Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 11 OCAK 1983 Oto üretimi, 1975 dekinin yarısını bile bulmadı 1982'de üç yerli firmanın toplam oto üretimi 31.195, satışı ise 29.329 oldu. 70000 >'i 1982'de yerli oto üretimi % 23, satışı % 46 arttı ama.. f Serdar ESENLÎ Türklye'de otomobll üreten 3 fiımanın toplam üretiraleri 1981'de 25.306 adet Iken bu sayı 1982'de yüzde 23,2 artarak 31.195'e ulaştı. Anadol, Murat ve Renault markalarıyla plyasaya sunulan otomobillerin toplauı satısları ise 1981'de 20 024 adet, 1982'de 29 329 adet olarak gerçekleştl. Böylece üç markanm satıg lan toplamı 1982 yılında, 1981'e oranla ytlzde 46.5 srt tı. Dlger yandan 1982 yılına. 5282 otomobll stoguyla pJten üreticl firmalar 1983'e 1866 adetlik bir stokla girdiJer. 1981 ve 1982 yıllannda flretlmlerlne oranla satıslan daha çok artan otomobü üretlcisi firmalar ellerindekl stokları erltlrler YORUft! DOİĞAN Rekabet Neler Yaptırır?.. Türkiye'de kapitalizmin kurulması ve gelişmesl tarihinde önemli bir söz var. Kapitalizmin şampiyonluğunu yapan, teoride ve pratikte «ilk büyük isim» olan Cavîd Bey'e ait. Osmanlıları kıskıvrak yakalayan Düyunu ümumiye'yi över. Dış borçların faziletine inanır. Maliye Nazırı iken, kendlslne muhalefet eden gazetelerl kapattırır. «Özgürlük» diyerek iktidara gelen İttihat ve Terakki'nin «özgürlükleri boğduğu» bir dönemin Maliye Nazırı olan Cavid Bey, überalizmin sadece «serbestli ticaret» yönünü alır. Özgürlükler yönünü unutur. Tarihimizin en çarpıcı kişiliklerinden birl olan Cavid Bey şöyle diyor: «Eekabet herkesi lâyık olduğn yere getlrir» (aktaran Tevflk Çavdar, Türkiye'de Liberalizmin Doğuşu, s. 144). Maliye Nazırı Cavid Bey'in bundan seksen yıl önce söyledigi bu sözler, geçtiğlmiz hafta İthalat rejiminin açıklanmasından sonra. bir kez daha doğrulandı. Kendl mantığı ve serbest ticaret kuralları içinde doğrulandı. Dolayısıyla da, ithalat rejimine yönelen tepkiler, Türkiye'de şu yıllarda «nasıl bir serbest ticaret»in uygulanmakta oldugunu bir kez daha ortaya serdl. Deterjancısı, pilcisi, akücüsü, demirçelikte bazı ara mallar üretenlerl, klmya sanayiinde bazı köşeleri değişik ara mah üreterek tutanları ile piyasaya dökülenler, gerçekte serbest pazar ekonomislnin nasıl uygulandığmı ve bunun kurallarmı kanıtlamış oldular. Olay şu ilkeden patladı: Geçen hafta 1983 yılı İçinde yürürlük kazanacak olan İthalat rejtmi açıklandı. Yeni rejlm yurt içinde tekel yaratmakta olan bazı malların ithalatmı serbest bıraktı. Deterjan, pil, akü, demirçellkte bazı ara mallar, klmya sanayiinde bazı ara mallar ithalatı serbest bırakılan ürünler arasında yer aldı. Bunlann dışardan getirtilmesi serbest bırakılarak, aynı ürünlerin içerde tekel kân yaratmalan önlenmek lstendi. Kıyamet de lşte bu noktada koptu. Kapı aşındırmalar, arka arkaya randevu lstemeler, çeşitll bakanlıklar katında glrişlmde bulunmalar birbirinl izledi. tstek açık ve netti: «Bu karar değişmell, belirtilen urttnlere yeniden ithalat yasağı koyulmalıydı...» Serbest pazar ekonomislne dayanarak, son yıllarda piyasada aşın kâr elde edenler, şimdi aym mallann İthalatı sonucunda, uyguladıkları fiyatı lndirmek zorunda kalacaklardı. Durup dururken fiyatı artıranlar, şimdl dışarıdan gelecek malların fiyatıyla rekabet etmek zorunda