Katalog

25 TEMMUZ 1983 EKONOMİ CUMHURÎYET/9 Günün Aynası Sultan Kilimcilik: Yardım edin yoksa işçi çıkaracağız ANKARA, (ANKA) Ekonomik darboğaza düşen ilk kuruluşlar arasında bulunan ve iki yıl kadar önce konkordato ilan edilen Sultan Kilimcilik konusu *<«.krar gündeme geldi. Edinilen bilgiyc göre, Maliye BakanbğYna borçlannın ertelenmesi için başvuruda bulunan Sultan Kilimcilik yetkilileri bugünkü sermayelerinin çalışanların ücretlerinin ödenmesine yetmediğini öne sürerek, kendilerine yardım edilmemesi halinde, işçi çıkaracaklanm belirttiler. Ancak, jşçi çıkarma yasağmın bulunması nedeniyle bunun mümkün olmadığı bildiriliyor. Kafaoglu: Transtürk'ü kurtarma programını bankalar kabul edecek mesini istiyorlar. Bunun yanısıra, söz konusu bankalar faiz ödemelerinin her yıl sonunda yapılması konusunda ısrarlı görünüyorlar. Maliye'nin hazırladığı programda ise faiz ödemelerinin 6 yıllık sürenin son iki yılında 4 taksitte ödeneceği belirtiliyor. "Bir ödeme kolaylığı yaratılmasının zonınlu olduğunu" savunan Transtürk yetkilileri ise, ancak bu durumda grubun ağır faiz külfetinden belirli bir süre kurtarılmasmın, likidite dengesini ve kârlıhğını yeniden tesis edecek ticari ve sınai faaliyetlerini sürdürmesinin mümkün olacağını ifade ediyorlar. YetkilileT grubun önümüzdeki 5 yıl içinde 61 milyar lira kâr, 17 milyar lira kurumlar vergisi, 450 milyon dolar (yaklaşık 113 milyar lira) döviz kazancı ve ilave 2.500 istihdam olanağı sağlayacağını kaydediyorlar. Ayrıca, şu anda likidite dengesi bozuk olan grubun söz konusu dönemde 18 milyar lira "likidite fazlası" oluşturacağmı da savunuyorlar. Transtürk Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Süren, "hasta değiliz, kazaya uğradık" dedi. Transtürk Holding'in içinde bulunduğu durumun Asil Çelik ya da Güney Sanayi'nin düştüğü durumlara benzemediğini savunan Süren, grubun Meban'a yaptığı yardımlar nedeniyle darboğaza düştüğünü söyledi. EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY DÖVİZ KURLARI Dövlzin Cinsi lABDDoları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçlka Fmngı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florlni ltsveç Kronu 1 tsviçre Frangı 100 ttalyan Lireti 100 Japon Yeai i Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Norveç Kronu 1 Sterlln 1 S.Arabistan Riyali ANKARA (ANKA) Transtürk'ün borçlarıyla ilgili sorulan yanıtlayan Maliye Bakanı AdMaliye Bakanı Kafaoğlu, ko nan Başer Kafaoglu, Bakanlığı'nuyla ilgili soruya verdiği yanıt nca hazırlanan programın tümüta, şirket üzerindeki incelemenin nun alacaklı bankalarca kabul edileceğini söyledi. sürdüğünü bildirdi. Kafaoglu, cuma günü toplanKafaoğlu, hesap uzmanlarının tıda, Transtürk Holding yönetiincelemeleri sonunda şirketin cilerinin önümüzdeki 5 yıl için ödeme konusunda "ümit verici" faaliyetleriyle ilgili hazırladıklan olduğu saptanırsa, borçlannın program hakkında bilgi verdikertelenmesi yönünde bu şirket lerini belirterek, şunları söyledi: için de bir program hazırlanaca"Transtürk bugün gerçekten ğını açıkladı. borçlarını ödeyemez durumda. Ancak kendilerine fırsat verilirse, önümüzdeki yıllarda borçlarını rahathkla ödeyebilir bu neDöviz Döviı Efektif Efektif denle hazırlanan borç erteleme Altş Satış Ahş Sattş programı alacaklı bankalarca 224,35 228,84 224,55 231,08 kabul edilecek." Maliye Bakanı, Transtürk ile 197,25 201,19 187,39 203,17 12,35 12,60 12,35 12,72 ilgili ikinci toplantuun bugün ya86,70 88,43 86,70 89,30 püacağmı ve toplantıda kesin so4,33 4,42 4,12 4,46 nuç alınacağını sözlerine ekledi. Transtürk Holding için hazır24,07 24,56 24,07 24,80 