Katalog

7 OCAK 1984 EKONOMİ CUMHURİYET/9 Günün Aynası Özel sektör demir çelik üreticileri dışahm serbesthinden tedirgin ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye DemirÇelik İşletmeleri Kurumu, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları Özel Sektör DemirÇelik Üreticileri Derneği Hazine ve Dış Ticaret Müsteşar'•ğYna başvurarak, ithalat ve ihicata ilişkin görüşlerini ilettiler. Dernek adına yapılan başvuruda, kutük ve yassı mamuller ile yarı mamul demirçelik mamullerinin ithali ne kadar izne tabi kılınmış ise de, ithalat rejiminin getirdiği geniş serbesti karşısında uygulamada demirçelik üreücilerinin zor durumda kalacaklan belirtilerek, özetle şu görüşler savunuldu: Bu nedenle, ithal müsadeleri verilirken, yurt içi demirçelik üreticileri temsilcileri ile temas kurulması, lisansa bağlanacak ithalatın miktarlarının iç üretim dikkate alınarak ayarlanması, ithalat rejiminin 15. maddesinde yer alan, iki misli gümruk ödeyerek sınırsız ithalat yapma hakkının makul ölçüler içinde sınırlandırılması, sağlanmahdır. İhracatta verilen vergi iadelennin 1.4.1984'de yüzde 80 düzeyine inmesi ve ihracat kredilerinin faizinin yıızde 27'den yuzde 37'ye yükseltilmesi.hracattan elde edilen hasılatta yüzde 56 arasında bir azalma meydana getirecektir. Sosyalist blokla ticaretin 'büyüklere' Dolar, dünyada vine tırmandı Dolar karaborsası teslim edilmesi tartışma konusu oldu canlanınca altın Sosyalist bloktan dışalım yaparak üretimlerini sür ler getirecekler. Böyletikle sosyalist blokla son yıllarda giderek düren küçük ve orta ölçekli firmalar bu kararla dev aleyhimize gelişen ticaret dengere dışı kalırken, "Tekelleşmeye karşı olduğunu sık lenmiş olacak" diyörlar. sık yineleyen Özal hükümeti ihracatta tekelleşme Ülkemizde 50 milyon dolardan fazla dışsatımı gerçekleştiryi teşvik ediyor" diyörlar. miş ENKA, RAM, MEPA, Çula Doğu bloku ülkelerine büyük miktariârda mal satabilmenin yolunu bulmuşlar. Biz de bu örnekten yola çıktık" diyordu. Hazine ve Dış Ticaret Musieşarlığı yetkilileri, sosyalist blokta olduğu gibi ticareti devletleştirilmiş ülke'.eıde alıcı ve satıcının "tek muhatsp" yani devlet olduğunu hatırlattıktan sonra "Bizim buradaki çeşitli ithalatçıların karşısındaki tek mu!:atap devlet olunca istedigi gibi oynuyor, pazarlık edebiliyor. Şimdi biz de onların karşısına tek muhatap oimasa bile 1520 firma çıkaracağız ve bu firmalar "Biz sizden şu şu mallan ithal ederiz, ama karşılığında siz de bizden şu şu mallan alırsınız" diyecekler. Hatta o pazarlarda piyasa araştırması yaparak, sosyalist blok ülkelerinin bizden ne tür malları alabileceklerini saptayacaklar ve onların önüne cazip seçenekEkonomi Servisi Yeni dışsatım rejiminin "Doğu bloku ülkelerinden dışalım yapabilmek için bir önceki takvim yılında 50 milyon dolann üzerinde dışsatım yapma" koşulunu getirmesi, yoğun tepkileri de beraberinde getirdi. Bugüne dek sosyalist blok ülkelerinden dışalım yapan, hatta üretimlerini bu ülkelerden kısa aralıklarla küçük partiler halinde yaptıkları hammadde ve aramalı dışalımıyla sürdüren küçük ve ortak ölçekli firmalar bu kararın sonrasında Doğu Bloku ile yürüttükleri ticarette devre dışı bırakılmış oldular. Doğu Avrupa'dan şimdiye dek dışalım yapmakta olan firmalar, "Şimdi biz. üretim için