Katalog

25 OCAK 1984 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Ozetle İngiltere Başbakanı Margaret Thatfycer'iniktidardaki Muhafazakâr Partisi'nden bazı üyeler, yedi gün içinde üçüncü kez olmak üzere, Avam Kamarası'nda, hükümetin getirdiği bir yasa taırmna karşı oy kullandılar. Yerel yönetimlerin harcamalarmı dizginleyecek tasarınm oylanmasında, Muhafazakâr Parti'den dört üye, tşçi Partisi ile birlikte olumsuz oy kullandı, 15 üye de çekimser kaldı. (A.P.) Thatcher muhalefetie karşı karşıyu Zamların geri almmasına rağmen Nadar kentinde greve gidildi üi ""İT* Fas'ta olayların sonu gelmiyor { basın Dış Haberler Servisi Fas'ta gıda maddelerine yapılan zamlar geri almmasına rağmen ülkede karışıklıklar surüyor. Fas'ın kuzey kentlerinde Nador'da önceki gün genel gre\ yapıldı. Genel greve katılma oranmın yuzde 90 olduğu belirtiliyor. Ispanyol Haber Ajansı "EFE",Melilla kentindeki bazı kaynaklara dayanarak verdiği haberde Nador kentinde önceki gun tum dükkân ve okulların kapalı kaldığını bildirdi. EFE w mnmda I P niluKİarnrn':! Rnun FnstitüsüL Fas IPI I (Uluslararası Basın Enstitüsü), Fas Krah'na bir mesaj göndererek, yabancı gazetecilerin, kanlı olayların meydana geldiği kentlerden çıkarılmasını ve' PARİS (a.a.) Fransa'nın haftalık resimli "Paris Match" basına sansür uygulamasını protesto etîi. pazartesi günku genel greve halkın en az yuzde 90'ının katıldığını belirtti. AP ajansının haberine göre Nador'a 30 km. mesafedeki Zayo kasabasında geçtiğimiz hafta içindeki olaylarda, askerı birliklerin 8 yaşmdaki bir çocuğu öldürmesini protesto eden kasaba halkı bir gösteri yurüvuşu yaptı. a.a.'nın haberine göre Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) Fas Krah 2. Hasan'a bir telgraf göndererek yabancı gazetecilerin kanlı olaylara sahne olan kentlerden çıkarılmasını. sokulmamasını ve basına sansür uygulanmasını protesto etti. Ülkede bir haftadır devam eden olaylarda en az 100 kişinin öldüğu sanılıyor. Bazı İspanyol gazetelerine gore gosterilerde Ölenlenn sayısı 200'u buldu. Faslı yetkililer ölu sayılan hakkında resmı bir açıklama yapmıyor. öğrencilerin, okul harçlarının arttırılmasını protesto etmesiyle başlayan gösteriler kısa zamanda gıda maddelerine yapılan zamları protesto gösıerilerine donüşmuştü. Lise öğrencilerinin oku! harçlarının arttırılmasını protesto etmesiyle başlayan gösteriler kısa zamanda gıda maddelerine yapılan zamları protesto gösterisine dönüştu. Rabat'taki diplomatik çevreler, okul harçların 60 liradan 4 bin 500 liraya çıkartıldığı veya çıkartılacağı söylentileri uzerine Marakeş ve Fez kentlerinde binlerce oğrenci sokaklara dokülmüştu. Polis birliklerinin çoğunun Islam Zirvesi için Kazablanka'ya sevkedilmiş olması nedeniyle duruma ordu müdahele etmişti. Olaylann başka kentlerde duyulmasıyla birlikte öğrencilerin yanısıra kent sakinleri de gıda maddelerine yapılan zamları protesto etmeye başladı. ozgurlugu gündemde POLITIKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Reaganhn raporu Kıbrıs KRAL 2. HASAN "Ekmek davasa", başına dert açtı. ABD Başkanı Ronald Reagan iki ayda bir kongreye sunduğu Kıbns'la ilgili raporunda KKTC ilamnın soruna çözüm arama sürecine yardımcı olmayacağı gerekçesiyle hükümeti tarafından kınandığım bildirdi. Reagan ABD'nin soruna bir çözüm bulunmcmnda BM Genel Sekreterinin rolünü güçle desteklemeye devam edeceğini kaydetti. Ronald Reagan, Iranh "terörist ülke" ilan etti UASHINGTON, (a.a.) Başkan Reagan, Iran'ı