Katalog

21 HAZÜtAN 1982 DIŞ HABERLER Cumhuriyet 9 Filistin sorununda Araplar "sınıfta kaldı,, Arap rejimleri Filistin sorununda eoğu zaman kendi eıkarlarını ön planda tuttu Hazırlayanlar: Selmin GÜNEL Erol ÖZBEK iUsttnUlerin 1948'de Israil tarafından toprsüdanndan kovulmalarıyla baçlayan mücadeleleri bütün Arap devletleri taralından Arap ulusunun ortak davası olarak savunulur. Ancak Arap dcvletleri kencü çıkarlan söz konusu oldu£unda Fillstinlileri ezmekten de kaçınmadüar. 1M8 yılmda Birle»mis MUleüer karanyla kurulan îsra11 devletl Arap devletlerinin ortak tepkisiyle karsüaştı. Böl gede Israll'ta Araplar arasmd* savas patladu Savast* Fi F llstinliler Araplardan llk darbeyl yediler. Ürdün, Batı Şeriayı alırken Mısır da Gazze'yl ijgal etti. Ancak iki devlet de bu topraklarda yaşayan Fillstinlilere herhangi bir özerkiik tanunadı. 1967 savasında bu bölgeler İsrail işgalı altına girdl. Fillstinlller önce Ürdun tarafından terk edildiler. Ürdün Kralı Hüseyin 1971 yılında silah zoru kullanarak ve silahh çatiçmalar sonucu Ürdün'de bulunan Filistinli mültecileri kovdu. Kral Hüseyin bvumn karşıhğmda îsraü'in 1967 savaşında Ürdün'den aldıfcı Baü Şeria bölgesi üzerindekj tüm bakları Füistinlilere bırakü. Israü'ln kurulusuyla asıl yurtlanndan olan Füiitinlüer Ürdün'den de sürüldükten sonra geçici olarak Lubnan'a yerleştiler. Ancak Lübnan da. sürgün içln bile olsa Filistinliler için bir barınak olamadı. Lübnan'da solcu Müslümanlarla, sağcı Hıristiyanlar mücadelesi vardı. Filistinliler de Lübnan'daki solcu gruplarla ittifak yapınca Lübnan 1975'te bir yanda Filistinlilerin ve solcu müslümanların, öte yanda sağcı Hıristiyanlaım dövüştüğü kanlı bir içşavaşa sürüklendi. Bu kez Filistinlilere darbe indiren Suriye oldu. Filistin Kurtuluş örgütü ile solcu müslümanlar iktidarı almak üzereyken Suriye sağcı Hıristiyan güçler lehine içsava^a mü dahale etti. Daha sonra Suriye'nin de Hıriatiyanlarla arası bozulunca, Lübnan herkesin ayn telden çaldıgı bir garip diyar oldu. Filistinlilere en büyük darbelerden biri de bölgedeM en gelişmiş olan Arap devletinden geldi. Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ABD yanlısı bir politika izlemeye basladı ve 1977 yılında İsrail ile tek başma görüşmelere yanaştı. Sonuçta Mısır Filistinlileri kendi kaderleriyle başbaşa bırakarak karşılıgında Sina yarımadasmı aldı. Bu pazarhk sonunda Mısır Arap dünyasından koparak ABD. ve İsrail ile ilişkilerini geliştirdi. Garip bir ittifak! Suriye, FKÖ'yü destekliyor mu, köstekliyor mu? İsrail'in Lübnan'ı işgali sırasında, bir ara İsrail'le ateş kes uygulayıp FKÖ'yü yainıa; bırakan Suriye'ye Arap dünyasından sert tepkiler geldi ve kimilerince ihanetle suçlaııdı. 