Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 12 ŞUBAT 1982 EKONOMİDE Ekonomimizin geleceği özel yatırımlara bırakıldı GÜNÜN AYNASI Tekel 210 milyon dolarhk dıssatım yaptı Istanbul Habtr Servltı Tekel Genel MüdürlüğO gecen yıl 210 milyon dolar tutarında dıssatım yaptı. Yaklaşık 25 mllyar llralık dışsatımın blr öncekl yıla oranla yüzde 262'llk blr artış oluşturduğu bildlrildl. Ayrıca, Tekeı Genel Müdürlüğü tarafından yapılan şarap dışoatımında herhangl blr sorun bulunmadığı da Ifade edlldl. Alınan bilgiye göre, Tekel halen şarap dışsatımının yüzde 95'Inı karşılıyoı. Polonya'mn Agros kuruluşuna gönderllen şa; P rapların demır ve ucar asit oranının değişik bulunduğu, bu İ nedenle yüzde 2'llk bonlfikasyon (fiyat indiriml) Isteğlnin uygun gorüldüğü ve dışsatımın gerçekleştiğl acıklandı. Kamu yatırımları 4 yıl artmayacak Ekonomi Servisl ANKA Ajansının haberıne gore, Turkiye ekonomisinin 1982 1985 yılları arasmda göstereceği ge lişime ilişkin projekslyonlar, anılan dönemde kamu yotınm harcamaiarının reel olarak sabit tutulacağını gösteriyor. Özel kesım yatırımlarının ise, 1985'de ulaşacağı düzeyin 1981 'e göre yüzde 46 oranmda artacağı belirtiliyor. Özel kesim yatırımlannda ön görülen artışm birer kat çoğa lacağı hesaplanan sanayi ve turizm alanlarında kaynaklanacağı vurgulanıyor. KAMU YATIRIMLARI Kamu yatırımlarının 1981 yılı fiyatlarıyla 1982 1985 yılları arasmda 482.2 milyar lira düzeyinde kalacağı öngörülüyor. Böylece kamu yatırımlarının toplam yatırımlar lcinde yüzde 54 olan payının yüzde 44'e kadar ineceği hesaplanıyor. Kamu yatırımlarının dağılımı nın da aynen korunması amac lanıyor. Buna göre, kamu yatırımları lcinde sanayinin yüzds 53 oranında, ener|inin ise yüzde 33 oranında payı olacak. ÖZEL YATIRIMLAR Özel kesim tarafından gerCekleştirilecek yatırımlarm, özellikle 1983 yılında hızlı bir artış göstererek, 1985 yılı sonundo 1981 yılı fiyatlarıyla 601.8 milyar liraya ulaşacağı hesaplanıyor. Özeı kesim yatırımları, böy 1985'E KADAR KAMU YATIRIMLARININ REEL DÜZEYI DEĞİŞMEZKEN, ÖZEL SEKTÖR YATIRIMLARININ REEL OLARAK % 48 ARTMASI ÖNGÖRÜLÜYOR. lece toplam yatırımlar lcinde, 1983 yılında kamu kesimine göre daha ağırlıklı blr konuma ulaşırken, 1985'de yüzde 56'ya varacak. Özel kesim yatırımlarının yüzde 36,6'sı, sanayie, yüzde 17'6l İse turizme alt olacak. Özel kesim yatırımlarının içinde halen sanayinin payı yüzde 27.7, turizmin payı ise yuzde 13 Idl. ÖZEL SEKTÖR YATIRIM YAPAH Ml? Bu projeksiyonlar, Türklye'nln önümüzdek! yıllarda tüm yatırım umutlarını özeı sektöre bağladığını gösteriyor. ö zel sektörün reel olarak yatırımlarını hatırı sayılır oranda artırması bekleniyor. Bu arada konut sektöründe sınırlı bir artış beklenlrken sanayl, ener|l ve turizm kesimlerinde ozel sektörün blr yatırım sıçramasını gercekleştlreceğl var sayılıyor. Tüm bu beklentilere karşılık, Türk özel sektörünün daralan lc pazar ve para kredl sağlamadaki zorluklar nedeniyle büyük blr finansman sıkıntısı icinde bulunduğu blllnlyor, Özelllkle carpık blr öz kaynak yabancı kaynak dengesıyle ku rulmuş bulunan sanaylmizin, yeni yatırımlara girişmek şöyle dursun mevcut tesislerinin ışletme sermayesınln ihtlyacla rını karşılamakta bile ciddl güclükler lcinde bulunduğu blr gerçek. Bu durumda özel sektorümüzün kendınden beklenen yatırım atılımını nasıl ve hangl koynaklarla gercekleşti