Katalog

\ MİLLI EĞÎTÎM BAKANLİĞÎ lculığler Deıgısı'nln 6 ı 1981 gün ve .2090 sayılı nushasında okullara kaynak kitap olarak tavsiye edilmiştlr. SÖYLEV (NUTUK) Turkçeleştiren Ord. Prot. H. V. VELİDEDEOGLÜ Cilt t ve 2 birarada t2 Bası, EDER1 400 Llra Isterne Aüresı Çagdaş Yavınlart Türkocağı Caa 39/41 Cağaloğlu Istanbul Gazi M. Kemal ATATÜRK Cumhuriy 60. Yıl; Sayı: 21095 Kurucusu: Yunus NADt 40 TL. 20 Mayıs 1983 Cuma Mehmet GSlhan A» Fethi Esener'in «Büyük Türkiye Partisi» bugün kuruluyor. Hüsamettin Cindoruk tara fından başlatılan parti kur ma çalışmalarına daha son ra emekll orgeneral Ali Fethi Esener de katılmıştı. Cumhurbaşkanıyla yaptı ğı görüşmelerden sonra Ali Fethl Esener Cindoruk'la birlikte hareket etmiş. ya pılan yoğun temaslar sonu cu Mehmet Gölhan da bu hareketin içinde yer almıştı. Amblem olarak «Arıayı alan Büyük Türkiye Partl sl kuruluş bildirisini bu sabah îçişlerl Bakanlığı'na verecek. HALKÇI PARTt Sosyal Demokrat kesimde partl kurma çalışmalarım sürdüren Başbakanlık eskl Müsteşarlarından Necdet Calp'in önderliğindekı «Halkçı Parti» de bugün ku ruluyor. Cumhurbaşkanıyla ilk kez görüşen Necdet Calp' in kurucu üye sayısı 33. Calp'in partisinde de Danış ma Meclisi üyelerinden ba zıları kurucu üye olarak gö rev aldılar. Erdal tnönü'nün kuracağı Sosyal Demokrat Partinin dışında blr başka Sosyal Demokrat Partinin de Halkçı Partl olduğu belir tiliyor. MİLLİ REFAH PARTİSt 24 ocak kararlannın mlmarı olarak tamnan Başba kan eskl yardımcılarından Turgut özal'ın partlsinln adı büyük olasılıkla «Mllll Refah Partisi» olacak. (Arkaa Ss. U. Sfl. 4 de) ÇAĞDAŞ Y&VlNLARI VEDAT NEDİM TÖR Kemalizmin Drams înglhzce'ye de çevrilen bu yapıtm IKİNCt BASISI ÇIKTI EDERI. 200 LtRA tsteme Adresı Çağdaş Yayınları Türkocağı Cad 39 41 Cagaloglu Istanbul. Bugün üç parti 19 Mayısh coşkuyla kutladık daha kııru uyor lBüyük Türkiye Partisi 2HaIkçıParti 3Milli Refah Partisi 4NKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Milliyetçl Demokrasl Partlsi'nden sonra bugün tiç siyasi partl daha kuruluyor. «Biiyiik Türkiye Partisi». «Halkçı Parti» ile «Milli Refah Partisi» bu sabah Içişleri Bakanlığı'na kuruluş bildlrllerinl vererek tüzel kişilik kazanacaklar. Siyasi partller yasasınm yayınlanmasından sonra başlayan parti kurma çalışmaları ilk kez geçtiğimlz pazartesi günü Milliyetçl Demokrasi Partisi'nin kurul masıyla noktalanmıştı. Sağ kanatta partl kurma girişimlerinl sürdüren Hüsamettin Clndornk Prof. Erdal înönü calışmaya başladı 6 kişilik kadro, program ve tüzükle ilgili ça. lışmalan başlattı. Kurucu isimleri üzerinde görüş aliş . verişinde bulunuldu. Atilla Sav, çalısmala. rm 10 gün içinde tamamlanacağını söyledi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Sosyal demokrat parti kurul. ması çalışmalarına önceki gün katüan Prof. Erdal Înönü dün sabah Ankara'ya gelerek, arkadaşlarıyla çalışmalarına başladı. Înönü «Çankaya ile görfismeniz söz komısu mu?» sorusuna «Şüphesiz görevimizi yapacağız. Zamaru için birşey söy lemem doğru olmaz» dedl. Altı kişilik bır kadro içinde çah> maları yürütanlerden Atilla Program açıklandı Sav, kuruculann isimlerinin henüz belirlenmedlğini, çahşmaların bir hafta 10 