Katalog

Cumhuriyet Avrupa Konseyi İskan Fonu'nun taahhüt ettiği kredinin miktarı konuyla ilgi çevrelere göre, bir doğal afet karşısında sağlanan krediler açısından ilk kez rastlanan büyüklükte. * ANKARA (Cumhuriyet Birosu) Avrupa Konseyi Iskân Fonu'nun Erzurum'daki deprem bölgesinin yeniden imar ve iskânı için 200 milyon dolar tutannda kredi vereceğini bildirmesi başkenteki hükumet çevrelerinde memnuniyet yarattı. Seçimler sonrasında bütiln dikkatlerin Türkiye'nin Avrupa ile ilişkilerine çevrildiği bir sırada Avrupa Konseyi'nin bir yan örgütü olan Jskân Fonu'nun bu kararı insancıl nedenlerin yanısıra siyasi açıdan da yeni döneme ilişkin bir "jest" ve "yuınıışama bebrtisi" olarak değerlendirildi. Avrupa Konseyi Iskân Fonu'nun Erzurum'da depremden zarar gören bölge için aldığı yardım karan geride bıraktığımız hafta içinde yapılan yazışmalarla ortaya çıktı. flk olarak, Iskân Fonu'nun Güvernörü BelçikaJı Roger Van Den Branden, Fon Yönetim Kurulu'nda Türkiye'yi temsil eden Cavit Üner'e bu konudaki niyetlerinden haberdar etti ve kredinin kullanımı için bir projenin hazırlanıp hazırlanamayacağını, aynca Türk tarafı Sahibi: Cambariyrt Matbaacılık ve Gazetecilik Turk Anonim Şirketi adına Temsılcıler: ANKARA: Yriçm Dofaa, İZMİR tİîkmet Nıdir Nadi, • Genel Yayın Muduru Hasaa Centd.Muessese Muduru: Mrhmel Mercan, • Servts Şeflerı: Isıanbul Haberlerı: Setahaltin GBICT, Dış Eminc DşaUıgil, Yaa Işlen Muduru Oiury Gooeasm, • Yazı Işleri Mudur H.ıtvıkr I mıın Bakı. Lkuıuınu Osman ( b>>a>. kullıır Atdııt hıneç. M J Yardımcısı: Ahme» Kondsan. Haber Merkeıı Muduru: YaJçın Bayer, Sayfa BJ/III \al«,ın Pek>en. Spor l)aııı>ıııjııı: Abdulkadir Yurelırcın. Lkı/eluııc. Ktlik Dıırbsıs Aıaştırma. «jahin <Upii>. Duzenı Yönetmeni: Ali Ac»r. TAKVIM 13 Kasım 1983 Imsak. 6.03 Guneş: 7.43 Oğle: 12.58 Ikındi: 15.36 Akşam 17 53 Yaısı: 19.2/ Burolar. • AİImnı: KontrSÖİSİmf24/4 Yenişehir, Tel: 175825175866. Idare: 183335, • İzmir: Halıt Zıya Bulvarı No: 65/3, Tel: 254709131230 • Adana: Ataturk Caddesi, T.H.K. Işhanı Kal 2/13, Tel: 1455019731 • Basan ve Yayan: Cıunhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. Turk Ocagı Cad. 39/41, Cağaloğlu, lst. PK. 246ist. Tel: 5209703 Telex: 22246 200 milyon dolarhk deprem yardımı Ankara'yı umutlandırdı "Avrupa Konseyi ile Türkiye arasındaki buzlar çözülüyor nın projenin finansmanı için katkıda bulunup bulunmayacağını sordu. ULUSU HABERDAR EDİLDİ Iskân Fonu'nun tasansından Başbakan Biüend Ulusu da haberdar edildi ve yapılan değerlendirmelerden sonra Türk tarafı toplam projenin yansını kendi kaynaklanyla destekleyeceğine ilişkin taahhüdünü, fona iletti. Bunun üzerine Iskân Fonu, türkiye'ye 200 milyon dolar tutarında doğal afet kredisi verileceğine ilişkin resmi taahhüdünü Ankara'ya iletti. Bu arada, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Franz Karasek'in de söz konusu kredinin sağlanması konusunda aktif bir tutum aldığı ve Konsey Sekreteryasının desteğini ilettiği öğrenildi. Nitekim, Fon'un Ankara'ya gönderdiği resmi bildirimde Karasek'in bu tutumuna da işaret edildi. Varılan ilke anlaşmasına göre, Türk