Katalog

24 AĞUSTOS 1982 EKONOMİ Gecen haftaki toplantıyı derdi olmayan sanayiciler istemis w m m Cumhuriyet 7 EKDNOMİDE, GÜNÜNAfNASI « | • | , ı ı . . r* 5 ayda 829 mî/yon cfo/ar pro/c ve program kredisi kullanıldı ? ANKARA, (ANKA) Bu yıbn ocakmayıs dönemînde toplam 828.8 mttyon dolarlık program ve proje kredisi taıllanmuna gidîldi. OcakMayıs dönemi itibariyle belirlenen ödemeler dengesl verilerine göre, proje kredisi fcullammı 307.7 milyon clolara yüksellrken, dış kaynak gereksiniminin karşüanmasında ağırlığı giderek artan program kredilerl de 621,1 milyon doiara ulaştı. Geçen yü aynı dönemde 240.4 milyon dolar düzeyinde kalan proje kredileri bu yıl 67.3 milyon dolar, 313.8 milyon dolar oJan program kredileri ise 207,3 milyon dolar tutannda genişleme kaydetti. Böylece, toplam program ve proje kredisi kullammı geçen yıla göre yüzde 50 oranmda artrru? oldu. Ödemeler dengesi verileri ilk üeş ayda 8842 milyon dolarlık dış kaynağa gerek duyulduğunu gösteriyor. Dış kaynak gereği geçen yılın eşdöneminde 1 milyar 545 milyon dolar düzeyindeydi. Kafaoğlu: Problemi olanlar ve oda temsilcileriyle de görüseceğiz ANKARA, (THA) Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu sanayicl ve işadamlanyla yaptığı görüşmeleri sürdüreceğini söyle di. Kafaoğlu THTya verdiği demeçte 18 ağustos gü nü 10 işadamıyla Merkez Bankasmda yaptığı toplan tıyla ilgili olarak bazı oda yöneticıleri ve iç çevre lerlnce yönetüen eleştirile rln haksız oldUğunu ileri sürerek, «Iddia edildiği gibî o toplantıda hiçblr firma veya kuralnşun Özel prob leml ele alınmamıştır. Hiçbir mikro ekonomik sorun ne işadamlarınca gün deme getirildi ne de benim tarafından değinildi. Biz o toplantıda sadece ekonomimizin içinde bulun duğu genel sorunları mikro düzeyde değerlendirdik. İş adamları da sorunlarla ilgili görüşlerini açıkladılar» şeklinde konuştu. Kafaoğlu, bu tür toplantılarra önumüzdekl günler de de yapılacağını belirterek «Bundan sonraki toplanttlarda da diger işadamlarımızla ve ticaret ve sanayl odalannm yöneticlleriyle görttşeceğiz» dedl. Kafaoğlu, şöyle devam et tl: «18 Ağnstosda yaptıgımız ilk toplantıya göriişme tale biyle blze ilk olarak başvu ruda bulunanlarla göriiştiik. Ayrıca üst düzey yetkilileriyle görUştüğUmüz bu 10 civarmdakl kuruluş yaklaşık yarım milyon civarın da lşçl çahştırmaktadır. Ko nu bu açıdan da önemlidlr. Şnnu da ifade edeylm ki, bu kurnluşlar büyük ölçüde problemi olmayan kurnluşlar, yani pek önemli bir derdi olmayan kuruluşlardır. Böylelikle Özel so\unlara inmeden genel olarak ihracatın arttırılması, yatırımlar, lstihdam ve sanaylnin içlnde bulunduğu sorunlan değerlendirebllme lmkam bulduk. Aksl halde problemi olan karalu;ları da çağırsaydık o zaman özel soruniara da inlllrdi ki hunun için şimdüik vakit erken. Ama onları da çağıracağız, onların da görüşlerini alacağız, görüşmeleri miz belirli bir program çer çevesinde sürecektir.» ARA MODELLER