gün süroceğlnl söyledi. Atilla Sav'la blrliktfc dün saat 11.35'de Pembe Köşk'e gelen Erdal tnönü ile gazeteciler arasında şu konuşma geçtl: Kimlerie görüşeceksintaf ANKARA (Cumhuriyet BürotNONÜ Daha başındayıs. au) Halkçı Parti'nin prog Sık sık basına bilgl vermeyl ramı açıklandı. Amblemi günes düşünüyomz. Sayın Sav sözcüolarak belirlenen partinin dev lük görevini üzerlne aldı. UmaletclUğe ağırhk veren Sosyal nm hergün çalışmalann sonunDemokrat blr partl olduğu be da slze bilgl vereblleceğiz. llrtildi. Çankaya İle bir görüsmenta 38 sayfalık programda, parti •Sı konusu mu? nin tanırru şöyle yapıldı: ÎNÖNÜ Şüpheslz görevünl «Halkçı Parti, sosyal adalet(1, sosyal gttvenllkçl, çalışma Ei yapacağız. Zamaru lçin birşey söylemem doğru olmaz. Da lann yaşam düzeyini yükseltme ha yeni geldim. Herhangi bir ye ve onlann toplum lçindeld •aygınlığmı yüceltmeye çalışan, girişim yapmadım. Şüphesiz gö devlptçiliğe ağırlık veren, öz revimı yapacağım. Sayın Calpia förüsecek gürlUkçü parlamenter demokra siye bağlı Sosyal Demokrat bir misinlz? INÖNtî T"PTM'1*""''°''" 0partidir. Gttcünü ve güvenini halktan alarak, halkla birlikte lacağı tabüdir. ekonomik, sosyal, kültürelvesl Çaiışmalanmzı bnrads nu yasal vaşamda çağdaş uygarlık sürdüreceksiniz? düzeyine çıkmayı, Türkiye'nin İNÖNti Daha yenl geldlbağunsızlığını, Insan haklanna ğim ıçin buraya geliyorum. Bir saygınlığmı ve hukukun üstün başka yazıhanede çalısmslamm lüğünü esas kahul eder. zı sürdüreceğiz. Oanışma Meclisi'nden ttye Halkın mutluluğu lçin Ueri blr toplum düzeyine ulaşmak alacak mısınız? (Arkası Sa. 11, Sü. 4 de) (Arkası Sa. 11, Sü. 7 de) ÖĞRENCtLERtN GÖSTERİLERt İLGİTLE İZLENDİ 19 Mayıs Atatürk'U Anma, Gençlik ve Spor Bayramı dün bütün yurtta coşkulu blr şekilde kutlandı. Büyük şehirlerin stadyumla rında geçlt törenleri yapıldı, öğrenciler çeşitli gösteriler yaptılar. Bayramın açış konusmasım yapan Gençlik ve Spor Bakanı: «Türk gençliği Atatürk sevgisi ile dopdolu geleceğine guvenle bakm^ktadır» dedi. Halkçı Parti devletciliğe ağırlık verecek Arka arkaya! doğuyorlar! Yalçın DOĞAN ANKARA Son anda bir değişiklik olmazsa, bugün 3 siyasal partl birden kuruluyor. Hüsamettin Cindoruk'un Büyük TUrkiye Partisi, Necdet Calp'ln Halkçı Parüal ve Turgut özal'ın adını bugttn açıklayacağı parti... Son anda bir degisiklik olmazsa dlyoruz, çünkü Cindoru'c kesimindeki bulutlar henüz dağılmış değU. Orada bazı garlp şeyler oluyor. AU Pethl Esener bir kurucu liste hazırlıyor, Cindoruk blr başka liste hazırlıyor. Bırakın böyle eid (Arkam Sa. U. Sü. X de) Evren: Atatürk ilkelerinin dışında ideolojiye yer yok Aııkara'daki törenlere Cumhurbaşkam ve MGK üyeleri kalıldı Gençlik ve Spor Bayramı nedeniyle Ankara'da yapılan törende konuşan Cumhurbaşkam Kenan Evren «Daha mutlu ve aydınhk günlere ulaş. mak için milletçe gonül birliği içinde daha pek çok çahşmaya ve yorulmaya mecburuz» dedi ANKARA, (Cumhurlyet Bürosu) 19 Mayıs Atatürk'U Anma, Gençlik ve Spor Bayrar mı dün coşkulu sekllde kutlandı. Ankara'da dün sabah AtatUrfün Samsun'a ayak bastı. ğı saat olan 07'de Topraklık »ırtlanndan 21 par» top atısı yapıldı. Daha sonra TTlus Alanmdakl Atatürk AnıU ils Lo2«n Alanı'ndakl Zafer