hükümeti bu hafta başında fon'a deprem bölgesindeki İmar ve İskan ihtiyaçlarını bir rapor halinde bildirecek. Ihtiyaçlann belirlenmesi için Başbakan Biilend Ulusu nun başta İmar ve iskan Bakanlığı olmak üzere ilgili bakanhk ve kuruluşlara talimat verdiği belirtildi. KREDİ NASIL KULLANILACAK? Edinilen bilgiye göre, söz konusu kredinin kullanılacağı projenin toplam bedeli 100 milyar lira olacak. Bunun yansı olan 50 milyar (200 milyon doların karşılığı) tskân Fonu tarafından sağlanırken, kalan 50 milyar da Türk Hukümetince karşılanacak. Proje, depremden zarar gören bölgede konut, içme suyu tesisleri, kanalizasyon, yollar, hastaneler, hayvan barınaklarının yapımı ile bulaşıcı hastahklann yayılmasını önleyecek sağlık önlemlerinin alınmasını öngörecek. Iskân Fonu'nun Türk Hükümetine yaptığı bildirime göre, 200 milyon dolarhk kredinin serbest bırakılması için gerekli prosedur hızlandınlacak ve kredinin ilk dilimi ocak ayında serbest bırakılacak. Aynca "doğal afet" için sağlanan bu kredi Türkiye'nin konut yapımı için halen almakta olduğu kredileri etküemeyecek. KREDİ NE ANLAMA GELİYOR Avrupa Konseyi Iskân Fonu'nun taahhüd ettiği kredinin miktarı konuyla ilgili çevrelere göre, bir doğal afet karşısında sağlanan krediler açısından ilk kez rastlanan buyuklükte. Fon'un 1983 yılı içinde Avrupa Konseyi'ne uye 19 ulkeye verdiği kredilerin toplamı 450 milyon dolar olduğu hatırlandığında, bunun yarısına yaklaşan ek bir bölumün Türkiye'ye tahsis edilmesi onemli bir davranış olarak değerlendiriliyor. Bir başka olçüt kullanıldığında da, tskân Fonu kredisinin ABD'nin 1983 mali yıhnda Türkiye'ye sağladığı 400 milyon dolar dolayındaki askeri dış satış kredilerinin neredeyse yansına yaklaştığı ortaya çıkıyor. Türkiye'ye ABD yardımı Reagan'ın takdirine kaldı Uzlaştırma Komitesi Israil ve Mısır'a yapılacak yardımın artınlmasını kararlaştınrken Türkiye dahil olmak üzere diğer ülkelere yapılacak yardımlann miktarını yönetime bıraktı. ANKARA (Cumhnriyet Bürosn) Amerika Birleşik Devletleri Kongresi Uzlaştırma Komitesi 1984 mali yıhnda Türkiye'ye yapılacak askeri ve ekonomik yardımlann Reagan yönetiminin takdirine bırakılmasını kararlaştırdı. ABD'nin 1984 yıhnda çeşitli ülkelere yapacağı askeri ve ekonomik yardımlann görüşülmesi sırasında kongrenin iki kanadını temsil eden Temsilciler Meclisi ile Senato'dan çıkan tasarılarda farkhlıklar olması nedeniyle konu "Uzlaştırma Komitesi "ne götürüldu. Washington'dan Ankara'ya gelen haberlere göre Uzlaştırma Komitesi, dünkü toplantısında toplam dış yardım tasarısını yönetimin öngördüğu miktara yakın bir düzeyde 11 milyar 500 milyon dolar olarak belirledi. Komıte, kararında lsrail ve Mısır'a yapılacak yardımlann arttırılmasını kararlaştınrken, Turkiye de dahil olmak üzere diğer ülkelere yapılacak yardımlann miktannı yönetimın takdirine bıraktı. Soz konusu yardımın kesinleşebilmesi için Senato ve Temsilciler Meclisi Genel Kurullan'nın ayn ayn uzlaştırma komitesinin karannı aynen onaylamaları gerekiyor. Kongrenin her iki kanadından da onayın çıkması halinde dış yardım tasansı ABD Başkanı Ronald Reagan'ın onayına