kalacaklardı. Ama, tıpkı Cavid Bey'in vurguladıfcı glbi. «rekabet herkesl lâyık oldufu yere getlreceği» İçin, takke düşecek, kel görünecektl. Aslmda, İthalat rejimine ilişkin alman karar yeni değildi. Başka bazı mallarda, yine aynı düSünceyle. «tekel kânnı Önlemek» amacıyla bundan lkl yıl kadar önce benzer uygulamaya gidildi. O tarlhlerde Turgut Özal ithalatın tümüyle serbest bırakılması yolunda bir adım olmak üzere, bazı mallarda ithalatı serbest bırakmıştı. Ancak, bu karar, serbest bırakılan mallar gözönüne almdığmda. çok önemli idi. Çünkü, İthalatı serbest bırakılan mallan üretenler çok önemll İdi. önemlerl şuradan geliyordu: Hep serbest rekabet demişler, ama hep bu kurala taban tabana ters olan. tekel kurmuşlardı. Hep normal kâr demişler, ama hep aşın kâr elde etmişlerdi. Aşm kârlar yoluyla da toplumda önemli yer kazanmışlardı. Bir değerlendlrmeye göre, Turgut özal'm istifasma giden yolda, İthalatın serbestleşmeslne iHşkin karan da rol oynamıştı. (Uluç Gürkan, Pazar Ekonomlsl Efsanesi, Bilim ve Sanat. s. 32, ocak 1983 sayısı). ö zal'm sanayicilerle arası ilk kez bu karardan dolayı açılmış, daha sonra bankerllk ve Kastelli olaylanyla lş noktalanmıştı... Galiba şu saptama zorunlu: öyle. ithalat reJiml deyip de geçmemek gerek. Belki konunun kendisl fazla teknlk ve geniş halk topluluklanna fazla yabancı. Ama, yarattığı etkiler ve getirdiği tepkiler topluma bazen önemll mesajlar verecek türden. Aslmda, şlmdi yazıyı bırakıp pilcilerin. akücülerln, deterjancıların peşinde koşmak gerek. Onlarm şu sırada ne yaptıklarını izlemek gerek... S 60000 1 N YILLARA GÖRE YERLİ OTOMOBİL , ÜRETİMİ ken normal üretim kapaslteîerinin çok altında üretim yaptılar. 1981 yılında toplam 87 bin adetlik üretim kapasitesinin sadece yüzde 29'u kullanılabildi. 1982 yılında İse, talepte sınırlı bir kıpırdama olurken kapasite kullanımı yüz de 36'ya çıktı ve ancak 1980 yılmdaki düzeyine erişeblldi. 60000 & 1976'dan sonra Türklye'deki otomobll üre timi 1976 1981 yılları arasındakl 5 yıllık dönemde sürekli azaldı. 1975 yılında 67.291 adetle en yüksek düzej'e ulaşan üretim 1981'de 25 306'ya kadar düştü. Otomobil üretimindekl azalma 1980 yılına kadar talep daralmasmdan kaynaklanmadı. 1973 yılı sonrasında enerji ve döviz dar boğazı nedeniyle dış gtrdl \ 40000 lere dayalı üretim yapan otomobil fabrikaları da üre timlerlnl kısmak zorunda kaldılar. Bu dönemde yapı lan devalüasyonlar ve yaşanan yüksek enflasyon ma llyet artışına neden oldugundan otomobll fiyatları da yükseldl. Ama otomobile olan talep azalmadı. Yeni bir zam gelmeden almak kaygısıyla arttı. Hattâ otomobil alabilmek için sıraya girlldl, otomobiller karaborsada satıldı. mekle birllkte yok edemed! Ayrıc • devalüasyonlarla Türk lırasınm sürekli değer kaybı üretimde kullanılan dış girdilerl pahalılaştırdığmdan üretimdeki mallyet artışlan devam etti. Bu nedenle otomobll flyatları da sürekli yükseldl. Ekonomide uygulanan ve vatandasa «kemer sıktıran» sıkı para politikalan ve enflasyon satın alma gücünü zavıflatırken. mevcut tasarruflarm büyük bölümü de yüksek faize yöneldi Böylece. bir yandan fiyatlar yükselirken, dlger yandan alım gücünün kavbolmasından ve tasarruflarm falz gelirine kaymasından oluşan t&îc? darhğı otomobil satışı ve üretimînln 1980 yılı sonrasında çok düstik düzeyde gerçekleşmesine neden oldu.. \ 1 30000. 