her yedek parça ve hammadde gerektiğinde bu büyük şirketlerin kapısına gidip, hem de bir miktar kâr mı öde>eceğiz? Durup dururken, ithal ettigimiz malların fiyatlan neden pahalüassın ve bizim yerli üretimimizin malijetlerini neden arttırsın? Bu konuya başka çözütn yolu yok muydu?" diyörlar. Bu arada tekelleşmeye karşı olduğunu sık sık yineleyen Özal hukümetinin bu kararıyla "dışsatımda tekelleşmeyi" açıkca onayladığı hatta teşvik ettiğine dikkat çekiliyor. Özal hukümetinin ise bu kararı alırken sosyalist ülkelere daha fazla dışsatım yapabilme amacından yola çıktığı, ancak muhtemelen küçük dışalımcıların durumlannı gözardı ettiği anlaşılıvor. Prof. Pakdemirli, önceki gece televizyonda yaptığı konuşmada bu konuya değinirken, "Sosyalist ülkelere olan ihracatımız son yıllarda hızla azalıyordu. Batılı ülkelere baktık, onlar da da serbest dövizle licaret esas oldugu halde, onlar büyük ihracatçı sermaye şirketleri aracılığıyla yaptırdıkları takas yoluykurova gibi büyük dışsatımcı sermaye şn ketleri, hükumetin bu kararına kuskusuz alkış tutuyorlar ve "Hükı.met bizeDogu blokuna dışsatımı arttırma görevi verdi. Bu görevi başanyla yerine getireceğiz. Doğu blokundan ithalat yapanlar da korkmasın. Oradan alınan mallar zaten ucuz. Bizim alacağımız komisyon, kendilerinin daha önce ithal eltikleri fiyatlarda önemli bir sıçrama yapmaz" şeklinde konuşuyorlar. Buna karşılık sosyalist bloktan yıllardan beri dışalım yapan \e özellikle yılda 810 kez küçük partiler halinde 2 bin 3 bin dolarlık dışalım yaparak üretimlerini sürdüren firma yetkilileri, "Hükümet hiç değilse bizlerin serbest dövizle dışalım vapmasına izin versevdi. Takas yoluyla dışalım da büyük ihracatçı şirketlere bırakılsaydı" gorüşünü savunuyorlar ve hükümetten bu konuya ilişkin kararında bir değişiklik, bir revizyon ve kendilerinin mağdur duruma düşmelerini onleyecek bir çozüm bekliyorlar. Ekonomi Servisi Tahtakale döviz karaborsa piyasası, yaklaşık 2 haftalık aradan sonra yeniden canlandı. 1 Amerikan Doları dün Tahtakale'de 327330 lira dolayiarmda bir fiyatla alıcı bulurken, dolarda karaborsa fiyatlarının oluşmasına paralel olarak altın fiyatları da yükselmesini sürdürdü. Cumhuriyet Altını dün 300 lira birden fiyat alarak 26 bin 300 liraya yükselirken, 24 ayar altının gramı da 30 lira artarak 3950 liraya çıktı. Dolann 2 haftadan beri kaybolmuş olan karaborsa piyasasının yeniden oluşması şu nedenlere bağlanıyor: • Doların son 34 gündür dünya piyasalarında yüksek oranda değer kazanması. Son günlerde rekor üzerine rekor kıran ABD Doları, dün de Alman fiyatları da yükseldi Markı karşısında son 12 yılın en yüksek değerine ulaşarak 2.81 marka, Fransız Frangı karşısında 8.87 franga yükselmiş bulunuyor. • Dolann son günlerdekî bu hızlı tırmanışının Merkez Bankası tarafından resmi kurlara yansıtılmamış olması da, karaborsa piyasanın oluşmasındaki etkenİerden biri olarak niteleniyor. • Dolara olan yüksek talebin de yeniden bir karaborsa piyasa oluşmasında etken olduğu belirtiliyor. Nitekim dolar karaborsada 327330 liraya alıcı buluyor. • Dolann karaborsa fıyatı, yerli altın fiyatlarını belirleyen ana etkenlerin başında yer aldığı için, altın fiyatlarının da, son 23 gündür yukarıya çekilmekte olduğu dikkati çekiyor. İthal malı Marlboro