sunulacak ve yürürluğe girecek. Reagan yönetimi, kongreye sunduğu dış yardım tasarısında Turkiye için 755 milyon doları askeri dış satış kredileri ve 175 milyon dolar da ekonomik yardım olmak üzere toplam 930 milyon dolarhk bir yardım paketi önermişti. Ancak daha sonra askeri yardım miktarı 755 milyon dolardan 715 milyon dolara düşürülmüştü. Uzlaştırma Komitesi'nin karannın Kongre'den aynen çıkması halinde, Türkiye'nin alacağı yardım miktarı Reagan yönetiminin tutumuna bağlı olacak. . ı Mııhnhhdtt'i * :ltiir,(i'»ıhurba>kanıKenanEvrenŞanMuzikholu%nde\e$ei\tuhabbeımuziı ı u ı ı n u u ( / r ı ı ı^ıic ııt kalini izledi ve muzikalin assolisri Emel Sayın ile oyunda rol alan oıeki \anatçıtarı kabul ederek kutladı. Emel Sayın, sahnede ilk jarkısını söyledikten sonra, gecenin onur konuğu Cumhurbaşkanı Evren'e $u ranlarım sunarak teşekkur etti ve "Mefhur heyecanım doruk noktasında, ellerim titriyor, inşallah sesim titremez, " dedi. Stuzikalin per arasında Cumhurbaşkanı Evren, sanatçılan kabul ederek başarılar diledi. Muzikali Cumhurbaşkanı Evren'le birlikıe Istanbul'a gele MCK üyesi ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Surettin Ersin de izledi... (Fotoğraf: ERDOĞAS KÖSEOĞLV) Evren'in doğduğu ev müze halîne getîrilecek MANtSA (a.a) Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in doğduğu ev Manisa'nın Kula ilçesinde ablası Nezire Özmen tarafından belirlendi. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ekim ayı içerisinde Manisa'ya yaptığı gezi sırasında ablası Nezire Ozmen ile doğduğu evlerini aramışlar ancak tespit edememişlerdi. Daha sonra evi anımsayan Nezire Özmen dun beraberinde Ege Ordu ve Sıkıyönetim Komutanı Orgeneral Süreyya Yüksel, Manisa Valisi Erol Zihni Giirso), Kula Kaymakamı Nevzat Dalkıran olduğu halde evin bulunduğu Kula'nın Akgün mahallesine geldi. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in doğduğu ev olan Akgun mahallesi 40. sokak 3/B numarada yer alan tek katlı binada halen soğuk demircilik yapan İsmail Şahin adında bir yurttaş oturuyor. Kula Kaymakamı Ne\zat Dalkıran, gerçek evin bulunmasıyla daha once alınan kararın uygulanarak, evin muze haline getirileceğini söyledi. Deprem sonrası Erzurum ve Kars Elektronik teleks santrah kullanıma açıldı tstanbul Haber Servisi Turkiye'de ilk kez kurulan Elektronik Teleks Santrah, Gayrettepe"deki Istanbul Telefon Başmudürluğü'nde duzenlenen torenle kullanıma açıldı. Şu an 500 abonelik kapasite ile çalışmaya başlayan Elektronik Sayısal Teleks Santralı'nın kapasitesi, 1984 yılının ikinci ve altıncı ayı içinde yapılacak eklentilerle 2500 aboneye ulaşacak. Santralın açılışı sırasında du zenlenen törene Istanbul Valisi Nevzat Ayaz, PTT Genel Müdürü Servet Bitgi, Telefon Başmüdürü Fehmi Sokmener katıldı Yenı açılan EDXC tipi teleks sistemi kullanımda bazı kolaylıklar sağhyor. Aboneler açık numaralan yerine özel belirlenecek bir rakamdan oluşan kot ile aranabilecekler, aynı teleks metni birden çok aboneye aynı anda ulaştırılabilecek, teleks ve teleteks aboneleri kendi aralarında olduğu gibi birbirleriyle haberleşebilecekler. Aynca biri