20000. o. 19 74 N •O 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 31193 g 62992 43808 co s o> cs 25306 K\ N 1 41 Sıkı paranm etkisi 1980 yılından İtibaren, enerji sorunu bir ölçüde çözümlenlrken, döviz dar boğazı da dışsatımla aşılmaya çalışıldı ve sağlanan döviz girişiyle ithalat rahat ladı. Ancak, uygulamaya konulan sıkı parakredl po lltikalan enflasyonu dtişür A I 198? EKONOMİDE GÜNÜNAYNASI Oto firmaları, üretimi satışa göre ayarladı Türkiye'de otomobil üretimi 1982 yılının ilk üç ayında satışların biraz gerisinde kaldı. Mart haziran döneminde ise 198l'in aynı dönemine oranla % 100'e yakın arhş gösteren satışlar, buna rağmen artınlan üretimin tümünü massedemedi. Yılın ikind yansında *se üretim ve satışlar birbirine paralel bir seyir izledi. 1982 YILINDA OTOMOBİL ÜRETİMİ VE SATISLARI ADET \ 10000. S 5000C3 Oretim m$ satış üç aylık dönemler. Ocak Nisan Temmuz Mart Haziran Eylül Ekim Aralık Isfanhul'da bazi semflerde ete 4050 iira zam yapıldı Ekonomi Servisi Istanbul'un bazı semtlerlnde etin perakende satış fiyatı artırıldı. Emlnönü, Sirked ve Çemberlitaş civanndaki kasaplarda kuzu ve dana etleri dünden itibaren 4050 İira zamlı satılmaya baslandı. tlgililerce, ettekl flyat artışının 3rurdumuzda hüküm süren ağır kış koşullarından ve canlı hayvan dıçsatımından kaynaklandığı bellrtildi. Dlğer yandan, îstanbul'un Anadolu yakası lle ŞIşli, Osmanbey, Nlşantaş gibi semtlerde et fiyatlannın artmadığı görüldü. Bu semtlerdekl kasaplar ve marketler toptan aldıkları ete kilo başına 2030 İira kadar bir zam geldiğinf, fakat bu artışı henüz perakende satış fiyatlarına yansıtmadıklarını söylediler. Uç firmanm üretimi ve satışı (adet) DÖNEMLEB OCAK MART >T*SAN HAZİRAN TEMMUZ EYLÜL EKÎM ARALIK TOPLAM 1981 ÜRETİM SA71Ş 4.424 3.041 4.885 4.511 7.453 6.725 8.544 3.747 25.306 20.024 1982 ÜRETİM SATIŞ 5.158 5.415 10.782 8.990 7.797 7.937 7.448 6.981 31.195 29.329 Tüketicîler yakınıyor: Deterjanlar camasırı temizlemiyor Ekonomi Servlst Avrupa'dakl deterjanlardan çok daha pahalı olduğu öne sürülen yerli deterjanların üstellk çamaşırı temlzlemedlg) de lddfa edlldl. «Deterjancılar fiyat dflşürmek yerine reklamla re kabetl seçti» haberimiz üze rlne blzl arayan okurlarımız, haberde «tüketlclyl ko ruma ve kalite» konusuna hiç değinllmedlğinden dolayı sitemde bulundular. Bizl telefonla arayan bir avukat bayan okurumuz, «Deterjancılar boy boy reklam yaptnakla; reklamlara büyük paralar harcayıp, bunlan deterjan fiyatlannın fizerine bindtrmekle kalsalar ylne lyl. Terli deterjanlar Avnıpa'dakilere oranla hem çok pahah, üstellk de çok kaliteslz. Avrupa mali olandan bir kaşık atsanız çamaşır temizleniyor. Yerli sinden bir kutu döküyorsunuz, bana mısın demiyor,» dedi. Ve yerli deterjan larda kalite konusunun üze rine gidilmesini, zaten yeni lthal rejlml çerçevesinde Avrupa mah deterjan ülkemize serbestçe girecek olursa, tüketicinin de kısa sürede bunun farkına varacağım söyledi. Avukat okurumuz, «deterjancıların son günlerdekl telaşı da, zaten bundan kaynaklanıyor» de .dl. Bu telefon konuşmasmı duyan servis arkadaşımız Murat Köprü de lafa katıldı. Deterjanların gerçekten kalltesiz oldugunu, nlteklm kısa bir süre