sigarası, tombalacıdan daha ucuza gelecek ANKARA, (a.a.) Maliye ve Gümriik Bakanı Vural Arıkan.yabancı sigaranın Türkiye'de serbest satışı konusunda çahşmalann sürdürüldüğünü bildirdi. Vural Ankan, yabancı sigara fiyatını kaçak piyasada satılanın altında tespit etmeyi ve tütün üreticisinin zarar görmemesi için hacmini belirlemeyi hedeflediklerini açıkladı. Ankan, yabancı sigaranın Türkiye'de satışı konusunun yakında açıklığa kavuşturulacağını söyledi ve şöyle konuştu: "Bizim bu konuda iki hedefimiz var, birincisi yabancı sigaranın fiyatını kaçak piyasada satılanın altında tespit etmektir. tkincisi ise, tütün üreticisinin zarar görmemesi için hacmini beHrlemektir. O dengeyi muhafaza edeceğiz. Türkiye'ye bugün Doğu Bloğu'yla ticaretimiz (bin dolar) DIŞALIM 1980 1981 • Türkiye toplam dışalımı 7.909 8.933 • Doğu Bloğu'ndan dışahm 826 842 • Doğu Bloğu'nun payı (%) 10.4 9.4 DIŞSA T1M • Türkiye toplam dışsatımı 2.910 4.703 • Doğu Bloğu'na dışsatım 507 346 • Doğu Bloğu'nun payı (°'o) 17.4 7.3 1982 8.843 427 4.8 5.746 332 5.8 1983 (6 ayltk) 4.450 330 7.4 2.674 138 5.2 IMF kapısında ülke kuyruğu I.tfF 'den yılın ilk randevusunu "dünya borç şampiyonu" Brezilya'nın Ekonomi Bakanı aldı. IMF heyetleri "vakti gelmiş" göruşmeler için yılın ilk günlerinden dünyanın dört biryanına dağıldılar. Ekonomi Servisi VVashington'da Beyaz Saray'ın' birkaç blok otesindeki "IMF Merkezi" nin bu yıl da oldukça yoğun bir trafiğe sahne olacağı anlaşılıyor. Yeni borç ya da borç erteletme talebiyle IMF Merkezi'nin kapısından girecek Üçüncü Dünya heyetlerinin yanı sıra, borçlu ülkelere ünlu kemer sıkma reçetesini uygulatmak amacıyla merkez kapısından çıkacak IMF heyetlerinin sayısındaki artış önemini koruyacak gibi. Çünkü, borçlu ülkeler IMF yönetimiyle göruşme yapmak için daha şimdiden sıra ve tarih kapma yarışına girmiş bulunuyorlar. Yeni yılın ilk randevusunu "dünya borç şampiyonu" Brezilya'nın Ekonomi Bakanı Bernardo Grinspun kaptı. Grinspun'un Washington ziyaretinin bu ay içinde gerçekleşmesi bekleniyor. Brezilya'nın ardından başta Yugoslavya, Peru ve Venezuela olmak üzere birçok ülkenin daha "merkezde görüşme" talebini geciktirmemesi bekleniyor. Geçen yılın son haftasında borç sorunvınu geçici olarak çözme olanağına kavuşan Meksika ve Zaire'nin bu yıl sonunda kapıyı yeniden tıklatacakları da öne sürülüyor. Öte yandan, "vakti gelmiş" olağan göruşmeler için IMF heyetleri daha yılın ilk günlerinden itibaren dünyanın dört bir yanına dağıldılar. Bilindiği gibi bunlardan biri de ülkemizde misyonunun başında bulunuyor. Bununla birlikte IMF'nin kapısına yaklaşmamak için elinden geleni yapanlar yok değil. Yeni işbaşına gelen Arjantin hükümeti, lMF'den, görüşmelere başlamak için kendisine 6 aylık bir süre tanınmasını istedi. 16 ocakta NVashington'da yapılması planlanan NijeryaIMF görüşmelerinin geleceği de son hükumet darbesi nedeniyle belirsizleşti. Dünya çapında şimdiden yo Atatürk Barajı'nm sigortası için 14 Türk Ekonomi Servisi On dört Turk sigorta şirketi, Atatürk Barajı'nın her türlü sigorta işini üstlenmeye hazır olduklarını ve bu amaçla birleştiklerini açıkladılar. tstanbul'da dün bir basın toplantısı yapan, on dört ulusal sigorta şirketinin genel müdürlerı. "Atatürk Barajı'nın her türlü rizikoya karşı sigortalanmasında Türk