Ankara Cumhuriyet Bürosunun haberine göre Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu'nun göreve başlamasmdan sonra yapılacağını açıkladığı. «Ara model lerin» hazırlanmasında son aşamaya gelindi. Maliye Bakanlığı'nca ekonomik ön lemler paketi çerçevesinde hazırlanan ara modellerln bu hafta Bakanlar Kuıulu' nda ele alınması bekleniyor. Adnan Başer Kataoglu'nun istikrar programında yapılmasmı öngördüğü değişiklikler İçin hazırlanan ara modellerin ilk ikist belli oldu. Ekonomlnln şu anda mall sıkıntılarmı önlemek, yatmmlan canlandırmak ve döviz kuru f arklanndan dof an borçlanndan dolayı sermaye sıkıntısı çeken şirketlerin durumuna çözüm bulmak amacıyla hazırlanan ilk ara model «Bankacıük, sermaye piyasası» ile ilgili yeni düzenlemeler gettriyor. Çakanlar Kurulu'nda bu hafta içinde görüşülecek olan Ikinci ara model İse vergi slsteminde yapılması öngörülen değlşlkliklerl lçe riyor. Gumrük verglsi gelirlerinin toplam vergiler içinde oranının hızla düşmesl sonucu Maliye Bakanlığı'nca hazırlanan model «Gümrük vergislnden muaf îthalat sınırını daraltmayı» amaçlıyor. Gümrük vergilerinln oranlarının 35 puan yükseltilmeslnln de söz konusu olabileceğl öğre nlldl. Maliyece yürütülen başka bir çalışma da gelir vergisl oranlarının da yeniden düzenlenmesi üzerinde yoğunlaşıyor. Bu yıl Bütçe Ya sa Tasansı ile görüşülecek olan gelir vergilerinln yüzde 1 oranmda indlrtlmeslne ek olarak «ücret artısının vergl indirlml yoluyla gerçekleştirümesi» olanaklarmm da araştınldığı öğrenüdl. YORUInDOGAN Eylül: İste Hüzün!.. 'Ekonomirtin yeni bo?ı» Adnan Başer Kafaoğlu bugünlerde oldukça sıkrntılı. Büyük bir gürültüyle görevi üsüenen Kafaoğlu istediklerini gerçekleştirmekte güçlük çekiyor. Sıkıntısı da buradan kaynaklanıyor. lzlenen ekonomik politikada herhangi temel bir değişiklik olmayacak, bu açıklandı. «Bazı ara duzeltmelere gidilecek. Bu da açıklandı. Ne var ki, yeni Maliye Bakanram önerileri, ilgili kurullardan pek kolay geçmiyor. Önerdiği değişiklikler ya da kendi deyimiyle <Ara modeller* henüz askıda. Buna, «çolışocoğı takımını kurmasındahi güçlühler» de eklenince, yeni Bakanın sıkıntılan her geçen gün artıyor... Eylül yaklaşırken siyasal tekvim, sankl zamanla yanşıyor. Danışma Meclisindeki Anayasa tasansı görüşmeleri, açıklanan siyasal takvim doğrultusunda körtopal ilerliyor. Eylül yaklaşırken belirlenmesi gereken bir de ekonomik takvim var. Eylül sonuna yetişecek olan yeni bütçe tasansı hazurlıklan sürüyor. Ama, bütçe dışmda bir de •bankabanfeer» sorunu var. »Banker faciası ve Kastelli'ntn bopıjı» somut sonuçlannı eylül aymda vermeye başlayacak. Bir hafta sonra, «vodcsî gelen mevduat sertifikası miktan* yaklaşık 7 milyar lira dolaymda. Çeşitll bankalara dağılmış olan 7 milyar lira nereden bulunacak?.. Merkez Bankasmdan bankalara hemen hergün h&lâ «destefe» sağlanması sürüyor. Yani, Merkez Bankası 'Sallanan banhalan kurtartna politihasmda» en küçük bir değişiklik yapmadan, Banknot Matbaasuıa 'fazla mesai» uyguluyor. Vadesi gelen sertifikalann ödenmelerinden ayn olarak, bir de «tabore fiyatları* nedeniyle üretidlere ödenecek para düşünülürse, banknot matbaasındaki «faallyet» daha da «onîaşıîır» hale geliyor. Vadesi gelen paralar aslmda sadece •bankerzedelere» ödenmeyecek. 