Katalog

Kulis‘ten Yeni renk ler;1] renklenmeye iyaset gittikçe başladı. Bir parti Boks Federasyonu Başkanını kadrolarına alırken bir başkan başka parti bir futbol klübü başkanına çengel atıyor. Futbolcular, saz ve ses sanatçıları, pehlivanlar, sünnet çiler, zabıta memurları, gazeteciler, ozanlar, rektörler, bakanlar ve de danışma meclisi üyelerinden sonra şimdi halk da fiili siyaseti,, içine girmeye başladılar. SO!)FP Genel merkezinde k ucağındaki zarfiarı dağıtan yeni sekreter Engin Hanım ‘a kurucu üyelerinden biri, “bunlar ne soruları” deyince, zarfiardan biri açılıp bakıldı. Kalınca zarfın içinden yıllardan beri herkesin tanıdığı halk ozanı Aşık Fermanı ‘nın adı bulunan on kişilik bir liste ve Istanbul’da SODEP’in örgütlenmesine talip oldukları, yolundaki yazı çıktı. Tüm kurucu üyelerin adına gönderilen le üzerinde “Sosyal demokrat taban hareketiIsianbu!” zarfiar üyeler arasında yazılı yol açtı. Aşık h’rmanı, Istanbul’daki örgütlenmeyi yapabileceğini bildirirken il başkanlığına da talip oluyordu Besbelli, karar SODEP Merkez Karar ve Yönetim Kurulu’nun. Bizden hayır olsun demesi... L hill;0] Kulis‘ten “İlle de sizi başkan görmek istiyoruz” Partinin en şık, en ciddi ve Halkçıvakur üyelerinden birine arkadaşlarından biri bir şaka yaptı. Bu ü,’enin arkadaşı Almanya ‘daM bir ‘ başka arkadaşını arayarak ‘ ‘Şu ‘ numarayı ara, şunları söyle diye temhihler. Gecenin geç saatlerinde kurucu üyenin ev telefonu çalınır. ,4 imanya ‘dan aranmak tadır. ,4Imanya ‘dan tekfon eden kişi şunları söylemek ledir: sizin demeçlerinizi “Sayın göremiyoruz. halkçı Partiyi kuranlar arasında olduğunuzu öğrendik. Sizi yönetici, hatta başkan olarak görmek istiyoruz. Buradaki tüm arkadaşlar sizin arkanızda.” Kurucu üye bu sözlere pek memnun olur ve ‘ ‘yakında başkanlık da olur” karşılığını verir, Almanya ‘dan gelen ses, adının ‘ ‘ ‘ Yolsuz ‘ olduğunu belirtir ve devam eder: “Efendim, yeter ki bize bir işaret verin. Hepimiz arkanızdayız. Demeçlerinizi merakla bekliyoruz. Siz 0 partide olduktan sonra iktidarsınız.” Kurucu üye son derece memnun olmuştıır. Ertesi gün diğer kurucu üyelere durumu anlatır ancak başkanlıkla ilgili bölümden hiç bahsetmez. Ağır ve vakur davranışlı üye, hevesle geceki telefonda konuşulanları anlatmaya başlar: “Efendim bu iş tuttu. ıl Imanya ‘lardan arıyorlar. Ikiidarsınız “ diyorlar. Bir köşede alayı sessiz ve bıyık altından gülerek izleyen bir başka kurucu üye fazla dayanamayarak patlar: “Almanya’dan arayanın adı Yolsuz muydu?” Şaşkın bakışlar içinde kurucu üye der. Öbür üye kahkahaiar içinde anlatmaya başlar: “Yahu deli midir nedir, aynı adam iki üç günde bir beni arayıp (aman sizin oldu ğunuza çok sevindim. Önderimiz sizsiniz. Oyumuz size. ilie sizi başkan görmek istiyoruz) deyip duruyor. Galiba işletliiyoruz. ...hey.” 1 Kurt denizci vıyu dedi lllhnl FIRAT • Mehmet YAZAR Deniz Kuvvetleri eski Komutanı Hilmi Fırat, “Kurulmuş partilerİe ilgim olduğunu sananlar diyor. “Ben, kurulma çalışmaları sürdürenler arasında arabuluculuk yapıyorum INAN Cenevre’deki BM oflsi nezdindeki Türk Delegesi. GÜRÜN Önce “Forum” legrubuyla toplantılara katıldı. OLCAY tnönü’den gelen lefona “hayır” mı dedi? . . . . İnan’ın MDP ile ilişkisi duyuldu Esenbel ile Gökmen’in girdikleri parti