sigorta şirketlerinin teknik kapasitelerinin yeterli olduğunu" belirterek, söz konusu hizmeti sağlamak üzere birleşmiş olduklarını açıkladılar. Cumhuriyet tarihinde ilk kez gerçekleşen birleşmeyi sağlayan şirketlerin genel müdürleri, barajın özellikle gövde sigonasının yapılmasının zorunlu olduğunu belirterek, bunun yanında makine parkının, inşaat ve montajda calışacak kişilerin, üçüncü kişilerin hayat, kaza ve mali sorumluluk yönunden sigorıa edilmesi gerektiğini savundular. Yurt içinden ve dışmdan getirilecek makine, teçhizat ve malzemenin ulaştırılması sırasında meydana gelebilecek zararın sigorta güvencesi altına ahnmasının zorunlu olduğu da belirtildi. Ak, Anadolu, Ankara, Başak, Doğan, Güneş, İttihadı Milli.tnan, Istanbul Lmum, Oyak, Ra>, Şeker, Tam ve Tam Hayal sigorta şirkeılerinin genel müdürleri, barajın sigorıasından üstlenilecek riskin uluslararası sigorta piyasasına dağmlacağını, ancak on dört şirketin birleşmesiyle toplam prim hacminin yüzde 30 kadannın yurt içinde kalmasının sağlanacağını belirttiler. Primlerin kalan bölümü ise, oluşacak hasarın zamanında karşıİanmasına ilişkin uygun güvenceler karşılığı ve komisyon alarak yurt dışındaki sigorta şirketlerine dağıtılacak. Sigorta şirketleri yetkilileri, gövde sigortasında, devletin kolaylıkla karşılayabileceği küçük miktarlara ulaşan hasarlann sigorta kaspamından çıkartılması ve büyük felaketleri karşılayacak bir sigorta şeklinin uygulanması yoluyla sigorta maliyetinin en alt düzeyde tutulabileceğini belirttiler. Sigortanın tutarı kapsayacağı alanlara göre belli olacak. Ancak, bir yetkilinin belimiğine göre, yıllık prim tutarı 300 milyon lira civarına kadar düşebilecek. karaborsa olarak gelen yabancı sigara tütün ekicisini zarara sokuyor mu? Sokmuyor. Biz de hedef olarak onu alıyoruz." Borç veren özel ve ttizel kişiler en fazla yüzde 52 faiz alacak ANKARA a H A ) Borç para veren özel ve tüzel kişiler en fazla yüzde 52 oranında faiz uygulayacaklar. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, "ödünç para verme işleri hakkında 90 sayılı kararn«me"nin uygulanmasına yeterl iaçıklık ve yeknesaklık kazandırmak amacıyla yeni düzenlemeler yaptı. Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yer alan tebliğe göre, borç vereceklerin kredilerine uygulayacakları faiz oranları, Merkez Bankası'nın reeskont ve avans işlemlerinde uyguladığı faiz oranları ile ilgili çıkarttığı tebliğlerde belirtilen ve kısa ve orta vadeli kredilere uygulanan oranın üzerinde olamayacak. Söz konusu oran kısa vadeli kredilerde yüzde 50 düzeyinde bulunuyor. Tebliğe göre, özel kişi ikrazatçı ile tüzel kişiliğe sahip ikrazatçılar, bulundukları ildeki defterdarlığa başvuruda bulunarak izin alabilecekler. Borç verme işleriyle uğraşacak şahıs şirketlerinde, şirket sahibinin bir kişi olması halinde fiilen kullanılacak yetki ve sorumlu üçüncü şahıslara devredilemeyecek. IMF Başkanı Larosiere. ğunlaşan "IMF trafiğine" rağmen IMF'nin trafik polisliğinde zorlanmayacağı anlaşılıyor. Çünku geçen yıl fonları yüzde 47.5 oranında yükseltilen IMF yeni yıla 40 milyar dolarhk ek sermayeyle giriyor. Bunun yanı sıra, IMF Direktörü Jacques de Larosiere kredi taleplerindeki beklenmeyen artışları karşılamak amacıyla Batılı hükümetlerden ek fon isteyebileceklerini