Katalog

Dt$ ticaret »slemterinde btfgiveügi 8 ESBANK « tedbirli ve kararlı" Iıısallair Bütçesi Halefoğlu: Ege barış denîzi olmalı ANKARA, (Cumhuriyet Biirosu) 1985 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasansı'nın Millet Meclisi'nde göruşülmesine dün başlandı. Maliye ve Gümrük Bakanı Ahmet Kuıieebe AJptemoçin, bütçeyi sunuş konuşmasında ekonomideki "LiberaJİeşme hareketlerinin süreeeğini" buna paraJel olarak da kambiyo sistemini daha esnek hale getirmeye devam edeceklerini söyledi. ANAP Grup Başkanvekili Ereiiment Konukman, grubunun görüşlerini açıklarken, "HükümetimJz bu yü şirket kurtanna operasyonuna ginneyecektir" dedi. Meclis'in dün saat 10.00'dan akşam saal 20.00'ye kadar süren toplantısında rauhaJefet sözcüleri ise "Hükümetin fakiri daha fakir, zengini daha zengin yapmaya devam ettiği" görüşünde birleştiler. Bütçenin tümü uzerindeki eleştirileri, bugün Başbakan Turgut Özal yanıtlayacak. Bütçenin tümü oylandıktan sonra maddelerine geçilecek. 1985 Mali Yılı Butçe Yasa Tasarısj'nı TBMM'ye sunan Maliye ve Gümrük Bakanı AJptemoçin, 1985 bütçesinde Katma Değer Vergisi'nden Hazine'ye 762 milyar lira gelir beklediİclerini açıkladı. Bakan, KDV'nin çok önemli bir reform olduğuna değinerek şunlan söyledi: "Bu Katma Deger Vergisi mahiyeli itibariyle yaygın bir yapıya sabip olması dolayısıyla vergi kaçaklannı azaltarak diğer vergilerin hasılatını artırıcı etkiler gösterecektir. Taşıdardan aiınan maktu vergilerin günün şartlanna göre ayarlanmış olması ve akaryakıt tüketim vergisi de dikkate aJınırsa, bütün bu vergi düzenlemelerinin biitçemizin daba saglıklı bir yapıya kavuşmasına yardımcı olacağı açıktır." Maliye Bakanı 1985 yıhnın "Demokratik bir ortam içinde vergi duzenlemelerinin yapılabildiği, vergi gayretierinin başanyla gerçeklestirilebilecegi" bir yıl olacağını söyleyerek "Bülçede öngörülen gelir hedefleri de bu amacımızı yansıtmaktadır" dedi. C>evlet borçlannın zamanında ödenmesine, tasarruf anlayışına dikkat edileceğini söyleyen Maliye Bakanı Alptemoçin, enflasyon üzerinde de durarak, konuşmasını söyle sürdürdü: Cumhuriyet 61. Yıl; Sayı: 21654 Kurucusu: Yunus Nadi 50 TL. 9 Aralık 1984 Pazar Özal Hükümeîi'nin ilk bütçesi dün Mecliste görüşüldü. Maliye ve Gümrük Bakanı Alptemoçin "iyi" bir tablo çizmeye özen gösterdi: Enjlasyonun önlenmesi için harcanan çabalar başanlı olacak. Kamu personelinin ücret artışı fiyat artışının üzerinde kalacak. Bunlar emekli aylıklanna da yansıyacak. Ücretlilerin durumu iyileştirilecek. Muhalefete göre bu "yoksulluk bütçesi." "Hiikümetimiz rekabete dayalı serbest pazar ekonomisini esas almaktadır. Bu anlayış içerisinde enflasyonla mücadelede taviz vermeden yolumuza devam etmek karanndayız. Geniş kitlelere yeteıii, kaiiteli ve ucuz mal ve hizmet sunulması için öncelikle enflasyonun asağı çekilmesi gerektigine inanıjoruz. l'yguladıgımız istikrar potitikalan sonucu toptan eşya fiyatları endeksindeki aylık ortalama artış hızı ilk allı ay için vüzde 4'iin uzerindeyken, temmuzeyiül donemini kapsayan 3'ncii aylık dönemde aylık ortalama fiyat artışı > üzde 2.5'a gerileıniştir. 