf sahiplerinin gözdesi. Vadesiz hesabın "1 aylık ihbarlı "ya dönüştürülmesinin mevduat maliyeilerini arttıracağı ileri sürülüyor. 1983 dış ticaret açığı 3.5 milyar dolar Ekonomi Servisi Aylık faiz uygulamasının ilk iki gününde, yeni uygulanıanın fazla bir ilgi görm'ediği. bankalara taze para girışinin de az olduğu belirlendi. Çoğunlukla vadesiz hesaplar, 1 ay ihbarlı vadesiz hesaba dönüştürülürken bu eğilimin sürmesi halinde bankaların mevduat maliyetlerinin yükseleceği ileri sürüldü. Değişik bankaların İstanbul'un çeşitli semtlerindeki şubelerinde yaptığımız taramaya göre, " 1 ay ihbarlı vadesiz" hesaba gösterilen ilginin, banka faizlerine ilişkin değişikliklerin gerçekleştirildiği tüm dönemlerde görülen, " n o r m a l " düzeyin, üzeANk.AKA (Cumhuri)el Burosu) rine çıkmadığı belirlenirken, yeni Türkiye'nin 1983 yılında yaptığı uygulamanın bankalara taze padışsatım 1982 yılına oranla binde 3 ra çekme konusunda şimdilik oranında azaldı. 1982 yılında loplam fazla etkili olmadığı, vadesiz he5 milyar 746 milyon dolarlık dı>sasapların " 1 ay ihbarlı"ya çevrillım yapılmışken, bu yıl dıssaıım 5 mesi eğiliminin daha fazla oldumilyar 727 milyon 833 bin dolarda ğu öğrenildi. kaldı. DİE Ba'.kanı Nihal Güner'in yapTasarruf hesaplannın yoğun tığı açıklamaya göre, geçen \ıl dışa ' olduğu semtlerde, 3 aylık vadeli lım yuzde 4.4 oranında genişledi ve hesap, 1 aylık ihbarlı vadesiz he(Arkası Sa. 11, Sü. l'de) (Arkası Sa. II. Sü. 6'da) tNÖNÜ'YÜ, DÜNYA ŞAMPtYONU AÇIYOR Son Dünya Kupası'mn sahibittalya Milli Takımı tnönü Stadı'nın da . açüısını yapacak. Numaralıiçin 1020, kapalı için 520, açık için 260 lira ödeyip, bilet alabilenler tribünlerde, Dünya şampiyonlanyla zaten TV'de tanışanlar ekran karşısında heyecanlanacak, bağıracak, kı zacak. Bugün İstanbul'da maç var. Milyunların gözü Inönü'de. İşte Italyanlar 11 yıl sonra yine orada. Ter atıyorlar. A takımlarını ne yenebildik, ne de gol atabildik. En son aynı statta 1973'te Anastasi'nin attığı tek gol, Gazhane tarafmdaki kalede hâlâ duruyor gibi. Ya bugün? (Fotoğraf: ALİ ALAKUŞ) KAPTANFATİH: Yalmz fatboMa dejil,tarımda da, medeıtiyette de geriyiz. Maçla ilgili fotoğrai ve haberler 10. sayfada.. Ders kitapları yine değiştirilecek Jttilli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanı Vehbi Dinçerler, "Hükümet programı doğrultusunda ilk ve orta eğitim programlarını hazırlama ve geliştırme çalışmalarına devam ediımektedir" dedi. ANKARA, (ANKA) Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanı Vehbi Dinçerler, hükümet programı doğrultusunda ilk, orta ve lise ders kitaplarının içeriğinin değişürileceğini açıkladı. Dinçerler, bu konuda çalışmaların Bakanlık düzeyinde sürdürüldüğunü söyledi. Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanı, eğitim politikasında 1982 Anaşasası ile 1739 sayılı Vlilli Eğitim Temel Yasası'nın esas alındıgını belirterek, " H ü kümet programı doğrullusunda ilk ve orta eğitim programlarını haıırlama ve geliştirme calışmalarına devam edilmekledir" dedi. Milli Eğıtim İŞuraları kararla rı doğrultusunda hazırlanan uygulanıa planları ile hükumet programının Türk Milli Eğitim Politikası'nın belli başlı kaynaklarından olduğunu söyleyen Dinçerler, söyle konuştu: "Türk Milli Eğilim Politikası'nııı esası I ürk loplumunun Alatürk'ün öngördüğü çağdas uvgarlık duze>inin ü/erine çıkmusını ve ortak uygarlıkta görev alarak kaıkıda bulunmastnı. cağdaş uygarlık içinde milli eğitim kuraklerini devam etlirme\e Atalürk ilke ve inkılaplarında ifadesini bulan geleneklere uygun bir eğitim sistemi kurmaklır. Nitekim, Türk Milli F.ğitim Sistemi, bu esasa uygun olarak kurulmuştur. Daha verimli sonuçlara ulaşmak için çalışılmaktadır. \ akın tarihte eski Milli Eğitim bakan ve müsteşarian ile yauttan toplantılar bir anlamda Milli l.gitim Şurası nileliğindedir.'