aktif dığeri inaktif olan iki disk ve iki manyetik bant ünitesi ile donatıldığı için teleks bağlantıları garantı altına ahnabilecek. Kadınlar ayn, erkekler ayn katta CELAL BAŞLANGIÇ ERZURUM Kamyonlar eşya dolu. Eşyaların ustü kadın, çocuk, erkek... Birer birer Horasan Yatılı Bölge Okulu'na giriyorlar. Okulun bahçesinde ses yükseltici sonuna dek açık: "Erkekler!.. Çıkın kadınlann olduğu kattan. Oraya girmeniz yasak!.." Kadınlann olduğu kattaki erkekler, bir türlü aynlamıyor. Bu arada, görevlilerin yanına erkekler geliyor. Okulun bahçesinde kurulmakta olan çadır ve pres evleri gösteriyorlar: "Bizim aile tamamdır beyim. Bunlardan birini versen bize..." Bir gözü çadırda, bir gözü üst kattaki ailesinde. Görevli yanıtlıyor: "Şu anda kadınlarla erkekkri birleştirmeme karan aldık. Yerleşim daha tamamlanmadı. Biraz ımnıza, nefsinize hakim olun." Çaresiz, dönüyor depremzede... Horasan Yatıh Bölge Okulu'na yerleştirilen bine yakın depremzede, bugune değin tanık olmadıkları bir ortak yaşamın içine girmişler. Okulun katları kadmerkek ve köy esasına göre ayrılmış. Bir yanda kadınlarla çocuklar, diğer yanda da erkekler. Köylüler okul bahçesine toplanmışlar. Kimi köyde kalmayı savunuyor, kimi de karşı çıkıyor. Muratbağı köyünden Mevliit Karakoç "Bura>a ne yapılıyorsa, köye yapılsa da bir an önce dönsek koyumüze" derken, Cevat Tiktepe köylüsüne karşı çıkıyor: "Buniann aklı sallanraış... Ne vantıış köyde. Sıcak yer, ne yapacaksın orada kışın? Beyim, bizi Allah knrtardı köy den. Bi gram üziılmüyom evim yıkddı diye..." Sıkıyönetim Komutanı Yardımcısı Tümgeneral Nedim Erdem çalışmalan yakından denetliyor. Okulun bir bölümunde yerleşim planları hazırlanıyor: "Muratbağı köyii, kadınlar bölimö kalan kişi sayıaı 43..." "Kızlarkalesi köyü, kadınlar bölümü, kalan kişi sayısı 50..." Diğer yandan ise, depremzedeler için özel kartlar çıkartıhyor. Bundan sonra geçici iskân alanı olan Horasan Yatılı Bölge Okulu'na "Depremzede kartı" olmayan giremeyecek. Bu sırada bir anons duyuluyor: "Kadınlar çocuklanyla biriikte yemege, kadınlar çocuklanyla birlikte yemege!.." Okulun yemekhanesinde 791 kişilik yemek hazırlanmış. Menüde etli nohut, makarna ve elma var. Altışar kişilik masalann dizildiği geniş salona doluyorlar... Yemek sonrası, kadınlar kucaklannda çocukları, ellerinde elma ya da ekmeğin içine koyduklan nohutun etiyle yatakhaneye doğru gidiyorlar. Ses yükseltici yine çalışıyor: "Erkekler yemege, kadınlar yatakhanede birşe> yemeyin!.." " D A R 4 SU GORMEDİK" Yatakhaneleri geziyoruz. Çocuklar ranzalann arasında oynuyor. Kadınlar yataklann uzerınde konuşuyorlar. Çamhkale köyünden ılhami Demir çeviriyor yolumuzu: Şu kokuya bakın beyim. Depremden beri sn yüzü görmedik. Bir >ıkanabilsek... Okulda suların akması için her türlu önlem alınıyor. Tümgeneral Erdem, Belediye Başkanına sulann sürekli akması için emir veriyor. Bu arada bölge okulundaki hanım öğretmenler, depremzede kadınlarla ilgilenmek uzere görevlendirilmiş. Koridorlarda ekmek kınntılan ve karpuz kabukları... Görevliler ortahğm temiz tutulması için çaba harcıyorlar. Erkekler yemeklerini yerken, Horasan