28,82 29,39 28,82 29,68 lanan borç erteleme programına 77,52 79,07 77,52 79,84 karşı çıkan bankaların ise ala29,19 29,78 29,19 30,07 cakları için öngörülen faiz ora106,83 108,97 106,83 110,04 nım düşük buldukları öğrenildi. Edinilen bilgiye göre, alacak14,66 14,95 13,93 15,10 93,56 95,43 88,88 96,36 lı bankalar Maliye BakanlığVnca 181,90 185,53 172,80 187,35 hazırlanan programda 6 yıllık 767,52 782,87 729,15 790,55 süre için ertelenerek banka ala30,59 31,20 29,06 31,51 caklarına uygulanması öngörü341,46 348,29 341,46 351,70 len yüzde 30 oranındaki faiz ora65,03 66,33 61,78 66,98 nının yüzde 36 olarak belirlen Peki şu 24 Ocağı kim kurtaracak? Firma kurtarma operasyonlarının birbiri ardından gündeme geldtği son günlerde insan, bizim şu anlışanlı 24 ocak kararlarını acaba kim kurtaracak diye düşünüyor. Hangi kıstasa göre yapıldığı pek de belli olmayan kurtarma operasyonlarının 24 Ocak kararlarının temel felsefesine ve uygulama ilkelerine aykırı olduğu, bu kararların özüyle çeliştiği her halde kolay yadsınmayacak bir gerçek. Bir yandan 24 Ocak kararlarını savunur görünürken diğer yandan bu kararların beline kazmayı indirenler ne derlerse desinler bu böyle, Neden derseniz nedenleri sıralayalınr. 24 Ocak uygulamasına şu ya da bu nedenle ayak uyduran mamış firmaların devlet ya da zoraki banka desteğiyle kurtarılmaları, serbest piyasa kurallarına göre "faul" oluyor. Başan sağlayamayan firmarun yerini başarı sağlayanın alması, batan iirmalardan serbesi kalan kaynakiarın yükselen, dışa açılabilen firmaların istifadesine sunulması, 24 Ocağın öngördüğü doğrultuda bir yapı değişikliğinin meydana gelmesi böylece önlenmiş oluyor. Tersine, banka sisteminin zorlanma.sı da göze alınarak, 24 Ocağa uyum sağlayamayanlara destek sağlanıyor ve sırtları sıvazlanıyor. İyi ile kötüyü, yaşayacak fir mayia batacak firmayı piyasa mekanizması değil saha dışıncjan verilen "hakem kararları" belirliyor ve insan ister istemez küme düşmenin gündeme geldiği liglerin son haftalarını hatırlıyor. • Mali darboğaza giren firmaların sahiplerinin içercJe ve dışarda tüm kaynak potansiyellerini seferber ederek, g erekîrs^ Özal'ın sembolik deyimiyle "villalannı satarak" kend,i olanaklarıyla firmalarını kurtarma çabasını yoğunlaştırmala rı bu yöntemle önlenmiş oluyor. Gücüne ve Ankara'daki etkir ıliğine güvenen firma sahibi, kendi iç ve dış kaynaklarını, sonuna kadar seferber edip finans çevrelerinde kendi çabas lyla çözüm aramak yerine tüm ağırlığını yukardan kotanlaca k kurtarma formülüne veriyor. Kendini bu tip bir operasyona I âyık olacak beceride, büyüklükte gören ve özel ilişkilerine g üvenen her firma sahibi "nasıl olsa bana da bir çözüm bulurl ar" rahatlığı içinde sorumsuzca işler yapmaktan geri durmuyor. ,, • 24 Ocak kararlarının başından beri yinelenon "her kesimin fedakârlığıyla erişilecek başarı" sloganı cla bu tip kurtarma operasyonlarıyla ağır bir yara almış oluyor. Bf jtacakken kurtarılan firmaların sahipleri yat sefalarından, Avoıpa gezilerinden, tatlı hayatlarından hiç bir fedâkarlıkta bul unmadan keyif sürerken "24 Ocak başarısının" bedelini yalruzca alım gücti düşen ücretlinin, memurun; işi küçük ya da çevresi dar olduğu için kurtarılmayan iş sahibinin ödemesi adalet ve toplu fedakârlık ilkelerine epeyi ters düşüyor. Ayrıca bu tür operasyonlar iş çevreleri içinde büyük huzursuzluk yaratarak karşılıklı ihbar ve kara çalma furyasına da nedıon oluyor. "•" Kanımızca hem 24 Ocak kararlarını hern, de bu tür kurtarma operasyonlarını birlikte savunmak ineındırıcı hattâ mümkün değil. Herkes tercihini yapmalı ve tavrını belli etmeli bu konuda. 