'Bankaholding* ilişkileri çerçevesinde *güç durumda bulunan sanayi huruluşlarına» da devlet «yordım ellni* uzatacak. tster taban fiyatı, ister vadesi gelmiş sertifika, ister firmalann ve bankalann kurtanlması, bunlann tümünün bir özetl ortaya çıkıyor: Enflasyon!.. Eylül'ün ekonomi adma hüznu de galiba bu noktada bell^iyor. Tüm ekonomik g&stergeler eylül'le birlikte flyatlarda gözle görülur bir fiyat artışınm gündeme geleceğine İlişkin. Ancak, «eylül huznü» bununla da yetinmeyeceğe benziyor. Sanayi kuruluşlanmn stoklan giderek büyüyor. Dış bağlantılarda beliren *ihracat güçlüklerU ise. stok artışım kamçılıyor. Dolayısıyla, yeni bakan Kafaoğlu'na, *fiyat artışım bilereh pompalamahtan başha çıkar yol» görünmüyor. Kofooplu'nun sıkmtılanna bir düğüm de, Işte bu noktada atıhyor. Içerde sanayinin ve de piyasanın bunalımım gidermek için fiyat artışlannı pompalarsa, bu kez «thracatta gerilemeler» belirecek. Ahracat tembelU sanayi ihracattan kolayca vazgeçebilecek, ama ödemeler dengesi bundan olumsuz yönde etkilenecek. Fiyatlan pompalamazsa. bu kez *sallanan bankalann durumları* gündemin başmda yer alacak. öyle bir çubuk ki, neresinden tutulsa, sonunda mutlaka *katlanüması gereken bir manzara» kendini gösterecek... Eylül yaklaşırken, *nereslnden tutulacağı belü olmayan bir çubuhla» karşüaşılacağı aslmda bilinmeyen değildi. Onun içindir ki, görevden istifa etmesindekl «zamanlama» kendisi açısmdan gerçekten kutlanmaya değer... Kafaoğlu herşeye rağmen, «sollorean banfeafan yerine oturtmak ve piyasadaki yaprakları harekete geçirmek* için galiba «biltnçîı» olarak fiyaüan pompalayaoak. Hatta, belkl de kendi deyimiyle «ara modeller biBnce» enflasyona eşit blr denkleml oluşturacak. *Ara model eşlttir enflasyon,» denMemi aracılığıyla «Eylül hüznu» aşılmaya çalışılacak... M.B. hazineye hasis, bankalara cömerf davrandı ANKARA (THA) 613 Ağustos tarihleri arasmdakl son bir hafta lık dönemde Merkez Ban kasınca kamu kesimlne açılan fcredilerin 6,5 milyar llra daraltıldığı buna karşılık bankalar aracılığıyla özel keslme yö nelîk olarak verilecek kre dJlerîn ise 9,9 mllyar art tmldığı belirlendl. Merkez Bankası haftalık va ziyetlerînden derlenen ra kamlara göre 6 ağustos tariht itlbanyla 885,5 mil yar Ura olan Merkez Ban kası toplam kredl hacml blr haftalık süre içlnde 1 milyar lira genlşleyerek 886,5 milyar lira düzeylne yükseldi. Kamu keslmi kredilerlndekl daralmanm esas olarak hazineye verllen kısa vadeli avans miktarındaki 12,3 milyar liralık azalmadan kaynaklandıgı görülürken, kamu iktisadi teşebbtisleri (KİTVle verllen kredi raiktannın