Katalog

10 AĞUSTOS 1982 Cumhuriyet 9 Ccdışanlâr. Sorulan..^ Sorunlan.. Tasarıyı hazırlayanlar halksız bir demokrasiyi (Baştarafı 1. Sayfada) ladıklannı savunarak ağır eleş tlriler yöneltti. Daha sonra konusen Kars Uyesi Fuat Azgür İ8e tasanyı genellikle olumlu toulduğunu belirterek başkanlık •istemini savundu. Trabzon Uyesi Zekl Çakmak. çı, tasanyı tepki Anayasası ola rak niteledi ve eleştirdi. Van üyesl Avni Müftüoğlu Curnhur başkamna verilen yetkilerin ge nişllğinl hatorlatarak sorumlulukta verilmesi gerektiğini söyledl. Bolu üyesi Tandoğan Tokgöt İse hazırlanan tasarınm bedene dar geldiğlnl belirtti. Gazlantep Üyesi Beklr Saml Dacc, Cumhurbaşkanına tanınan haklarm parlamenter sistemdeki yetkileri aştığını söyledi. Adıyaman üyesl Nedim Bilgiç, Başbakan ve Bakanlann mutlaka Meclis'ten seçümesini istedi. Cumhurbaşkanına tanınan yetkilerin geniş tutulduğuna değindi. Merkez tiye si Feridun Şakir öğünç, «Anayasa taslafuun lşveren Sendlka lan Konfederasyonu'nun görüşlerl doğrııltusunda hazırladığını» öne sürerken, son konuşmayı yapan Tokat üyesi Şerafettin Yarkın da hazırlanan yeni tasarınm tepki niteliğinde hükümlertaşıdığım şaundu. kaldırdığmı bu tip hukUmlerin ancak otoriter veya totaliter yö netimlerde mUmkUn olabüeceğini belirten Devrimsel, cHudutsuz özel mülkiyetçilik anlayışı da doğru degildlr» dedi. Tasanyla yargınm önemli ölçüde bagımsızlığını yitirdiğini ve yürütmenin emrine verildiğini bildiren Fikri Devrimsel Nazizmin de tasanda yasaklanması gerektiğini sözlerine ekledl. ğünU isaret eden Tokgös, aöslerini şöyle sUrdürdU: «Eğer devleti güçlü kdaa faktörlerden sadece birlnl aur, diğer faktörlerin aleyhlne, onu kuvvetlendlrtrsek, devleti güçlendlriyor derken, (füçsüz kılarız Sistemlmiz ne? modelimiz ne? Ben bu taslak karsısmda rejimin admı koymakta güçlfik çekiyonım.» sek okullarm açılmasma izin verilmesinin sakmcalanna deği nerek seçmen ysşımn 18'e indirilmesini önerdi. . b«rt prim Sdtmlyor v« *m*hliliğimi bekliyorum. Emekli ayltğım nt kadar olacah, ayhh bağlama tarihl basvuru tarihl tayüacah mt, birikmîs ayhklannu alacahmıyım. Aynea BAĞKUR'a gtris tarihim, Emehli Sandığına giriş tarihim olan 1.7.1059 mu olaeaktır? Zahide ÎNANDJKLI tSTANBUL YANIT.Dogum tarihinlzi Hiort 1335 olarak alıyor ve 1917 doğumlu ve 65 yasmızı doldurmus kabul ediyoruz. Bu durumda 65 yasında va 17 yıllık blr BAĞ K J sigortalısına baglanacak aylık TR Yrrr şjnvu oranı % 77 olacaktır. 8. basamaktan % Tf oran üzerinden baglanacak aylık ise Sosyal Yardım Zammı ile birlikte SORULARIM 8.415 TL. olacaktır. (8. basamak aylık bağlama sayısı X % 77 e 7.415 TL «MÜKTESEP» HAKD1R: Emekli Ayhğı'+ 1.000 TL Sosyal YarGeçen yıl •Sigortahlann Sorundım Zammı = 8.415 TL Toplam aylık) lanna Yanıtlar»a yazmıştım. Sonra Madde 37 «Yajlılıfe ayhğı, slgortabu yamtlar hesildl. Şimdi, Borulanmın lının, ayltfe bağlanması için yaatı tsbu nederile •müktesep hak» olarak tekte bulunduğu tarihl takibeden aydihhato alarah öncelikle yamtlayacabasından başlar.» Yasanın bu rıükmü ğvua ümit ediyorum. gereği aylığmız 1. şubat 1982'den ge1335 doğumluyum. 1.7.105930.11, çerli bağlanacaktır. 1961 arası 870 gün, Emekli Sandığına, Birikmiş ayhklanmzı alacaksımz. 18.5.1984 • 21.1.1067 arası 955 gün SSIC BAĞKUR Yasası yönünden sigorya prim ödedlm. 1. ocak. 1980 tarihintalıhğın başlangıcı önemli olmayjp de de BAĞKUR'a 8. basamaktan *tsemekli ayhğı alabihnek için geçerli teğe Bağlı Sigorta*dan yararlanarak kural 'Kadm ise 50, erkek ise 55 yasıgirdlm ve 10 yıllık da borçlandım, m doldurmuş» olraak ve en az 15 tam Emekli Sandığı ile SSK'da geçen hizyıl (5.400 gün) sigorta prîmi ödemiş metleri de BAĞKUR'a aktardım. Kenbulunmaktır. Bu durumda olanlara di hesaplarıma göre 6.175 gün prim 'Kısml ayhk* bağlanmaktadır. Kısml âdemis durumdayım ve yaptığım borçaylık ise 25 yıldan at her tam yıl için Ummanın da tümünü ödiyerek 1. ocak. % 70 aylık bağlama oranmdan % 1 in1982'de emekliliğtmi istedim. 