ilçesindeki ilkokula kamu kuruluşlannın servisleriyle giden depremzedelerin ilkokul çağındaki 50 kadar çocuğu dönüyor. Yemeklerini yedikten sonra tekrar Horasan'a, okula gidecekler. Sırayla yemekhaneye sokuluyorlar. Hepsinin önlukleri, ayakkabıları yeni. Üstlerinde Sümerbank'ın kapşonlu lacivert kabanlan var... KÜLTÜR ÇATIŞMASI Şimdiye değin ahşılmadık bir ortamda bulmuş kendilerini depremzedeler. Görevliler işlerin yürumesi için çalışıyorlar. Ancak, bu zamana kadarki yaşama biçünlerinden farklı bir ortamda bulunmak işleri daha bir güçleştirmiş. Sık sık tuvaletler tıkanıyor. Temizlendiğinde ise, içinden bez çıkıyor. Okul bahçesinde bir lavabo yatıyor; kırılmış... "Bunu attılar geçende" diye anlatıyor bir görevli "tçinde çöp vardı. Yanuş anlamışlar neye yaradığını, çöpleri doldurup ikinci kattan aşagı attılar." Depremden ağır hasar göreı. köylerin boşaltumasmdan sonra, köylüler geçici iskân bölgesine kurulan çadırlara ve pres evlere yerleştirilecekler. Kaçamak da olsa, kadınlanın bölümüne inip, çocuklannı ve kanlannı görüyor erkekler. Diğer yandan da gözleri sık sık çadırlara uzanıyor, bir an once biteceği günü bekliyorlar... B t N DE... BÜTDN G Ü N BV TEMİZU6." Mimarlık Fakültesi 3, sınıf öğrencileri 4 yıllık okulu 5 yılda bitirecek Istanbul Haber Servisi Okul idaresinin ders programında yaptığı bir hata nedeniyle, Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nin uçüncü sınıf öğrencileri, dört yıllık okulu beş yılda bitirmek zorunda kalacaklar. YOK karanyla universitelerde okutulmaya başlanan Türkçe ve tnkılap Tarihi dersleri geçen yıl Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakultesi'nde yalnızca birinci sınıf öğrencılerinin programına alınmış, ikinci sınıflar bu derslere muhatap olmamışlardı. Bu yıl, Mimarlık Fakültesi yönetimi, söz konusu dersleri ikinci sınıfın programına da koydu ve yine bir üst sınıfın programına bu dersler alınmadı. Ancak, yonetim, programda olmamasına rağmen üçüncü sınıfların da bu dersleri okumasını şart koştu. Bunun için de ikinci sınıf programına devam etmelerinı istedi. İşte sorun buradan kaynaklandı. Üçüncü sınıf öğrencileri ders programlannda aynı saatlerde uçuncü sınıfa ait derslerin de yer aldığını söyleyerek, iki derse birden devam etmelerinin söz konusu olmadığını, bu nedenle de üçüncü sınıfın dersleri yerine, sınıfta kalmamak için ikinci sınıf programındaki iki derse devam etmelerinin gerektiğini belirttiler. Bu durumda, uçuncu sınıf öğrencileri, sınıfta kalmadıklan halde ikinci sınıfın programına uyacaklar. Gelecek yıl da a^nı nedenle dörtteyken üçüncü sınıfın programına uyacaklar. Daha sonraki yıl ise okulu bitirmişken dörduncu sınıfın programındaki iki derse devam etmek zorunda kalacaklar ve böylece hiç kalmadan 4 yıllık okulu 5 yılda bitirecekler. Oğrenciler, okul yönetiminin yanlışhğı yüzünden hiç yoktan bir yıl yitireceklerini belirtıyorlar. Okul idaresi ise, sorunun program yanlışlığından kaynaklanmadığını bildirerek, "YÖK'ün karannı uyguluyoruz. Çocuklar bunu kabullenmek durumundalar. Mecburen bir >ıl )itirecekler" diyorlar. LONDRA'dan Guy Fawkes'un Ruhu Şen