ise 5.9 milyar lira arttmldı&ı saptandı. Öte yandan Ziraat Bankası kanalıyla kooperatif birliklerine kullandınlan toplam kredl mlktan da 76,3 milyar liradan 4,4 milyar llra azalarak 71,9 milyar lira düzeylne lndL TV'de banka reklamı yasaklanınca bunalım başladı * Uluslararası: Uzmanlık hankaalıgma geçî/me/î EKONOMİ SERVlSt Uluslararası Endüstri ve Ticaret Bankası Genel Müdürü Erol Aksoy, Türkiye'nin uzmanlık bankacılığma ağırhk vermesl zamanmın geldiğini söyledi. Aksoy bankasınm bir yıl önce başlattıgı «uluslararası ilişkilerde yogunlaşan toptancı bankacıhk» uygulamasmm birinci yıldönümü nedeniyle yaptığı açıklamada, «Türkiye'de bankacıhk sektörü yaygın şubeler ve kalabalık personel hacmi dolayısıyla ağır işleyen. pahah çahşan bir yapıya sabipttr. Bizim uyguladığımız ihtisas bankacıhğmda ise, az şube ve az sayıdakl uzman personelle çok iş yapılabilmekte, işler hızlı sonuçlandınlmakta ve maliyet düsürülmektedir» dedi. öte yandan Uluslararası Bankası'nın vadesi dolan mevduat sertifikalannın ana paralannı bugünden itibaren ödemeye başlayacağı açıklandı. Reklam sektöründeki bunalım önce "Gecekondu,,ajansları tasfiye edecek Yeni kararlar arifesindeki bankalar, TV dışındaki reklâmlannı da büyük ölçüde kısıtladılar. Ekonomi Servlsi Bankalann TV reklamlarmm 17 Temmuzda durduru'masmdan sonra reklam aianslannın ciro ve komisvonlarında meydana gelen carpıcı düşuş pek çok reklam ajansmı zor durumda bırak tı. Reklam aianslaıimn TV de banka reklamlannın yasaklanması nedeniyle uJtradıkları aylık komisyon kaybı 160 milyon lirayı asıyor. Bundan reklam şirketlerinin müşterilerine yaptıkları komisyon iadeleri (risturnlar) düşüldüğünde bile. rek lam ajanslannm hatırı sayihr kayıplara uğradıklan gö rüluyor. Bu nedenle, özellikle banka banker sektörüne ve biriki büyük kuruluşa dayalı olarak kurulmuş bulunan reklam ajanslannın kapanma noktasına geldikleri belirtiliyor. Güç bir dönemden geçmekte olan ve izleyecekleri yeni politikalan saptama çalışmalarmı sürdüren ban kalann, yasaklanan TV rek lamlannın yamsıra basın reklâmlannı da büyük ölçü de kısmaya karar vermeleri tse reklam ajanslannın durumunu daha da güçleştirir ken basın yaym organlanmn reklam gelirlerini de olumsuz yönde etkiliyor. Öte yandan. ciddi bir dur gunluğun ve beklenti döneminin yaşanmakta olduğu reklamcılık sektöründeki sektöründeki bunalımı ağırlaştmcı bir etki yapıyor. Ekonomik durgunluk dönemlerinde ortaya çıkan satış zorluklanm aşmak için rek lam aracına daha çok başvurulması gerektigini belirten reklam aianslannın yet kilileri bu durumdaki firma lann şu an İçin reklam harcamalanm kısmış bulunma larmı «geçlci bir olay» olarak yoruralamak istiyorlar. ekonomide, bankacıhk dışmdaki sektörlertn de reklam harcamalannı büyük ölçüde kısmış bulunmalan IMF: "Sanayileşmis ülketer taizleri asagı çekmeli,. WASHtNGTON (ANKA) Uluslararası Para Fonu(IMF), sanayileşmiş ulkeierin, banka faiz oranlarının aşağı çekmeleri ve ekonomilenn canlanmasını sağlamak ama cıyla bütçe açıklarmı azaltmalan gerektığini sa vundu. IMF'nin 1982 Dünya Raporu'nda. sanayllesmis ülkelerde enflaeyona karşı mücadelede elde edilen başanlann büyük ölçüde sıkı para politikasınra uygulanması ile saglandıgı öne süruldü ve sanayüeşmiş ulkelerda terkedilmemesine istendi. IMF yetkilileri, dünya ekonomisinin. 