Anıü'n» çelenkler konuldu, saygı duruşunda bulunuldu. Anıtkabir'de saat 09.00'da başlayan törene Cumhurbaşkanı ve MGK Başkanı Orgeneral Kenan Evren ile Milli Güven. lik Konseyi üyeleri katüdılar. Cumhurbaşkam Evren Atatürk'ün mozolesine çelenk tooydu vv wuftı dunifundft b » lundu. Anıtkablr'dakl törene Ba#bakan Bülend Ulusu, Damşm» MecUsl Başkanı Sadl Irmak, Başbakan Yardımcüan, bam Bakanlar, yüksek yargı organlannın başkanları, askerl vo mülM erkan, Danısma Meclisi üyeleri, Ankara Va. li ve Belediye Başkanı da katüdılar. Törende, Milliyetçi De mokrasi Partisi Genel Başkanı Turgut Sunalp, Genel Sekreterl Doğan Kasaroğlu Yönetim Kurulu Uyesi AU Bozer İle Er. dal lnönü"nün parti kuruculan arasında yer alması bekleneo TUrkiy* Barolar Birligl M ds hasr •19 Mayıs 1919 tarlht o gftne ' bulundular. kadar düsman ayağımn bosCumhurbaşkam Kenan Ev. madığı cennet yurdumuzun her ren, Ankara 19 Mayıs Stadın köşeslnln bilfül işgal edildlğl, da yapılan törende yaptığı ko ordularınm dağıtüdığı, yüce nuşmada, «Atatürk Türkiyesüı mUletimlzin ve yurdumuzun de, onua hurduğu Cumhurl fakru zaruret içinde lıarap ve yet'ln niteliklerl ve koyduğu 1 bitap düştüğü, kısaca Türk 1 keierln dışında hlçblr ldeolo mllktinin yok edilmesine düş manlarınuzca karar verildiğl Jinin yerl yoktur» dedi. Siyasi, askerl, ekonomik ve bir zamanda, o asil Türk milideolojik çatışmalarm yogun leü, bağımsızlığuu ve egemenlaştığı bir coğrati bölge içinde liğini tekrar elde etmek lçin bulunan Türkiye'de uzun se büyük kurtancı Mustafa Keneler özleml çekllen gercek hu mal'in etrafında toplanarak ve zur ve güven İçinde 19 Mayıs onun izinde yürüyerek milli gününün kutlandığını belirten birlik ve bütünlüğüne sahip Evren, komışmasmm Ük bölü çıktığı ve Kurtuluş Savaşı gi(Arkası Sa. 11, Sü, 6'da) münde şunlan söyledi: Özal: Önümüzdeki 67 sene zor dönemdir ANKARA ICumhuriyet Bürosul Turgut Ozal, adının «Milli Refah Partisi» olması beklenen partinin 37 kişiden oluşan kurucular listesıni Kasaroğlu: Amacımız, 12 eylül feisefesini yasatmak Haber Merkezi Milliyetçi Demokrasi Partısi Genel Sekreterl Doğan Kasaroğlu, «Aceleye gelen bir teşkllat kunnak tstemiyoruz. Çünkü bizlm ama cunız ve hedefimlz Tiirkiye'dekl bugiinkü anlayışm devam edeceği bir idare tarzı kurmak, 12 Eylül ruh ve feisefesini yagatmaktır» dedi. (Arkası Sa. 11, Sü. 3 de) açıkladı. Özal, «Önümüzdeki 67 sene zor bir dönemdir. Eski politik taktik veya görüşlerle götürüünesi müm kün değildir» dedi. Özal, dün düzenlediğl ba sm toplantısmda partinin kurucular listesini açıklarken, kuruculann yaş ortalamasuıın 48 olduğunu belirt ti. Partinin adını bugün açıklayacağını belirten Özal, burokratik işlemlerden y&kı narak «Her kurucu için 600 kadar imza ve paraf gerekti» dedi. Dinamik bir kadro oluştur maya özen gösterdiklerinl soyleyen Özal, «Partinin mil liyetçi muhafazakar, serbest pazar ekonomisini esas alma ve sosyal adaletçilik» olmak üzere üç ana özelliği bulun dugunu dile getirdi. Önümuzdeki dönemi «çok zor bir dönem olarak» niteleyen (Arkası Sa. U, Sfl. 5'de) Seçîmlerdö barajın1 yuzde ffe düşürülmesi olasılığı artıyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Milli Güvenlik Konseyi'nde görüşülen «MUlctvckiU seçlmi yasa tasansurun önümüzdeki hafta yayınlanması bekleniyor. 