1978T>A MÜSLÜMANLARLA FİUSTİN'LÎLERÎN SEVtNCt UZUN SÜRMEMÎŞTİ EsMdenberl Hıristiyanlann çoğunhıkta olduğu Lübnan'da FiUstinli göçmenlerln gelmeslyle birllkte denge değişti. Artık nUfus açısmdan da artan Müslümanlar Lübnan'da lktidara ortak olmak istiyorlardı. Ancak, Hıristiyanlar, Müslümanlar Uzerindeki egemenliklerinden tavlz ver«neylnce 1975 yüınds çıkan olaylarla ülke kanh bir içşavaşa sürüklendi. Lubnanh solcu Müslflman örgütler, Filistin Kurtuluş örgütü İle birllkte savaşta üsttinlüğü ele geçlrdiler. LUb nan solculan yukanda görüldüfcü gibi safer gösterilerl yapmaya başlamıstı blle. 1976 yılınd» zafer yakındı. Ne var ki, Suriye hemen yambaşında solcu güçlerin lktidara gelmesine lzln vermedl. Bir Arap devleti olduğu halde Suriye, Lübnan Içsavaşma müdahale ederek, dengeyl bozda. Suriye'nin Hıristlyan'ların yanında savaşa girmesiyle 60 bin kişinln ölümüne yol açan Lübnan içsavssı, Lübnan'ın paylaşılmasıyla sona erdi. Daba sonra 1978 yılmda Suriye Hıristiyan ittlfskı bozulunc» Suriye yeniden tflistin'ln savunuculuğu rolüne goyundu. l i s r a i l ' i n Lübnan'da Filistinlilere karşı giriştiğı kanlı salW dırı sürerken, Suriye'nin çarpışmalann ilk günlerinde J ilan editen ateşkese büyük bir «titizlikle» uyması dikkatları çekti. Kuveyt, Suriye'nin çarpışmalara seyirci ka.1makla FKÖ'ye ıhanet ettiğini öne sürerken, FKÖ yetkilileride Suriye'nin kendilerine üanısmadan ateş kesi kabul etmesmden duydukları düş kırıklığını gizlemediler. Aslında görünüşteki TKÖ Suriye ittifakı uzun süredir çatlaklarla dolu. Le Monde gazetesine göre, 1964 yüında kurulan FKÖ ilk başlarda Aıap ülkelerinin aleti oldu. Ancak 1969'da, Arafat'ın El Fetih Örgütü'nün Filistin Ulusal direnişinin tüm organlan na halîim olmasıyla FKÖ Filistin Ulusal Hareketi'ran sözcüsü üuı'umuna geldi. îşte Suriye ile FKÖ arasındaki çatlaklar o tarihlere değin uzanıyor. FKÖ'nün ortaya çüuşı Şam'm Baasçı yöneticilerini öfkelendirdi. Çünkü bu yöneticUer, Xendilerini Filistin davasınm tek gerçek savunucuları olduğuna inandırnuşlardı. Nitekim 1967 yılında kendilerine özgü bir Filistin örgtitil kurmuşlardı. Buram buram Baas kokan bu örgüte Es Saika adını vermişler, başına da sadık bir adam olan Zuheyr Muhsin'i, getirmişlerdi. 1968'in temmuz ayında FKÖ'ye katılan Es Saika, heyr Muhsin'i sürdü. 1969 mayısından itibaren, Şam, Füistin ÖrgUUerinin Suriye'dan îtsrail'e karşı eylem yapmalaruu yasakladı. Ekim 1973 savaşı bu görüş ayrılıklarını daha az görünür hale getirdi. 1974 temmuzunda da bir Arafat Esad görüşmesinin ardından yayınlanan ortak bildiride Suriye FKÖ"yU «filistin haUnıun yasal temsilcisi» olduğunu kabul etti, ı ^ : [ ARAPLAR BİR TÜRLÜ BİRLESEMİYORLAR 19 Ocak 1976'da, komutanları Suriyeli subaylardan oluşan ve göbeğinden Şanı'a bağlı, «fl Ustin Kurtuluş Ordusu» birlik leri, ABD Dışişleri Bakanlığı1 nın teminatı altında Lubnan'a girdl Ordu «filistin» adını taşıyordu ama aslında Lubnan'a giren Suriye ldi. Esad bu ordu nun Lübnan'da «yapıcı bir rol mlk İlişkiler lclnde. Ancak ay 1967 savaşmda tarımsal açı EMİRLİKLER VE Sedat yönetlminde dış pollti sır ile düşman. Kaddaft aynı oynayacağını» söylerken, FÜİS' FtLİSTİNLİLER SURİYE nı zamanda Suriye'nin büyük dan oldukça değerll olan Bakada bunun tam tersi bir çiz zamanda Suudi Arablstan, Ür tinliler bir «Suriye ABD komplosundan» söz ediyorlar .1964 yılında kurulan Filistin 9 mllyon nüfuslu bu ülke. böl düşmanı. Çünkü ülkedekl Sad tı Şeria'yı kaybedan Ürdün, KÜVEYT giye oturdu. A3D'ye yanaştık dün, Emlrlikler ve Irak gibl dı. Aynı yılın haziran