Katalog

13 ARALIK 1984 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURİYET/5 ÎSMAÎL GÜLGEÇ DUNY4SINDA SANAT EDEBIYAT HAYVAJVLAR Gecekondu kültürü, nasıl bir sanat yapıtına dönüştürülür? Berci Kristin Çöp Masallan / Latife Tekin Adam Yayıncılık / 125 sayfa. ONAT KUTLAR "ErkeksF'liğin egemen olduğu toplumlarda kadınlann, tüketim ağırhkh toplumlarda starlann, hemen her toplumda, üstüne çok düşülen çocuklann aşmak zorunda oldukları önemli bir " k a n n a ş a " vardır. Nesneleşme. Yeryüzünü ve toplumu özgür biçimde kavramak, kendüerini kendi istedikleri yönde geliştirmek yerine, onlar için oluştunılan kalıbı doldunnak zorunda kaiırlar. Hele bu kalıp çekici ise, rahat yaşam koşulları, ün, sevgi kazandırıyorsa engeli aşmak daha da güçleşir. Kendilerine, sürekli olarak, yerine göre erkeklerin, büyüklerin ya da izleyici kitlelerinin gözüyle bakar, ona göre çekidüzen verir, varlıklarıru tıpkı başkalanrun onlan kavradığı gibi bir nesne olarak kavrarlar. Onlar için başansızlık en büyük tehlikedir. Bu yüzden "güvenli" yollan izlemek zorundadırlar. Oysa gene bu yüzden, bir " n e s n e " gibi kullanılır ve terkedilirler. Bu bilinen küçük girişi, romancı Latife Tekin'in büyük ilgiyle karsılanan "Sevgili Arsız Olünr'den sonra, kendisi için oluşmaya başlayan kalıbı, hemen ikinci romanıyla kırarken gösterdiği gözüpekliği vurgulayabilmek için yazdım. Onu, ilk romanından sonra bekleyen en büyuk tehlike, yeni bir denemenin başarsızlığı değil, beğenilen yapıtmın bir biçimde tekrarlanması idi. Oysa "Berci Kristin Çöp MasaDan", birçok yönden, yepyeni bakış açıları, taptaze teknikler getiriyor. Korkusuzca değiştiriyor merceğini Latife Tekin. Onu ilgilendiren, başkalanrun ne dediği değil. Kendisi, içinde yaşadığı yeryüzünü ve insanları nasıl kavrıyor, bu önemli onun için. Yıllarca yaşamını paylaştığı bir "gecekondu kenti"ni başdöndürücü bir gözlem gücüyle anlatırken kimin ne diyeceği umurunda bile değil. "Berci Kristin Çöp Masallan", çarpıa özellikleriyle, tıpkı "Sevgili Arsız ÖKim" gibi bir solukta okunacak. Üzerinde çok konuşulacak, tartışılacak. Ancak tartışılması mümkün olmayan şey, Latife Tekin'in "ilginç bir olay" olmadığı, özgün ve güçlü bir yazar olarak yazın dünyamızda şimdiden yerini aldığıdır. Romanın başkişisi Çiçektepe Latife Tekin'in ikinci romanının başkişisi ne Dirmit gibi kendisi, ne de yakın çevresinden insanlar. Bu başkişi büyük kentin çöplüklerinden birinde bir gecede oluşuveren koca bir gecekondu semti: Çiçektepe. Romanın ilk satırları bu ilginç başkişinin doğumunu anlatır: 'Bir kış gecesinde, gundüzleri kocaman tenekeierin şehrin çöpiinü getirip boşalttıklan bir tepenin ustüne, çöp yıgınlanndan az uzağa, fener ışığında, sekiz kondu kunıldu. Sabah kondulann iisttine yüın ilk karı diiştü.." Batılıların "magistrale" dedikleri, yetkin ve ürpertici güzellikte bir girişle başlar. "Berci Kristin Çöp Masallan". Ziftli kâğıtlardan, tahtalardan, soğuk briketlerden, naylon leğenlerden, kınk tabaklardan, tavanlara bağlı beşikler den, çamur, kar, Uaçlı su ve tenekelerden bir kent ve garip bir şiir