kapatıklı Kırea bekliyor • Gürün’ün “niyeti var” deniyor Oleay “hayır” dedi • Günver karar vermedi evrim geçirdikten sonra Dışişlerine giren. ancak her zaman iktidarda kalmayı başaran Birleşmiş Milletler nezdindeki Daimi Delege Büyükelçi Coşkun Kırca ise “şimdilik” siyasi oluşmımların dışında kalmayı yeğliyordu. Ancak Dışişleri kulislerine göre, “huylu huyundan vazgeçmezdi” ve Kırca’nın sessizliği eııinde sonunda sona erecekti. tahmini yürütenlere göre, Kırca Bu sağdaki oluşumların net leşmesini beklemekteydi. Ilter Türkmen ile Gürün çekişmesinden sonma Forum emekliye ayrılıp veda grubuyla diplomasiye eden eski Müsteşarı Dışişleri mıydı? Büyükelçi Cürüıı ise “Aslolan devlete hizmeti ir” amılayışı içinde politikaya girebileceğiııi iıııa ediyor, ancak kulislerin dışında kalmaya da özeıı gösteriyordu. Gürün, bir ara Aydın Ymılçın’ın başını çektiği “Forum” grubunun toplantılarına kalıldıysa da sonradan geçmez oldu. adı Solda, Sosyal Demokrat Partinin kuruluş hazırlıkları sırasında da iki diplomatın adı ortada dolaştı, hatta ilk listelerdc gözüktü: NATO nezdindeki Türk Daimi Delegesi Büyükelçi Osman Olcay ile Avrupa nezdindeki eski Daimi Delege Koııseyi Semih Giinver. Söylentilere Büyükelçi bakılırsa Büyükelçi Olcay, Erdal Inönı.i’den bir telefon almış, ancak yanıtı nazik bir “hayır” olmuştu. Olcay, Brüksel’de kendisine söylentileri hatırlatanlara 12 Martta Birinci Erim kabincsindeki Bakanlığını hatırlatarak“politikayı bir kere yaptık, yeter,”demekteydi. ayrılıp Strasbourg’dan döndükten sonra iç politikaya atılmak eğiliminde olduğunu yakınlarına gizlemeınişti. Siyasi çevrelerde ise Günvcr’ııı yapılan yorumlada parlamenter olarak Avrupa Konseyi Asamblcsilme gitınesi halinde yeni dönemde TürkiyeAvrupa Konseyi ilişkilerinin düzeltilmesine önemli katkıları olabileceği boşluk var mı yok mu? Siyasal yeipazenin Sağda sağında yer almaya çahalayan çeşitli grupların bir türlü yanıt bulamadıkları soru bu. Hafta boyunca sağda yeni bir parti yaklaşımı ile işlenen“boşluk” konusunun en gerçekçi yorumunu bir ünlü siyaset adamı şöyle yaptı: YALÇIN . Faruk ILGAZ ‘5 ızmir t • ,• in unıu .. 1.. ailesi •l Tanık ‘lar “bölündü” Partisi’nin Izmir Il Anavatan Başkanlığı ‘na fabrikatör Tanık ‘ın getirildiği duyulunca, bu yeni isim hayli şaşkınlık yarattı. Izmir ‘in tanınmış ailelerinden olan Tanık ‘ların diğer fertlerinin hangi partiye girecekleri merak konusu. Bu merak yakında giderilmiş olacak. MDP’nın açıklanacak olan il ve merkez ilçe yöneticileri ile haysii’et divanında tanık ailesinden iki kişi var. Sahahatiin Tanık mutlaka MDP’de görev alacak. Ya il yönetim kurulu’nda ya da haysiyei’ divanı ‘nında. MDP’nin merkez ilçe başkanlığına da Yüksel Öke ‘nin getirilmesi hemen hemen kesinleşti. Mühendis olan ve pefrolculuk yapan Yüksel (ike tanık ailesinin damadı. Süratli organ ıze olmak bakımından.... Partisi ‘nin Istanbul il Anavatatı ,nerkezini,ı açılışına gelenler oldukça şaşırdılar. Şişli Halaskürgazi caddesi ‘ııdeki Sadıklar2apartmanının kapısına gelen gazetecileri önce çekiç ve keser sesleri karşıladı. Partinin tahelası yeni çakılıyordu. Gazeteciler fotoğraf çekmeye başlayınca tabelayı çakanlardan biri poz vereceğim derken neredeyse düşüyordu. Gazetecilerden biri, yukarı ya bağırmak zorunda