önce eve çamaşır maklnesi alındığı halde, annesinin hâla çamaşırı beyaz sabunla ellnde çitileyerek yıkadığmı ve kirlerin ancak böyle temlzlendiği kanısmda oldugunu söyledi. Tam onu dinlerken bir telefon daha geldl. Çlçeğl burnunda bir anne olan okurumuz, bu kez deterjan ların çamaşırları temlzlemedigine ek olarak bir de sağlığa zararmdan yakmıyordu. Genç anne, çocuğtl doğuncaya dek eve beyaz sabun girmediğini ve çamaşırlarını yıkamak İçin sürekli deterjan kullandıklarını kaydettlkten sonra sözlerlnl şöyle sürdürdü: «Çocuk olunca taze ciIdJ tahrfs eder diye beyaz sabun kullanmaya başladık. Bu arada, evde deterjan kal madıgı günlerde kendl çamaşırlarımizı da ara sıra beyaz sabunla yıkadıkça aradakl farkı gördiim. Beyaz sabun hem daha ucuz, hem de deterjana oranla çamaşırın sadece kirinl degil, hattâ lekelerlnl bile daha iyi çıkarıyor. Hele beyaz sabnn, çamaşırın flzerlne sörülüp bfr sflre bekletitecek olursa, mtikemmel sonuç alınıyor» dedl. 67 kuruluş geçen yıl 17 milyarlık fahvil çıkardı ANKARA <ANKA) 1982 yıhnda 61 kuruluş toplam 16,6 milyar İira tutarında tahvil ihraç ettl. Tahvil ihraçian haziran ve temmuz ayında yUksellrken, aralık ayına kadar önemli bir düşüş kaydetti. Yıhn son ayı tahvil ihracı sayı ve değer itibanyle bir sıçrama gösterdi. Bu arada tahvil İhraç eden kuruluş sayısında 1981 yılına oranla önemli bir dü şüş gözlendi. öncekl yıl 151 kuruluş tahvil çıfcarmıştj. 1982 yılında tahvil ihraçlarının avlara göre dağılımı şöy le oldu: Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Agustos Eylül Eklm Kasım Aralık Toplam Tahvfl Kuruluş Tntan sayısı (milyon IX.) 10 4 5 2 2 710 2.925 712 800 549 1.703 4.822 11 11 4 1 665 20 1 9 61 75 3.030 16.676 $ ANKARA (ANKA) 1982 yılında 2.269 çirket sarmayesini toplam 254,9 milyar İira artırdı. Arlınlan sermayenin yüzde 96'sı anonim şirketlere ait bulunuyor. 1559 anonim şirketin gerçekîeştirdigi artış 245,7 milyar İira olarak hesaplandı. Bir yılda 267 limited şirket 7,2 milyarlık, 407 kollektif şirket 1.7 milyarlık ve 36 komandit şirket İse 233,6 milyon liralık sermaye artışı gerçekleştirdi. Öte yandan 1082 yılında gerçekleştirilen sermaye ertışının 1981 yılına göre yüzde 103 oranmda hızlandığı belirlendl. 1981'de 2.135 şirket sermayesini 125,7 milyar İira artırmıştı. Geçen yıl 2.270 şirket 255 mîivarlik «iprmaye artırdı Banker kararnamesi bu hafta cıkıyor ANKARA, (Cumhuriyet Bih'usu) Maliye Bakanı Adflan Başer Kafaoğlu, hüküm etm baııkerler konusunda hazırladığı yeni bir yasa hükmünde kararnamenin bu hafta içinde çık&nlacağıru açıkladı. Danışma Meclisi Genel Kurulu'nun dünkü birleşiminrîe ödeme güçlügü için de bulunan bankerlerin İ3İ6mleri hakkında çıkanlan 35 sayıh yasa hükmünde kararnameyle bu kararnameye ekli olarak çıkarılan diğer kararnamelerin DM komlsyonlarmdaki görüşmelerden sonra aldığı biçim tartışıldı. Mali îşler Komisyon Ba? kanı HilmJ Sabuncu, söz konusu kararnamelerin tek bir metln halinde göruşül mesinde yarar bulundugunu bildirerek, anılan kararnanaelerin yasalaşmasma illşkin tasanyı geri istediklerinl söyledi Söz alan Maliye Bakanı Ratacğlu. hükümetin hafta içinde bankerler konusun da yeni bir yasa hükmünda karamame çıkaracağını bll» djrdi. Kafaoğlu tum karar camelerin tek bir metin h» linde görüşülmesina