1. şubat. dirim yapılarak bulunan aylıktır. Mustafa ALPDÜNDAR Tasan üzerinde görüşlerini açıklayan Merkez Uyesi Mustafa Alpdundar, tasan ile işçi haklannın 20 yıl geriye götürülmek istendiğini, lokavtın insanlık için suç olduğunu söyledi. Alpdündar, tasanda çalışma yaşamına ilişkin maddelerl sert şekilde eleştirdi. Bu tasannm benimsenmesl halinde sağhklı bir demokrasinin kurulamayacağına dikkat çeken Alpdundar, «Tasanda Türk ulusuna ve bu yüce ulusun gelecekte oluşturacağı milli iradeye daha şimdiden güvenilmediği bellidir» dedi. Konuşmasmm ilk bölümünde şim diki yönetimm işçi haklanmn korunacağı yolundaki konuşmalanm hatulatan Alpdündar, sözlerini şöyle sürdürdü: «Üzülerek ifade ederim ki, bütün bu sakat ve çarpık düşünceler 20. yüzyılın Türkiyesl anayasa tasansı yazılırken, Komisyonumuz tnsan Haklan Evrensel Beyannemesini h>çe say mış, BM Çabşma Teşkilatı candasmda ülkemizi büyük eleştirilere uğratabUecek bir anayasa metni hazırlamışlardır. Tek ümidimiz Danışma Meclişi ve Konseyin bu tür blr anayasayı kabul etmeyerek de ğiştirecetidirj. Konuşmasmda daha sonra çeşitli Ulkelerin anayasalanndaki çalışma yaşamı Ue ilgili hükümlerden söz eden Alpdün dar, çalışanlann ve toplumun tasan karşısında derin bir endişe içinde bulunduklannı belirterek, tasan bu şekliyle kabul edüdiği takdirde özgür dü şüncenin açıklanamayacağını siyasal yaşama katılma hakkınm kısıtlanacağını, sosyal devietin kâğıt üzerinde kalacağını, basm, söz düşünce, yayma, der nek kurma, toplantı ve gösteri yürUyüşü yaprna haklanmn da kısıtlanacağmı söyledi. "asarıyla toplu pazarlık sisteminin çökeceğini, sendikalann naali kaynaklannm kurtulacağı nı, idari kararla bile kapatılabileceklerini mahkemelere ve hakimlere gUvensizliğe yol açıIacağım, yargı gücünün öneminin sarsılacağmı, belirten Alpdündar, «Sosyal bansa değil, sosyal bunalımlara yol açılacaktır» biçimüıde konuştu. tsa Vardal Zonguldak Uyesi Isa Vardal, tasanrun tabii servetlerin aramp işletilmesine ilişkin maddesini eleştirerek, şunlan söyledi: «Madde, bu haliyle kabul edilecek olursa balen yürürlükte bulunan 6309 sayılı Maden Yasası'nın iptal edilmesi ve madenlerin devletleştiriimesine ilişkin yasayı iptal eden ve Meclis gündeminde uzun tartışmalara neden olan tasannm hükümet tarafmdan geri çekilmesi gerekmektedlr. Amaç, tabll servet ve kaynaklann aranması ve işletllmesinde özel te. şebbüse güvence vermek ise, bu güvencenin maddedeki düzenleme Ue verilmesi bir yerde miUetin malı olan ve gelecek nesillerin hakkı bulunan madenlerin şlmdiye kadar olduğu gibi şimdiden sonra da, özel bir kaç kişiye peşkes çekilınesi olacaktır ki, hiçbir vicdan sahibi kimse bunu kabul edemez.» tsa Vardal, çoğulcu demokra tik parlamenter sistemin gereği olan kuvvetler arasmdaki dengsyı bu tasanda bulmamn mümkün olmadığını, yürütmenin yetkilerini arttırmak düşün cesmin aşırıya kaçırüdığını, Tüıkiye'nin adeta yan başkanlık sistemine götürülmek ısten diğini belirtti. Vardal, «Şayet parlamenter sistemi kabnl edecek ise, Cumhnrbaşkam'na verilen yetkinln makul ölçülere indlrlunesi ve yargıdan esirgenen yargı bağımsızlığı ile hakim teminatınıo tam anlamıyla garanti edümesi gerekir» dedi. Emniyet görevlilerinin silah kullanmalarına ilişkin madde fıkrasuu Türk Anayasa tanhin de bulmaoın mümkün olmadığını, kişinin dokunulmazlığı ila maddi ve manevi varlığımn bu kadar basite indirgenemeyeceğini kaydeden Vardal, bu fıkranın tamamen çıkartılmasmı istedi. tsa Vardal, basm özgürlüğü ile ilgili düzenlemenin ge niş kavramlar ve rastgele yetki kullammım gerektireoek genişUk ve boyutta olduğunu, basmla ilgili hükümlerin basının üzerinde Demoklesin kılıçı gibi asılı duracağını söyledi. Sendıkalann bir siyasi parti lehinde işçilerinin oy kullanmalarını istemelerinin yerinde olacağını vurgulayan Vardal, bu hakkın tanınmaması halinde oy kullan masmm gizlice Örgüüeneceğini bu durumda da suc unsuru oluşacağını söyledi. Vardal şöyle devam etti: «YuCe Divan icabmda Cumhurbaşkarunı da yargılayacağjn dan bir yerde Cumhuriyet Bas savcısı'mn kendisini seçen Cum hurbaşkanını suçlama durumuna geçmesi gibi ters bir vaziyet ortaya çıkacaktır. Cumhurl yet Başsavcısı Yargıtay üyeleri tarafmdan seçilmelldir.» Aldıkaçtı'nuı açıklaması Devrimselin konuşması üzerine bir konuyu açıklamak üze re söz alan Anayasa Komisyonu Baskam Prof. Orhan Aldıkaçtı, yargı kuvvetine saygısınm büyük olduğunu söyledi. Prof. Aldıkaçtı, gorüşlerini açık layan üyelerden bir kısmmm kendisinin yargı hakkmda ters