receğıni anlamak zorlaşıyor. Ozel sektörün pek cok sorumlu kişisinln son zamanlarda yatırım şevkinin öldüğünden söz etmeleri de bu bilmecenin başka bir boyutunu oluşturuyor. Renkli televizyonun ithal edilenden daha ucuza üretilebileceği görüşü savunuldu Ekonomi Servisl Yerli televizyon firmalannm, ülkede üretilecek renkli t«levizyonların, dı$arıdan ithal edilecek olanlarla fiyat açısından rekabet olanağımn bulunmadığı yolundaki yakınmaları eleştirildi ve Türkiye'de, dışardan ithal edilenlerden daha ucuz renkli televizyon üretilebileceği belirtildi. Ortadogu Video Işletmeleri sahibi Baran Sarol, Sony marka televizyonlarm Türkiye'da üretilmesi halinde, ithal malı ronkli televizyonlarla fiyat açısından rahatlıkla rekabet edılebileceği görüsünü savunduktan sonra sözlerini şöyle sürdürdü: «2 yıldır dış ülkelere renkli televizyon ihraç eden Telra firmasının vetkilisi. ithal edilecek televizyonlarla fiyat açısından rekabet edcmeyis dlyor. tyl ama, 2 vıldır Ortadogu'ya ihraç cttikleri renkli televizyonlar, o piyasada Avrupalı firmalarla fivat açısından rekabet edeblliyor kl satılıyor. İhracat yapıyoruz. ülkeve döviz saehvonı?, diyorlar. Dışarı satarken ucuza üretllebilen renkli televizyonlar İç piyasaya mal verirken ml, pahalı olııyor? Türk îşçilerinin setlrecpkleri televizyonlar Almanvadan. hetn de perakendeci mağaxalardan satın ahnacak. Perakende fiyatından yatnızca •i 121ik blr verıri indiriml olanağı var. Bn televizyonlar Türkiye'ye eirerken bir de gümrük vergis! ödenecek ve hâlâ yurdunıuzda üretilenlerden daha ucuz olacak. Üstellk bu televizyonlar Almanya'da da üretllmlror. Cönkü çogu Japon malı. Parçalart Japonya'dan pellyor. JnElltere'dckl fabrikada Uretill. yor. Oradan Almanya'ya elriyor. Almanya'dan bize Rellyor ve yerli yapımdan daha ucuz olabiliyor.» Türkiye'de tüketici bilincinin gelişmemiş olması ve bugüne kadar her yapılanm satılmış olması sonucu rasyonel maliyet hesaplarmın yapılmadıgını söy leyen Baran Sarol, Türkiye'de Sony marka televizyon üretilmeye başlanması halinde, ithal malı renkli televtayonlardan da ha ucuza renkli televizyon üretilebileceği görüsünü savundu. Sarol, ülkemlzde Yabancı Ser maye Kanununda başlangıçtan berl ihracat zorunlulugu getiren ve kâr transferini önleyen hükümler nedeniyle Japonların Türkiye'de bugüne dek yatırım yapmaktan çekindiklerini belirt tikten sonra, yasada yabancı s.3rmayeyi özendirici yönde yapılan ve yapılmakta olan deftişiklfklerin Japonya için Türkiye'yl cazip duruma getlrebileceğini ekledi. Giyim Sanayi sempozyumu Ekonoml 8«rvlsl Glylm Sanaylcilerl Derneğl 1. sem pozyumu Hllton Otell Altın Kubbe salonunda yarın yapılacak, Devlet Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Turgut özal'ın acış konuşması ' nı yopacağı sempozyuma Bakanlığı : Gümrük ve Tekel lle Tlcaret Bakanlığı Teşvlk Uygulama Dalresl birer blldlrl sunacaklar. Glylm sanayll, Istlhdam ve Ihracat konulu sempozyumda tekstil ve konfekslyon sanayiinin gellşim sürecl lclnde karşılaştığı güncel ve temel sorunlara değinilecek. YATIRIM PROJEKStYONLARI (MİLYAR TL. / 1981 FİY VTLARIYLA) 1982 TOPLAM YATIRIMLAR KAMU • SANAYÎ • ENERJİ 9 ÖTEKİLER ÖZEL • SANAYİ e ENERJİ • ÖTEKÎLER (KONUT) (TTJRİZM\ 903,5 482,5 255.6 159,1 67,5 421,3 125,6 5,5 290,3 175,7 59,0 1983 1984 11)85 1.084.0 482,2 255,6 159,1 67,5 601,8 220,3 j Fransa'da sanayi kesimine 4 milyar dolarlık teşvik PARİS, (ANKA) Fransız hükümetl, yatırımları teşvik etmek amacıyla ülkede faaliyet gösteren sanayi kuruluşlarına 4 mllyar dolar tutarında kredl sağladı. Kredlnln bir bölümü, düşük faizle yatırımcılara açılacak. Ancak ucuz kredllerden faydalanmak Isteyen sanayi kuruluşlarının istihdom, ener|l tasarrufu ve Ihracat yönunden değerlendlrlleceği belırtıldl. 