1984 yılının ilk 9 aylık verilerine göre ise toptan eşya fiyatlan artış hızı yüzde 37,9 düzeyindedir." Bakan 1983 yıhnda ve 1984 yılı içinde enflasyon hızının artmasının "seçim konjonktürü nedeniyle fiyat ayariamalanndaki geç kalısından" olduğunu söyleyerek, bu artışın önlenme^Tiçın btiyük çaba sarfettiklerini, bunda başanlı olduklannı ifade etti. Bakan, yatırım politikası üzerinde de durarak 1985 yıhnda enerji altyapı ve ulastırmahaberleşme sektörüne ağırlık vereceklerini bildirdi. AJptemoçin, kamu personeli ücretleri üzerinde de durarak, 1985 Mali Yılı'nın daha başlangıcında kamu kesiminde çalışanlara yüzde 21'den aşağı olmayacak bir artış sağlandığını belirterek, şöyle konuştu: "1985 yılında iicretlilerin vergi oranı yüzde 30'dan yüzde 25'e inecektir. Kamu personelinin ücret artışlan yıl boyunca değerlendirilirken, öngörülen ücret artışı, fiyat artışlannın üzerinde olacaklır. Bu düzenlemeler emekli aylık' larına da yansıyacak ve emekli vatandaşlanmızın aylıkları da aynı oranda arlacaktır. 1985 Mali Yılı'nın ikinci yansı için fiyat artıs hızındaki gelişmeler ve bütçe imkânlan dikkate aJınmak suretiyle kamu personelinin ücretlerinin yeniden ayarlanması üzerinde durulmuş ve önlemleri şimdiden alınmıştır." Bakan bundan sonra 24 Ocak Kararları üzerinde durarak, "24 Ocak Kararlarıyla başlatılıp, ısrarla sürdürülen istikrar politikamızın birinci hedefi enflasyonla yapılan atnansız mücadelenin zaferle sonuca ulaştırılmasıdır. Bu nedenie bu amaçtan hiçbir şekilde ödün verilmemekledir" dedi. Bakan kamu fînansmanının sağlıklı gelir kaynaklanna kavuşturulması için vergi sisıeminde (Arkası Sa.6, Sü.3'te) YLEV Gazi M.Kemal Ataturk Cilt III .V.Velidedeoğlu ' 1000 lira Turk oıaBjL'ud .$9ffcA 6A L OĞL C//ST. Lundra'dan Türkiye'nin haber değeri RAGIP DURAN LONDRA Dublin'deki Türkiye büyükelçisinin başına gelen olayın haberini bekledik, Avustralya'da Kuala admda bir hayvanın kafesinden kaçtığı haberini yayınladı televizyon. Birleşmiş Milletler Örgütü'nün önde gelen 50 diplomatından biri olan Evner Ergun'un Enneni te(Arkası Sa. 8. Sü. 5'te) HP Genel Baskanı Calp: Köprü satışı Anayasaya aykırı. Enflasyondan en çok, işçi, memur ve esnaf etkileniyor. Esnaf siftahsız dükkân kapatır hale geldi. Özal, Yunanistan 'la aramızdaki sorunları son derece ağırlıksız demeçlerle geçiştirmeye çalışıyor. MDP Genel Başkam Sunalp: Hükümetin dış politikası gayri ciddi. Yunanistan'a karşı tutumu ciddiyet ve etkinliğini kaybetmektedir. Iç politikada sosyal içerikten yoksun ve insan unsurunu dikkate almayan bir politika izleniyor. NOTLAR