terörist ülke ilan ederek kara listeye alırken, Sovyetler Birliği'ni de silahsızlanma konusunda imzalanan antlaşmanın yedi maddesini ihlâl etmekle suçladı. Reagan, Birleşik Amerika'da etkinliği ile tanınan "Washington Post" gazetesine verdiği derneçte, "Hiç kimse yarım kalmış bir işi bırakıp gitmek istemez"<jedi. İran'ı terörist ülke ilan eden Reagan yönetimi bu ülkeye yapılacak ihracatın daha sıkı bir şekilde kontrol edileceğini bildirdi. Başkan Ronald Reagan yönetimi tarafından yayınlanan bildiride, İran'ın "l luslararası lerörizme destek sağladığı" ileri sürülerek, geçtiğimiz yıl Lubnan'daki ABD denız piyadeleri karargâhına yapılan bombalı saldırı olayından İran'ın sorumlu olduğu ıddıa edildi. Bu saldında 250 Amerıkan askeri ölmuştu. ABD Dışişleri Bakanlığı sozcusü John Hughes, Iran'a askeri araçlar ya da si\il uçaklar gibi askeri amaçla kullanılabilecek malzemelerin ihracatına da kısıtlamalar getirilebileceğini belirtti. Öte yandan Reagan'ın kasım ayında yapılacak başkanlık seçimleri için adaylığını onümüzdeki hafta açıklaması bekleniyor. ABD'nin ihracat kontrolü uyguladığı devletler arasında; Suriye, Küba, Libya ve Güney Yemen bulunuyor. hpanya'da 1981 yüında piyasaya surdüğü zehirli yemeklık yağlarla 350 kişinin ölümüneyolaçan işadamı Enrique Salomo^ nun 9 ocakta kaçırılan kansı Maria Teresa'nm cesedi, Katalonya kentinin Reus bölgesindeki bir çöplükte, parçalanmış halde bulundu. 44 yaşmdaki kadımn cesedini, bası ve bacaktarı vucudundan ayrümış şekilde bulan işçiler, "kadını önce manken zannettik, ancak daha sonra bunun parçalanmış bir ceset olduğunu anladık" dediler. (THA) Çöplükte bııhındu Başkan Reagan tarafından Sovyetler Bırliği'nin ihlal ettiği bildirilen maddeler arasında yeni kıtalararası füzelerin denenmesi, antibalistik fuze radar sistemi kurulmaması, kımyasal silahlann kullanılmaması ve aniasma tarafından izin verilenden daha güçlü nukleer silahlann denenmemesi yer alıyor. dergisinin Yazı Işleri Mudur Yardımcısı Jean Durieux'nun, bu cinayet yerine ilışkin dehşet verici bazı polis fotoğraflarını çalmak suçundan hapse atılması ve polisin bir televizyon filmine el koyması, Fransız basın yayın kuruluşlarında basın özgiirluğunun kısıtlanması konusunda endişelere yol açtı. Durieux, Paris Match grubuna bağlı aylık "Photo" dergisinin geçen ayki sayısında yayınladığı parçalanmış bir ınsan vucudunu gösteren polis arşivindeki 12 fotoğrafı nasıl ele geçirdiğini soruşturan hakimın kararı uzerine tutuklanmıştı. Sosyalist "Le Matin"den muhafazakâr "Le Figaro"ya kadar ceşitli gazetelerin bu konudaki endişelerini açıklamalanndan ve kısa süreli protesto grevleri yapılmasından sonra Durieux ola>ı, hukumet sözcüsünce, ciddi ve sevimsiz olarak nitelendirildi. Türkiye, ilk kez Devlet Başkanı düzeyinde katıldığı 4. İslam Zırvesi'nde olumlu puan topiamış, ağırlığını duyurarak Müslüman ülkeler arasında hak ettiği yeri almıştır. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'ın, Kazablanka'da Mısır'ın yeniden İslam Konferansı bünyesine dönmesıne ilışkin çalışmaları desteklemesi ve Filistin davasını savunması, Türkıye'nın prestijini arttınrken, ülkemızin Ortadoğu'da daha etkin rol oynayabıleceğini de kanıtlamıştır. Bu noktada İranlrak savaşı ön plana çıkıyor. Türkiye 4. yıttna giren bu anlamsız savaşın sona ermesi yolunda ciddi ve başarılı girişimlerde bulunursa, hem iki dost ülkeye yıkımdan başka birşey getirmeyen bir felaketi durdurmuş olur, hem de sadece Müslüman ülkeler