24 Ocak kararlarını ve felsefesini sav u nacak olanlar, serbest piyasanın iyi ile kötüyü ayırdetme eirdemine inananlar, bu tür kurtarma operasyonlarına karşı çıkmalı, kesin cephe almalıdırlar. Bugünün ortamında sözü daha çok dinlenen özel sektör içinde 24 Ocağı savunur görünon kesime bu konuda önemli bir görev düşmektedir. ı;; Kurtarma operasyonlarının haklılığını, gerekliliğini, ülke ekonomisini kurtarmak ve işsizliğin daha ıda artmasını önlemek için yapıldığını ileri sürenler ise 24 Ocak kararlanna açıkça cephe almalı, bu kararların ülke ekonomi sini ve özel kesimin büyükçe bir bölümünü iflasın eşiğine gıetirdiğini ilân etmelidirler. Kurtarma operasyonlarını savuneınlar, gereğinde IMF'nin tepkisini de göze alarak, Türkiye ek.onomisinde pek çok şeyin piyasa mekanizmasına bırakılarriiayacağını, özel sektörün devletin desteği olmadan ayakta duramayacağını, 24 Ocak programı yerine ekonominin bütüni jnde bir restorasyon pfogramı uygulamanın gerekli olduğunu cesaretle ilân etmett ve bunun sonuçlarına katlanmalıdırlfir. Bir yandan 24 Ocağa sahip çıkn la yarışına girişip diğer yandan kurtarma operasyonlarının SE ıvunuculuğunu üstlenenler, bu temel tercihi yapmadıkları sür ece bugün ve yarın çok ciddi eleştirilere hedef olacaklardır. i Ilk beş ayda dışsatım 2.3 milyar, dışalım 3.7 mîlyar dolar oldu Ekonomi Servisi Dışsatım artış hızı yeniden yavaşladı. Mart ayındaki gerilemeden sonra nisan ayında yüzde 20'lik bir artış hızma ulaşan dışsatım, mayıs ayında yalnızca yüzde 2.7 oramnda aTtabildi. Geçen yılm mayıs ayındaki artış yüzde 41'i bulmuştu. Dışalımın son iki ayda gerileme kaydetmesine karşın dış ticaret makası giderek açılıyor. DİE tarafından açıklanan dış ticaret rakamlanna göre mayıs ayı dışsatımı 425 milyon 455 bin dolar olarak gerçekleşti. Geçen eş ayında bu rakam 414 milyon 168 bin dolar düzeyindeydi. Bu, dışsatımın mayısta yüzde 2.7 arttığı anlamına geliyor. Böylece ilk beş aylık dışsatım 2 milyar 267 milyon dolan buldu. Geçen yılm eş dönemindeki 2 milyar 120 milyon dolara oranla bu yüzde 6.9'luk artışı ifade ediyor. Dışsatım 1982 yıh mayıs ayında yüzde 41, ocakmayıs döneminde de bir yıl öncesine göre yüzde 30 oranında yükselmişti. 1983 yıhnın ilk üç ayında dışalım artış hızındaki tırmanma ise nisan ve mayıs ayında yerini gerilemeye bıraktı. Nisan ayında yüzde 12.4 oranında azalan dışalım, mayıs ayında da yüzde 5 oranında daraldı ve 729.8 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu daralmaya rağmen ilk 5 ayda dışalım yüzde 7.3'lük bir artış kaydetti ve 3 milyar 744 milyon dolara yükseldi. Böylece ocakmayıs dönemi dış ticaret dengesi 1 milyar 477 milyon dolar açık verdi. Açık, geçen yılın eş dönemine oranla yüzde 8 daha fazla. Mayıs ayında dışalımın azalıp dışsatımın artması dışalımın dışsatımı karşılama oranını artırdı ve yüzde 58.3'e çıkardı. ,>.• , ! „ • f • r,x n • . •, Hediye mi almalı? Paramı vermeli? almak yerine, para armağan etmek isteyen herkes, (İş Bankası'nda hesabı olsun, olmasın...) Mavi Armağan saygınlığından yararlanacak. Sunan, yazacağı birkaç satırla duygularını dile getirebilecek... sunulan ise, kendisine armağan edilen parayı gönlünce değerlendirebilecek. Mavi Armağan, sunulduğu günün anısını yıllarca yaşatacak. Mavi Armağan, İş Bankası'nın bütün şubelerinde. Sevenler, sayanlar... sevilenler, sayılanlar için. Prof. Özel: Camlanına ve istikrar politilkalam bir arada uy(|ulanamaz BURSA (Cumtauriyet) Bursa'da üç gündür devam eden Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği 12. Büyük Kongresi dün sona erdi. Kongre'nin son gününde kc>nuşan Maliye