992,6 1.037,3 482,2 482,2 255,6 255,6 159,1 151,1 67,5 67,5 510.04 555,1 162,8 188,7 8,3 7,1 340,5 358,0 193.7 189,3 76,6 88,8 9,6 Işyerlerinin 5 bin metre kareyi aşan alanlarından işyerî harcı almmayacak ANKARA, (UBA) Beledldiye Geürleri Kanununun harç larla ilgıli hükümlerınin uygulanmasma İlişkin yönetmenlığınin bazı maddelerı değiştirıldi. Buna göre, işyeri açma izni harcı, Belediye Meclislennce gösterilen esaslar lcerisinde, Belediye Gelirlerl Kanununda belirtilen tarifeye göre hesaplanacak. Harcın hesaplanmasında gösterilen faaliyet alanından faydalanılma şartıyla işyerinin üzerinde kurulduğu arsanın tamamı gözönünde bu lundurulacak. Alanın toplam 5 bin metrekareyi aşan kısım larından işyeri acma izni harcı almmayacak. Öte yandan muayene, ruhsat ve rapor harcı, Beledıve Gelirlerl Kanunundakl tarıîe cetveline göre Bakanlar Kumlunca bellrlenecek. Ayrıca, sağlık belgesl harcı da Bakan lar Kurulunca saptanacak. Söz konusu yönetmeük, 1 temmuz 1981 tarihinden gec p r li olmak üzere dünkü Resrni Gazete'de yayınlandı. 371,9 182,3 102,3 ANKARA, (THA) OECD çerçevesınde çeşitli ülKeden 1981 yılı icin sağlanan program kredilerıne buyük ölçüde işlerlik kazandırıldığı, sadece Japonya ve İtalya'dan sağicnan kredilere ilişkin cnlaşmaların henüz imza beklemekte olduğu öğrenıldi. Maliye Bakanlığı'ndan alınan bilgı>ye göre Japonya'dan sağlanan 100 milyon dolarlık 1981 yılı kredislnln 55 milyon dolarlık bölümüne ilişkin anlaşmanin önjmüzdeki günlerde Imzalanması bekleniyor. Bu arada İtalya'dan sağlanan 115 mlyon dolarlık kredinın pro|e niteliğlnaeki 20 milyon dolarlık bölümüne işlerlik kazandınldı, ancak gerl kolan 85 milyon dolarlık bölümü ise bır türlü kullanıma açılamcdı. Ote yandan 1981 yılı icin Türkiye'ye 300 mılyon şilin (yaklaşık 18 milyon dolar) kredi vermeyi taahhüt eden Avusturya hükümetinin anlaşmayı imzalamış olmasına rağmen «siyasal nedenierle» kredıyi vermekten vazgeçtlği bildırildl. OECD ile kredi anlaşmalan lş Bankası'nın mevduatı 320 milyar lirayı aştı ISTANBUL, (UBA) Türkiye iş Bankası A.Ş.'nin 1981 yılı genel mevduatının 320 rnıl yar lirayı aştığı acıklandı. lş Bankasından yapılan acıklamaya gore, 320 milyar liralık genel mevduatın 195 milyar ı rasmı tasarruf mevduatı oluş turuyor. Öncekl yılın 86 milyar lira!ık tasarruf mevduatına göre, bu miktar yüzde 127" lik bir artışı gösteriyor. Bankanın 1980 yılı genel mevduatı ise toplam 154 milyar lira olarak gerçekleşmışti. Bu arada, Anadolu Bankası Genel Müdür Yardımcısı Orhan Emlrdağ tarafından yapılan acıklamada, igai'de mev duatta yüzde 165'lik artış olduğu, döviz girdilerinin ise 90 milyon dolar fazlalaşarak yüzde 173 oranında arttığı belirtıldl. Bankanın sermayesinin 15 milyar lira olduğunu hatırlatan Emlrdağ, 1982'de dış kre dılerde ve halka hizmette en faal banka olmak icin çalışacaklarını belirtti. OIŞ TİCARET BANKASI Öte yandan Türk Dış Tlcaret Bankası A.A. 10 milyon lira olan sermaye8ln! 4 milyar liraya cıkaracak. Sermaye artırımı konusu, bankanın 9 mart salı günü ya pılacak olağonüstü Genel Kuru| toplantısında ele ahnacak. Toplantı, bankanın istanbul Harblye'dekl Genel Müdürlük binasında saat 15.00'de başlayacak. Bankanın 10 milyon lira değerlndekl mevcut 10 bln hlssesinln 3 bln 500'ü Türklye iş Bankasına alt bulunuyor. Bunu 2 bln h'sse lle Bank of Amerlca, 750'şer hlsseyle Türklye Şlşe ve Cam Fabrlkaları A.