açıkladı. Larosiere, aynca uluslararası bankalara, borç batağındaki ülkelere yardımlarını yüzde 7 oranında artnrmalan çağnsında da bulundu. Ancak, bütün bunlara rağmen borç sorununun ciddiyetini koruduğu bildiriliyor. Eski ABT Ticaret Müşaviri Herald B. Mangren "Dünya ekonomisinin canlanacağı, faizlerin düşeceği ve ticaretin genişleyecegi varsayımıyla Üçüncü Dünya'nın borçları erteleniyor. Ama, ya bu varsayım tutmazsa?" sorusuyla tehlikenin henüz geçmediğine işareı ediyor. Çiftçi örgütleri: Gübre zammını düşük üretim izleyecek Haber Merkezi Gübre zammının beklenenin üzerinde yüzde 3565 oranında yapılması üretici kesimde tepkilere yol açarken, zammın ürün fiyatlarına yansıtılmaması halinde uretimde belirgin bir azalmanın olacağı belirtildi. Turkiye Ziraat Odaları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Özbek, gübre fiyatlarına yapılan yüksek orandaki artışın ürettiği ürünün bedelini alamayan çiftçinin durumunu daha da ağırlaştırdığını söyledi. THA'ya konuyla ilgili görüşlerini açıklayan Ozbek şöyle dedi: "gübre fiyatlannda bu oranda artışın önümuzdeki dönemde, çiftçimizin zaten yetersiz olan gübre kullanımını daha da azaltacağı ortadadır. Bu ise tarımsal üretimde özellikle hububatta önemli ölçüde düşüşlere neden olabilecektir. Bunun ülke ekonomisinde yaratacağı olumsu/ tablolardan sonra hiçkimseçiftçimizi suçlamamalıdır. Özbek, daha sonra gubreye yapılan zamdan sonra hükümetin tarımsal ürünler için şimdiden ön fiyat belirlemesini istedi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkan vekili Reşil Kurşun, İzmir'de Cumhuriyet muhabirine yaptığı açıklamada ureticinin bu fiyatlarla üretim yapamayacağını söyledi. Kurşun Çiftçinin zamdan önceki koşullarda bile alım gücu olmadığına dikkati çekerken "Ureticinin eski fiyatla alamazken, yeni fiyatla alması hiçbir sekilde mümkün degildir. Üretimin belkemiği sayılan gübre, üretimde devre dtşı kalırsa Türkiye'deki tanm ürunlerinin rekoltesi düşer" dedi. Adana Çiftçi Birliği ikinci Başkanı Önder Girici gübre zammının başta pamuk olmak üzere tum ürünlere yansı>acağını ve maliyet aruşlanna yol açacağını söylerken, Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Sami Doğan da gubre zammını eleştirdi. SODEP'İN TEPKİSİ SODEP Genel Başkan Yardımcısı Cezmi Kartay. "Seçim öncesi köylüdcn. çiftçiden yana olduklarını söyleyenler iktidara gelince sözlerini unutmuş gözüküyorlar" dedi. Kartay, "Kim>evi gubreye yapılan yüzde 60 zammın tarımda urelimi düşüreceğini" oyledi. HP BİLUİRİSİ HP grup başkanlığınca yayınlanan bildiride "zam yıldırımı tarlaya da düştü" denildi. Hukümeün yılbaşı piyangosundan çiftçiye zam çıktığı belirtilen bildiride, kimyevi gübre fiyatlanna vapılan yüzde 60 gibi yüksek bir zammın önümuzdeki bir iki yıl içinde üretimi yüzde 1530 oranında düşurebileceği kaydedildi. • Nüfus hüviyeı cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. UGUR GÜNYÜZ. Boruyn zam geliyvr İZMİR (THA) Boru fiyatlarının artacağı gerekçesiyle boru satışlan durdu. Hafta sonunda yeni fıyatların açıklanmasının beklendiğini söykyen piyasa ilgilileri fiyatlardaki artışın yüzde 10 dolayında olabileceğini betirttiler. Son akaryakıt zamlarının boru fiyatlarına yansımadığını ve uzun süredir fıyatların değişmediğini kaydeden ilgiüler, "Akaryakıt