değerlendirmeler yaptığmı söylediklerini hatırlatarak, «Arka. daşlanm, Anayasa Komisyonunun 12 Eylül'e gelişte yargıyı suçladiğmı belirttiler.» diye lconuştu. Aldıkaçtı, sunus konuşmasmda, yargınm görevini kusursuz yapması halinde mem leketin 12 Eylül öncesine belki bu kadar kolay gelmeyeceğini, müesseselerin zaman zaman kendilerini politik eğilimlere kaptırdıklannı, çelişen kararlar verdiklerini hatırlatarak, şöyle dedi: «Ben, tüm yargı kuvvetini suçlamadığım gibl Anayasa Mahkemesi ve Danıştay'ı da suçlamadım, sadece, zaman zaman verdlği kararlara ilişkin görüşümü açıkladım. Yargı kuvvetine saygım büyüktflr.» lenmiştir. Türk İşçi hareketiaden kim yakınıyor, TİSK ve onun Komisyon'a bağdaş kuran genel spkreterl Ue onu destekleyen Aldıkaçtı. Oysa Devlet Başkanı ve Başbakanın isçUerle UgUl görüşleri böyle defildir. Işverenler için ısmarlama anayasa hazırlamak topluma bans getirmez.» öğünç söz lerini, «eğer bu tasandaki hükümler aynen kabul edUirse Türkiye'de sendikacılık çökecektir. Lîderslz kalan örgütler kalan işçiler nereye kayacaktır. Bu tasan işverenlere bUe huzur getirmeyecektir» diye bitirdi. Şerafettin Yarkın Danışma Meclisi'nde son konuşmayı yapan Tokat üyesl Şerafettin Yarkın da hazırlanan yeni tasannm tepki niteliğinde hükümler taşıdığını, ba zı hükümlerin aşm sınulamalar getirdigini savundu. Yarkın, tasannm temel hak ve ödevler bölümünde getirilen sımrlamaların bir kısmmm çok ağır ve bu haklan özünü yok edicl nitelikte bulundugunu Öne sürdü. Yarkın'm konuşmasmdan sonra birleşim bugüne bırakıldı. • Fikri Devrimsel PARISTEN (Baştarah 12. Sayfada) mek gerekmebtedir. Eve dö ntişte elinl?de btr de «Le tnonde» gazetesl vardır. Temmuz sonu, ağustosun başı olduğu için, yollarda olan 10 mllyotı Pransızdan 3.5 milyonunun tatilden evine dönmekte 6.5 milyonu nun da fcatile gitmekte olduğunu billrsiniz. Ve günlerdir yazılı basın ve televlzyon, yollarda meydana gelebilecek bir «felakett«n» tedirgin, «nyarılar» yapmak tadır. Haberlerle birlikte «ölümün kara yiizOnü» karşınızda bulursunuz. 6 ve 15 ya$lan arasında 100 kadar çocugu tatile götüren ikt otobüs geceyarısj çarpışroış ve a!ev alan otobüslerden birinde "ralunan, 44'ö çocuk S3 kişl ranarak ölmüşttir. Böyle bir kazanm ştmdtye dek Pransa'da görülmedlSl nl de gene haberlerden öğrenirsinlz. TatH gezisini Sos yai Sigorfalara bağli resml bir kuruluş oıan «Allelere Yarrtım Sandıgi» düzenlemiştir Ve öien çocuklann hepsi dar gelirli aile çocuk landır. Ağlayan babalar, krlz geclren anneler simdi sizlnle beraberdlr. tnsanogltmun belki ut en tralik yaTigısı rçiöm, böyleslne erken vaşandığı İçin daha da aftırlaşarak odanıza dolmuştur. Ama televlzyon bu gece «öttimün kara yiiziinrte» ka rarlıdır. tklncl haber Beyrut'tur. Harabeye dönmug koca şehir. susuzluktan kıv ranan insanlar. arabasıyla ortalarda dolaşan Arafat da odanızdadır artık. Bu feadarla da kalmaz, «Orly» adlı glzli örgfltün üyesi olduğu sanılan bir Ermenl asıllı Fransız, yaptıgı bombanın elde patlaması sonucu öimüstür PoHs «Orly» örgtltüyle ilglll ciddl lpuçlan ele geçlrmiştlr. Blr sonrakl haber de gene ölümdör. Nantes kentlnde blr oollsl sokak ortasm da öldüren saldırgan tutuk lanmıstır. Her şeyin «Eskl Ynnan» da ifadesinl pek güzel buldtı&unu döşttntJr, trafik 11e, botnba ile, bıçak ile, «Insanın eerçekten Insan kur dn» olduftuna bir kez daha inanırsınız. Pek bir seyleî ylyemetslnJz. Blrfeaç lokma ile avunursunuz. Televlzyon prog ramlarım gözden geçlrlrsiniz. Pransız şarkilan ve dOnyada geçen hafta olup bltenlerl anlatan prograra birlnd kanaldadir. tkinclslnde oppretler. Bavyera kralı 2. Louls tarafmdan I876*da Wagner'ln eserlerlnln tflmfln» blr «saygı» amacı İle vaptınlan tiyatro İle örtlü Beyreuth kentinde kl «Wagner Müzik Festlva Hsnden aröröntOler ve bu yıl festivale davet edllen lkl Pransız mflzifcçis! İle r8por tatlar vardır. Ne bunlar, n » öçOncfl ka< naldakl insanoRlunun lnamlmaz «becert»sin1 somutlastıran «Sovyet Sirkl» slzi pek oyalıvamaz. Avignon Pestlvalinde, Onltl ttalyan oyuncusu Vittorio Gassman onuruna dttzenlenen gecenln naklen yayını da size pek lleinç eelmemektedlr. «ftlümfln kara vftzflsnO görfin&tlnnz bu temmuz ge CPSI eene 1e P*ransa'nın blr «festlvallen» Olkeslne