Ş., Destek Reasürans T.A.Ş., Anadolu Anonlm Türk Slgorta Şirketl ve iş Bankası Memurları Emekli Sandığı, 500 hisseyle Kasımpaşa Un Fabrikaları T. Ltd. Ştl., 400'er hlsseyle de Banca d'America E d'İtalla ve Ipeklş Mensucat T.A.Ş. Izllyor, Gerlye kalan 100 hlsse İse ceşltll şlrket ve klşllerln sahlpllğlnden oluşuyor. Kuşçulu: «Küçük firmalar büyüklerle Kartel anlaşması yaparak, fiyat yükseltiyor.» ÎSTANBUI, (a.a.) tstanbul Ticaret Odası (ÎTOB) Yönetim Kurulu Başkanı Nuh Kuşçulu, ithalatın serbest bırakılmasını ve Kartel Yasasının çıkanlmasmı lstedl. Soo zamanlarda ekonomik durgunluk nedeni ile piyasada tröstleşme eğüimlerinin arttığını belirten Kuşçulu, iç talep seviyesinin düşmesi sonucu satış hasılatı azalan firmalann kendi faaliyet alanında olan bü yük firmalarla kartel anlaşması yaparak fiyat yükselttiklerim kaydettı. Kuşçulu, tekelleşmenin önlenmesl için önlemlere ihtiyaç duyulduğunu belirtti ve şöyle dedi: «Bu nedenle firmalararası anlaşmaları ve tekelr! efilimler! ünlemek Içln Batılı ülkelerde olduğu Eibi Kartel Kanunu bir an önce ülkemizde yürürlü&e girrnelidlr. Ayrıca 1ç piyasadakl büyük firmalann muhtemel piyasa etkinliğlni regiile etmek ve bu flrmaları Ihracata zorlamak İçin tthalat bir araç olarak kuUanıltnah. maliyet fiyatlannın çok üzerinde seyreden plyasa fiyatlan karşıfitnda itbalata haşvurmah böylece en azmdan iç plyasadakl firmalar üzerinde potansiyel olarak ithalatın yarataca£ı bir rekabet baskısı yaratılmalıdır.» ihracatta vergî iadesinde yerli katkı esas ahnacak ANKARA (THA) Ihracatta vergi iadesl slsteminl yeniden düzenleyen ve aksayan yönlerinin giderllmesi amacıyla DPT Teşvik ve Uygulama Dalresince hazırlanan kararname taslağı Bakanlar Kurulu'na sunuldu. Önümüzdekt günlerde Devlet Başkanınm onayından çıkarak yürürlüğe girmesi beklenen yeni kararnameyle belirli ihraç limitlerlni aşan lhracatçılar 1 çin verllmekte olan prim nitelieindeki 5 puanlılc ek vergl iadesl oranının, 1 puan daha yükseltilmesi önftörulUyor. ramameye göre, yapılacak olan prlmli yüzde 26 oranındaki iade, sadece 4 milyon dolann U zerlndeki miktar İçin uygulanacak. 4 milyon dolarlık bölüm ise yine yüzde 20 üzerinden vergi iadesine tabl tutulacak. DÖVİZ KURLARI DSvfzin Cinsd 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Prangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Prangı 1 Hollanda Florini 1 tsveç Kronu 1 İsviçre Prangı 100 Italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dinarı 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 S. Arabistan Riyali DÖVİ7, ALIŞ 142.60 155.13 8.62 60.45 3.55 18.45 23.81 55.10 24.80 75.29 11.30 60.51 117.75 500.53 23.B7 264.24 41.70 Döviz SATIŞ 145.45 158.23 8.79 61.66 3.62 18.82 23.29 56.20 25.30 76.80 11.54 61.72 120.11 510.54 24.45 269.52 42.53 EfektU ALIŞ 142.60 147.37 8.62 60.45 3.77 18.45 23.81 55.10 Z4.80 75.29 10.74 57.48 111.86 475.50 22.77 264.24 39.62 Efektlf SATIŞ 146.88 159.78 8.88 62.46 3.66 19.00 24.52 