Benelüks'ten Kendine özgü kimlik sentezi CENGtZ ÇANDAR ~ CHARLEROf Dönemimizin dev tarihçisi Fernand Braudel amt eseri "The Mediterrean" da 16. yüzyıl ortalarındaki HoJlanda'yı (bugünku Belçika'yı da kapsardı) tanımlıyor: "Almanya, Fransa ve fngiltere'ye açık bir kavsak rolünü serbestçe oy(Arkası Sa. 8. Sü. 2'de) Ege'nin iki ülkeyi birbirine yaklaştıran bir barış denizi olmasım arzu ediyoruz. Bunu sağlayabilmek için iki ülkenin, eğer aralarında anlaşamadıklan nokta varsa bunları görüşerek halletmelerinin en doğru yol olacağını sanıyoruz. Görüşmek için Yunanistan 'a hiçbir taviz vermek niyetinde değiliz. Bunu da bilmeleri lazım. Çünkü bunu bir taviz karşılığında bir şey koparmak niyeüyle değil, hem iki ülkenin hem de bütün dünya ve bölge barışı adına yapıyoruz. fllkeler arastndaki anlaşmazlıklar, ancak oturarak, konuşarak ve yerinde halledilir. Bunlarm halledilme yerleri milletlerarası forumlar ve bölge dışındaki toplantılar değildir. Sıralar boş, heyecan yok BETÜL UNCULAR ~ ANKARA Başbakan özalsürekli olarak 1984 bütçesinin kendi butçeleri olmadığını vurgu/ardı. Bu bütçeyi U/usu Hükümeti hazırlamıştı ve özal enflasyonun I984'te de yüksek otmasınm, "kendilerinin hazırlamadığı bu bütçeden kaynaklandığım" savunurdu. Işte özal Hükümeti'nin ilk bütçesi şimdi devrede, yani Özal Hükümeti artık "kendi öz bütçesi" ile başbaşa. Başbakan Turgut Özal'ın dahi birleşim açıldıktan bir süre sonra katıldığı görüşmelerde, sözcüter boş sıralar a hitap ettiler. Dün Mecliste en kalabahk yer Başbakan 'ın da yemek yediği Meclis lokantasıydı... Gerek iktidar, gerekse muhalefete rnensup mılletvekillerinin büyük çoğunluğu görüşmeleri kulisten izlemeyı yeğlediler. Mecliste cansız ve heyecansız ortamı, butçe görüşmeleri dahi etkileyemedi... Kuliste karşılaşttğımız MDP Grup Başkanvekili Ali Bozer, bu ortamı iki kelime ile özetledi: "Kendileri de inanmıyorlar. " Bozer'in yanındaki MDP'li Ferit Melen ise, Dünya Bankası'nın Türkiye hakkındaki son raporunu mutlaka bulup gö'rmemizi istedi. Melen, Dünya Bankası'nın ekonomik durumu iyi bulmadığmı kulağımıza fısıldadı. Bütçeyi, 40 sayfalık bir kitapçıktan oluşan konuşmasıyla Maliye ve Gümrük Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin Mectise sundu. Dev/et htatistik Enstitüsu'nün onuncu ay itibarıyla ithalat ve ihra(Arkası Sa.6, Sü.SUe) New York'tan Bütçe nasu dandacak? TANJU AKERSON ~ NEVV YORK Politikada en çok konuşulan konu, 1986 bütçesinin nasıl dondurulacağı. Milyarlarca doları bulan bütçe açığının daraltılmaması halinde önumüzdeki yıllarda ağır bir ekonomik bunalımla karşılaşılacağı konusunda kimsenin kuşku(Arkası Sa. 8. Sü. 3'te) Sakin olmauyız, sakin olmaltyız!.. Valçın Doğarîın söyleşisl 14. Sayfada Madrid'ten 150 ANAP'kyu Köprü senedi 9 'bulunacak ANKARA, (Cumhuriyet Btirosu) Başbakan Turgut ÖzaTın Boğaziçi Köprüsü Gelir Ortakijğj