dSntig tOgflnO illirplnlz. Amatör btr tiyatro meyaklısi olan Komünlst Partili Saglik Ba fcam Jacfe Ballte'in Avignoa Tijratro F»atlvaî!nl 1*» lemek uzete yakın dostu blr kankoca Ue Avignon'a glt tiğinl, blr otelde zar zor blr oda bulablldiğinl. bu odayı arkadaşlanna bıraktıgun, kendisinin de konferans sa lonunda blr kamp yatagmda yattığmı gazeteden okumuşsunuzdur. Le monde'a çöyle blr göz gezdirirsinlz. Birincl sayfa «Simdlye kadar Fransa'da gnriilmemlş» kazaya ve «Amerika'nın Rnsya'ya bngday satma kararısna aynlmıstır. Avrupa ve Amerika'nm gitükçe arasınm açıldıftını daha 1yi anlarsınız. Gazete nin başyazısı vc OnlO slyasal bllimci Manrlce Dtıverger'nin makalesi «ender rastlanan» blt üslupla Ame rika'yı, kendi çıkarlanndan başka hlçbir şeyi düstinme yip «çift »Heü» kullanmakla, kendi çıkarı sözkonusu oldugu zaman yapmadıgı şey lerl Avrupa'ya yaptirmak lstemekle suçlnmaktadır. Oyalanmak İçin akşamüs tü çarsıda gözOnttze çarpan «Hlndlstan cevlzlsn! kırmakla uSraşırsınız. Hlndlstan cevlzine karsı geliştirdlglniz <;e?ltH saldın çareleri bile oek neçelenmenizl saShyamaz. Durumu daha fazla zorlamak gerekslzdlr. Yatmak tan başka bir çareniz kalmamıştır. Sanki evıen kesln blr ses sizlige barünmöştür de. siz de o sessizligi bozmak lstememekteslnizdir. Usulca ya tağmıza yönelirslnlz. Tasanyı (Baştarııfı 13. Sayfada) ha sonra şunlan söyledi: «Bizde, Anayasanın toplumu belli bir doğrultuda yönlendlrecegi pibi yanlış bir inanı? vardır. Ba vanlış, toplumomuz da yeni degildlr. Tanzimat'tan bu yana aydmlaruntz toptamu muzu fermanlar, vasaklar ya da, Anayasalarla yönlendirebîle ceklerinl zannetmislerdlr. Yani ökiizii arabanın önüne koşacaklanna arkasına bafelamışlardır. CUMHURBAŞKANINA VERİLEN YJETKÎLER Sebati Ataman, Anayasa Tasarısı'nda Cumhurbaşkanına verilen yetkilerin yerinde olduğunu, bunun güçlü devleti Rerçekleştireceglni savundu. Tasandaki lşçi haklan ile ilgili maddeler konusunda da gorüşlerini açıklayan Sebati Ataman, ülkemizde Batılı t»plumlarda görülen bir proletarya sınıfı ile onun karşısında kapitalist veya burfuva sınıftnın mevcut olmadıfcını belirte. rek, TUrkiye'de çalısanlann sö mürülmesinin devlet veya işverenler taratından değil, protesyoneı sendikacılar tarafmdan yapıldığmı öne sürdü. Ataman son olarak, «SivrHikleri ve sakıncalı yanları düreltudikten sonra bu tasaruun ya rarlı olacağı kanaatinde» olduğunu belirttl ve «Tasanyı tasvib ediyorum» dedl. Cezaevlerinde (Bastarafı 12. Sayfada) «Çocuk Mahkemest kurulmamış olan yerlerd» kuruluncaya kadar küçükler tarafmdan islenen suçlara ait soruşturma vo kovuşturma bu kanunda ya zılı usullere göre görevli mahkeme ve Cumhuriyet Savcılıgınca yapılır. Şu kadar ki, küçükler hakkmda bu kanunda gösterilen tedbir ve cezalar uy gulanır.» Hfikmtt ayarınc», tflm yurtta Cumhuriyet Savcılan ve mah kemeler, küçükler tarafıadan Işlenen suçlarda, soruşturma ve kcvuşturmalan bu kanunda beUrtllen esas ve usullere gön yspmakt» v« küçükler hakland» bu kanıra» (5ra tedbir T» cess ayfalsuniMiıı» i f t mıs bulunmalrtidırlırj» Sabahki oturumda ilk sözü alan Ankara üyesi Fikri Devrimsel, «Bizl 12 Eylül'e fe. tlren 1961 Anayasası'nı ve o «amanld diğer yasalan uyçulamayan sahtekârlardır» dedi. Tasanyı hazırlayanlann halk sız bir demokrasiyi amaçladıklarımn anlaşıldığını savunan Dev rimsel. «Bu tasan ferdi terörü (Bastarafı 13. sayfada) önlemek amacıyla, devlet teröriinü mllyon dolar taahhüt etmiş çimfnde yasaliaştırmaktadjr.» bi konuştu. ler, bu rakam 1980 yılmda 1 1961 Anayasası'mn belirll bir milyar 70 milyon dolara çıkmış, 1981'de ise 938 milvon siyasi güç tarafmdan hiçbir za man benimsenmediğini, siyasi dolara düşmuştü. hayatm bu nedenle devamlı Son Uç yıl içindeki taahhüt toplumu huzursuzluğa ve rejitoplantılan mart, nisan ve ma mi tehlikeye sokan siyasi çeyıs ayları içinde yapılmıştı. Bu kişmelerle çalkalandığmı beyü Avrupa ile Turkive arasın lirten Fikri Devrimsel sözleridaM üişküerde çıkan pürüzler ni şöyle sürdürdü: nedenlyle ilk kez toplantmuı «Görülüyor k), ülkemizde Aeylül ayına bırakılması zorun nayasai değişlklikler bep Silahluğu dogmuştu. Yardım meka lı Knvvetlerln gözetim ve denizmasmdaki bu gedkmenin netiminde olmaktadır. Temendoğurduğu sonug ise 1982 yılı nl ediyorum ki, bundan sonraiçin henuz bir katkı sağlana kl değişiklikler partUer demokmaması ve 1982 yardanlanmn rasisinln etkili ve yetkili parancak önümüzdeki yıl alınabil lamentolannda yapılsın. mesi olacak. 