Katalog

Cumhuriyet 8 7 ARALIK 1982 Kadınların emek etkinlikleri sırasında ates ortaya cıkti Atesi ilk bulan, kadmlar oldu 5 Reed, hayvancılığı ilk baslatanların da kadınlar olduğu iddiasında EVÎŞÎ VE KADIN Emek etktnliklerlnde baçı çeken dnsîn kadın olduğunn gösteren pekeok örneğe günfimüzde yasayan ilkel kabilelerde derastlaıuyor. Kadınlar İlk çağlardan bu yana evifl denen o genlş kapsanüı uğraşla başbaşa bırakılmıştl. Reed, tanm gibi hayvancıhgı da ilk başlatanlarm kadmlar olduğunu savunuyor. Burada sozü Reed'e bırakacağız: Kadınlar bitkl yo tiştirmenin yanısıra, bitki kökleri toplar, böcek, kertenkele, salyangoz ve diğer kabuklu hayvanlar, yaban tavşanı, kangru gibi keseli hayvanlar, kuş ve pek çok turün yavrularım yakalardı. Avcıların yerleşme yerine canh getirdiği hayvanlann yanısıra bu hayvanlann ço ğunu da korur, besler, onlara bakarlardı. Kadınların başlattığı bu bakım ve koruma, hayvanların evcilleştlrilmesi ve eğitiminde ilk deneylerin temelini oluşturdu. Araştırmacılar yaptıklan inceleme gezilerinde bir memesini köpek ya da başka bir hayvan yavrusunun ağzına, bir memesini de ken di bebeğinin ağzına vermiş, ikisini de doyuran bir anaya sık sık rastlamışlardır. Her hayvanm özgül özellikleri incelenmiş, tehllkeli olduğu anlaşılanlar, kafeslerde beslenmiştir. Mason bu konuda şunlan yazmaktadır: İlk evcilleştirme, yalnızca çaresiz yavruların getirilip korunmssıdır. Kurt, keçi ya da kuzu, inek yavrusu avcmın evine getîrilir. Ana ve çocuklan tarafından doyurulup sevilir, hatta kadının sfltüyle bile beslenir. Yabanıl yaratıklarm eğitilmesi ve kapalı bir yerde beslenmesine sayisız örnekler verilebilir. Eskimolarla onlarin güneyinde yaşayan Amerika yerlileri, boz tilkiyi yakalar, kadmlar bu hayvanı postundan yararlanılacak kadar büyüyunceye dek beslerler. Pueblolar tüylerinden yararlanmak üzere kar tal ve atmacaları kafeste büyütürler, bunlan kadınlar besler. Gine'deki her yerli kulübeslnde çok çeşitli kuş türleri beslenir, bunlar parIak tüylerinden yararlamlmak üzere büyütülürler. Bü yük evcil hayvanlar, yabanıl durumlarından 5yle azun yıllar önce aynlmışttr nında yaptıklan süpflrgeleı* Ie temizlediler. Sonra daha önce çakmak taşmdan yaptıklan bir kazıyicıyla yüzeylerdekl kömürleşmiş tabakayı düzgün bir odun yüzeyt elde edinceye dek kazıdıiar. Yakma ve kazıma işlemî. «tekne» istenen biçîmi alıncaya dek sürdürüldü. tçlnde yemeğin kaynayacağı kap hazırdı. Şimdi iş. etin gelmesine ve taşlarm kızdırılmasına kalmıştı... ATEŞIN KULLANIMI Taşıma aracı olarak kullanılan sandalların yapımında, kadınların yemek plşirme kabı yapmada uyguladıkları yöntem uygulanmıştı. ki, kimse onlarm ilk vatanını bilmemektedir. Kadınlar, bunların özellikle sfit ve yün ya da tüy veren tttrleriyle her zaman haştr neşir olmuşlardır. Erkeğin işi «avlanmak, sa vaşmak, sonra da oturmak» olduğuna göre, yavruların bakımmdan da sorumlu clan kadm, «geri kalan her şeyi». yapma süreci içlnde. doğal olarak, insanhğın gehşmesinde dönüm noktaları olan büyuk ve önemli bulgulann da yaratıcisıdır. Yiyeceklerin saklanmak için kurutulmasında güneşten yararlanma, ateşin bulunma sı, kullanım alanlannin genişletilmesi, bu işlerin yapılması için gerekîi kaplar, araç ve gereçler, hep kadm etkinliklerinin