arasında değil, tüm dünyada prestijini yükseltir. Zira günümüzde İranlrak savaşının sürmesinde İsrail'in dtşında rıemeıı hıçbır ülkenin çıkan yoktur. Aksine savaşın tırmanmasının yol açabileceği gelişmeler herkesi kaygılandırmaktadır. Şöyle bir görüş ortaya atılabilır Batılı büyük deyletler savaş nedeni ile milyarlarca dolarlık sılah satıyorlar. Üstelik savaşta yıkılan yerlerin onarımından da milyarlarca dolar kazanacaklar. Savaşın sürmesıni istemezler mi? Bu görüşü, savunmak soruna biraz dar açıdan yaklaşmak olur. Silah sanayiinin savaş nedeni ile satışlarını arttırdığı dogrudur, ama savaşın dogurabileceği tehlikeler silah satışından sağlanan birkaç mılyar dolarlık kazançtan çok daha büyüktür. Irak'ın çaresiz kalarak, Harg adasındaki iran petrol tesislerini bombalaması, İran'ın da misilleme olarak Hürmüz boğazmı kapatmaya kalkışması dünya çapında çok ciddi bir bunalıma yol açabılecek. Batı'nın petrol yolları tehlıkeye gıreceği gibi, ABDnin bölgeye müdahale etmesi durumunda Moskova ile Washington arasında çok tehlıkeli yenı bir karşılaşma olabilecektir. Üstelik savaşın uzaması, sonunda Irak'ın yenilgisini getirecektir ki, bunu da ne Avrupa ne de ABD ister. Sovyetler Bırliği'nin bu konuda aynı görüşü paylaştığı düşünülebilir. Bir yandan Afganıstan'da Müslüman gerillalara yardım eden, öte yandan içeride komünistlere karşı geniş çaplı bir temizleme harekâtı yürüten Tahran rejimi ile Moskova arasındaki ılişkiler iyıden iyiye bozulmuştur. Irak ise, Suriye'den sonra bölgede Sovyetler Birliği'ne en yakın Arap ülkesidir. Bu bakımdan antı Amerıkan olduğu kadar anti komünist de olan Humeyni rejiminın Bağdat'ı ele geçirmesinde Moskova'nın hıçbır çıkan yoktur. Nitekim, Sovyetler Birliği son zamanlarda Irak'a silah sevkiyatını hızlandırmıştır. Ortadoğu'da ABD ile Sovyetler'in birleştikleri tek nokta, ikisinın de Iran'a karşı Irak'ı desteklemeleridir. Türkiye açısından ise sorun sadece iki dost ülke arasında daha fazla kan dökülmesini önlemek ve prestij kazanmak değildir. Bunun ötesinde Körfez savaşı Türkiye için yaşamsal öneme sahiptir. Üç buçuk yıldır devam eden bu savaşı artık kanıksadığımızdan, çarpışmalara ilışkin haberlere gazetelerde yer bile vermiyoruz. Ne var kı, gelen haberler karşılıklı topçu ve söz düellosu" şeklinde süren savaşın, ansızın tüm bölgeyi çalkaiayan dramatik boyutlara ulaşabileceğini gösteriyor. Üstelik bu olasılık giderek artmaktadır. Irak, savaş bu şekilde devam ederse dayanamayacağının bilincindedır. Gerek insan, gerekse ekonomik gücü, uzun süreli bir yıpratma savaşını devam ettirmeye yeterli değildir. Petrolünü sadece Türkiye üzerinden satabıldiğinden, elde ettiği gelir sınırlıdır. Körfez ülkelerine borcu 25 mılyar doları aşmıstır. İran ise petrolünü rahat rahat ihraç ettiğinden savaşı finanse edebilmektedir. Bu durumda, Irak'ın savaşı sona erdırmek için son bir çaresi kalıyor: Harg adasındaki petrol termınalini bombalayarak İran'ın gelir kaynağmı kurutmaK.