kaldı: “Jloopp.. Hem şerim. Bırak poz vermeyi de çak mana bak..” Genel Başkan l’urgu Özal az sonra şöyle bir açıklama yaptı: “Süratli organize olmak bakıınından bu yeri şu anda organize etmiş hu’unuyoruz. En kısa zamanda Istanbul’a layık daha geniş bir yere “ geçık’cektir. hariciyesi kimi zaman Hasan Esat Türk Işık gibi ağır toplarını Türk siyasal yaşamınahraç etmiş, kimi zaman da i Coşbin Kırca gibi iç politika kurtlarını kendi hünyesine ithal etmiştir. Türkiye’de çok partili döneme geçişle birlikte başlayan bu gelenek sivil düzene geçilirken bozulmadı ve partilerin kurulma aşamasında Dışişleri Bakanlığı yeniden ön plana geldi. Bir kere, yeni partilerden MDP’nin lideri mekli Orgeneral Turgut Sunalp aynı e zamanda Büyükelçi sıfatına da sahipti. emekli olduktan sonra 198182 Sunalp, yıllarıııda ttowa Büyükelçiliğinde O MDP bulunmuştu. çevrelerinde, Cenevre’deki BM ofisi nezdindeki Türk daimi delegesi İnan’ın Büyükelçi eski politikacı adı yankılanmaktaydı. 12 Eylül sonrasında yeni döneme ilişkin tahminlerde adı sık sık duyulan man mayıs ayı sonuııda Ankara’ya geldiğinde MDP lideri ile Sunalp bir görüşme yapmıştı. Dışarıya kararsız havaya karşılık yakınlarının verdiği sözleriııdcn İnan’ın politikaya dönmek olduğu anlaşiiniaklaydı. Sunalp’niyetinde in ayrıca parti kurma hazırlıkları sırasında Dışişleri Bakanlığı sö7.cüsii Büyükelçi Nazml Akıman’ı Bakanlıkta ziyaret etmesi çeşitli yorumlara yol açmış, ancak Akııııaıı bu yoı uınları tebessümle karşılaınıştı. Bu yalnızca bir dost ziyaremiydi. Dışişlerinden en yük transferleri bühuyundan B Washıııgton üyükelçısı Melih ile Esenbcl vazgeçmez Bonıı eski Büyükelçisi Oğuz Gökmen’i kurucu olarak alan, kapatılan üyük Türkiye Partisi yapmıştı. 13mm B iki diplomatın eskiden beri bilinen eğilimteri hatırtandığında BTP’ye transferleri şaşırtıcı karşılanmamıştı. Söylentilere göre, Yönetim Kurulu üyelikleri scçimlerinde Esenbel ile Gökmen arasında kıdenılerinc göre küçük bir sürtüşme bile olmuş, ancak her ikisinin de Yönetim Kuruluna ile sorun tatlıya bağlanmıştı. seçilmeleri Politikaya l950’lerde Hürriyet Partisi’yle başlayıp, Ismet Inönü’nün yakın bir çevresinden başka kutba doğru sürekli bir t...’ 1 yadsınmamaktaydı. Ilter Türkmen ne yapacak? Bütün bunların dışın da Dışişleri Bakanı tlter Türkmen’in iç p0btikaya atılması kesinlikle sözkonusu değil. ,j Ancak 1ürkmen’in kurulacak sivil hükümete dışarıdan l)ışiş leri Bakanı olarak getiri lehileceğinden de söz ediliyor. Türkmen ise, biıaz da görevini ıamamlaınakta oluşun rahatlığı ıçınde, çevresine sakin bir merkeze büyükelçi olarak gitmek istediğini söylüyor. Aııcak Tıirkmeım’iıı diplomaside inzivaya azındau buna izin çckilcceğine ya da inanan da pck yok. verıleceğine Nalın TALU ()nai YALTIREK tekniği açısından zor bir iştir. Sağ kanattaki boşluğun doldurulması konusu en üst düıeyde ele alımrken hafta içümdeki Önemli siyasal gelişmelerden biri Deniz Kuvvetteri eski Komutanı Kontenjan eski Senatörü 1İlimi Fıraı’ın Cumhurbaşkanınca ikinci kez kabul edilmesi oldu. Politikaya atılmaya niyetli olduğunu 12 Fylül’denemen sonra açıklayaıı Fırat, h diplomasinin vazgeçilmez yollarından biri olan arabu luculuk görevini üstlendi. KIMLERLE KİMLER ARASINDA? Fırat kimlerle kimler arasında bir