Bakanlığı Gelirl er Genel Müdürü Aykon Doğam, devletin ceza kesme yetkisinirı sınırlandırılması gerektiğini söyledi. Doğan özetle şöyle konnştu: "Esnafa defter tutturraanın vergilendirme ile U2:akıan yakından ilgisi yoktur. Bir bakkala 103, bir simüçiye 3 milyon lira ceza kesilınemelidir. Devletin ceza kesme yetkisi s ınırsız ölçüde yaygınlaştırddığı takdirde vergi silahı bazuka gibi geri tepecektir. Ceza kesenler Ulkenin ekonomik durumunu i'.fi bilmelidirler." Kongre'ye bir tebliğ sunan Bursa Üniversitesi tktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakkı Özel, istikrar ve canlanma politikasının bir arada yürümeyeceğini belirterek şunları söyledi: "Enflasyon dönemindeki belirli yatınmlann kâr getirmeleri karşısında aynı kârlılığı istikrar dönemlerinde görememekteyu. Ülkede toplam talepte azalma görulmüştiir. Buna karşıhk itaracat yapanlar kazanımşlar, iç piyasa taleplerine cevap vermeyi yeğleyenler zor durumda kalmışlardır. Enflasyon kontrol altına ahndıktan sonra istikrar programı bırakılmalı, üretimi artıracak politikalar izlenmelidir. Kısaca, istikrar ve canlanma politikası bir arada yürütülmemelidir." En yakınlarımıza bile hediye vermeyi düşünürken, kaygılar başlar: u Ne almalı?" "Aynı hediyeyi başkası da aldıysa!" "Neye ihtiyacı var acaba?" u Ya beğenmezse!" "Para versem ayıp mı olur?" tş Bankası, hediye seçiminden doğan bu kaygıları ortadan kaldıracak... ve para armağan etmeye saygınlık kazandıracak yepyeni bir armağan sunma yolu açıyor: u Mavi Armağan." Sevdiklerine, saydıklarına hediye Balık dışsatımı durdu tZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Üretim yetersizliği ve taşıma güçlüğü nedeniyle balık ihracatırun durduğ u öğrenildi. Buna karşın, alıcı ül kelerden B. Almanya, Italya ve Yunanistan'ın taleplerinde artııj gözlendi. Balık ihracau ;ılan sıcaklann da ihracı engelle diğini vurgularken, "özellikle yaz döneminde balık ve diğer de niz ürünlerinde fire oranı yükse k oluyor. Buna taşıma güçlüğü ve üretim yetersizliği de ekleniı ıce ihracat durdu" dediler. Ihracatçılar t aşımacılığın büyük sorun oldu ğunu belirterek, havayolu ile ta$,ımacılık yapıla bileceğini, ancak, THY'nın kapasitesinin düşük olduğunu bildirdiler. Konuya ilişkin olarak bir yetkili şunları söyledi: "Balık ihracı son derece rizikoludur. Bu nedenle taşımacüık büyük önem taşıyor. Havayolu ile taşımacılık seri olmasına karşın yetersiz. THY'nın konuya gereken önemi göstermesini istiyoruz. Havayollan ile taşımacılık pahalı olduğu gibi kapasite oldukça düşük, deniz Urünlerinin çok çabuk bozulacağı gözönüne alınırsakonunun önemi ortaya çıkıyor. Ihracatın ejlül ayı başında yeniden hareketlenmesini bekliyoruz." Dünya Bankası: 1985'ten sonra 3. Dünya ekononıileri canlanacak WASHtNGTON (ANKA) Dünya Bankası, kalkınmakta olan ülkelerin, 19851995 döneminde yeniden ekonomik büyüme kaydedece klerini savundu. Dünya Bankası uzmanlarınca hazırlanan "kalkınma raporu''nda, gelişme kte olan ülkelerin söz konusu 1 0 yıllık dönemde kaydetmeleri beklenen ekonomik büyümenin, kamu ve özel finansmanın artırılmasına ve korumacılığın azalmasına bağlı olduğu belirtildi. Raporda, ayrıca, Üçüncü Dünya ülkelerinin ekonomik büyümesinde bu ülkelerin öz kaynakiarın kullanımındaki başarının da etkili olacağı öne sürüldü. Bu koşulların gerçekleşmesi halinde gelişmekte olan ülkelerin 19851995 yıllan arasmda yıllık büyüme oranınm ortalama yüzde 5.5 düzeyine ulaşacağı belirtüen raporda, sanayileşmiş ülkelerin aynı süre içinde yüzde 3.3 oranında bir büyüme hizı kaydedecekleri vurgulandı. TÜRKİYE $ BANKASI "Paranızın,istikbalinizin emniyeti."