12 Eylül'e gelişimizdeki esas Bu yılki OECD yardımımn nedeni saptadıktan sonra Anabir başka ö'zeUiği de, geçen yasa'da da yönetilenleri baskj yıllarda OECD Uyelerinin bü altına alıp temel hak ve fizgüryük bir çoğunluğu (Avusturya, lüklerinden yoksun kılmak yeABD, Belçika, Kanada, Dani rine yönetenlerln yetküerini kö marka, Finlandiya, Fransa, Fe tüye kiülanmalanm önleyicl deral Almanya, îzlanda, Irian hükümler getirmek Rerekirdi. da, İtalya, Japonya. LUksem Bu tasanda devietin güçlü kıburg, Hollanda, Norveç, Ispan lınmssı için çalışddığı söylenya, Türkiye, îsveç ve Ingüte mektedlr. Görülen odur ki, tare) yardıma katılırken, bu yıl san devleti yığınlara karsı güç yardım verecek Ulkelerin aayı lü kılmaya özen sösterirken, smda azalma olması. Yine bu özel Msllere karsıffftçsttz,payıl, Türkiye ilk kez OECD üye sif ve hatta bu kişilerln hizmelerinin tümünden yardrm lste tinde olmayı devlete ödev olamlnde bulunmadı ve Türkiye' rak yüklemektedir. deki yönetime eleştiriler yönel Üç işçi köitenli üyeden ten tskandinav ülkeleri bu birinin dahi komisyona gimekanizmamn dıçında bırakıl remediğini belirten Devrimdılar. sel, «Demoktasiye gcçlşdüzenlemede BütUn bu geüşmelere karşı teki anayasal lık, yetküi çevrelerden edini halk yığmlarımn slyasal katılen bilgiler bu yılki yardımla lmt dışında buakılması bu Ann toplam 700 milyon dolara nayasa Tasansı'nı bazırlayanlaçıkabileceğini gösteriyor. ABD nn halksız blr demokrasjyi ave îtalya'dan sonra yardıma maçladıklannı göstermektedir» Almanya ve îngiltere'nin de ka diye konuştu. Devrimsel, tasanrun yığınlatılması halinde Japonya'nın da devreye girmesi bekleniyor. nn özgürteştirilmesinden ayaGeçen yıl 100 müyon dolara de kişilerin özgürleştirilmesini yakın bir yardım sağlayan amaçladığım, sosyal adalet anFransa'nın ilişkilerdeki soğu layışma kelime olarak yer vemadan ötürü bu yıl nasıl dav rilmeyişi ile Anayasa'run bu ranacağı ise henüz belli değil. haliyle halkın Anayasası olmayacağım gösterdiğine dikkat çekti. «Olağanüstü ballerde ve sıkı(Bastarafı 12. Sayfada) yödetlm ballerinde yetkili merblr ara bu dalrenin içerisinde ciin emriyle adam öldürmeyl yan kuruluşlar odası olarak be nasıl yasallaştırabiliriz. Hem lirtilen odaya çirdieimde 78 demokratik olduğunu lddia etkişilik blr genç erubunun ora tiğimiz bir Anayasa ile» diye da olduğunu gördüın. Ne ara. soran Fikri Devrimsel, «Neredıklarım kendlierine sordıım. de kaldı can güvenliği ve yaşaTatmin edici cevap alamadıjjım ma hakkı. Bu Anayasa devlet yasallaştırmaktadjr. dan aramızda tartısma çıktı. terörünü Dişan çıkroalaruu istedim ve Ferdl terörü önlemek amacıydışan çıkarttun. Tekrar llçe la» biçiminde konuştu. Fikri Devrimsel, emeği ve ınBaskam odasına girdlm. Bu sırada aşağıdan taslama sesle sanı toplumun temel değerleri geldî Hep beraber pence ri kabul etmeyen bir Anayasa' reden baktığımızda benim ara nın yeni bunalımlann zevtarâbamın taslandiğmı ıtördiim. Taş ni hazırlayacağım, tohumlarım layanların kim olduiunu bilmi daha baştan ekmiş olacağını ifade ile daha sonra şu görüşyonun. leri anlattı: U güne kadar yapüan bazı «Tasanda düşiinceyi yayma davraıusların mevcudiyeti ne ve basuı özgürlüğü önemli öldenlyle cenabı Allaha »ükret çüde kısıtlanmıştır. me durumu içerisine girdifiml Aynca tasanda iscl sendikaaracın taşlanmasına müdahale olmasını ve partinin adının lanyla ilgili getirilen lasıtlama kulianılıp lekelenmek dnrumıı dan sonra artık sendikalar devna getlrilmeslni sağlayan kişi letin işçi kayıt bürolanna döleri ve avnı partiye mensup ol nüştürübnüş olacaktır. Getiriduğumuzu deferlendiren kfşile len yeni aidat sistemi ile işverin blr partlnln genel sekrete> ren karşısında güçlü ve bağım rinin arabasını da taslayabile* sız sendlkacüık son bulacakceklerini Ifade ettlm Burada tır.» «Bu tasan görüşülürken tasa bulunan esnafuı da bunu gör< mesini istedim. Taşlanma ola, rıyla ilgili olarak bazı sözierin yından sonra Muhsin Polat'tn kulaklara sessizce söylendiğini, beUrttiği gibi ben de