İran ise, bu takdirde Hürmüz boğazını kapatacağını bildirmiştir. Gelen haberler, sıkışık durumda olan Irak'ın Harg adasını bombalaması olasılığının arttığı yolundadır. Bağdat hükümetinın enınde sonunda bu yola başvuracağına ınanan Suudi Arabistan, Körfez savaşının başlamasından bu yana ilk kez acil durumda kullanmak üzere petrol stok etmeye başlamıştır. Riyad hükümeti, oiası bir iran saldırısına karşı da Fransa'dan 4 milyar dolarlık gelişmış radarlarla, füzeler sipariş etmiştir. İran'ın Hürmüz boğazını kapatmaya kalkışması ve ABD'nin de duruma müdahale etmesi Türkıye'yi bunalımın tam ortasına sürükleyebilecektir. İran'la bir çatışmaya giren ABD, stratejik önemi nedeni ile Doğu Anadolu'da "bazı kolaylıklar" isteyebilecektır. Üstelik ıstenen bu "kolayhklann" kapsamı, Lübnan için istenen "kolaylıklardan" çok daha geniş olacaktır. ABD'nin Doğu Anadolu'da kolaylıklar istemesi Sovyetler Birliği'ni kuşkulandıracaktır. Oysa Atatürk'ten bu yana Türkiye1 nin dış politikasının temel ilkelerinden biri, Sovyetler Biriiği ile iyi komşuluk ve dostluk ilişkilerinin sürdürülmesidir. İranlrak savaşı Türkıye'yi son derece yakından ilgilendirmektedir. "Bu çarpışmalar da artık can stktı" dediğimiz bir sırada, savaş tüm bölgeyi bir baştan bir başa çalkalayan dramatik boyutlara ulaşabilir. Çünkü Irak'ın fazia bekleyecek zamanı kalmamıştır. Bu anlamsız ve tehlikelerle dolu savaşı sona erdirme çabası, Türkiye'nin dış politika gündeminde herhalde en ön sırada yer alan konular arasında olmalıdır Türkiye ve İranlrak savaşı Urdün Kralı: Arafat'tan İsraiPin varlığını tanımasını isteyeceğim LONDRA (Ajanslar) Ur dun Krah Huseyin, BBC televizyonuna verdiği bir demeçte, Fiİıstinlilere bir şans tanınıp haklarının verilmesi halinde FKÖ'nun şıddetten vazgeçeceğini sö\ledi Kral Huseyin, FKO lideri Yaser Arafat ile bir sonraki buluşmasında ondan, İsrail'in varlığını tanımasını isteyebileceğini belirtti. BBC'nin programmda yer alan lsrai! Başbakanı Izak Şamir ıse Kral Huseyin'i "Canıp David çerçe\esinde"' göruşmelerle "Filistin sorunıınu çozumlemeye" çağırdı. Beyrut'un doğusunda Durzilerle Hıristiyan Falanjistler arasında yeniden çatışmalar çıktı. Kentin elektrik santralinin orada bulunması nedeniyle gunde dört saat elektrik kesintisi yapılıyor. Kentin guneyinde de Lubnan ordusunun mevzileri yeniden top ateşi altında kaldı. Kohl İsrail'de protesto gösterileriyle karşılandı TEL AVİV (a.a.) Federal Almanya Başbakanı Helmut Kohl dun ikili ilişkileri geliştirmek için geldiği İsrail'de protesto gosterileri ile karşılandı. THA'nın haberine göre Kohl Tel Aviv Havaalanı'ndayken, sağcı gençler Israil, Batı Almanya yakınlaşmasını protesto ederek yol boyunca polis ile çatıştılar, Kudüs'te de Yad Vashem Anıtı önünde gösteri yapan bir grup genç İsrail'in Almanya ile ilişkilerini protesto ettiler. Nazilerin îkinci Dunya Savaşı sırasında toplama kamplannda Yahudilere giydirdikleri tipte elbiseler giyerek gosterilere katılan gençler "Ne unuturuz ne de bağışlarız" di>e slogan attılar. Norveç Dışisleri Bakanlığı'nda yüksek düzeyde görevlilerden biri olan Arne Treholt'un, Sovyetler Birliği hesabma casusluk yaptığının açıklanarak tutuklanmasının yankılan sürerken, Başbakan Kaare H'illoch, olayın tüm sorumluluğunun Sovyetler Birliği'ne ait olduğunu ve ülkesi ile SSCB arasındaki ilişkileri olumsuz yonde etkileyebileceğini açıkladı. (a.a.) Norveç'te casusluk olayı Kirli savaşı kim başlattı? Arjantin'de 1976 darbesiyle iktidan ele geçiren askeri yönetim üyelerinden Amiral Massera, onbinlerce kişinin kaçınlarak öldürülmesiyle sonuçlanan "kirli savaşı", seçimle işbaşına gelmiş olan devrik Devlet Başkanı tsabel Peron 'un başlattığını belirtti. Amiral Massera, 1975'te Peron'un emriyie kurulan Savunma Konseyi'nin 1976 darbesinden sonra bağımsız hareket etmeye başladığım söyledi (AP). Osmanh Bankası vc ycni döncm: I " ster bir mesleki dergiye abone olmak için, isterseniz makinelerinizden birini getirtebilmeniz için Osmanlı