arabulucuIıık Siyaset sahnesine yapılacak yapacaktı? yeni parti çıkarmasında asker deyişi ile, sağ kimler bir köpriibaşı tulacaklı. adına Bunu Hilmi Fırat da bilmiyordu. Fırat’ın iki yıllıkpolitikdeneyinden faydalanmak isteyen,sağdayeni bir parti kurma girişimlerini gruplar kendisine başvunıp “bizi sürdüren birleştlr” demişler miydi? Hilmi Fırat’ı birleştirici olarak seçenkrden es. ki bir siyaset adamı, tercihlerinin nedenini şöyle açıklıyordu: AmIral Fırat siyasi yaklaşımını daha önce netleştirmiş, ama talihsiz bir olay onun kurucu olmasını engellemişti. Hilmi Fırat Çankaya’daki evinde kabul etti ği gazetecilere sağ kanatta bir boşluk olduğunun kabul edilmesi gerektiğini söyledi. Fırat “elbette boşluk var” dedi. Deniz Kuvvetleri eskı Mlrasçının mirasının bölüşülmesi hukuk ıaııırıı mı/en k üçük bir ayrıntı vaı dı Sağı birleştirmek başka, sağda parti kur. mak isteyenleri hirleştirınek başka. Kurulmuş partilerle benim bir ilişkim oldııgıııııı sananlar yanılıyorlar. Kurııima çalışmalan yapanlanlıir. leşmirmek için bir mırahulucuyum ben. BU İŞTEN VA/(.K<MESİ MI? Bu işten vazgeçmesini istemiş. Am ahuluculuk çalışmalarını iyıımıveılcsürdüren 1lilmi Fırat içiıı sıyasct kulislcrinde batı hahem dolaşıyordu: Ito Köşk bu işteıı vazgeçmesini istemiş. Hilmi Fırat bu sayı gülemekyanıtlıyor: Cumhıırbaşkıınımıı beni her seferinde ku. caklayarak karşılıyor. Hılıtıi Fırat yeni oluşuını konusunda Cumhurbaşkanı Kenan Evren’c her aşamada bilgi sunuyordu. Fırat am ahiil ııculukıaki güct.lnu ise şıı sözlerle anlatıyordu: Söylentilcrin doğru olup olmadğını bundan sonraki ziyaretimde Cumhurbaşkanımızı loplan t ılaı t(ıl)laııtıları kovaladı . Hcr t oplaııt r .soımıııısla arpa boyu yol alındığıtıı gören bir Mehmet kendi haşıııa hareket etnıeyi yeğledi. Yazar L:skiparlamentcrlcrden Ccvııl Onder Liberal Demokrat Parti’rıiıı kurulacağını açıkladı. Aydın Yalçın Mehmet Yazar’ı desıeklediği ıçin yeniden dışarda kaldı. Başbakan Ulusu’nun siyasele gırnmeyeceğiyolundaki açıklaması Ulusu’nun yerini şimdiden belirledi Fkk elcndikçc üstte kalanlarınayısı giderek azalıyor, Amiral l’ırat’ın s işleri bir o kadar kolaylaşıyordu. ADI SIR CIBI SAKLANANLAR Sonunda Istanbul ve Izmir grupları kaldı. 1lılmi fırat bu gruplardan adı geçen 24 kişiden ha zılarının adlarırtı büyük bir git’ olaıak yı yeğliyor. Faruk Ilgaz ılo, Naim Talu mu, Nazlı mı, Prof, Orhan Aldıkaçtı nıı, 1inat mı, Mesut Erezrııi, I)oç. Orhan Morgül mu, l’erruh Bo,heyli ıııi... sorularını yanlısı, bırakıp gülüyor. Arım H ılıtı1 1 ıraı kurt bir dem ıcı ıtımı sta ıral u lığı ıle yine sessı, ve dcrııtdcn gidiyoı Mayıııl ı bır denizden gemisini k uı’taran kap taıt olahilnıenııı blok tarım bilerek ilcılıyuir Pruvasını Çankaya t’cnerine döndııı ırp vıva na dey ır’ kor mı korıı na ileı iiyor. göreceksiniı. (alp için güz mü geldi ? izmir ‘e gelecek Halkçı NecdetCalp ‘nin geçici il yönetim Parti kurulu ‘na açıklayacaktı. Gazeteciler beş saat bekleyerek sonunda “Mullu son “a ulaştılar. Açıklanan isimler arasında Yıldırım Ak ile Bülent Baratalı da var. Genel Başkan Caip açıklanan bu iki isimle ilgili olarak izin için MGK ‘ya haşvurulacağını belirtti, Ancak haber gazetelerde çıktıktan sonra .4k ve Baratalı gazeteleri arayarak (aip ‘le görüşmediklerini, böyle