difcer sr (yukansı Anayasayı böyle istiyor, blz görüştuk) denildiğini» kadaslarım asağıya inmedlk.» açıklayan Devrimsel, tasanda Necati GUltekin, Daha sonra Atatürk ilkelerine yer veril2 nisan 1980'de Ankara'dakı memesinl anlayamadığını kaygençlik kollanrun yeniden ku detti. rulması için Genel Başkan AlTürk Dil Akademisi'rün kurui paslan Türkeş'ten emir çı masma, karşı çıkan Fikri Devkarttığım söyledi. rimsel, Cumhurbaşkanı'nın taBu oiaydan sonra Yenimahai sarıda tanınan yetkilere karşuı le llçe Baskam Hasan Atasoy' sorumsuz tutulduğunu, TBMM" un sanık Muhsin Polat'ı evine den güven alan bir hükümetin getirdigini ve sanık Polat'ın a iradesi dısmdakl organlar tarabasının taşlanması olayı ile rafmdan yönetilmesinin söz ilgili olarak blr kısım klşilerı konusu olduğunu, bugünkü Dakötülemek ister şekilde bazı nışma Meclisi'nden biraz daha konulan anlattıgını kaydettı. yetkili bir TBMM düşünuldügü GUltekin, sanık Polat'm kendi nü, böyle bir rejimin admm sinin söylediği gibl 56 kez demokrasi olsa dahi kendisinin demokrasi olduguna kimseyi ievine gelmediğini belirtU. Sanık Necati GUltekin, Muh nandırmeyacaklannı söyledl. Devrimsel, bu kadar yetkilerl sin Polat'ın Ulkücüler tarafmdan vuruldugunu beUrttiği Ha kullanacak bir Cumhurbaşkanı san Atasoy*un «Dev • Yol «rgfl nı halk seçmeyecegine göre, tüne m*nmrp mHKanlarcs m TBMM"nin Uçte iki oyuna dftruldatwra» ttert eürdü. Gült* yanmasmı ftnererek bunun mut kln, «Mubjrtn Potofm bv tfir laka düzeltilmesini lst«dl. Cum anUfamitn ve dshs Sneeki an hurbasksnı'nm Basbakuı göTHÛKI aM» yrtkiıima p*rtU#r !«tenl»rma»e öturfl damekMâlılnln tMlntt ertadsa tntuklujrumj» dedl. DBSK Davası (Bastarafı 12. Sayfada) yüamıyacağmı, birçok kim senln sömürüden söz ettiğini anlattı. Yargıç, «DİSK'in ve senin anladıgınız sömürü ka pitalist düzen ile sosyalist düzen arasında mevcudiye ti düşünülen bir ortamda var mıdır yok mudur?...» sorusunu yöneltti. Işıklar özetle şu yanıtı verdi: «Kapitalist düzende sfimürü vardır. DtSK'in ba sömürü den söz etmesl suç sayılamaz. SömUrünün ortadan kalkması için ekonomik dil zenlemenin toplumdan yana olması gerekir. Sötnürünün ortadan kalkması bir insanın, blr diğer insanın sırtından, hiç kîmsenln digerlnin sırtından geçin< metnesl tle olanaklıdır.» Yargıç araya girerek «Sos yalist düzende var mı?» diye sordu. Işıklar, «Blrbirl1 nin sırtından geçlnme varsa, düzenin adı ne olursa olsun sömürü vardır. Bir kimsenin diğerlnln sırtından geçinmesine karşı o, lan, DÎSK, sömürünün de kalkmasmı istemlsttr..» şekjinde yamtladı. Yargıç, «faşizme geçit yok», «kahrolsun emperya; Hzm», «bütün ulkelerin iş^ çlleri birleşin» sloganlanndan hanglsinln enternasyonalin temel sloganı oldugu1 nu ve hangllerinin DÎSK tarafmdan kullanüdığmı sordu. Işıklar'm yanıtı özetle şöyle oldu: «Uluslararası işçi sınıfı dayanışma sını öngören DtSK ySnetlcileri zaman zaman konuşw malarında ve açıklamalarm da, (bütün ttlkelerin işçilerl blrleşin) anlamında sBzler söylemlşlerdir. Bu sloganları enternasyonalln sloganı olduğu İçin değil, kendi inançları olduğu 1çin söylemişlerdir.» Yargıç yeniden tsçllerin kâra, yönetime katılmalan halinde sömürünün ortadan kalkıp kalkmayacağı üzerinde durdu. Kâr payının dağıtılması ve yönetlme katılmanın, işyerlnin mülkiyetlne lşçilerin ortak olması anlamma gelip gelmediğini sordu. Işıklar «Mülkiyete ortaklık mı?.. Kâra ortaklık mı?» kastedildlğinl öğrenmek istedi.. Sonınun uzun ve ekonomik tartışmayı gerektiren yanıtlan olduğunu bellrttl.,Yargıç DÎSK'in Temel tlkeleri 39'da yer alan gSril şün açıklanmasını İstedi.. Işıklar toplumsal mülkiyet İle, ortak olmanm aynı şey ler olmadığını söyledi. «Pat ronlar asgariden iki türlii kâr elde ederler. Birisl ça lıştırdığı işçinin ernek gü cünün karşılığmı vermeyerek, işçiyi sömürprek, işçinin sırtından elde edilmiştir. Dlger kâr etme yola ise, üretilen malt gerçek fl yatından çok fazlaya satılması ile elde edilir. tlk bakışta fazla sattığından el de ettiği kânn işçilerle 11gisi yok gibl görültir. Ancak tiretilen malı çarşıdan alan Işçi ikinci bir kez s5 mürülürj> dedi. Yargıç, ortaklık üzerinde durmasım lsteyince DİSK'in kâra ortaklıkla, yönetime katılma İle ilgili bu anlamda bir açıklaması olmadığını