Senedi almak için kendisini "sıkıştıran" ANAP'h milletvekillerine köprü senedi "bulacagına" ilişkin söz verdiği bildirildi. Köprü senedi almak isteyen ANAP'h parlamenterler Ozal söz verdi Türkİş'ten ortak açıklama: Boğaziçi Köprüsü gelir ortaklığı senedine 'yetişemeyen' ANAP milletvekilleri Başbakan'dan senet istediler. DYP: Köprünün kime ve kaç kişiye satıldığı belli değil. Bu hükümetten sadece holdingler istifade ediyor. tarafından bu amaçla "girişimlerde bulunmakla" görevlendirilen İstanbul MilletvekiÜ Leyla Yeniay Köseoğlu, bittiği açıklanan senetierden "Bankaoın portföyünde var olduğunu" belirtti ve Başbakanın kendisine "senet bulma" sözü verdiğini açıkladı. ANAP'hlar dun TBMM kulisinde Başbakan özal'ı Köprü Gelir Ortaklığı Senedi almak için "sıkıştırdılar." Senet almak isteyenler adına girişimde bulunan İstanbul Milletvekili Köseoğlu, Başbakan'a kendisinin ve arkadaşlannın isteklerini iletti. özal, Köseoğlu'ndan, senet almak isteyenlerin "listesinin hazırlanmasını" istedi. Köseoğlu, senetlerle ilgili "girişimi" konusunda şu bilgileri verdi: "Başbakanla görtişiirken, 'Bu kanunu biz çıkardık. Bu bizim eserimiz. Ama bize senet kalmadı' dedim. Sayın Özal, isteyen milletvekilleri varsa listelerioi ha/ırlamamızı istedi. Her isteyene en çok 100 bin liralık senet lemin edilebilecegini belirttiler. Ben de imza topladun. Muhalefet partilerinin grup başkan(Arkası 11. Sayfada) BÜYÜKBAŞ: Turkîş Teşkilatlandtrma Sekreterlerinin ortak açıklamastnda, örgutlenerek hak ve çıkarlannt korumaya çalışanlann ağtr kısıtlamalarla karşı karştya olduğu belirtildi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türklş Teşkilâtlandırma Sekreterleri yaptıkları ortak açıklamada, "Toplu sözleşme ve grev hakkının işlerlikten yoksun" olduğunu ve "Enflasyonla mücadele adına yapılanlann zengini daha zengin, fakiri daba fakir yaptığım" belirttiler. TıirkIş Genel Teşkilâtlandırma Sekreteri Orhan Balaban başkanlığında Türkîş'e üye sendikalarm genel teşkilâtlandırma sekreterlerinin katılımıyla gerçekleştirilen ve 4 gün devam eden eğitim çahşmalarında, sendikaların teşkilâtlanma konusunda karşılaştıklan sorunlar ele alındı, çözüm yolları için öneriler belirlendi. Toplantının son gününde, işçilerin karşı karşıya bulunduğu sorunlara ilişkin ortak bir açıklama yapıldı. Açıklamada, ekonomik yönden güçsüz kesimlerin son derece ağır sorunlarla karşı karşıya bulunduğu öne sürülerek şöyle denildi: "Sorunlann temelinde son beş yıldır izlenmekte olan ekonomik politika yatmaktadır. Enflasyonla mücadele adına uygulanan önlemler zengini daba zengin, fakiri daba fakir yapmaktadır. Ekonomik politikada her çeşit sosyal amaç dışlanmış, iküsaden güçsüzii korumakla ödevli olan (Arkası 11. Sayfada) Sözleşme vegrev hakkının işlertigi yok Papandreu'dan Gonzalez'e son oyun NİLGÜN CERRAHOĞLU MADRİD 1 Ocak 1986'da