doğar. Joyce'da Dublin, Durrell'da İskenderiye, Camus'de Oran kentleri de daha birçok yazarda olduğu gibi romanın kahramanıdır. Ama "Berci Kristin Çöp Masallarf nda Çiçektepe'den başka gerçek anlamda roman kişisi nerdeyse yoktur. Gecekondu kenti, doğar, büyür, acılar çeker, sevinir, hastalanır, yıkılır, yeniden canlanır, dövüşür ve sever. Bu açıdan bakıldığında, örneğin romanın sonlanna doğru ortaya çıkan Lado ve benzeri kişiler, sevimli olmakla birlikte, hafıfçe yadırganırlar. Renkli birer "tip" olmaktan üeri gidemezler. Çünkü romarun gerçek karakteri Çiçektepe'nin kendisidir. KİM KİME DUM DUMA^BEHTC AK Eksilmeyen gülmece duygusu "Sevgili Arsız Ölüm"ü okuyan ve inceleyenlerin üzerinde durduklan en önemli nokta, yazarın kamerasını koyduğu açı olmuştur. Dirmit 'le ailesinin köy ve kentteki yasamına yazar kuşbakışı değil, toprak duzeyinden ve çok içinden bakar. "Berci Kristin Çöp Masallan" nda bu açı tumüyle değişmiştir. Murat Bdge'nin benzetmesinden hareket edersek, bu kez yazar, "ormana dışından bakmaktadır". Tıpkı durmadan yıkılan çatılann üstünden uçan ve "Cik cik catıcık uçsana" diyegülüşen küçük kuşlardan biri gibi. "Gülüşen" sözünü boşuna kullanmadım. Latife Tekin'in ikinci romarurun da büyük gücünün bir bölümü hiç eksilmeyen "gülmece" duygusundan geliyor. Bir akşam vakti ramazan davulunun tokmagını vurmaya hazırlanan davulcunun duyduğu "Git lan ordan lavuk!.." sözünden sonra ortaya çıkan ve sonunda büyük vuruşmalara neden olan olaylar zinciri, bence edebiyatımızın en güzel mizah ömeklerinden biri olmaya adaydır. Kondu semtlerinin acı, çoğu kez yürek burkucu gerçeğini sürekli gülümseyerek anlatmayı başaran Tekin, böylece hem natüralizmden kurtanyor yapıtıru, hem de çok eski metinlere kadar uzanan bir mizah geleneğini sürdürüyor. "Dertli gibi gttlen" halkın derin ve güçlü geleneğini. Yayın Raporu HATIRLIYORUM / Yazan: Selim 1leri / 375 sayfa / A\tın Kitaplar Yayınevi. Verimlı yazar Selim tleri, "kişilerzamanlar" alt başlığını da eklediği son kitabı "Hatırlıyorum"u, arka kapağındaki "Anüaria Tartışma" dıye başlayan şu uzun cümleyle tanımlıyor: " H e r giinbatımında bir liman köşesine sıgınıp, akşamlan bu saatakşamları şu saat diye... Geçrnişin renkleri ve ışıklan arasından beni hayata bağlamış olanlan seçebüiyorum ve bu seçtiklerim, aşk ölüm ilişkisine bir giizellik katıyor." Anı türiine değişik bir hava getiren bu kitaptaki Türkan Şoray, Gülriz Sururi, Kemal Tahir, Behçet Necatigil, Sevim Burak, Sevda Ferdag portreleri usta bir " g ö z " ü n , usta bir " k a l e m " i n damgasını laşıyor. versite öğrencisinin edinmesinde yarar var. KARİKATÜRLEŞTİREBİLDtKLERtMtZDENMİSİNtZ Sami Caner'in karikatür albümii / 63 sayfa / Yol Yayınlan İlk karikatürünü 1969 yılında, 18 yaşındayken yayımlayan Sami Caner çok sayıda mizah dergisine çizdi. Bir süre de Yeni tstanbul gazetesine günlük karikatürler yaptı. Halen Cumhuriyet gjızetesinde çahşıyor. Bu yetenekli çizerin Cumburiyet'te yayımlanmış karikatürlerinden derlenen aJbümü, başanlı bir çizgi serüveninin seçkin ürünlerini içeriyor. orduya dönecek, hatta