zammı boru piyasasını doğrudan etkiler. Ancak bugüne kadar fiyatlarda bir değişiklik yapmadık. Bundan sonra ise fiyatlann artması kaçınılmaz oldu" dediler. Piyasa ilgilileri yeni fiyatlann açıklanmasından sonra satışlara başlanacağını sözlerine eklediler. Özal hem IMF, hem de Dünya Bankası sınavında ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye'de bulunan IMF heyeti görüşmelerini sürdürürken, bir Dünya Bankası heyetinin de pazartesi günü Türkiye'ye geleceği öğrenildi. Ankara'ya perşembe günü gelen IMF heyetinin henüz nezaket ziyaretlerini yapmakla meşgul olduğu ve esas görüşmelerin önümuzdeki hafta başlayacağı belirtiliyor. Bilindiği gibi IMF yetkilileriyle görüşmelerde baş gündem maddesini parasal limitler ve Türkİran ticareti oluşturacak. Diğer konularda genellikle bir sorun çıkması beklenmiyor. Bu arada, IMF'yle göruşmeler süre'rken bir Dunya Bankası heyetinin de Ankara'ya geleceği bildirüdi. Böylece, ilk kez Türkiye aynı anda hem Dünya Bankası ve hem de IMF yetkilileriyle karşı karşıya kalacak. 5 günde 20 bin memur borç kuyruğuna girdi ANKARA (Cnmhuriyet Büro«ı) T.C. Emekli Sandığı 83 yılı sonu iübariyle, geçen yıl 551.111 kişiye 22 milyar 400 milyon lirayı aşan miktarda borç verdi. 1984'ün ilk haftası dolmadan borç istemek için yapılan başvurulann artugı öğrenildi. Emekli Sandığı Genel Müdürü Ate» AmikHotla'nun verdigi bilgiye göre, yeni yılın ilk beş günü içinde borç Lstemiyle başvuruda bulunanlann sayısı 20 bine ulaştı. 1984 bütcesinde saptanan 40 katsayıya göre, bu yıl verilecek borç miktarlan şöyle düzenlendi: 1015 derece arasındaki memurlar 31 bin 835 lira alacaklar. Bu en düşük miktar oluyor. 89 derecedeki memurlar 47 bin 135 TL. 67 derecedeki memurlar 60 bin 29 TL. 45 derecedeki memurlar 81 bin 119 TL. 23 derecedeki memurlar 96 bin 347 TL. 1. derecedeki memurlar 110 bin 867 lira alacaklar. Parlamenterler ya da ek göstergesi 650'den yukarı olanlar için saptanan borç miktan ise 127 bin 517 lira. Bu rakamlar net miktarlan gösteriyor. Emekli Sandığı Genel Müdürü Ateş Amiklioğlu, miktarlann yükseltilmesine karşılık faiz oranının bu yılda yüzde 5'de bırakıldığıru bildirdi. Amiklioğlu bu oranın neden yükseltilmediği konusundaki soruyu şöyle yanıtladı: "Vatandaşın içinde bulnndağu geçim «kıntısını gözden ı a k tutmamak gerek. Buradan borç atular, zaten bir ihtiyaciannı gidermek için bH yola başvuruyorbur. Onlan, bu borcu aktıfııu pişman etmemek gerek." DISBANK OCAK 9 OCAK 1984 TARİHLİ DÖVİZ KURLARI ALIŞ SATIS Amer.kan Doiar B Alman Markı 302.93 108.20 30899 110.36 EV EKONOMISI HAZIRLAYAN MERAL TAMER DOVİZ KURLARI Merkez Bankası 1 ABD Dolan'nın esas kurunu olarak belirledi. Dövizin Döviz Döviz Cinsi Alış Sattş 1 ABD Doları 290.05 292.95 262.93 265.56 1 Avustratya Doları 1 Avusturya Şilini 14.69 14.84 1 Batı Alman Markı 103.31 104.35 I Belçika Frangt S.07 5.13 1 Danimarka Kronu 28.62 28.90 1 Fransız Frangt 33.88 34.22 92.12 93.04 1 Hollanda Florini 35.55 35.90 1 tsveç Kronu I tsviçre Frangı 129.63 130.93 100 ttalyan Lireti 17.06 17.23 100 Japon Yeni 124.54 125.78 1 Kanada Dolan 231.95 234.27 989.91 999.81 1 Kuveyl Dinarı 36.86 37.23 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 407.87 411.95 1 S.Arabistan Riyali 82.85 83.68 291 lira 50 kuruş Efektif Alış 290.05 