AET'ye tam üye olarak katılmaya hazırlanırken, Papandreu'dan bir darbe yiyen Ispanyol hükümeti ve kamuoyu, bu şoku henüz üzerinden atamadı. Hafta başında yapılan Dublin AET zirvesinde, topluluğun güneye ge(Arkası Sa. 8. Sü. l'de) Bonn'dan Gökova'yu santml nu kurulacak? ULYA ÜÇER BONNKaç yıldır giderilemeyen ekonomik krize rağmen, F.Almanya Batı Avrupa'nın bir numaralı refah ülkesi. ItalyanFransız ürünü giysiJer, ithal mali egzotik yiyecekler tüketen kitle oldukça geniş. Batı Avrupa'da refahm en önemli ölçüsü sayılan (Arkası Sa. 8. Sü. 5'te) Midyat'ta operasyon: Bir ölü Sıkıyönetim Komutanlığı "güvenlik kuvvetleriyle çatışmaya giren iki kişiden birinin de yakalandığmı" açıkladı. DtYARBAKIR, (a.a.) Mardin'in Midyat ilçesine bağlı Sucati Köyü yakınlanndaki sarp kayaiıklı derin bir vadide güvenlik görevüleriyle silahlı çatışmaya giren bölücü iki eşkiyadan biri öldü, biri de sağ olarak ele geçirildi. Sucati köyünü Dicle nehrine bağlayan ve derinliği 250 metreyi bulan Dargeçit vadisindeki bir mağaradan el bombalan ve kalaşnikoflarla (Arkası Sa. 8. Sü. 7'de) YER GÖK DUMAN Bakır işletmesinin dumanı kasabamn üstüne çoktuğü zaman otomobiller farlarını yakmak, insanlar da ağızlarını ıslak bezle kapamak zorunda kalıyorlar. Murgullularuı daha uzun yaşayabilmek için devletten bir istekleri var: "Fabrika burda kalsın, bizi başka yere gönderin. Zehirli gazdan 20 bin kişi etkileniyor. Arazimizde bitki yetismiyor." (Fotoğraf: CUMHURtYET) Brüksef'den Mıırgullular göç etmek istiyor 195l'de kurulan Etibank Bakır tşletmeleri'nin bacalarmdan etrafa yayılan kükürtdioksit çevrede bitki yaşamım tamamen yok etmiş. Gazın eikisinde kalan otları yiyen hayvanlar da teker teker ölüyor. insanlar arasmda ise amfızem hastalığı yaygın halde. MEHMET GÜLTEKİN MURGUL/ARTVİN İn sanlar cennet ve cehennemi değişik şekilde düşünür ve tarif ederler. Artvin'in Borçka ilçesine bağlı Murgul'a (Göktaş) gidenler, cehennemin ne olduğunu bilirler. Kendi deyimleriyle Murgul, yıllardan beri cehennem, MurguIJular da yıllardır cehennemde yaşıyorlar. Başkentin yanı sıra, Erzurum ve Kayseri gibi illerimizde görülen hava kirliliği, Etibank Bakır tşletmeleri'nin yer aidığı Murgul'da da, bu fabrikamn kuruluş tarihi olan 1951'den bugüne kadar giderek artan ölçüde süregelmiş ve Murgul çevresindeki ağaçlar meyve vermez, tarlalar ekilemez hale dönüşmüş. Fabrikamn kurulmasının ardından. bacadan çıkacak zehirli gazları işleyecek olan sülfürik asit fabrikasının yapımının gecikmesi, Murgul'u yaşanmaz hale getirmiş. Havanın açık olduğu günlerde fabrikadan çıkan zehirli gazın büyuk bölümunün yükseklere çıkması, Murgulluları her gün "Keşke hava bugün de açık olsa" dualarıyla başbaşa bırakmış. Eski Murgullular, karaçam, ladin, kızılağaç, gürgen, kayın, meşe ve kestane ağaçlarını yakından tanıyorlar. Bir zamanlar yörenin bu