1982 yılında binde 75'lik düzeyin biraz altında bir gelişme göstereceği yolundakl IMF'nin ilkbahardaki tahminin iyimser kaldığınv, bu yılki büyüme hızuıın bunun çok aJtmda gerçeklaşeceğini savundular; Ajans sorumluları ne diyor? Oç büyük reklam ajansı sorumlusu konuya ilişkin görüşlerini açıklarken ekonomideki genel durgunluğun reklam sektörüne de yansıdığmı, banka reklamlannın kısıtlanmasmın ajanslar kadar TRT ve gazeteleri de olumsuz yönde etkilediğini savundular. mak ve eskl droyu tutturmak çabasmdayız. Blr ara, banka ve bankere dayalı reklam ajansları doğdu. Hatta her banker baktı reklama fazla para gidiyor, hemen bir reklam aJansı kurdu. Alman kararlarla bu reklam ajanslan yaşamadı. Bunu yabancılar 2030 sene evvel denemişler di olmadı. Tek bir flrmaya bagh veya tek bir sektöre bağh reklam aiansı yaşamaz.» Benlm kişisel gözlemim televizyonda banka reklaralannm yasaklanmasmdan sonra basında da banka ilanlannm azaldığı yolundadır, Bu durum bankalarm son zamanlarda reklam etkinllklerini kısma eğilimi içinde olduklannı gösteriyor. Bir diğer önemli konu da şuı Bundan üç ay 8nce Törk ekonomisinde sıkı para polittkasmdan etkHenen gidiş reklam sektörünü etki lememişti. Hatta reklam sek törü altın çağını yaşıyordu. Son aylarda artık sıkı para polltlkası reklam sektörünü de olumsuz etkiler oldu.» mı. reklam aianslannın olduğu kadar bu kuruluşlann da gelirini oluşturuyordu. Aynca bu kısıtlamalann bankalar üzerinde de etkisl vardır. Televizyon gibi geniş kitlelere ulasabilen bir iletişim kanalmdan mahrum kalmışlardır. Televizyonun kullanılamaması tasarrufun teşvikinde makro ekonomik açıdan da bir boş luğa neden olabilir. Bu kararlar afanslann ya nı sıra film yapım üniteleri ve film işinde çahşanlan da büyük ölçüde etkilemiştir. Yine de bu kısıtlamalann sağhklı blr yapıya sahip müesseselerde bir sarsıntıya yol açacağına ihtimal vermlyorum. Aksine bu gelişmeler reklam sektörünün ve ajanslann daha sağlıkh blr yapıya kavuşmasma ne den olabilir. Reklamcılıkta tek bir sektore dayalı yapay büyüme vardı. Şündi bu ortadan kalkmıştır. Bu durum kısıth bütçeler, yoğun yaym larla değil, nitelikli reklam ürünleriyle. iletişim vapma gereeinl de arhracaktu.» "Niyet Mektubu» kabul edildi Tuncav Gürsel (CEN Aians YSnetlm Kurulu Başkan Yar.) •Sanayün degişik sektörlerindeki durgunluk sonucu bizim sektörde de bir durgunluk var. Oysa sanayide durgunluk olduğu zaman reklamcılıkta bir hareketlilik olması lazım. Banka ve banker reklamlannın yayınınin yasaldanması 1982'nin üçüncü dört aylık