başında Kurtuluş örgütü, kuruluşundan gede söz sahibi olma çabası dam Hüseyin rejiml de Sunnl Suudl Arablstan'ın sağladığı Bu 11 emirlik dünyanın en tan sonra ABD'nin bolgedeki «gertcl re|imleri» şiddetle eieşti sonra 10 yıl süren bir müca ıginde. Hafız Esad yönetimi bir azınlığa dayanıyor. Çoğun petrol dolarlanna bağımlı. zengin ülkelerinin bir birliği. müttefikl ve Mısır'ın 1973 yı riyor. ABD'ye kafa tutan Kad da 6 bin Mşilik (daha sonra 3d bine çıktı) Suriye ordusu Lüt deleyle Arap dünyasında ken Sovyetler'le sıkı askeri ve e luk İse Alevilere daha yakın oÖrneğin Abu Dabi'de kişi ba lındaki savaşta düşmanı olon dafi, zorunlu olarak askeri nan'a askeri müdahalede bulu konomik ilişkiler Içinde. Mı lan Şii'lerden oluşuyor. Irok ha SUUDİ ARABİSTAN şına düşen yıllık gelir yakla İsrail ile tbarıştı» ve karşılı molzemelerinl dınl Filistin halkının tek siyasl Sovyetler'den narak Akkar ve Bekaa'yı biı temsilclsi olarak kabul ettir sırisroil barış anlaşmasına len çoğunlukla Şil nüfusa ea Kişl başına 1,7 milyon liralık şık 5 milyon lira. Kuveyfde ğmda ABD yardımı ve Slna sağlıyor. hattada ele geçirdl. Bu olayla yıllık gellre sahip olan bu pet İse 2,7 milyon lira. ABD ile di. FKÖ aslında sayıları 10'u karşı cıkarı Red Cephesi ül hip, ancak «İslam Devriml» rı izleyen günler Önce Saikî Yarımadasmı aldı. Ayrıca İs LÜBNAN rol ülkesinde siyasi ve ekono yakın İlişkiler içindekl bu küörgütüyle FUistinlüert, dahs geçen geritla örgütünü barın kelerinden. Hafız Esad yöneti hareketlyle mezhep cellşklleriminin iktidarı nüfusun yüzde ni aşobilmiş ,lraa İİ9 savaş ha mik faaliyet 4 bin kişillk kral çük ülkelerden yalnız Kuveyt rail ile ekonomlk ilişkllere gi 3.2 milyon nüfuslu Lübnan'da sonra da Suriye ordusu ile P dıran bir örgüt. FKÖ icindeki lık hanedanının ellerlnde yo dış politıkoda daha bağımsız. rerek önemli bir avanta| elde devlet ancak Suriyeli askerle listinlileri karşı karşıya getir gerllla örgütlerinin arasında 10'unu oluşturan Alevilere da linde. ğunlaşıyor. ABD ile yakın lliş Kuveyt Sovyetler Birliği ile dip etti. yanıyor. Nüfusun yüzde 70'rin desteğlyle ayakta tululu di. bir çok görüş ayrılığı var. En kilere sahip olan bu krallık 2 lomatik ilişkilerin yanı sıra LİBYA Ine yakın bölümünü oluşturan ÜRDÜN Yine 1976 yılında, 18 ekim yordu. Önce ülkede ikl cephe önemli örgütler Milliyetcl Elmllyon yabancı Işcl barındırı bölgedekl diğer ülkeler ara Bugünkü Llbya'nm görüntusü vardı: Hıristiyanlar ve Müslü de, S. Arabistan Kralı Halid Sünniler İse rejlmden hoşnutFetih İle Filistin Halk KurtuBiyad'da dörtlü bir zirve yapı suzluk duyuyor. Bu yılın şubat 1971 yılında Filistinli gerlllala yor. 1979'da radikal «Müslüluş Cephesl. El Fetih, FKÖ II aymda Hama kentinde çıkan rı kanlı bir lcsavaş sonunda man Kardeşler» örgütünün Kâ sında da iyi ilişkiler peşinde. nü cizen, Kaddofi oldu. 1969 yı manlar. 1948, 1967 ve 1971" masına ön ayak oldu. Zirveyı lındo Kral Idrls'l deviren Al de bu küçük ülkeye gelen yüzderl Yaser Arafat'ın asıl örgü ve Müslüman Kardeşler'in ön ülkeslnden süren Kral Hüse be baskınıyla başlayan ayak MISIR Mısır, Suriye, S. Arabistan vı bay Muammer Kaddafı. 