Legion D'Honneur nişanı alacaktı. Kitap, bu güncelliğini hâlâ koruyan ilginç olayın Zola'nın kaleminden öyküsü. P I K N I K PtYALEMADRA HEPKES BANA âULUYOOO i YARGILAYAN ZAMAN IÇINDEN Bekir Yıldız'ın konuşma, soruşturma ve yazılan / 142 sayfa / Cem Yayınevi Uç bolümden oluşan son kitabının ilk bölümünde, kendisiyle yapılmış konuşmalara yer veriyor Bekir Yüdız. Bunlar arasında Mahmut Makalın. Zeynep Oral'ın, Adnan Özyalçıner'in, Faruk ŞUyun'un, Atilla Özkınmlı'nınkiler dikkati çekiyor. Kitabın ikinci bölümündeyse, Yddız'ın gazete ve dergiler tarafından açılan soruşturmalara verdiği yanıtlar var. Son böliimde yazarın dergilerde çıkmış yazılarından bir seçme verilmiş. YOZll GAZETEa NECDET OOO AWU ABLACllAA . SEN YASIYOR MUYDUM ?.. GEL i A » İÇ.; MEM A LAFLARIZ . ÖZLETTİM KENiDİKl'l ... EEE ANLtfT BAKALIM ÖKSELERİN YÖRESİ Şükran Kurdakul'un Şürleri / 80 sayfa / tzlem Yayınlan 198284 yıllarının urünü olan şiirlerini, Şiikran Kurdakul, "Ökselerin Yöresi" adlı kitabında topladı. "Son şiirterim gerceğin aldatmacaya dönüştünUmek istendiği bir dünyanın gorünur görünmez güçleri karşısında bir mtunma cabastdır" diyor Kurdakul. Ve "Kendini Ararken" adU dörtluğunde şöyle sesleniyor: "Güliiyor muyum sen de giil / Kendini ararken bana da bak. / Coşkulan coşkulanmdan / Kaç yılım kaldıysa almana bak." DREYFUS OLAYI Yazan: Emile Zola/Tiirkçesi: Muammer Tuncer/158 sayfa /Yalçın Yayınlan Yahudi asılh Fransız subayı Alfred Dreyfus'ün geçen yüzyıl sonlarmda Almanya hesabma casusluk yapmakla suçlanması ve yargılanması, sonuçta rütbeleri sökülerek yaşam boyu hapis cezasına çarptınlması Fransa'da büyük gürültü koparmıştı. Büyük yazar Emile Zola'nın "L'Aurore" gazetesinde çıkan "Suçluyorum" başlıklı ve Cumhurbaşkanı Felbı Faure'a seslenen yazısı üzerine ortalık birbirine girmiş, Zola hakkında da dava açılarak ünlü sanatçı orduya hakaret ettiği gerekçesiyle hapis ve para cezasına çarptırümıştı. Ancak dava yeniden görulecek, Zola'nın ölümünden sonra Dreyfns'ün cezası bozulacak, yeniden CART CURT Rıfat Ilgaz'ın güncel yazılan/160 sayfa/Çınar Yayınlan Çınar Yayınlan, Rıfat Dgaz'ın bütün eserlerini yayımlamayı sürdürüyor. Yayınevinin son kitabı olan "Cart Curt"ta da, Dgaz'ın günlük yazılarından seçmeler yer alıyor. Ünlü mizah yazanmız, "Kendine özgü bir yoğurt yeme sanaüdır" diye tanımladığı fıkracılıkta da uzun yıllar başanlı örnekler vermişti. Yeni bir yolda yürümek "Berci Kristin Çöp Masallan " , kimi okurlar için küçük ve yanıltıcı düş kınklıklarının nedeni olabilir. Örneğin romanın ortalarında, özellikle grevle ilgili bölümlerde, sonlarda, özellikle "final"de gerilimin düştüğü, romanın pat diye bittiği düşünülebilir. Bence bunun iki nedeni var. Birincisi, içinde yaşadığımız koşullar. İkincisi ise daha önemli. Latife Tekin, ilk romanımn nerdeyse kusursuz bütünlüğünü tekrarlamayı değil, yer yer tökezlemek pahasına yeni bir yoldan yürumeyi göze alıyor. Kendine ve yaptığı ise güvenen bir yazarın doğal tavrıdır bu. "Berci Kristin Çöp Masallan" elbette kondu kültürünün bir sanat yapıtına nasıl dönüştürülebileceğinin çarpıcı