diliminde reklam sektöründe bir sıkıntıyı başlattı. Bugün reklamcılık büyük bir sektör. Bir plan yaptık ama bu plan tam ortasmda bozuldu. Biz bugün ciromuzdaki azal maya rağmen yine de iş al IMF 120 milyon dolar kredi verdi £ Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu bu hafta sonunda Toronto'ya gidecek ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Uluslararası Para Fonu (IMF) Yönetim Kurulunda, Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu'nun ilk «niyet mektubu» IMF*nln Türkiye değerlendirmesinin yer aldığı ortak belge ile blrllkte görüşülerek kabul edildi. Dün toplanan IMF Yönetim Kurulunda üç yıllık standby anlaşması'nra öngördüğü İstikrar programınra vardığı sonuçlar ele almdı. Görüşmeler sonunda anlaşma île Turkiye'ye 1982 yıu progranu çerçevesinde saglanması öngörülen 120 milyon dolarlık ikinci kredi dilimi verildi Maliye Bakanı Kafaoğlu'nun ile ilişkisi «niyet mektubu»nun kabul edümesiyle sonuçlandı. ÎMF Yönetim Kuru lu dün Washington'da toplanarak «niyet mektubu» ile ÎMF* nîn 24 Ocak kararlan uygulamalarını değerlendirmesinden oluşan «ortak belge»yi inceledi. îstikrar progranu nm «önemli başarılar» sağ ladığını blldiren IMF değer ., . , „ „ ,., lendirmesl sonucu Yönetim Kurulu Pınarsüfiin kilosu 130 lira oldu ÎMÎR, Cumhuriyet Ege Bürosu) Türkiye'nin en büyük özel sektör süt ve urünleri kuruluşu olan Pınarsüt tereyağ, sut ve yoğurda zam yaptı. Pazartesi günü (diin) yürürlüğe giren zam sonrası kiloluk süt 110 liradan 130 liraya yükselırken yanm kiloluk süt 70 lira oldu. 400 gramlık yoğurtlar, 50 liradan 80 liraya çıkanhrken B00 gramlık yoğurt 120 lira oldu. Bu arada tereyagm fiyatı ise 650 liradan 720 liraya yükseltildı. Çetin Ziylan (ADA Aians Genel Müd.l «Ciddi reklam aianslannın cirolarmın yüzde 25 ile 35'ini banka müşterilerî meydana getirlr. Banka rek lamlannın televizyondan kaldınlması ise reklam strketlerinin bankaya ait btitçelerinîn yüzde 4050'slni götürür. Bu demektir ki televizyondan reldamlarin kal dınlması bir reklam ajansı nm cirosunda yüzde 20 dola yında azalmaya yol açar. Faruk Atasoy (MAN Aians Genel Müd.) «Banka reklam bütçelerinln kısıtlanması ve reklamlarm kaldınlmasmın reklam aianslan kadar, TRT ve gazeteler üzerinde de olumsuz etkileri olmuş olmalı. Çünkü yapılan harcamalardaki meblağlann büyük kıs Sermaye piyasası çok durgun ANKARA (ANKA) Sermaye plyasasında bir süredlr gözlenen durgun luk devam edlyor. Ptyasa gözlemclleri dünyadaki gellşmelere paralel ola rak halkın tasarruflanm tekrar geleneksel t a sarruf alanı olan altına yönelttlğtal öne sürüyor lar. Bu arada plyasada alım satım yapılacak menkul değer bulunmamasının da durgunlukta etkisl olduğu blldirlliyor. Son üç haftadır özelllkle hisse senetleri alım satımındakl durgunluk. geçen hafta da sürdü. Hisse senetleri fîyatlan son haftalar içlnde hlçbir kıpırdanma göstermedl. t l gililer kuruluşlann hisse senetleri çıkarmalarıyla