32 mil blnlerce Filistinli durumu de FKÖ katüdı. Riyad'da Lübnan tü. Marksist 3ğilimıi, Fiiistin derlik ettiğl bir ayaklanma 10 yin, iran'm ve Suriye'nin baş lanma girişimi acımasızca bas 44 mllyon nüfuslu Mısır, petrol yon nüfuslu ülkeslnl zenginlik ğiştirdi. Hıristiyanlar ülkede daki iç savaşa son verilmes Halk Kurtuluş Cephesl ise Ge binden fazla insanın öldürülme düşmanı. 67 bin kişillk ordusu tırıldı. Ancak Suudl hanedanı dsn nasiblnl alamamış. Ancak ler diyarına çevirmeyi başar kl egemenliklerini ayakta tut kararı alındı ve Arafat ile H; orge Habbash'ın liderliğirıde. sl yoluyla bastırılabildi. ABD ve lngillz silahlarıyla do sürekll toplumsal olaylardan Arap devletleri Içinde ekono dı. Koddafi, onerd'ji «İslam mak için sağa kayarken, Fıiis îız Esad'm arası bir kez dab; natılmış durumda. ABD yöne korkuyor ve bu yüzden dış po mlk ve sınal olarak en geliş Sosyallzml» adlı progromla ül tinliler Solcu MOslümaa it düzeltildl. FKÖ'nün toplam savaş gucü, timi Ürdün'ü kazanmaya çalışı litlkada Iran islâm Devrlmlnin mişl. 1972'ye kadar Sovyetler kesinde hızlı bir ekonomik ge tifakı devlette söz sahibi olzırhlı araclarla ve roketlerle IRAK donatılmış 14 bin savaşcıdan 12 milyon nöfuslu bu ulke de yor, ancak bu mutlu birleşme en omansız düşmanlarından Birligi'yle askerlekonomlk lllş lişme başlattı. Iran ve Suriye mak Istedi. 1975'de çıkan iş kllore sahlp olan Mısır, Enver İle lyl lllşkllerl olan Llbya, Mı savaşta 60 bin kişl ötttu. oluşuyor. Sovyetlerle askeri ve ekono ye İsrail'in saldırganlığı engel. blrl. Falkland yetmedi: İngilizler, Güney Sandwich adalarına da indirme yaptı Dış Haberler Servisl Arjantin Dışişleri BakanUğı îngıHz birliklerinin Sandwich adaîarına indirme yaptıklarmı açıkladı. Bakanlığın açıklamasm da, Falkiand adalarmın yaklaşık 1500 kilometre güney doğu sundaki Sandwıch takımaöalanndan Thule adasmda bulunan Arjantin metereoloji istass yonunun üzerinde biriki tur atan helikopterlerin istasyona ateş açtıklan, daha sonra da indirmey] gerçekleştirdiklerı belirtlldt. Arjantin Dışişleri yetkilileri. îngiltere'yi kınayarak, mdirme nin BM GUvenlik Konseyinin 501 numaralı kararını çiğnediğıni söylediler. Arjantin Dışişlerinin açıklaması üzerine bir soruyu cevap layan îngiliz Savunma Bakanlı ğı yetkilileri ise, olayla ilgili olarak «bilgilerinin olmadığuu» söylediler. BBC'nın Port Stanley'de bulunan muhabiri ise, tıigiüa sal dınsını doğruladı. Sandvrich adalar grubunun Thule adası üzerinde bulunan metereoloji lstasyonunda 10 Ar jantinlinin görev yapügı ve sı lahsız olduklan açıklandı. öte yandan Arjantin askeri liderleri, Devlet Başkanını seçebilmek için çalışmalannı ön ceki gün de sürdürdüler. Hükümet yetkililerinin yaptıkları açıklamada, iki saat süren bir toplantı yapan askeri liderlerin henüz bir karara varamadıkian bUdirlldi. Arjantin'de sivil politikacılar ise demokrasiye dönülmesi çağ rısında bulundular. Ülkenin en büyük partisi olan Peronist «Justudallata Hareketi»nin baş kan yardımcısı olan Doeolindo Bittol, yaptığı açıklamada «Cun tanın Falkland yenllpisi üzerine, kendini geçiş hükümeti ilan