56.75 25.54 77.55 11.65 62.33 121.28 515.55 24.69 272.17 42.95 3,2 milyar dolarhk dış borcun yeniden ertelenmesine ilişkin anlasma martta imzalanâcak ANKARA, (ANKA) Turklye'nln 3.2 mllyar dolarlık banka borcunun yeniden ertelenmesine İlişkin anlaşmanın mart yı lcinde Imzalanablleceği bildlrildl. Yeniden ertelemeyl, sayıları 250'yl bulan alacaklı bankaların üçü dışında hepsl kabul ettl. Türklye'den, cok küçük tutarlarda alacaklan bulunan bu üc bankanın Itlrazlarını sürdürmelerl halinde de, yeniden erteleme anlaşması Imzalanacağı ve anlaşma Içln daha önce aranan yüzde 100 katılım koşulunun kaldırılacağı blldirlldi. ilk kez 1979 yılında ertelenen bonka borçlarının gerl ödeme sürelerl ağustos 1982'de başlayacak ve borç toplamı 1986'ya kadar ödenmiş olacak. Yeniden erteleme lle, ödemeslz süre 3 yıldan 5 yıla, gerl ödeme süresl İse 7 yıldan 10 yıla cıkartılmış olacak. Buna göre, geri ödemelere ağustos 1984'de başlanacak vo borç toplamının 1989a kadar tasfiyesi gerekecek. Borç erteleme anlaşması tamamlandıktan sonra, uluslararası tlcari bankaların Türkiye'nin yeniden borclanma talebinl görüşmeyl gündeme alablleceklerl ifade ediliyor. Böy lece Türkiye, 1977 yılından bu yana ilk kez Avrupa para pıyasasına çıkmış olacak. Uluslararası ticarl bankaların yetkilileri, Türkiye'nln para piyasalarından borclanmasının mevcut «Kredl değerliliği» kriterlerine göre halen yeterll olmadığını, ancak yüksek sayılabllecek bır faiz oronıyla kücük blr kredlnin devreye sokulablleceğinl belırtıyorlar. FİYATLARI Cumhuriyet Reşat Kulpsuz 24 Ayar 22 Ayar Bilezik Gümüş 11 Şubat 1982 12 350 12.450 12.500 12.700 1.875 1.885 1.710 1.810 41.50 42.50 10 Şubatla Fark 50100 Lira arttı Fark yok 15 Lira arttı 10 Lira arttı Fark yok Yeni kararnameyle geürllen başka bir yenilik de ihracatın ne kadarlık kısmının vergi İadesine tabi tutulacagı konusunda oldu. Eski uygulamada tüm ihracat bedeli öngörülen oranlarda ladeye tabi tutulurken, yeni hazırlanan kararr.ame söz Ancak, llave puanın 5'ten 6'konusu İhracatın gerçeklesmeya çıkarılmasının yanısıra essi için vapılan lthalat bedelikiden belirli İhraç duvarının anin İhracat bedelinden dUşülşıldığında, toplam ihracat Uzemesinden sonra kalan net ihrlne uygulanan söz konusu ek racat gelirinin vergi İadesine lade oranı yeni kararnameyle tabl tutulmasını öngörüyor. sadece öngörülen ihraç duvarı Böylelikle 30 milyon dolarlık bir nın Uzerlndeki miktara uygu ıhracat yapan bir ihracatçı, bu lanacak. örneğin herhangi blr ihracatı gerçekleştlrebilmek iUrtlnde 4 milyon dolara kadar çin 10 milyon dolarlık da ithaİhracatta yüzde 20 oramnda lat yapılmışsa sadece 20 milvergi iadesi yapılırken, eslcl uy yon dolarlık ihracat yapmış glgulamada 4 milyon dolar du bi vergi iadeslnden yararlanavarını aşan ihracatçılara 5 pu bllecek. Buna göre, vergi iadeanlık bir artışla yüzde 25 ora si uygulamasında sadece net nında iade yapıhyordu, yenl ka yerli katkı ele ahnacak. İstanbııl Bankası Sertifikası Tfercih Kısa sürede gerçekten kazanmak isteyenler, her Istanbul Bankası'nm mevduat sertifikalarmı istiyor.., Çünkü Meşhur Faizli, yüksek kazançlı, yüksek güvenceli sertifika, Istanbul Bankası'nındır! Sertifika alırken, îstanbul Bankası mevduat sertifikasmı tercih edin. Istanbul Bankası sertifikası kazanm, gerçekten kazanın. Tercihli Sertifika Istanbul Banka» 'nındır! SIANBUL BANKASI