birHkte plyasanm tekrar hareketleneceğl görüşünü llerl sürüyorlar. CU\\U\WVİM*Â A n l ( l l i l J mrm m DCMZ KURLARI DÖVİZ AI19 Dftvizln CinsV 171.00 1 ABD Dolan 1 Avusturya Dolan 175.14 0.91 I Avusturya ŞUiru 69.55 II B. Alman Markı 3.62 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 19.93 1 Fransız Frangı 24.90 X Hollanda Florini 63.27 1 Isveç Kronu 22.98 1 Isviçre Frangı 82.39 100 Italyan Ureti 12.34 100 Japon Yeni 66.81 1 Kanada Dolan 138.22 1 Kuveyt Dinan 590.46 1 Norveç Krona 25.76 lSterlin 297.25 1 S. Arabistan Riyali 49.73 Sati9 174.42 178.64 10.11 74.14 3.69 20.33 25 40 64.54 28.54 84.04 12.59 68.18 140.68 602.27 26.28 303.20 50.72 Dr. Akyüz: Tasarı, hükümetlerin ekonomi politikası uygulama özgürlüğünü kısıtlıyor Erbİl TUŞALP ANKARA, SBF Öğretim Üyelerinden Doç. Dr. Yılmaz Akyüz Anayasa Tasansı ile öngörülen ekonomik model konusundaki gö rüşlerini açıkladı. Doç Dr. Akyüz Curnhuriyet'in sorulanm yanıtlarken «Tasan hükümetlerin ekonomik po lltika uygrulamadaki özgürlfiklerini önemli ölçüde kısıtlamayı amaçlıyor», dedi. Doç. Dr. Akyüz'e yönetilen sorularla Akyüz'ün yanıtlan şöyle: SORU Yeni Anayasa Tasarısının getirmeye ^ahş tıgı ekı>nomik modeli anlatır mısınız?.. YANIT Anayasalann, ekonomik düzenln ana hatla n konusunda hukümler ge tirmesl bence doğal, mülkiyet hakkı ve smulan. devletin tomel işlevleri ve eko r.omiye müdahalesinin stnır ları gıbı konularda çeşitli hukürr.ler bu tasanda da var. Ancak, «Kalkmms strateiisl» ya da «istikrar politikası modeüerinin» anayasalarda yer alması uygun değil. SORU Açıklanan tasan hangl modeli getirme çabasında?.. YANIT Tasannm kişisel hak ve özgürlüklerl kısıtladığı gerçeği çok konuşul du ben, bu tasannm getirmeye çalıştığı modelln. «hükümetlerin ekonomik politika uygulamadaki özgürlüklerinl önemli ölçüd e kısıtiamayı amaçladığını» söylemek Istiyorum öncelîkle. Bu, model. tasannm mall hükümler bölümü ile sosyal ve ekonomik haklar bölümünde karşımıza çıkıyor. Ben tasannm, özelHkle 140 ve 141'nd maddelerlnin lncelenmeslnden ortaya çıkan kısıtlamalardan söz etmek istiyorum. SORU ^• Sözkonusu maddelerde, tasan ile getirilmek istenen ekonomik modelin mantığını bulmak mümkün mü?.. YANIT Bu maddeler dikkatle incelendiğinde izle nen mantık ortaya çıkıyor. Bir kere, «Ekonomik istikrar sizlığın temel nedenlnin parasal genişleme olduğu» mantığı var. Ikincisi, parasal genişlemeler. ödemeler dengesindeki hareketlerden ve kamu kesimi açığından kaynaklanıyor mantıği var. Ödemeler dengesindeki ha> reketlerin yol açtığı istikrarsızlıklann, kamblyo denkleş tirme operasyonları ile giderilebileceği düşünülmüş. En önemlisi, «kamu kesiminln açık vermesi, finansman yol lan kapatılarak önlenmelidir» yaklaşıraı var. SORU Bu bellrlemelerinlzl tek tek irdelerseV orta ya ne gibi sonuçlar çıkıyor?. YANIT Bir kere «eko> nomik istlkrann, para stoku nun istikran İIe özdeş oldu ğu görüşü» İktisatçılann önemli