6 mayıs 1983 günü DM'de bir red oyuna karşılık çogunlukla benimsenen tasarı, daha sonra MGK İhtisas Komlsyonu'nda görüşüldü. MGK Komısyonu, tasanyla getırilen Türkiye genelindeki yüzde 10 barajın yüa de 8'e indirUmesini ve karma listenin metinden çıkanlmasjnı kararlastırmış, hazırladığı raporu MGK'ya sunmuştu. MGK'nin de baraj oranmın dUşürülmesi eğUiminden yana olduğu bildiriliyor. Bu arada, Seçim Yasa Tasansının geçicı maddelerinin görüşülmesüıe henüz başlanmadığı öğrenildi. Anayasa ve siya(Arkası Sa. U., Sfl. S de) KTFD'de bagımsız devlet ilanı fikrî icin ortam hazirlanıyor Rauf Denktaş bugün Kıbns'a dönüyor. Denktaş önemli bir konuşma yapacak. KTFD'de çeşitli ku. ruluşlar bağımsızbk kararının ahnmasım istiyor. îzzetRızaYALIN IKFKOŞE KTFD Başkata Ranf Denktaş bugün Kıtans' a dönecek ve büyük bir olasılıkla önemli siyasi gelişmeleri başlatacak bir konuşma yapacak. Denktaş'ın bağımsızlık ilâ nı lle ilgili bir konuşma yapması beklaniyor. KTFD Başkanı'mn Ercan Havaalanı yerine Letkoşe'deki Atatürk Meydam'nda konuşması söz konuu. Denktaş'ın bağımsızlık Uânı s için referandum önermesinden sonra Kıbns Türk kamuoyunda bağımsızlık fikrl yönünde ortam hazırlamn çabalan görü lüyor. Gazeteler ve yetkililerin demeçlerinde hep bu konu işleniyor. Bu arada, Denktaş Londra'da BBC Badyosu'nun Outlook programına bir demeç verdl ve «bagımsız bir devlet ilan etmekten başka çıkar yol» yok dedi. «Rumlann Türk halkuu cşit kabul etmeyeceğl ve federasyona giden yolun bagımsız devlet ilân etmekten geçtiğini» kendisinin daima bu görüşü savunduğunu hatırlattı. Denktaş, «New York'ta Rum tutumunu gören siyasal parti yet> kllilerlnln hepslnin kuzeyde ba ğımsız blr devlet ilân etmekten başka bir yol bulunmadığ) noktasında birleştiği kaıusındayım» biçiminde konuştu. Rauf Denktaş, Londra'da ver diğl bir başka demeçte, «BM Genel Kumlu'nun yenl karan mnvacehfsinde BM Banş Gücfl niin haziranda bitecek görev süresinln uzatıhp uzatılmama konusunun gündeme geldiğlnl» söyledi. KTFD Başkanvekili Nejat Konuk, bağımsızlık ilanı yönünde bir demeç verdi ve, «Kıbns Türkünün selfdetermi. nation hakkmı yeniden kullanmasının sözkonusu olduğunu» soyledı. Konuk şöyle konuştu: «Kibrıs'ta iki halk yaşıyor. Kentlilerinl ilgilendiren knnu(Arkası 7. sayfada^ Cindoruk: Azınlık fîkîrlerinin de Parlamento'ya yansımasi yararlıdir! Büyük Türkiye Partisi'nin kurucular listesi tar«şmalı biçimde oluşturuldu. Esener 60'dan fazla kurucu olacağını bildirirken «Büyük partinin bü. yük listesi olur» dedi. ANKARA, (Cumhurlyet Bürosu) Büyük Türkiye Parti. •Tnin kurucu üyelerinin kesin olarak belirlenmesi için dün ge oe geç saatlere kadar çalısüdı. Ali Fethl Esener ve Hüsamettin Cindoruk kurucular heyetlnl belirlemek içln dün beş saat süreyle görüştüler. Daha son ra Cindoruk Esener ve Gölhan parti genel merkezinde bir süre birUkte çahştüar. Partinin kesinleşen kurucular listesi bu. gün îçişleri Bakanlığı'na verilerek «Büyük Türkiye Partisi» tüzel kişilik kazanacck. Ali Pethi Esener, Hüsamettin Cindoruk gruplanmn biraraya gelmeslnden sonra kurucular heyetinin saptanması, za