ürünudür. Reed, Hocart'dan yaptığı ahntıyla konuyu şöyle açıklıyor: «İki dalın rflzgar eserken birbirine sürtünmesi ve alev alması gibi şanslı bir rastlantıya bel bağlamak. ateşin denetlenebilmesi ve kul lanılması nedeninl açıklayamaz. Ateşin emek etkinlikleri sırasında ortaya çıktığı daha akla uygun bir gerçek olsa gerektir, Zanaatçmın Kadınların yenecek bitki ve kökleri arama yönündeki etkin likleri botanik bilgide uzmanlaşmalarını sağladı. Otlardaki maddeleri ilk onlar tanıdı, dolayısıyla ilk hekimler de onlardı. belli başlı malzemesinin taş değil de ağaç olduğunu ve bunu sürtme yoluyla biçimlendirdiğini düşünürsek, ateşin bu çahşmalar sırasında ortaya çıkması kaçinılmazdır. ilk zanaatçılar kadın olduğuna göre, ateşi bulan ve cnu yakıp kullanmayı öğrenenlerin kadm olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Kadmlar, daha o çağda, gunümüzde evişi denen o çok geniş kap samh uğraşla başbaşa bırakılmışsa, o ağır yasam savaşı içinde pek çok araç ve gereci bulmuşlardır kuşkusuz. O çeğda kadm, yiyeceği hazırlamak, sakla mak, belli bir süre yetecek olçude toplayıp depolamak durumundadır. Bunun için temel pişırme yontemleri olan ızgara, kaynatma, ateşte kızartma fırınlama, buharda pişırme gıbı etkinhkleri deneyip yanılarak ögrenmış, bu işler için gerekli kaplan üretmıştır. Çağdaş bilim adamlanndan Mason' ın günümıjzde yasayan ılkellerle ilgili ıncelemeleri sı rasında gozlemlodığı şu olay, ilk yemek kaplannın nasıl üretıldıği konusunda bize fıkır vermekle, ilk sandalların aynı yontemle yapılmış olabıleceğıni düşundurmektedir. ... Kap haline getirecekleri odunu yakarak oydular. Yanmanm gelişmesini dikkatle izlediler, ateş yanlara yayılma tenlikesi gösterdiğinde alevlerin yönünü yeşil dallar, çamur ya da suyla diledikleri biçimde değiştirdiler. Kül ve korlar. ateşin daha fazla yanmasına engel olduğu an, bu harikulade becerikli kadınlar, ateş ve kfllü boşalttılar, fazlahkları ellerinin altındaki ottan a fe Zanaatı başlatan kadmlardır Emek etkinlıklerinde başi çeken cinsin kadın olduğunu gosteren pek çok örnek sağ hyor gunümüzde yaşayao ılkel halklar. Aynı yönde yapılan araştırmalar, ilk he kımlerın de kadm olduğunu ortaya koyuyor. «Çoğu ülkode» dıyor Mason, «Doğal halde zehirli ya da aşırı ölçüde acı, ekşi ya da ağır kokulu olan bitkiler vardır. Bu ülkelerin kadınlan kaynatma ya da ısıtmnnın, bu zehirlj ya da istenmeyan maddeleri arındırabileceğini birbirlerinden bağım«i7 olarak bulmuşlardır.» Briffault da aynı konuda şu sonuca varmış «Kadınların toprağm işlenmosi ve yenecek bitki ve kSkîeri arama yönündeki etkinlikifiri, onlarm. ilkel insanlar irasmda olağanüstü yavgjn olan botanik bilgide uzmnnlaşmasma yol açtı. Otlardaki mpddeleri ilk onlar (anıdı, dolayısiyla ilk hekimler, onlardı.» Nitekim. gunümüz Afrıkası'nda büyücü denilen kadın hekimlerin coklugu, Kongo'da bu hekimlerin ilaç ve bitki eczacılığmda uzmanlaştığı bilinmektedir. Doğal otların tıptaki yerini tartışmaya bile gerek yoktur New York'un gobeğinde. valnızca «kocaka rı ilaçları» dediğimiz otlarla bunlardan yapılan ilaçları satan bir eczane gsçenlerdp yüzyirminci kuruluş yıldönümvnü kutlamıştir. & İlk hekimler kadmdır YARIN: îlk mimar ve mühendisler kadmdı... PaÎTlKA W Mehmed' KEMAL Pece • • * Ustüne dan dömilmez... Bu kararlılıkladır ki hepimiz devrimlere dört elle sarılırdık...» Ne kadar devrim yapılmışsa, hepsi de halkımız tarafından bu ölçüde benimsenmış, yoneticiler tarafından bu ölçü göz önüne alınarak uygulanmıştır. Bu açıdan bakamayanlar bugün bu devrlmlerin anlamını kolay kolay anlayamazlar. Anlayamadıkları icindir ki, sonradan politik nedenlerle bazıları bunlara karşı çıkmaya yeltenmişlerdir. Atatürk'ün devrimlerinden çoğunun bugün enternasyonal bir nitelik taşımasındaki ğlz de burada yatar. Giz diyorum, çünkü akıl erdiremlyenler buna giz diye bakarlar. Atatürkçülüğün özünde dönülmez bir atılım yatar. Bugün artık Atatürkçülüğün tartışması yoktur. Anayasal bir çerçeve içine girmiş olduğundan biz de herhangi bir tartışma açmak niyetinde değiliz. Ancak, tutucu ve bağnaz tanıdığımız Müslüman Doğu ülkelerinde Atatürk'ün devrimci atılımları benimsendiği için parmak basmak istedik. Bundan 30 40 yıl önce bir Ortadoğu ülkesinde, bir meclisin peçeye karşı çıkması düşünülebilir miydi? Mısır Büyükelçisinin bir baloya f esle gelişinde kmanma sı diplomatik bir olay olurken, bugün öyle sanıyorum ki, hiç bir büyükelçi, böyle bir olayı diplomatik skandala dönüştüremez. Pes, peçe, çarşaf değil ülkemizde, bunları bir zamanlar Müslümanlık simgesi sayan ülkelerde de tarihin karanlıklarına karışmıştır. Tartışmasına girişmek, yeniden sahneye koymak ise gülünç gelebilir. Bir zamanlar 19 Mayıs gösterilerinde kızlarımıza pantolon giydirmeye, başörtü taktırmaya yeltenenler de ne kadar gülünç kaldılar, değil mi? Kuveyt Meclisinin aldığı karar beni bunlan yazmaya kadar götürdü. Belki bu haber gazete stitunlan arasında gözden kaçmıştır. Biz yeniden hatırlatmayı denedik. Bllmem iyl ettik mi? 7 ARALIK 1932 1982^3 Kültür Etkinlikleri BEyîuJdeCsşfâyan :\Jl l İiitu ı/77i Şıınur BOLU KORU OTEL PereetnbePnar TISDO TL. CurrtaPazar B.8DOTL. PszarPerçsmbe 11.9OO TL. Geçende gazetede okudum. Kuveyt'te meclise bir yasa tasansı sunuyorlar. Kadınların peçe takarak sokağa çıkmalarmı zorunlu kılıyor. öneri hükümetten geliyor ama, meclis bunu kabul etmıyor. Dlyor kl, gunümüzde, artık kişilerin kılıkkıyafet özgürlüğü vardır. Peçe takmayı zorunlu kılarak, kişllerm özgürlüğünü kısamayız. Böylece hükümet onerisl geri tepiyor. Bizde kıyafet yasası çıkarıldığı zaman nlce bağnazlar direndiler. Hatta ünlü bir ozanımız, «şapka giymem» diyerek yurdu bırakıp yadellere gitti. Mısır Büyükelçisine bir baloda fes yakışmıyor dendiginde diplomatik bir olay ortaya çıktı. Ama günümüze dönüp baktığımızda, herşeyln değiştiğini görüyoruz. Mısır, bir yasa çıkarılmadan fesi çoktan bıraktı ve her türlü şapkayı giyer oldu. Yönetime egemen olanların başlarına geçirdıkleri Amerikan tlpi şapkadır. Büyük Atatürk. şapka devrimine karar verdiği zaman, bunu biraz tutucu olduğu bllinen Kastamonu ili mizde denemeyı sınadı. Halkın karşısma elinde Panama biçimi bir şapka ile çıktı. Bu şapkayı gdstererek: «Bunun adı şapkadır...» dediğinde hlç de umulan olumsuz bir tutumla karşılaşmadı. Halkın alkışları arasında bir devrim kendiliğinden ve hızla benimsendi. Bu olaydan sonra şapka bulamayanlar, bezden, kumastan kendi kendilerîne şapka edindiler. Ankara'da yaşlıca bir baba dostu anlatırdı: «Şapka devriminl duyduğumuzda. Ata