bildirdi. Sömürünün «açık tanımı» İçin «işçi üretimden eınek gücünün karşılığmı tam olarak alıyorsa sömürü yoktur» dedi. Yargıcın «Bu mülkiyete kadar gider mi?» sorusuna «O konuda birşey söylemiyorum. öyle bir beyanun yok» dedi. Yar gıç «beyanın var» itirazında bulununca, Işıklar öyle bir beyanlannm olmadığını, Anayasadaki kamulaştırma ve devletleştirmeden söz ettiklerinl, devletleştlrme halinde üretlm araçlan mülklyetinln toplumsaüaştmlacağmdan söz ettikleri nl bildtrdl. SÜRECEK Türkiye'ye Fuat Azgür Genel Kurul'da ikinci konuşmayı yapan Kars üyesi Fuat Azgür, komısyonun başkanlık sistemini kabul etmemiş olmak la birlikte. bugünkü ülke şartlannı da gözönüne alarak, bu sisteme temayül ettiğini söyledi. Cumhurbaşkanına tanınan yetkiler yanmda, Cumhurbaşkanlığma bağlanması gereken kuruluşlarda eksiklikler olduğu nu savunan Azgür, TRT'nin mutlaka Cumhurbaşkanlığmm gözetim ve denetimi altmda bu lundurulmasmı, Cumhurbaşkanırun bütün yüksek mahkemelerln, hâkimler ve savcılar yük sek kurulu üyeleri ile DGM Uye lerinin atanmasmda yetkili olmasım istedi. Faşizmin, komünizm hareketini gizleyebilmek için uydurulan bır yalandan ibaret olduğunu, bir komüniste göre, komünizmi tehlike sayan herkesin faşist olduğunu anlatan Azgür, komısyonun faşizmi tarit ederek, maddelere açıklık getirme süretiyle gerçek rejim düşmanı komünistlerin elinden yalan yere itham imkanmı alması gerektiğini söyledi. Azgür, «Böyle bir açıklamaya bütün müliyetçilerin buzur ve gü. venliği bakımından büyük ihtljaç bulundugunu» bıldirdi. Konuşmasmda, tasannuı ülke ve toplum gerçeklerine, ihti yaçlanna uygun başarıH bir tasan olduğunu belirten Azgür. Daha sonra şunlan söyledi: «Bazı basın mensupları, özeliikle 1961 Anayasasının hazırIanmasında görev almış. bazı cski politikacılar 12 Eylül'e gelinmesinde 1961 Anayasasının rolü olmadığı görüşünu islarla Ueri sürmektedirler. Bu görüş temelinden yanlıştır. Aldıkaçtı'nuı sözleri J Güliekin Alpdündar'ın konuşmasmdan sonra söz isteyen Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Orhan Aldıkaçtı, Alpdündar'ın, «Savun ma hakkımızı Komisyo'nda kuHanmadık, temyizde kuUanıyoruz. Tasan tek taraflı hazırlandı» dediğini hatırlatarak şunlan söyledi: «Komisyonumuz çalışmaiara basladığı zaman, İşçi temsilcisinin bulunmamasınm eksikliğinl duyduk. Üç işçi temsUcîsinden birinin sürekli Komisyon'a katümasını istedik. Bunu sağlamak için üç işçi temsilcisinl toplantıya ıçağırdık. Kuliste görüştuk. Daha da Ueri giderek (toplantıya katılacak arkadaşm görüsünü kendi oyum gibi kuUancağun) dedim. Bunu yapmakla kurallara aykırı Hamza EROĞLU hareket ettim. Üç arkadaşım Ankara üyesi Hamza Eroğlu, da bana (bunu resmen yazartasarıda güçlü yönetime yer samz düşünürüz) dediler. Ben Zeki Çakmakçı verilmesini uygun gördüğünü bunu resmen yazamadım. KenFuat Azgur'dan sonra söz a belirterek, «Tasannm kusurla dllerine düşünmelerini ve sonlan Danışma Meclısı Trabîon rını burada düzelteüm. Bu ku ra cevap vermelerini söyledim. üyesi Zeki Çakmakçı Anayasa surları düzeltecek başka kuru KendUerinden hiçbir cevap alaTasansı'nı eleştirerek, «1961 A luşlara imkân bırakmayalım» madun. Komisyonun gündemi nayasası'nda toprakla dolduru dedi. asüıyordu. Kendileri gelip mülacak yerler betonla doldurulHürriyetleri yok etme hür zakerelere katılmamışlardır.» muştur. Bu durum, içinde ya riyetine bu anayasada yer veşayanları oksijensiz bırakacak rilmeyeceğini büdiren Prof. Er Bekir Sami Daçe tır» dedi. oğlu. Daha sonra şöyle konuşTasan üzerinde konuşan GaKonuşmasmda 12 Eylül önce tu: sinin yöneticilerin de eleştiren «Bu anayasa, Türk insanını ziantep üyesi Bekir Sami DaZeki Çakmakçı çıkanlacak A mutlu kılacak, insanca yaşaına çe 52 ve 65 sayılı kararlarm nayasa'ya 12 Eylül öncesinin sını sağlayacaktur. Bu anayasa kaldmlmasını olumlu bulduğuparti yöneticilerine siyaset yap Türk devletini iç ve dış tebli nu, bu imkânın giderek daha ma yasağı konulmasmı istedi. kelere karşı koruyacak, tarihi da genişletUeceğini umduğanu Sendıkal hak ve özgürlükle geleneklerimize de uygun ola söyledi. 