bir bölümü tarafmj dan reddedüirken, bu görü şün. tasannın mali hflkümlerinin dayanağını oluşturmasım ben oldukça yadırga dım. Bu kadar tartışmalı blr konudnM görüşlerden birini Anayasa hükmü haline gBtirme çabasmı yadırgadun. SORU Parasal genişlemeyi önleylci hukümler var mı?. YANIT Var. Bu hüküm lerden bir tanesl tasannın 141/4'üncü maddesinde açık seçik ortada. Madde, «TCK Merkez Bankası, dövlz giriş ve çıkışlannin para arzmda yol açabfleceği olumsuz dalgalanmaian gidermek amacıyla kambiyo denkleştirme operasyonlanm yurutür» deniliyor. Herhalde bunlar içlnde en ftnemlisi kur ayarlamalan, döviz kur ları ile oynamak suretiylo kambiyonun denkleştirilebi EFEKTİF Ahş Satış 171.00 166.38 9.91 69.55 3 44 19.93 24.90 63.27 27.98 82.39 11.72 63.50 131.33 560.91 24.47 292.25 47.24 176.13 180.39 10.21 71.64 3.78 20.53 25 65 65.17 28.82 84.86 12.71 68.85 142.37 608.17 26.53 306.17 51.22 FİTCTLARM 23 AğUStOS 1982 Comhuriyet 14.750 14.850 Regat kulpsuz 15.500 18.000 84 Ayat 2.220 2.240 22 Ayar bllezik 2.040 2.140 Gümüş 43.00 44.00 20 Ağustosla f ark 50 150 lira düştü Fark yok 10 lira düstü 15 liraarttı Fark yok ramı çerçevesinde önerdiği llkeler de olumlu bulunarak Turkiye'ye 120 milyon dolarlık kredlnin verilmesl kararlaştırıldı. IMF İle tmza lanan üç yıllık standby anlaşması çerçevesinde 1982 programında yer alan 120 milyon dolarlık lkincl kredi Ieceğl hususu da çok' tar dillmlnl Türkiye önümüztışmah. deki aylarda kullanacak. SORU « Turktye'nln geç IMF ile ilk karşılaşma* miş deneyimleri, döviz kuru ile oynayarak ekonomi sı «niyet mektubıunun ka< de istikrar sağlanabileceği bul edllmesl biçimlnde olan ne ilişkin olarak umut ve Maliye Bakanı Kafaoğlu, bu hafta sonu Toronto'ya riyor mu?.. gidecek. Gelecek hafta IMF YANIT Sanmıyorum, bu nln yıllık toplantısına katıistlkrardan ne anladığmıza lacak olan Kafaoğlu'nun bağh. Muhtemelen, çok dü beraberinde Maliye Bakanlı şük bir gelir ve istihdam dü ğı ve Merkez Bankası yetzeyinde ödemeler dengesi kililerinden olusan bir hesağlanabilir. Her beş kişi yet de bulunuyor. Kafaoğlu' den ikisinin işsiz olduğu blr nun Toronto'dakl yıllık top duruma istikrar diyorsanız lantısı sırasmda IMF yöne sorun yok. Yanılmıyorsam ticllerlyle «8zel gürşmeler» bu ftkra, uygulanmakta o yapması bekleniyor. Maliye lan ekonomik politikanm bîr Bakanı ve beraberindeki he unsurunu, sürekli kur ayar yetln istikrar programında lamalannı bir Anayasa hük yapılmasmı önerdiklerl dernü haline getirmeyl amaç ğişiklikler ile «önlemler nalıyor. Bu durumdai, ödeme keti»nln aynntılannm IMP ler dengesindeH açığa rag: yönetimlne ikili görüşmemen devalüasyona gitmeyen ler yoluyla anlatılması sözı bir hültflmet Anayasaya konusu. Bu arada Türk hüters mi düşecsk?. kümetinln bazı istemlert' nln de «Bzel g5rttşmeler» YAR1N: KTrierin sırasında ele alınacağı öğünansmanı renlldl yet mektubu»nu kabul fttti. Kafaoğlu'nun istikrar prog ğ pg Kataoğlu'nun «nl