tlişkin olarak Mali Işler Koml»yonun getirdiği oneriye ka tılüiğını söyledi. Bu isteme karşı çıkan Aklf Erglnay ve Kazım öztürtt hukumetçe çıkanlan herya sa hükmündeki kararnameniD ayn bir tasarı ni teliğini taşıdığuıı bildirer"ok, bunlann tek bir metin halinde görüşülroesinin Ana yasaya aykın oldugunu sa vujıdular. Birleşimi yöneten başkan vekıli Turan Güven, içtüzüli uyannca komisyon un .stem* halinde tasarının ve riJmesi gerektiğini kaybed&rek tasanyı Mali Işler Konıi&yonuna geri verdi • Çok yaşh bir beyin yanına 5055 yaşların da kadın refakatçi aranıyor. Tel.: 38 7179. Gelir vergisi beyannameleri yeniden düzenleniyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Maliye Bakanhğı tam yükümlülerin dolduracağı yılhk gelir vergisi beyannamelerini değiştiriyor. Yeni beyannameler, mart ayma kadar vergi yükümlülerinin eline geçmiş olacak. Maliye Bakanhğı tarafmdan hazırlanan yeni yıllık gelir vergisi beyannamesine «Hayat standardı esası bildirimi» de eklendi. Yükümlüler, 1983 yılı gelirleri için dolduracaklan be yannamelere Indirime tabi çocuklannı, zırai ve ticari kazançlanna ilişkin bilgileri işleyecekler. Beyannamede aynca, işletme hesabı özetl, , ücret gelirleri ve serbest mes lek kazançlanna ilişkin bildirimler için bölümler do bulunuyor. Gayrimenkul ser maye iratîan, menkul sermaye iratlan, sair kazanç gelirleri, yıllık gelir vergisi beyannamesi aynca gösteriIecek. Bunlann toplammdan yıllık gelir bildlrlmi bulunacak. Daha sonra «Mahsup 8dilecek geçmij zararlan», Sl gorta, BağKur primi, bağış ve yardımlar, genel özel ve sakathk indirimlerl de toplanarak mahsup edilen zarar ve indirlmler hesaplanacak. Zarar ve indirimler beyan edilen gelirden çıkar tıldıktan sonra ise «Beyana göre vergiye tabi gelir» bulunmuş olacak. Hayat standardı bildirimi yoluyla da vergiye tabi gelir başka bir biçtmde ortaya çıkartılacak. Vergiye tabi gelirin hesaplanmasında ise şu yol izlenecek: «Gelir verglsine tabi yükümlülerin zara r ettiklerinl bildirmeleri halinde bile bildirdikleri gelir (ticari, ziral kazanç ve ikinci sınıf tacirIer için 90 bin liradan) hayat standardına göre bulunan gelirden düşük olduğu takdirde, hayat standardı göstergesiyle bulunan gelfr göz önünde tutulacak. Bundan yasai Indirimler yapıldıktan sonra bulunan gelir, vergl tarhına esas alınacak.» Gelir vergisi beyannamesine aynca, «Servet beyannamesi, zlrai kazanclara ait bildirim, bilanço ve kâr zarar cetveli, emtia dengesine ilişkin bildirim, ortalama kâr haddi ve asgarl gayri safi hasılat bildirimi, kesinti yoluyla ödenen vergiler ile yabancı ülkelere ödenen vergllere ilişkin belgeler» de ekîenecek. Maliye Bakanlığmda yürütülen çalışmalar ile yeni yılda kurumlar vergisi ve işletme vergisi beyannamelerinin de değiştirilmesî öngörülüyor. Buna göre, kurumlar vergisi beyannamelerinde tüm ortaklann adlan. adresleri işlenecek. İşletms vergisi beyannamelerlnde iso bu tür vergiye tabi olan mal ve hizmetler gösterilecek. Ve vergilendirme dönemi İçin hizmet ya da mal satışlannm toplamı vergi matrahı olarak işlenecek. Vergi yükümlüsü matrahı yüzde 3 ile çarpıp işletme vergisini hesaplayarak beyannameye işleyecek. ANKARA (ANKA1 1982 yüında, 76,8 mllyon Iira sermayeli 7.325 jeni şirket kurulurken, 2178 şirket ticari