Ankara'ya ulaşmadan lıppimiz birer şapka edinmeye başladık...» Atatürk zamanında kaymakamlık etmiş, sonra Danıştay Başkanlığına kadar yükselmiş eski bir dosta sormuştum: «Atatürk devrimleri neden böyle çarçabiık halkımız tarafından benimsenmiştir?» Yanıtı şöyleydi: «Hepimiz bilirdik ki, Atatürk bir devrime karar verdi mi, bir daha on # Arthur Rubinstein'in verdâği konser Zamammızm en kıymetli Virtüöz ve musikişinaslarmdan olan piyanist M. Arthur Rubinstein evvelki gece Fransız tiyatrosunda, Françios Lang'tan sonra, mevsimin ikinci büyü'K konsenni verdi. Bu Virtuöz şehrimiz musıki merakhlan tarafından iyi tanılır ve takdir edilir. Kendisi îstanbul'uıı musiki hayatını her iki senede bir can landıran sadık misafirlerdendir. Onun için onu sabırsızlıkla bekliyen bir çok. ccnebi ve Türk takdirkârlan dün tiyatro salonunu erkenden doldurmuşlardı. Konserin programmı Chopin, Debussy, Ravel ve Albeniz'in eserleri teşkil ediyordu. Mösyö Rubinstein'in san'atındaki harikulâde meharet ve yüksekliği, hassasiyeti, derin duygusu ve piyanodaki teknik müşkülâtı icrada gösterdiği fevkalâdelik karşısmda hayran kalmamak kabil değildir. O, Cho pîn'in romantizmini, Albeniz'in parlak Ispanyol havasmı tam manasile ifade eden yegâne artisttir. M. Herriot, Fransa'nm emnu selâmetinin, temini hususundaki kaygulannm yakın bir zamanda tetkiki lüzumunda ısrar etmiştir. Mumaileyh, noktai nazanm îngiliz, Amerikan ve Italyan murahhaslanna kabul ettirmiştir. Bu noktai nazar «bütün alâkadar milletlere müsavî em nü selâmet temin eden bir rejim dahilinde hukuk müsavatı>ından ibarettır. M. Herriot'nun Cenevre'de hukuk beraberliği mes'elesi hakkmda yaptığı beyanata dair iyi malumat alan mahfillerde hüküm süren kanaate göre, bu beyanat her halde bir terakki adımı teşkil etmekte ise de Almanya'nın silâhlan bırakma konferansma avdetini mümkün kılabilecek derecede kâfi değildir. Bu beyanatın fevkalâde müphem ve ana hatlara münhasır olduğu ehem miyetle kaydedilmektedir. O surette ki silâh kuvvetlerini bırakma mes'elesinde Fransa'nm bundan sonra alacağı vaziyet, hiç bir veçhile vu^uh peyda etmiş değildir. MVKRAME KÎLÎM CÎCÎM SUMAK KilimveHaİj g KaulabUırslnlı CumartesiPazar 5.500 TL... TCTurlzm Sankaaı HAU OTELİ PsraembaPazar1S.SOO TL. CumaPazar II.BOaTL. DİZAYNI UVCULAMAU ECÎTİMVAKFI lEŞVİKtYİCAD.NoıtO*? İST. 486707 SaglıkJıVaşam Huzur lcinde BirTatil Özel cjtobüs,tLim yemekler, Ortur ıkramları.servis ve Vergıler f latlanmıza dahıldir. BARBAROS BULVARr35/5 BEŞ1KTAŞ Tel:611074 «122 81 6182 26 tlx 26105 Konkordato KomiseHiğinden İzmir 3. îcra Tetkik Mercii Hakimliğinin 982/ 896 esas, 982/748 sayılı kararı ile konkordato mehll almış bulunan îzmir Sanayi Sitesi 2830. Sokak No: 41'de yedek parça ticaretiyle iştigal eder HATİPOĞLU Koll. Şkt. Osman Söyleyicl ve ortakları firmasma komiser tayin edılmiş bulundugumdan işbu ilanın neşri tarihinden itibaren YİRMİ GÜN İçtNDE alacaklılarm komiserliğimize hitaben yazılmış dilekçe ve alacaklannı gösterir belgelerin fotokopilerini de eklemek suretiyle müracaat ederek alacaklannı deftere kaydettirmelerini, müddeti içinde müracaat etmiş alacaklılarla konkordato ödeme şartlarını müzakere etmek için 14 ocak 1983 cuma günü saat: 16.00'da îzmir 3 lcra Tetkik Mercii Hakimliğinin duruşma salonunda yapılacak toplantıda hazır bulunmalarmi. kayıt yaptırmamış alacaklılarm yasa gereci toolantıva ahnmayacakları, isteyen alacaklmm toplantı gününden evvelki 10 gün İçinde dosyayı tetkik edebllecekleri llân olunur. MÜRACAAT BÜROSU: Alanyalı iş hanı No: 208. Konak / İZMÎR cumartesi, pazar hariç her gün. Saat: 13.00 16.00 arası. Konkordato Komiserf Av. Erdogan KESER (Basm: İ. 9934. 