örneği. Ama daha önetnlisi, Latife Tekin'in usta bir romana olarak attığı yeni bir imzadır. AVDIR NE B\R SELAM, NE TELEPON.. // / BEMl UNUTTUN Biii ... SEN ANLAT.YAZI D'lZİMİ MEBAK İUE SONUNU KiuSlL BA&LIYACAKSIN ŞAHMERAN Yazan: Erfaan Bener / 71 sayfa / Kaynak Yayınlan Bizde daha çok doğuda ve güneydoğuda yaygm olan bir halk masaiı Şahmeran. Erhan Bener, bu halk masalını oyunlaştınnış kitabında. Masal havasıru yansıtmak amacıyla şiire yakın bir dil kullanırken, masala çok fazla bağlı kalmaksızın dramatik öğeleri ön plana çıkarmış. BEN >. KÖR OUJCAM , \ İFFET DE GÖZLERMI } AS5OUST OLUCAK / KA5ORUNLARINI ÇO< Z.E DEuİN ^^EOi^J DUL BEN 5E.MI ÇOCUk 5A.NIYOROUAA AAAA, M E S E R KOCA ADAM O L M U $ S U N . YAXILA R.IM &AYAA TOPLUMÇıAL İCERİKLİ ... MU&A.VT OLOU&UN &\B. AKŞAM YEMEK GE.ciCTiRDiM.5EkS PROBLEMLtRİ^İ: BU KADIMIN NİYETİ ...YOK YOK. KALBİNİ BO2MA ÖYLE BİB. İ OLSA BELLİ OUJR SHAKESPEARE VE HAMLET Yazan: Prof. Dr. Mina Urgan / 560 sayfa / Alün Kitaplar Yayınevi. Prof. Mina Urgan'ın bir bölümünü daha Önce lstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınlan arasmda çıkardığı, 40 yıllık emeğin ürünü olan çalışması "Shakespeare ve Hamlet" adıyla yayımlandı. Bu değerli yapıtta, sırasıyla dev ozarun yaşam öyküsü, şiir ve soneleri, ilk komedileri, olgun döneminin komedileri, İngiliz tarihiyle ilgili oyunlan, tragedyalan, Yunan ve Roma tarihiyle ilgili oyunları ve son oyunlan ayn ayrı bölümlerde inceleniyor. " H a m l e t " ise 180 sayfalık bağımsız bir bölümde ele alınmış. Kitabın sonunda ise geniş bir kaynakça ve dizin var. Dilimizde tek olan böyle bir incelemeyi her aydının, her üni C CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ'NDEN HABERLER saat 04.00 (M. Ali Birand), 066.018 Alternatif Buyüme Stratejisi (A. Savaş Akat), 021.159 Büyük Saat (Turgut Uyar). SANA NE I5NVARLİİM*7 Sedat Simavi 1984 ödülleri 1984 yılı Sedat Simavi Vakfı ödüllerini kazananlar belli oldu. Buna göre, kitle haberleşmesi daltnda Mehmet Ali Birand, sosyal bilimler alanmda AsafSavaş Akat ve edebiyat alanmda Turgut Uyar ödüllerini aldüar. Ödül alan yazar ve sanatçüann kitaplan Cumhuriyet Kitap Kulubünde de satışta bulunuyor. Kitaplar kod numaralanna göre şöyle sıralanıyor: 076.00112 Eylül AYEV EN ÇOK SATAN ÇOCUK KITAPLARI 15 Kasıtn 1984 12 Arahk 1984 Sıra: Kod: Kitabın Adı: Yazan: Aziz Nesin Aziz Nesin Aziz Nesin ErdalÖz Çetin Öner Ali Püsküllüoğlu Fakir Baykurt Fikret Otyam Azra Erhat 1 021.104 2 097.294 3 4 5 6 7 8 9 10 002.163 074.009 021.103 021.136 035.029 097.282 074.010 022.031 Ben de Çocuktum Yumurtadan Çıkan Öğretmen Şimdiki Çocuklar Harika Öküz Başkan Alçacıktan Kar Yağar Gülibik Nasrettin Hoca Topal Arkadaş Kanlı Gömiekler Troya Masallan Muzaffer İzgü 1ARIHTE BUGUN MÜMTAZ ARIKAK 13 Arahk AT SIRTINDA ÖLÛML 17S4'TE 8U6ÛH, OSMANLI PADİŞAHII. MAHMUT, CtMA SELAMUĞI DÖNU$UHOe,SAHAYA Gig£gK£H,AT ÛZ£RlNDE ANİPEH F&NALfi^ARAK ÖLPÛ. I. MAHMUT, PATRONA HAÜL İSYAMtkPA mHTTAN İNPİHİLEN YB/İİNB PAPİŞAÜOUJUŞTU. ZAMA, AVUSTVltYA,/İUSyA VB İRAN'LA SAVAŞlLMfÇ, gUNLAR/M ÇOGÇJMPA &AŞARI SAGLANMIŞTt.ZAYlFLAYAN