faaliyetine son verdi. Derlenen verilere göre, yeni kurulan 3.303 anonim şirketin sermayeleri toplamı 64.7 milyon İira olarak hesaplandı. Bu tutar, tüm şirketlerin kuruluş sernıayelerinin yüzde 84'ünü oluşturuyor. Tioari faaliyetlerine son veren şirketlerin yüzde 90'ının ise kollektif türden olduğu gözlendi. Geçen yıl 1.965 kollektil şirket kapandı. @ Bir yılda 7.300 şirket kuruldu 2180 sirket kapandı Prof. Türk: Şirket kârlarcmn yarısı birinci temettü olarak dağıtılacak ANKARA. (a.a.) Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Prof. Dr. İsmall Türk, şirketlerin dönem sonu itibarıyla elde ettikleri kârdan yüzde 50'sini ortaklanna birinci temettü olarak dağıtacaklannı söyledi. Prof. Dr. Türk, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından tespit edilen yüzde 50 oranındaki kâr dağıtımını. bazı firmalann yüksek buldukîannı belirtti ve «Şlrketler kâr dağıtmaya alışmamışlar. Zor geliyor» dedi. Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Prof. Dr. İsmall Türk, konu ile ilgill olarak yaptıgı açıklamada, bir mem lekette hem otofinansmanı güçlendirmenin, hem de aynı zamanda sermaye piyasasını geliştirmenin mümkün olamayacağını bildirdi. Yapılan düzenlemenin küçük tasarruf erbabı ve makul düşünebilen, objektif olabilen şirket yöneticileri ta rafından memnunlukla karşılandığını hatırlatan Prof. Dr. Ismail Türk, «Yözde 50 oranmda temettü dağıtımına şirket kârlarını bünyelerinde tnuhafaza etmiş olan yöneticiler tepki göstermektedir» diye konuştu. Osel bankalann kredi kulissnımı 52 milyar arftı ANKARA (ANKA) özel bankalann, Merkez Bankası kaynağmdan kullandıklan kredıler 10 aralık 1982 tanjıi itibanyle 152 milyar İira dü zeyıne yilkseldı ANKA taratından Merkez Bankası va nlerine dayanılarak vapılan hesaplamalara EÖre, özel bankalarca bu kaynaktan 1982 vilında )0 aralıka kadar 51,8 mılvar liralık kullanıma gidildi. Bu rutarın 31,4 milyar liralık bölümü ilk sekiz özel bankaya, 20,4 milyar lirası ise diğer özel ban kalara ait oldu. 1982 başında 103,2 milyar İira olan ka rau bankalannca kullanılan krediler ise 102,9 milyar lıra ya gerllerken, 5,2 milyar İira olan yabancı bankalarca kullanılan krediler de 1,5 milyar llraya kadar düştü. YASED'in yabancı sermaye yasası fasarısını acıklıyoruz (1) FHflTLARI Mersez B. fiyatı (24 ayar, 1 gr.) Alış: 2,780 Satıs: 2.845 TL. ALIŞ SATIŞ CUMHURİYET 23.050 23.150 REŞAT , 22.500 v 23.000 24 AYAR 3.260 3.280 22 AYAR BİLEZÎK 2.975 3.100 GÜMÜŞ 68 00 70,00 Yabancı sermayeli şirketlerin Türk sirketi statüsünde cahsmasî istenivor • • « • / Kenan MORTAN İZMİR Yabancı Sermaye Koordlnasyon Dernefi (YASED) 6224 sayıh Yabancı Sermayeyi Teşvik Ka nunu ve 8168 sayıh yabancı sermaye çerçeve kararnamesi için hazırladıŞı değişik.lik taslagına son bicimini verdi. Yeni tasla&m önümü?deld günlerde yetkili kurulların lnceleme ve dikkatine sunulması bekleniyor. YASED tarafından hazırlanan değişlklikler, ya bancı sermaye akısını hızlanclırmayı, bürokratik lşlemleri sadeleştirmeyl ve her alanda sermaye glrlşlni Ö7endlrmeyl amaçlıyor. YASED tarafından hazırlan*n vasa degişiklik tas lağı, 3 "bölümden oluşuyor. Genel gerekçentn açıklandı gı blrlncl baiflmflnde yabancı sermaye teşvik kanununun kabul edildlğl 1954 yılından bu yana olan gelişmeler