ağaçlarla kaplı olduğunu belirten yaşlılar, "Gençlerimiz bu ağaçlann hiçbirini tanımaz, çünkü bu agaçlar zehirli (Arkası Sa. 8. Sü. S'teJ Evrensel patates kültürü HADİ ULUENGİN BRÜKSEL Roland Bartbes, "Mitologyalar" adlı kitabında patates kızartmasının Fransızlığın simgesi, öteki sembol bifteğin tamamlayıcısı olduğunu söyler. Nitekim, Amerikalılar patates kızartmasına, "Fransız kızartması" derler. (Arkası Sa. 8. Sü. 4'te) VEREN AFŞtN't ALIR 400 MÎLYARI Haberi 7. Sayfada Stockholm'den Halkın Sabrıyla Oynamak... IVasım ayı başında The Economist dergisi inşailah adını taşıyan bir Türkiye eki yayınlamıştı. Bir yerinde, Türk toplumunun temel özellikleri çözumlenmeye çalışılırken, şu satırlar dikkati çekiyordu: "Türk toplumu ve Türklerin davranışlan Avrupalı değildir. Farklı oian dinleri (nüfusun yüzde 99'u Müslümandır), farklı bir düşünce biçimine kaynaklık eder. Türkter, kaderci insanlardır, Diie getirilen her istek, umut, 'inşallah' (Tann isterse) sözüyle birlikte ifade edilir. Hiçbir Türk, kendisinin ya da ülkesinin yazgısının öncetikle kendi elinde olduğuna inanmaz. Bu bakımdan Türk toplumu, Avrupa ve Amerika'nın bireyci toplumlanndan çok farklıdır. Türkler öyle kolayca harekete geçirilemeyen bir topluluktur. 'Bütün Türk tarihinde kendiliğinden bir tek ayaklanma görülmüş değildir'; (Arkası Sa. 8, Sü. l'de) • Ölüm uçağında altıncı gün: Kaçınlan uçakta Kuveytli bir yolcu can çekişiyor. 3. Sayfada • Arapça ders şubatta. 7. Sayfada • Ulagay sordu, Bodur yamlladı: Yüksek faiz, yatınmı ve üretimi caydınyar, enflasyonu besliyor. 9. Sayfada Sümerbank'ta indirim Devlet Bakanı Türel yılbaşına kadar yüzde 5yüzde 25 indirimin süreceğini söyledi. ANKARA, (Cumhuriyet Biirosu) Devlet Bakanı Sudi Tiırel, Sümerbank ürünlerinin satış fiyatlannda yanndan itibaren yılbaşına kadar yüzde 5 ile 25 arasmda indirim yapıldığmı açıkiadı. Türel, gabardin fiyatlannda yüzde 5, battaniyede yuzde 24.6 ayakkabıda yüzde 13 oranında indirim yapıldığını, halı dışındaki diğer ürünJerde de yanndan itibaren çeşitli indirim uygulanacağını ifade etti. Sümerbank'tan kredili alışveriş limitleri de 70 binden 200 bin liraya, taksit süreleri ise 18'den 24 aya çıkanldı. Bakan, fiyat düşürme kararının KDV'nin fiyat artışına neden olacağı yolundaki imajın yıkılması ve vatandaşın kışhİc ihtiyacını ucuza temin etmesi amaayla alın(Arkası 11. Sayfada) ADANA MHP EK DA VASINDA İTÎRAF: BİZt KOMÜNtZMİN KARŞISINA MERTEK DİYE DİKTİLER Haberi 7. Sayfada GALATASARAY BİR YARA DA ZONGULDAJCTAN ALDI: 11 ~ "Denizakı turiznıi"nde patlama YAVUZ BAYDAR STOCKHOLM Sovyetler Birliği'nin Baltık Filosu'na bağh "VVhiskey" modeli U137 denizaltısının, güney İsveç kenti Karlskrona açıklarında karaya oturuşundan bu yana üç yıl geçti. Uluslararası siyasi terminolojiye "VVhiskey on the rocks" buzlu (Arkası Sa. 8. Sü. l'de) HASAN CEMAL Şpor'da