1980 öncesi yasama re ilişkin hükümlerin çalışma rak güçlü devlet espirisinl sa yürütme ve yargıyı eleştiren barışmı bozmaya yönelik oldu vunacak, Türk milletînin yük Daçe, kusurun 1961 Anayasağunu da söyleyen Zeki Çakmak sek mentaaUerine hizmet ede sını uygulamayanlarda olduğuçı, «Bu maddelerle sendikalar cektir. 12 Eylül hareketi insan nu söyledi. Tasanmn siyal, sos birer tabela, levha kunıluşla lıaklannın ve demokrasinin bir yal ve ekonomik sistemi dengörülzaferi olmuştur. Tasan, 12 Ey geleme çabası içinde rı haline geleceklerdir» dedi lül espirisine daha sumüUU an düğünü belirten Daçe, Cumhulatnı Ue, felsefesine uygun ola riyet Senatosu'nun kaldırıtmaAvni Müftüoğlu sıyla doğan boşluğun nasıl dol rak hazırlanmıştır.» durulacağmı sordu. Daçe, «Baş Danışma Meclisi Van Uyesi Tasan ile yürütmenin güç bakanlık makammm anayasa Avni Müftüoğlu da. tasan İle lendirildiğinl, güçlü devietin en ilgili görüşlerini açıklarken, ta etkin şekilde kendisini güçlü kıskacı içine alınmıs, eU kolu sarıyı genel olarak eleştirdi, yürütme ile göstereceğini be bağlanmış bırakılmıştır, Cumbu arada, olumlu yanlannın bu lirten Prof. Eroğlu, Devlet Da hurbaşkamna tanınan haklar parlamenter slstemdekl yetkilunduğunu da belirttî. nışma Konseyi'nin yetkilerinin Müftüoğlu konuşmasmda, artınlması gerektiğinl ve ismi leri aşmıştır.» dedi. Cumhurbaşkanı'nm yetküerl U nin Cumhuriyet Konseyl olmaBekir Sami Daçe, din ve viczerinde durdu, genis yetkilerle sının uygun bulundugunu söy dan hürriyetlerinin 1961 Anayadonatılan Cumhurbaşkanı'nın ledi Prof. Eroğlu, Cumhu sası'mn gerisinde kaldığım da sorumluluğunun da olması ge riyet Senatosu'nun kurulmasmı sözlerine ekledi. rektiğini, söyledi. Sendıkal ça ya da Konsey'in yetkilerinin hşmalann tasan ile kısıtlan arttmlmasım önerdi. Nedim Bilgiç ma yoluna gidildiğini belirten Müftüoğlu sendikalann aidatAdıyaman üyesi Nedim Billarının kaynaktan kesllmesi uy Mahmut AKKIUÇ giç tasanda, Cumhurbaşkanıgulamasının devam etmesini, na tanınan yetkilerin geniş tuTasan üzerinde konusan Chekc • Off sisteminin korun kara Uyesi Prof. Mahmut An tulduğunu, Cumhurba,şkanlarıAkmasım istedi. kılıç, anayalann bir akit ol nm ancak parlamentonun kilitAvni Müftüoğlu, parlamento duğunu devietin yapabileceğini lenmesl halinde bazı yetkilere daki milletvekili sayısının 400'e anayasalara koyması gerektiği sahip olması gerektiğini savundu. Anayasa Mahkemesi'nin kal indirilmesini benimsediğini an ni belirtti. cak seçim süresinin 5 yıl ye196ı Anayasası'nda 'devietin dınlarak yetkilerin Devlet Darlne 4 olarak kalmasmm daha halkın yeterli beslenmesini sağ nışma Konseyi'ne verilmesini isteyen Bilgiç, doğru olacağını söyledi. lamasj; '"biçiminde hükUm bu nı, Başbakan veCumhurbaşkaBakanlann lunduğunu, Komisyo'nun bu mutlaka Meclis'ten seçilmesini Tandoğan Tokgöz önemli hükmü çıkardığım anla istedi. Bilgiç, Senato yeniden tan Akkılıç, tasanda meralann Tokgöz, tasarının temelinde korunması ve hayvancılıkla il oluşturulmalıdır dedl. zaten mantığm benimsemenin gili hükümlerin bulunmamasını mümkün olmadığım, tasannm eleştirdi, kooperatiflerin siya Feridun Şakir Öğünç 1961 Anayasasma tepkiler man setle uğraşmalannın önlendizumesi şeklinde düzenlediğini ğini, buna yürekten katıldığmı Merkez üyesi Şakir öğünç, belirterek şöyle dedi: belirten Akkılıç tasanda Der «Anayasa tasaruının çalışma «1961 Anayasası'mn toplu neklerle ilgili hükümlerin açıl: hayatı ile UgUl bölümünün Tür mumuzun bedenine bol geldiği olmadığını bildirdi. Akkılıç, kiye lşveren SendUtaları Konsöylenmektedir. Bu örneğe kıs «Kamu kurum ve kurnlnşlann federasyonunun görüşlerl doğmen ben de katılıyorum. An da çabsanlar meslek! kuru rultusunda hazırlandığmu öne cak, Komisyon 1961 Anayasası luşlara glremeyecekler. örne sürdü. 1961 Anayasası'ndan bir nm sağladığı hsklart, güçlü dev ğin ünlversitede çabşan ben çok konuda geriye dönüldtiğület nğnma öylesine tannnaz Turk Veterlner Heklmleri Birii ntt, Türk toplumunun geriye hale gedrmi; td, bu scfer de ğl'ne fiye olamayac«ğnn, bu, o dönüşe razı olmadığmı savunan bedene dar peUyor» kurulusîann kapsnması a» öğünç şunlan söyledi: •SendikaUrU UgİU bolüm bir Tasarjun güçlü devleti, güç lunms gelir. Yeniden dttzencenaze törenidir. Bir censze Itt ionjn asdeea kuirvstu Cum leamellt^r» d«di, hurbasluuuiun tahsmd» gördü. Mahmut Akküıe, 6M1 yük levazmtatcısı edasıyla düzen