özetlenerek 6224 sayıh kanunun kısa ve «Hberal» bir kanun olmasına rağmen, uygulamasmın liberal olmadığı 26 yıllık stlrede yabancı sermaye gellşi ve yatırımlan için «uygun bir ortam» yaratılamadığı belirtillyor. Genel gerekçede yasanın 10 madde slnde yer alan «eşit muamele» ilkeslnin zaman zaman zorlandıgı ve bazen lhlâl edildiği de kaydediliyor. Yasa genel gerekçeden sonra, Türkiye'nin yabancı sermayeden umulan getl rlyi sağlamak İçin yapması gerekll düzenlemelerl sıranyor. Bu çerçevede, yabancı sermayenln lzin sflresl 30 gün olarak önerlliyor, yabancı sermayeli sîrketlerln Türk şirketl statüsünde çalışması ve bu konudakl lzinlerin bir tek yabancı sermaye dalresl tarafından verllmesi istenlyor. önerlde, yabancı sermayeye tiretim faallyetleri dışında pazarlama faaliyetlerl İçin de izln verllmesinin zorunlu olduğu belirtiliyor. Yeniden düzenlenen yasanın birinci maddeslnde amaç hükmü yer alıyor. îklncl maddede, yasa konusu belirleniyor ve sınai, ticari ya da hizmet sektörlerlnde üretfm yapacak olan yabancı sermaye kuruluşunun aşağıdakl koşullara uyum göstermesl lsteniyor; özdaş: «Dışsatım gelin'nin yü^de 60'ım petrol dışalımına harctyoruz» ANKARA, (Cumhuriyet Bü rosut Dovlet Bakanı Prof. Dr. Nımet özüaif dışsatımrian eıde edilen gelırm yuzde fcOınin petrol dışflhnuna harcjındığını belirterek, eko nonnk darboğaza gırmemizıp nedeniunnin başında enerii sıkıntısmın gtıldıgini soyltdi Enerji Tasarrufu Haftası neaen'yle Kent Koop ile Bfişbakanlık Eneıji Tasarrufu Koordinasyon Kurulu tarafından düzenlenen «Konutlarda Enerji Tasarrufu» konulu bilimseı toplantıda bir konuşma yapan özdaş, •Pıı yıl petrol dışalımını ayn noktada tutmak amacjndayız. Bu da enerjj tasar ıuiu ile gerçekleşecektir. Türkive enerfi kullanımı konusunda dünyada ancak 44. sırada bulunmaktadır» dedi iİ^DO/lZKUrUNHlii DÖVİZİN CİNSİ l ABD Dolan 1 Avusturalya Dolan 1 Avusturya Şıhni 1 Batı Alman Markı 1 Beiçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Pransız Prangı 1 Hollanda PlorinJ 1 İsveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 îtalyan Lıreti 100 Japon yeni 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 S. Arabistan Biyali DÖVİZ Alış Satış 183.90 187.58 181.97 185.61 79.00 4,01 22,38 27,88 71,50 25.53 95.7S 13,71 80,91 150,09 638,54 26,53 294,37 53,47 11,25 11.48 80,58 4,09 22,83 28,44 72,03 26.04 97,68 13,98 82,53 153,09 651,31 27,06 300,26 54,54 Alış 183.90 172.87 11,25 79.00 3.81 22,38 27,88 71,50 25,53 95,76 13,02 76,86 142,59 606,61 25,20 294,37 50,80 EPEKTlF Satış 189.42 187.43 11.5P 81,37 4.13 23.05 •!8,72 73,65 26,30 98,63 14,12 8.3,34 154,59 657,70 27,33 303,20 55,07 «• Memleketin itctisadl gellşmesine yardımcı olman. • TÖrk flzel teşebbflslerlne açık buluııau bir faaliyet alanında çalışması, • Tekel veya «zel bir Imtlyaz ifade etmemfsJ şartları ile Yabancı Sermaye «alresl'nln veya Bakanlar Kurulu'nun tasvlbiyle Türklye'ye İthal edilecek yabancı sermayeye ve yabanc« sermaye Iştirakınııı buIunrtuğu tesebhOsiln alacağı dış kredilere uygulanır.» Bu koşullara göre değerlendirilip ortakhk veya faaliyet izni verlldikten sonra, şartlar değisirse. yabancı sermaye ya da ortak olduğu teşebbüse ek koşul ve külfetler yüklenmeyeceğl, verilen haklann geri alınamayacağı da belirtlliyor.