Bankasrnın şubelerinden birine geldiğinizde, sıkılmaya vakit bulamayacak kadar az bekleyeceksiniz. Osmanlı Bankası, döviz ihtiyacınızı karşılayacak olan çekinizi hemen verecektir. O çeke dikkatle bakın, bütün dünya bankalannda aynı güvenle karşılanan Türk çekini görün... Osmanlı Bankası, 120 yılda kazandığı güven ve saygınlığını döviz ihtiyacı olan mudileriyle paylaşmaktan mutluluk duymaktadır. Zao Ziynng Çine döndü Çin Başbakanı Zao Ziyang, ABD ve Kanada'yı kapsayan iki haftalık ziyaretini tamamladu Ülkesine hareket etmeden önce Vancouver'de, 1986 yılında düzenlenecek olan uluslararası fuara ulkesinin de katılacağını bildiren Zao, öte yandan Kanada Başbakanı Pierre Trudeau'nun barış için başlattığı girişimleri desıeklediğini bildirdi, ancak Trudeau 'nun, nükleer güce sahip 5 ülke arasında doruk toplantısı yapılması önerisini kabul ettiği yolunda açıklamada bulunmadı. (a.a.) Şeriol uzmunları: Çeyizi domodın götürmesi gerekir Kocasımn evine yetersiz çeyiz götürdüğü için kocalarından kötü muamele gören ve sonunda intihar eden taze gelinler haberlerine, Hindistan basını, bol yer vermişti. RİYAD (ANKA) G.linin evlenirken getirdiği çeyizin, İslamiyet kurallarına aykırı olduğu açıklandı. Suudi Arabistan'da toplanan şeriat uzmanlan, evlenme sırasında damadın çe>iz getırmesi, başlık vermesi gerektiğini bildirdi. Gelinlerin çeyiz getirmesi âdetinden, en çok Hindistanlı babalar zarar gorüyor. Bu ülkede, kız tarafının çok çeyiz vermesi, gelenekler arasında bulunuyor. Hindistan basını, geçtiğimiz yıl, yetersiz çeyiz getirdiği gerekçesiyİe kocalarından kötü muamele goren \e sonunda intihar eden "taze gelinler" haberlerine bol bol yer vermişti. ABD, Çinli bilim adamını kabıd etmedi Oşmanlı Bankası döviz ihtiyaanızı anında karşüayacak. OSMANU BANKASI ABD'nin Los Angeles kenti adli makamlarından öğrenitdiğine göre, Federal bir yargıç, Çinli bir araştırmacımn A BD 'den siyasi sığınma hakkı isteğini geri çfvirdi. 50 yaşmdaki fizikçi Şia Yüren. iki yıl önce San francisco'daki Çin Konsolosluğu'ndan kaçmış ve ABD'den sığınma hakkı istemişti. (a.a.) Hindistan'ın 2 eyaletindeki olaylarda 290 laşi yaralandı YENİ DELHİ, (A.Pl Hın distan'da Ulusal Konteıur.s Pattisi'nin yönetimde olduğu Keşmir ve Cemu eyaletlerinde, Başbakan İndira Gandi'nin Kongre Partisi yandaşlarıyla polis arasında çıkan çatışmalar sonucu, 22'si polis, 290 kişı yaralandı. Faruk Abdullah başkanlığındaki yerel hukümetlerin baskısını protesto amacıvla gösteriler duzenleven Keşmir ve CVT>U Kongre Partilileri engellemek ısteveıı poiısin goz yaşartıcı bomba ve cop kullanması uzerine ortalık karıştı. Bu arada polis ateş açtı. Gostericiler de taş ve sopa: larla karşılık verd lcr. Keşınır ve Cemu Başbakanı harak Abdullah, Hindistan Başbakanı İndira Gandi'nin, "Konîerans Partisi'nin başanlarını çekemediğini, bu nedenle gösteriler düzenleterek, muhaliflerini zor duruma düşürmek istediğini" one sürdu. Hindistan yasalarına gore, merkezi hukumet, eyalet yönetimlerinin yasaları çiğnediğine kanaat getirirse, bu hükümetleri görevden alarak yerlerine merkezden atama yapabiliyor. • Soför ehlıyelımı kaybeıtim. Hükümsüzdür. ERCAN AYKUT ABD'nin yvni Adalet Bakanı Eduin Meese ABD Adalet Bakanlığı'na, Başkanlık Danışmam Edwin Meese atandı. Bilindiği gibi, Adalet eski Bakanı William French Smith, Başkan Reagan a sunduğu istifa mektubunda, hukuk çahşmalarına California'da devam etmek isteğini duvurmuştu. (A.P.) "lurkiyc'dc bir bankaolık gclcncgi vaıdır»