etmesi, halk meclisi oluşturması ve ulusal kurtuluş kampanyası başlatması geıektiğini» söyledi. Arjantin'in ikinci büyük par tisi «Radikal İnsan Haklan Bir II ği» Baçkanı Carlos Contin de ülkedeki beş siyasi partinin bir araya gelerelc demokrasiye geciş sUrecini tayin etmeleri gerektiğini söyledi. Dünyada 4.5 milyon Filistinli yasıyor ilistin Kurtuluş Örgüt nün Suriye'nin başken Şam'da bulunan istati tik bürosunca yayınlans bir dökümanda, 1981 yılı da, Filistin toplumunun t < lam 4,5 milyon kişiden olu tuğu belirtildi. FKÖ Bürosu tarafından ; yınlanan ve Filistinlilerin ı fus dağıhmlannin nasıl ( duğunu gösteren bir tat Fransız Le Monde gazetes de yer aldı. Tabloya göre listinlilerin ülkelere göre ı ğılımı şöyle: • İsrail: 550.800 • Batı Şeria. 833.000 • Gazzeı 451.000 • Ürdün: 148.334 • Suriye: 222.525 • Lübnan: 358.207 • Kuveyt: 299.710 • Irak: 20.604 • Libya: 23.759 R Mısır: 45.605 • Suudi Arabistan: 136.7" • Birlpşik Arap Emirlikle 36.504 • Katar: 24.233 •, Bahreyn: 2.000 • Umman. 50.706 • ABD: 104.856 • Diğer ülkeler. 140.116 Bu ülkelerdeki Filistinl rin toplami 4.449.138. G ye kalan 50 bin kadar Hstinlinin. diğer Arap 01 leriyle, sosyalist ülkelet yaşadığı kaydediliyor. F Iran Dısısleri Bakanı Ankara da Öztrak'la görüstü ANKAKA, (ANKA) İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Velayeti, ftncekı gün saat 21.00'de Şam'dan ülkeslne dönerken Ankara'ya uğradı. Iran Dışişleri Bakaıu ile Devlet BaKam ve Dışişleri Bakan veKili İlhan Öztrak Esenboğa'da vaklaşık iki saat süren bir görüştne yaptılar. tki Bakanın görüşmelerinde, Ortadoğu'daki son durumu gözden geçirdikleri ve konuk bakanın İlban Ö2trak'a Şam'da yaptığı temaslar hakkında bilgi verdiği bildiriliyor. İran Dışişleri Bakanın Türkiye'den özel bir talepte hulunmadiRi da dışiçlerine vakın çevrelerce kaydediliyor fran Dışışıerı Bakanı Velayeti, Şam'da iki gün süren remaslannda Lübnan'da «Siyonist saldırBanlara, karşı uygulanacak müoadele konusunu görüçtü. Bilinöigı gtbi, İran, Lubnan'a îsrail'e karşı . savaşacak asker Dünyadan K | S A • Yunanlslan'da 3'i bin banka görevllsinin 4 haftadır sfirdürdüğü grev 2 gün daha uzatüdı. % ABD Dışişleri Bakam Alexander Haig, Sovyet Dışişleri Bakanı Gromiko ile görüştükten sonra, Sovyetlerin yeni füze denemeleri yaptığmı öne sürerek «Sovyetlerin yaptığıyia dediği uyuşmuyor» dedi • OECD ülkelerinde ikşisiz sayısınuı 1982'de 28,5 milyona ulaşacağı bildiriliyor. 9 Guatemala'nın kuzeyinde meydana gelen bir saldırıda oir köyden 20 kişi öldürüldü. • ABD'de yapüan bilimsel bir araştırmaya göre solaklar çocuklukta öğrenim bozuklukları göstermeye daba eğiliml ve bünyeleri bazı hastalıklara kargı daba hassas. • ABD Dışişleri Bakanlığının bir araştırmasına göre ABD'deki Pederal Alman diplomatlarının, «Alman tarihinin simgesi» olan Yahudi soykınmını unuttunnak içia Ülkelerinin iyi yanlannı pazar ÜRDÜN İÇ SAVAŞI SIRASINDA 1970'teki tîrdün iç savaşı sırasında, Fmstlnil Çocuklar ele geçirilen bir Ürdün tankı üzerinde yukan da görüldüğü gibi poz vermişlerdi. Ancak, bu ""™!" «•otıimpsindpn Uısa süre sonra. FUlstln'liler, Ürdün'ü terke zorlanacaklardı.