249.78 14.69 103.31 4.82 28.62 33.88 92.12 35.55 129.63 16.21 118.31 220.35 940.42 35.02 407.87 78.71 Satış 298.75 270.82 15.13 106.41 5.23 29.47 34.89 94.89 36.61 133.52 17.57 128.27 238.91 1019.61 37.97 420.10 85.33 Efektif Dar gelirliler, gıda maddelerinin besîn değerinden daha fazla yararlanıyorlar Gıda maddelerindeki besin değerlerinden yararlanma konusunda çeşitli bölgeler ve gelir grupları arasında yapılan bir araştırma, dar gelirlilerin yüzlerini güldürecek ve yüreklerine su serpecek biçimde sonuçlanmış bulunuyor. Bu araştırma, dar gelirli ailelerde ve kırsal kesimlerde kişilerin gıda maddelerinin besin değerlerinden daha fazla yararlandıklarını ortaya koyuyor. Buna karşılık kadınlann çahştığı ailelerle hizmetçili ve kentlerdeki ortaüst gelir gruplarında yemeklerin günlük ya da öğünlük yapılmaması, ya da bazı öğünlerin İokantalarda yenmesi sonucu besinlerdeki gıda maddelerinden yeterince yararlanılamadığına işaret ediliyor. Bu araştırma, ayda bir kez et yüzü göremeyen kısıtlı bütçeli ailelerin, ettavuk gibi protein içeren gıdaları sofralarına her öğünde koyabilen ailelerden daha iyi beslendiklerini iddia etmiyor kuskusuz. Ama dar gelirli ailelerin maddi açıdan erişebildikleri gıda maddelerindeki besin değerlerinden belki de bilinçsiz olarak daha fazla yararlandıklarını gösteriyor. Çelişik gibi gözüken bu saptamanın nedenlerini beslenme uzmanları şöyle açıklıyor: "Maddi sorunları nedeniyle gerektiği gibi beslenememek ayn bir konu. Ama evlerimize satın alabildiğimiz gıda maddelerinden yeterince yararianabilmek ise apayrı bir konu. Örnegin bir patates, bir maydanoz, bir ıspanak çok değerli besin maddeleri, ama doğru pişirilme ve pişirildikten hemen sonra tüketilme koşuluyla. Bu nedenle dar gelirli ailelerde kaynayan tencereler genellikle ateşten alındıktan hemen sonra o öğünde tümüyle tiıketilir. Dolayısıyla gıda maddesindeki besin değerinin tümünden yararianılmış olur. Buna karşılık örnegin gelir düzeyi yüksek bir evde haftanın iki günü gelip, ev işlerine bakan ve yemeği yapan bir yardımcı varsa ve bu haftanın iki günü pişen yemek yedi günü tüketiliyorsa. gıda maddeleri içindeki besin değerlerinden çok daha az yararianılıyor demektir. Kadınlann çalıştığı ailelerde de benzeri bir durum söz konusudur. Çalışan hanım genellikle ya pazar günleri yemek yapar ya da bazı akşamlar yemek yaparak ertesi akşam bu yemeği ailesine yedirir. Bu durumda özellikle yaş sebzelerin besin değerleri büyük ölçüde yitirilmiş olur." Beslenme uzmanlan bu noktalara dikkatleri çektikten sonra gıda maddelerinin tüketimi konusunda belki de çoğumuzun bildiği bazı ayrıntıları tekrar hatırlatıyorlar: • Yemeklerin besin değerlerini yitirmemeleri için mümkün olduğunca kısa sürede pişirilmeleri gerekir. Bu nedenle düdüklü tencere, özellikle geç pişen kuru baklagiller ve et türlerinin pişirilmesinde çok yararlıdır. • Ispanak, lahana, pırasa ve patates gibi sebzeler, zengin vitamin değerlerini koruyabilmeleri için önceden kaynatılan suyun içine aülarak pişme süreleri kısaltılmah ve piştikten sonra hemen yenmelidir. • Ispanak, maydanoz, yeşil salata gibi sebzeler bıçakla kesildiklerinde içlerindeki E vitamini yok olur. Bu nedenle bu sebzelerin mümkün olduğunca elle koparılmasında ya da hiç kesilmeden yapraklar halinde