bir görev almalarının sözkonusu olmadığını söylediler. Arkasından Il başkanı olarak Halkçı Partide görev alacağı bildirilen Bedriye ,4raz ‘ın daha başlamadığı görevden lstı’fa ettiği haberi geldi. Bu gelişmeler kulislerde şöyle değerlendirildi: Her halde calp seçimlerin bir an ötıce olmasını istiyor. Onun için daha yaz yeni başlamışken sonbahatı getirdi. Baksanıza Izmir’deki yaprak dökuınu,ıe... çıCUMHURİYET Doğum. vdki olacak da,ne doğacak? KomuMilli Konseyinin politik yaşamın tijivenlik gündeme getirnıesi ve parti kurma çalışmalarına vernıcsinden bu yana, yeni parti. ı/iıı lerimız ‘‘tıkır tıkır’’ kuruluyor. Şiıııdiye kadar bır fire verildi, aıııa çalışmalar aralıksız sıtı üyor. Sol kaıııııta dağınıklık F.ıdal Inönü’nün başa geçmesiyle sona erdı. Şimdi bekleme içindeler “Ne kadarımız kalacak?” diye. Sağ kanaııa ise “kargaşa” devam ediyor. Demokrasi Partisi’nin kum ıılmasından Milliyetçi somıra, Turgut ortaya çıktı, partisini kur. du. Prof. Aydın Yalçın ise bir süre çalışma yaptıktan sonra parti kurmakan vazgeçti ve versiteye dönernedı. I3uııların başında Odalar Birliği Başkanı Meh. met Yazar geliyor . Yazar, aşağı yukarı bir aydan beri koştıırup duruyor “Temaslarda ve gorüşmelerde” bulunuyor. “Sağ kanal birleşmezse tarih afteımez,” diye Önemli sözler sarfediyor.. Ama bir de bakıyorsunuz Mehmet Yazar artık “yazmaz” hale gelip, ortatıktan çekiliyor. Ya da Öyle görünüyor. BİRDEN ÖNDER ORTAYA ÇIKTI Emekli Amiral Hilmi Fırat ise Cumhurhaş kanı Kenan Evren’lc görüşmeler yapıyor ve “arabuluculuk” görevini üstlcniyor. Fırat ara bulııcoluk görevini sürdüredursun, birdenbire ortaya eski parlanıerıterlerdeıı (‘evat Önder Olcay’a geleli telefon . Huylu Günver ve Strasbourg deneyı Seıııilı Büyükelçi (iünver’in de adının dolaşıııasına karşılık, SODEP çevreleriyle herhangi bir temas ya da başvurusu Aslında Oüııver geçen yıl emekliye olınamıştı. Birçok üst düzey Dışişleri yetkilisinin adı siyaset kulislerinde dolaşıyor CUMHURİYET / SEÇİM 83 Nazlı İLICAK Mesut EREZ 1 Ferrııh BOZBEYLI B.Vefa KARATAY kıyor ve “sağ kaııııitaki boşluğun” doldıırulmau içimıport ı kurulması gerekı ığinı açıklıyor. Şımdi bu çalışınalar sürüyor, fakat p;ırıı bu trıılı kurulmuyor. Istanbul’da Sezai Akdagvc Burhan liltıtan, arkalarında hııyıık bır duğuıtu helırterek, diğer, kurııcu olduklarını soy leyen kişılerle görüşmelerde hulunuyıuı Unal Yaltırık ve arkadaşları da paııi kuırnma çalışıııaları içinde, ama şiındiye kadar somut hiı şey yaptıkları göriilmedi. Mehmet da gruplar arayı temas ları sağlaniaya çalışıyor. liol bol geziyor. grupları hıraıaya getırnıeye çalışıyor. Bunun dışiıı da, arkalarırıda gruplar bulunduğuıııı bildiren Aylaç Bilgiç var. haşim Bingöl de var. Bir şirketın Idare Meclisi olduğu belirıilen Ahmet Yılmaz da çalışmalar içinde. Bu arada sağ kesimda adları ‘ ‘mütereddide” çıkanlar var. Haşıa eski başhakaıılardaıu Naim Talu, onu Mehmet Yazar, Aydın Yalçın, Mesut Erez, Orhan Morgül ve Ferruh Reabeyhi iıliyoı. Önümüzdeki hafta ıçmdc sağ kcsirtıde yeni bır parıinın doğacağını mnujdeleyeıılervar, ama go rüşmelerden şimdiye dek bir SOnUÇda afınama dı. Bu konuda sağ kesimden bir etkili ve yetkili kışı “Doğum vaki olacak da, acaba ne doğacak onu bilemiyorum,” dedi. . SAYFA4 1 83 SAYFA5