Olsun M. ŞAKİR YURDAKUL 5 kasım, İngıltere'de Guy Fawkes günüdür. Bundan 378 yıl önce 16O5de, parlamentoyu havaya uçurmaya çalışan kişıdir Guy Favvkes. Protestanlar Katolıklere ezacefa ederlermiş. Zamanın kralı Protestan, Guy Favvkes Katolık. "Ben" demiş, Guy Favvkes, "Kralıyla, hükümetiyle, parlamentosuyla şunların hepsinin kökürte bir güzel kibnt suyu ekeyim de görsünler..." VVest| minster'in mahzenine dızmiş fıçıfıçı barutlan, tam kavı çaka I cakken yetişıp yakalamışlar. Guy Favvkes'u, "barutzoruyla parlamentoyu ilga ve iskata tam teşebbüs"\en sallandınvermişler. O gün bu gündür 5 kasımı Guy Favvkes günü olarak'anar Ingilizler. Mahallenin çocukları bir hafta öncesinden, birahanenin köşesi gibı, tren istasyonunun çıkışı gibi stratejik noktaları tutarlar; kaldırımın kenarına yasladıkları Guy Favvkes kuklasını yakmak için bağış isterler. Topladıkları parayla havaifişek, maytap alır, 5 kasım gecesı ortalığı bırbırine katarlar. Bu sefer 5 kasımı unutmuşum. Akşam işten geldim, tam sofraya oturuyorduk ki, dışarıda bir patırtı, bir şamata, dünya çöküyor sandım. Makineli tüfek ateşi, topçu güllelerinin sesi çok yakından geliyor. Olacağı buydu, dedim. Amerikalılar Grenada adasını basınca, Ruslar da Britanya adasını bastı. Duvarda, hanimın ağababasırnn paşa babasından kâlma bir kıltç asılıdır. Kaptığım gibı kılıcı kapıya seyrettım, avaz avaz: "Dayanın arkadaşlar geliyorum." Bu kargaşada bırkaç Rusu zıbartabilirsem, Ingiltere'ye dostluk borcumu odemiş olurum dıye düşünüyorum. Hanım murfaktan seslendi: "Ruslann falan geldiği yok cantm" dedi, "Guy Fawkes günü. Çocuklar maytap yakıyor." Ben yıne de emın olmak istedim. Sokak kapısını açıp baktım, gök gündüz gibi aydmlık. Renk renk yıldızların. uzun kuyruklu yıldızların çümbüşü var gökyüzünde... Havai fişeklerin kimi, bir dörtgenin kenarları üzerinde dönüyor: Deyimi mazur göriin "dört köşe tekerlek gibi..." kimi bir üçgenın kenarları üzerinde dönüyor yıldızlar saçarak. Ona da üç köşe tekerlek dıyelim... Kimi, bildiğimiz tekerlek. Kimi Roma'nın ünlü pınarlarını anımsatıyor; patlamasıyla her bir yana kuyruklu yıldızlar saçılıyor. Gelin gibi süzülmeye başlıyor. her biri gökyüzünde... Gökyüzünde bir telaş bir telaş sormayın. Havaı fişekler ateşlendikçe yerde dağtaş temelinden oynuyor gürültüden, yıldızlar açılıp saçıldıkça o gürültüyü ayıplayan bir barış yayılıyor gökyüzüne... Guy Favvkes 5 kasım 1605'de kavı çakabilseydi bunca gürültü yapabılır miydi bılmiyorum, ama onun 30 fıçı barut için odediğı paranın, şimdıki 5 kasımlarda havai fişekler için ödenen paranın yanında devede kulak olduğunu çok iyı biiıyorum. Sunday Times gazetesinin yazdığına göre, her 5 kasım geceşi ingilizlerin yaktığı havaî fişeklerin toplam bedeli 20 milyon İngiliz lirasıymış. Yaklaşık 8 milyar Türk LJrası... Ben şu yaşıma geldim, tek havaifişek fırlatmadım tüm ömrümce. Hiçbır eksiklik de duymuyorum içimde... Üç buçuk milyon işsizı kenarda öyle boynu bükük beklerken, ekonomisi altı ay yaz, altı ay kış yaşarken, 20 milyon İngiliz lirasını yıldız yapmak da ekonomı sayılıyor anlaşılan. İyı ki Guy Favvkes bugün yaşamıyor.