26129) # Âlmanya ve 5'ler Konferansı Cenevre 7 (a.a.f M. Mac Donald'ın riyaseti altmda beş devlet murahhaslannm yapmış oldukları mükâlemeler saat 15'ten 19'a kadar devam etmistir. Mükâleme usule daır cereyan etmiştir. Beş murahhas şimdikl halde Norman Dawis plânının tetkiklnl tehir hususunda mutabık kalmışlardır. Bundan sonra murahhaslar, Almanya'nın M. Fon Neurath'ın şahsen arzu ettiği gibi konferanstaki mevkiine gelip gelmiyeceğini bihnok istemişlerdir. M. Fon Neurath, Almanya'nın me talibatını muhik göstermeğe çaıışmak tadır. Bu metalibat teslihat sahasında hukuk müsavatı elde etmeğe matuftur. Bunun için de müdafaa ordusunun ıslahı ve bir milis kuvveti ihdası istenilmektedir. (günün üanlan) # Pendik belediyesinden Mmtıkamızda çatal tırnak hayvan hastalığı bulunmamasma ve Pendik'te kesilen etlerin mezbahamızaa Belediye baytarı tarafından muayene ve teftış ile damgalanmakta bulunauğu alakadaranca malum olmak uzere ilan ninnur # Bulunmuş otomobil lastiği 26.11.1932 cumartesi sabahı Maslak İstinye şosesi üzerinde bir adet otomobil lastiği bulunmuştur. Sahibinin tamiratı mütemadiye yol çavuşu Tahir Efendiye müpacaat etmesi ilan olunur. • 1982 ANTALYA FİLM ŞENLİĞİ GÜMÜŞ PORTAKAL EN İYİ ERKEK OYUNCU VE EN İYİ YARDDMCI KADIN OYUNCU ÖDULLERİ İSPANYA VALENCIA SENLİĞI ÖDÜLÜ SAMTEV1 7121982 812198Z 9121982 10121982 11121982 SELANIKCAD. 76 •Tlli 179805 1755«5 KARAGÖZ HAFTASI GÖSTERİ DÜZENİ TURGUT ÖZAKMAN e muzık: Turgay Erdener dans duzenl: Mehmet Akan • çcvre glysı: Yiıcel Tanyari Salı Perşembe Cuma: 20.00/ Cumartesi: 15.30 18.15 MAMDIRASEFASI HAYALİ TORUN ÇEIEBİ FERHATİLEŞİRİN METİN ÖZLEM SALINCAK ' TACETTİN DİKER KAYIK ORHAN KURT YÖN : ALI OZGENTURK GÜLMEKOMŞUNA GENCO ERKAL GÜLER ÖKTEM AYBERK ÇOIOK GELİRBAŞINA NEVZAT AÇIKGÖZ 12.1514.3016.4519.00 21.15 12121982 KANLINİGAR NEVZAT AÇIKGÖZ HAZAL Hergün: 18.30 Cumartesi Pazar: 12.30 < TÜRKANŞORAYTALATBULUT BİLETLERSATJŞAÇIKMIŞTIR ' ™ 12.3015.3018.30 • Nüfus hüviyet cüzdanımı, 7.610.032 nolu sigorta kartımı, 96.660 nolu goför ehliyetimi kaybettim. Hükümsüzdür. AHMET KARAY •19.4.1982 tarih 466644 sayılı taşıt alım vergisi mak buzunu kaybettim. Geçersizdir. Ahmet ULÜÇ Kapalı teklif almak suretiyle 70 ton sülfite balıkyağı satınalınacaktır 1 Bu ise ait şartname Müessesemizden temin edllecektir. 2 Teklifler 13.12.1982 günü saat 16.00'ya kadar Müessesemizin Beykoz'daki Muhaberat Şefliğine verilecektir. 3 Müessesemiz dilediğl mlktarda almakta veya alıp almamakta serbesttir. SÜMERBANK DERt VE KUNDURA SANATtt MÜESSESESt (Basın: 25816) I! GRUP ROYADAKİ OYUNCAKLAR METİ N COŞKUN CAĞRI, MUzlkll Oanslı Çocuk Oyunu • Cumartesi/Pazar: 13.00 KONSERİ ÇOCUKLARIIH DERSE • Cumartesi Pazar: 10.30 Çar. 17.00 HANS FALLADA • uyar./ yon: Y I L M A Z ONAY Sanat Kgrumu/En I vı Y6netmon/En lyı Erkek Oyuncu En lyı ovquye Değer Kaaın Oyuncu ödullerı