man zaman tartışmalara yol ag tı. Kurucu üye saptanması nedeniyle Bülent Şimşek ve Hü. samettin Cindoruk arasında sert tartışmalar oldu. Kurucular heyetinin önceki akşara Cindoruk Esener görüşmesinde kesiıüeşeceği söylenmesine karşm, bu görüşmeden sonra da kesin liste oluşturulamadı Çalışmalann tamamlanamaması üzerine dün sabah saat 9.30'da Esener ve Cindoruk biraraya gelerek, kurucu üyeler konusunu bir kez daha görüştüler. Bu görüşmede 60 dolaymda kurucu üyenln kesin ola rak belirlenmesine karşın list» bir metin haline dönüştürüleme dı. Kurucular listesinın 70 dolayında olması bekleniyor. Bu gelişmeler üzerine Hüsamettin Cindoruk önceki gün basın mensuplannın sorulan üzerine, kesin kurucular listesinin dün saat 17.00'de açıklanacağmı söylemesine karşm, bu açıklama dün de yapılamadı Büyük Türkiye Partisı'nin kesinleşen kurucuian dün sa. at 17.00'de Akay caddeâ Parü binasında biraraya geldiler. Esener ve Cindcruk kurucularla toplantı öncesınde, bir odada kısa bır görüşme yaptılar. Esener ve Cindoruk, basm men supları, kurucular ve kalabalık bir topluluğun bulunduğu toplantı salonuna alkışlar içerisinde girdüer. (Arkası Sa. 11, SÜ. 1 de) GÖZLEN UĞUR MUMCU Ankara tavır almıyor tsrafl Jeüerl Surly» mevıileri ürerînde algak uçus yaptüar. 3. SayTada 1 Romanya Devlet Baskanı Çavuşesku bagün Ankara'da. Türk • Romen görüşmelerlnde Balkanlar'dakl durum ele ahnacak. 7. Sayfada I tsverenlerln bası Narln büyük sennayeyl snçladı. 0. Saytada ICFTD Türktş'l yenlden üyeliğe kabul etti. 11. Sayfada Bebekler artık beşikto yan çellp beyif vapamayacak. I Hasta kaydı vapıp, çay söylemek hemşirelelerln isl degil. 12. Sayfada InÖnü Adı.,. Doç. Türk: Seçim takvimi ile parlamento takvimi arasında uyumsuzluk var (Haberi 11. Savfada) Cannes Şenliği'nde Büyük Ödülü Japon yönetmen İmamura'nın filmi aldı (Haberi 5. Sayfada) Prof. Erdal înönü'nün «sosyal demokrat» nltellkll bir parti için kollarım sıvaması, sol kesimdekl dağmıklığı büyük ölçüde önleyeceğe benzemektedir. Sayın înönü'nün İlk basın toplantısmda yanında bulunanlar da çevrelertode saygıyla anılan kişilerdir. Sayın înönü'nün güvenilir blr kadro ile karauoyu önüne çıkacağı şimdiden anlaşılmaktadır. Sayın Atilla Sav'ın llerici kamuoyunda, Sayın Rafet Tüzün'ün askeri yargıda, Sayın Muzaffer Saraç'ın sendikal kesimde, Sayın Kâzım Yenîce'nin Idarl yargıda ve Sayın Cezmi Kartay'ın da devlet bürokrasisinde saygı lle anıldıklannı billyoruz. Bu bakımdan, Sayın Inönü'nün attığı adım, daha ilk andan, sol kesimde ilgiyle karşılanmıştır. Doğrusunu söylemek gerekirse. sol keslmdekl dagınıklık ilerici kamuoyunda büyük bir sıkıntt (Arkası Sayfa 11. sü. 7'de) Yunanistan Güvenlîk Konseyi'nö başvurayor Haber Merkezl Kıbns Türk kesiminde bağımsızlık llâru ile ilgıli çalışmalar başlarken, Ankara'nm bu konuda kesin bir tavır takmmaktan ka çmdığı gozleniyor. Yunamstan hükümetı do Kıbns'ta bağım. sızlık ilâm yönündeki çabalar üzerine BM Güvenlik Konseyi' ne başvuracak. Gelişmeler uze rine Başbakanlık Kıbns îşierl Müsteşan Emekli General Vahıt Güneri bugün Kıbns'a gidıyor. Kıbns'ın guneyındekl îlum kesiminde ıse kaygılı bır bekleyişe girildiği bıldirüiyor. ' Haberi 12. Sayfada