yenmesinde yarar vardır. • Yaş sebzelerin yüzde 90'ının pişirildikten 24 saat sonra vitamin değerlerini hemen tümüyle yitirdikleri, bu süre içinde 12 kez ısıtıldıkları takdirde vitamin değerlerinin daha da kısa sürede yok olduğu akıldan çıkarılmamalıdır. Hginç bir araştırmanın sonucuna göre ÇAPRAZ KURLAR 7 ABD 19.7447 Avusturya Şilini 57.2090 Belçika Frangı 8.56/0 Fransız Frangı 8.1589 İsveç Kronu 1700.17 İtalyan Lireti 3.5009 S. Arabistan Riyali 1 A vustralya Doları: 1 Kuveyt Dinarı: 1 Sterlin: DOLARI 2.8075 B. Alman Markı 10.1345 Danimarka Kronu 3.1486 Hollanda Florini 2.2375 İsviçre Frangı 232.89 Japon Yeni 7.8689 Norveç Kronu 0.9065 ABD DOLARI 3.4129 ABD DOLARI 1.4062 ABD DOLARI Türkiye dünya banha sisteminde artık yadı rganm ıyvr ANKARA (ANKA) Türkiye, dünya banka sisteminde artık yadırganmıyor. Dış kredi değerliliğinin son üç yılda istikrarlı bir biçimde artması, uluslararası ticari bankaların kısa süreli ticari kolaylık sınırlarını genişletmelerini sağladı. Ancak, Türkiye'nin henüz "kredi riski yüksek" sayılabilecek bir konumda bulunması, orta ve uzun vadeli olanaklarda faiz yükünün yüksek tutulmasına yol açıyor. Türkiye ise bu yüke girmekten kaçınıyor. Ancak bu yıl, bugün nezaket ziyaretleri biçiminde başlayacak olan IMF görüşmeleri sonrasında, orta ve uzun vadeli bir imkânın da doğması söz konusu. 1983 yılında genişleyen kısa süreli ticari kolaylıkların, net bakiyesinde 300 milyon dolar dolayında bir büyüme sağlandı. • İstiklal Madalyamı, 35.700. TL.'hk 6VOOO8548O, 3098 Nolu ocak çekimi kaybettim. Hükümsüzdür. Dr. HtLSit El YAPAN. BANKALAREM DÜNKÜ DÖVİZ,KURLARI ZİRAAT B. İŞ BANKASI YAPI KREDt AKBASK PAMVKBASK CİTÎBAKK Dolar Alış 299.00 301.32 301.02 301.31 301.31 300.00 Satış 304.98 307.34 307.34 307.34 307.34 306.00 Mark Alış 108.00 107.84 107.84 107.83 107.80 106.88 Satış 109.29 109.99 110.00 109.99 109.96 109.01 Orta direk elektrik zammına kızdı Elektrik zammının ardından dar gelirli tüketici ve "orta direk" konutlarda ucuz elektrik olarak konan 50 kilovatlık sınırın en az 100 kilovatsaate çıkarılmasını istiyor. 50 kilovatsaatlik aylık tüketimin bir gözlük gecekonduda bile aşılacağını alaylı bir ifade ile dile getiren tüketiciler, "Maşallah Ozal orta direği pek güzel koruyor. Bu sınırı 100125 kilovatsaat olarak saptasaydı, anlamlı olmaz mıydı" diye soruyorlar. Bugün artık gecekondularda bile bir buzdolabı ve bir televizyon bulunduğu dikkate altndığında evde hiç ışık yakılmasa, çamaşır yıkanmasa ve ütü yapılmasa bile salt buzdolabı ve televizyonun ayda 45 kilovatsaat elektrik harcadığına işaret ediliyor. Aydınlatma ve ütü de bu harcamalara eklendiğinde dar gelirliler altorta gelir grubundaki ailelerde 2 aylık elektrik faturasının 250 kilovatsaatten aşağı olmadığı da dikkati çekiyor. Özellikle "ortak direk" tanımma giren tüketici, Özal hükümetinden indirimli elektrik fiyatı sınırının ayda 100 kilovata çıkarılmasını isterken, biz de tüketicilere; bundan böyle evlerine gelecek 2 aylık elektrik faturalanndan ayda 50 kilovatsaatten 2 ayda 100 kilovatlık bölümü düşük fiyattan ödemeyi unutmamalannı tekrar hatırlatıyoruz. ALTIN GUMUS FIYATLARI Cumhuriyet Reşat 24 Ayar (gr.) 22 Ayar bilezik 900 Ayar güntüş ALIŞ 26.200 26.500 3.940 3.590 86.50 SATIŞ 26.300 27.000 3.950 3.790 88.50