İMPAHATDRLUK,)COM$ULARIhJlN TOPRAK İSTEKLERİNE KABŞt SAVUNMA SAl/AŞLARf yAP/YOHdU ARTlK. KÜLJÜRLÜ BİH ItJSAH OLANI.MAHMUT, GeLENBKLERİ PIŞLAMIYAH BİR RBPORM POLİTİKAS1 UYGUUYARAK,ÖZ£UJKLE ORPUOA 8AZ1 YENİLİKLER YAPTIRMIÇ, 6EHİ KALMIŞU6IN EVOSİ Nİ, BfRÖLÇİİOE PE OLSA A2AUTMAK İSTEMİÇTİ. GALERILER komet 52") aralık 84 ^LBAŞIŞEJ&İSİ 528 66 29 526 10 00/412 DUmRTABAKLARI SIRÜSTCREStMLER SERGİSİ 8 31 ARALIK I9M DESTEK SAMAT GM.ERİSİ Prof. Namık Bayık RESİM SERGİSİ engaleri CUMALI Sanat Galerfci SEVİMCE U knhk 19S4 2«cak 1MS TEKİN ARTEMEL 1 27 hi\;t 1984 ADdı Ipenç Cad 75 MacKa i460354 CIHANGIR SANAT ATOLYES1 B SU HE.RKES E. ICINOIR Husftv Gerede Cad 126 Te$yikıye MeytiaraIST Tel 141 27 11 Hktm kmümma 24 anNkta kaşiıytuktar. Kafittar lçl> Mı M iac« kaşnnnaaız ıka •hmr. Crfıangır Caö Mo 42<"2 Tel 143 37 24 BURHAN UYGUR KOMET MESUT ÜLDAŞ ZEHRA EREN K a n u Resim Sergid 1 Aralık • 21 Aralık 1984 Uoda Cad 264 MOOA Tel 337 15 31 TİGLAT SANAT GAUERlSj URART GALERI BARAZ TURAN EROL Resim Sergisi 29 Kasım 30 Arahk v c u K Beöe Cac Cınaaıiı «ot Oaife 2 8«6ek Tel 163 10 31 SANAT GALERIS1 JÜLİDE ATILMAZ ÜNAL Resim Sergisi 627 Aralık 1984 GONENLI Resim sergtsı 320 Aralık 1984 TAKSİM SANAT GALEMSİ "200 RESİM" Tirk Resminden Seçmeler 19 Arahk 198415 Ocak 1985 KurtulüS CaÖ 191 151 Kİ[E NECDET KALAY CEV06T PASA CAO 376 BEBEK 165 M 97 1 Y.ılbaşı Özel Resim Sergisi «»i*«* Rumel' Cad MatBacı Osmanbey S 35/2 Ertaıl Ap Osmanbty 146 05 47 ÖZLEM Sanat Galerisi 5 0 YDL ÖNCE Cumhuriyet n Arahk 1934 gibi bir yol tutacağı tetkik ve Fırkası Genel Katibi Receb Edebiyata tesbit edilecektir. Peker ve birçok saylavlar verilecek yön bulunuyordu. Ismet İnönü dün Merasime tam saat 16 da Ankara 12 (Telefonla) Yarın kültür işterinde arttırma ve Yerli Ankara Kız Lisesi grupun bir talebelerinden bir Edebiyat Fakültesi Dekanı ağızdan söyledikleri Istıklal Köprüluzade Fuatm Mallar marşile başlandı. Bundan başkanlığıile toplanacak yedigününü açtı sonra gene bir talebe ulusal edebiyat komisyonunda Falih Rıfkı Atay, Mehmet Emin, Dil Kurumu azalarile Ankara edebiyat müntesib ve muallimleri iştirak edeceklerdir. Toplantıda edebiyatımızın yeni dil durumu ile alacağı yön ve tutum, bu duruma göre tedris edilmekte olan edebiyatın ne Ankara 12 (a.a.) Bugün beşinci ekonomi ve yerli malları yedigünü Başbakan İsmeı Inönünün Halkevinde seçkin bir kalabalık önünde söylediği değerli söylevile başladı. Kalabalık arasmda Kurultay Başkan ı Kazım özalp, bütün Bakanlar, Halk 19341984 ELEKTRİK Radyatörü TAM SITAKLIK İMAJ Sanat Odası ScrMiikHeyitGİ Scıyi&i 1126 Anhk 1«S4 ftumek cad Vılla »an 46. B btok Kat 1 No 5 Nışantası 148 15 84 ERTAN AYKIN | ÛNAL CİMİT ] I Resim Sergisi 8 Aralık 1984 4 Ocak 1985 Kıbnstan İzlenbnler 723 Arahk Calcri pust tunKrt 13JN1U0 n t ı Kikbt Asmalımesat So^aıı S No 20TünelIST 143 24 04 146 25 34 bir şarkı soyledi. Ondan sonra Ankara Kız Lisesi talebeleri Ankara sayiavı Aka Günduzün "Turk Şekeri", "Kümes Oyunu", piyeslerıle Kız Lisesinden Bayan Nezihenin "Burhan" adlı piyesini oynadılar ve çok beğenildiler. 7/ VERESİYE SATİE'de SATIS