Katalog

ÇAĞDAŞ YAYINLARI CEMAL MADANOĞLU (1. Bölüm: 1911 1938) EDERÎ 400 LÎRA tsteme Adresi Turkocağı Cad 39 41 CAĞALOĞLU ISTANBUL ÇIKTI Cumhuriy 59. Yıl; Sayı: 20956 Kurucusu: Yunus NADt 30 TL. 7 Arahk 1982 Saü ÇAĞDAŞ YAYINLARI BENJAMİN FARRINGTOJJ ölümünün 100 Yıhnda' &, Darwin Gerçeği ÇövlrenJer: Prof. Bozkurt GüvençYalçın îzbul EDERt 200 r.îRA 'steme Adresi: Turkocağı Cad 3941 CAĞALOĞLU İSTANBUL Enflasyon geriledi, issizlik cöziilemiyor ı Ödemeler dengesi iyileşti; ancak, özel sektör yatırımlan geriledi, iç piyasa talebinde daralma meydana geldi. Yüksek oranh issizlik gideriîemiyor. ı 1983 yılında 920 milyon dolar olan dıs borç ana para ödemesi 1985 yılında 2 nıilyar dolara çıkacak. Yaşamsal önemde bazı reformlar henüz tamamlanmadı; KİT'ler hâlâ büyük yük kaynağı; vergi gelirleri öngörülen hedefin altmda kalıyor. Türkiye, biitçe açığını denetim altuıa almak zorunda. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Ekonomik Işbırhği ve Kalkınma Örgütu tarafındaiı son olarak hazırlanan «Türklye Raporu»nda, «fiyat artışlannın perllediği, ihracatm planlandığı gibi artnıakta olduğu, ancak iş sizliÇin yapısal bir nitelik kazan dığı ve çözülemediği» vurgulı nıyor. Raporda, «geniş ölçıide devletln denetiıninde btılunan Türkiye ekonomisinln 1980 ka rarlany)a birlikte açık pazar ckonomisine yöneldiğine» ışaret edllıyor, ancak «özel kesimln bn kararlara ayak nydnra. madığı» belirtılivor. OECD' nin raporu, 20 Aralık'ta Pans'ts yapılması beklenen «Türldye'ye yardım» toplantısında eie almacak. Bır dı ğer adıyla «taahhüt toplantısı»n da, OECD'yo uye ülkeler, 1982 yılı için Türkiye'ye yardımm miktannı yapılacai: saptayıp ayn ayrı açıkîayacaklar. OECD'nın Türkiye raporundî 1980 24 Ocak kararlanndan son ra enflasyon oranınm yüzde 13, lerden yuzde 25'lero ındıği, öde meler dengcsi acığmm 3 mılyaı 200 milyon dolardan, bu yılır sonunda 735 milyon dolara dii şeceğinin tahmm edıldıği bıldı nlıyor. Baporda daha sonra şı goruşlere yer verilıyor: «198ü yılından beri uygulan makta olan sıkı para politikas vc kanıu harcamaları üzerinde ki denetim ile ücretlerin kısılması, iç pazarda talebl daraltti Gayrisafi yurtiçi hasılanın 1985 yılında yüzde 4.5 artması bel». leniyor. Bu artış, kişi baş.ımı (Arkası Sa 9. Sü. 3 de) Bursada«Iplik • :•:•:• • •'••^^^?|^aJ^!^»«ss3îiSp!*fpsii^:••••;ç•¥:'.'™^^v.^•••^•s • • 50 isadamı gözaltında m | Mali polisin gözaltma aldığı Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Başkam, Türkiye Odalar Birliği Yönetim Kurulu üyesi Ali Osman Sönmez'in, ihracat garantisiyle getirdiği ipliği iç piyasaya sürdüğü öne sürülüyor. BURSA (Cumhuriyet) Bursa'da bir süredir büyük bir gizlilik içinde sürdürülen ve geniş boyutlara varan «iplik operasyonıı» ile ilgill olarak Bursa Ticaret ve Sanayi Odası B?»skam ve Sönmez Holding Yönetim Kurulu Baskanı AH Osman Sönmez, Bursa mali polisince gözaltma almdı. Ali Osman Sönmez'in ihracat garantisi ile getirdiği Ince denye polyester iplijîini, iç oiyasada sattığı öne sürülüyor. Sönrnez ile birlikte Bursa'da iplik ticareti ve kumaş imalatı yapan 50'vi aş km fjadamı da halen Bursa'da mali polis tarafından Közaltında tutuluyor. Bu kişilerin sorgularınm sürdüğü bildirilirken. ayrmtılı bir acıklama yapılmıyor. «İplik operasyonu» ile ilgili soruşturmada. halen yurt dışmda firarda buîunan Mehmet Arda'nm da adı sıksık geçlyor. Mehmet Arda, 1980 öncesinde Sovyetler Birligi'nden ithal ettiği kaçak floşu, Gemlik limanma boşaltırken yakalanmıştı. 6 yıl hapse ve 80 milyon lira para cezasma çarptınlan Mehmet Arda, Afyon cezaevinden flrar etmiştl. Floş kaçakçıaı Arda' nm halen Avrupa'da çeşitli işler yaptığı, bu arada Paris' te bir butiği bulunduğu yolunda haberler var. Bursa polisince önceki ge ce gözaltma aîınan Ali Sön mez. ASF, flsment ve Bur(Arkası Sa. 9. Sü. 5 de) Yalçın Doğan'ın yorumu 6. Sayfada 186 idamlı DevYol davasında sorgular Oğuzhan Müftüoğlu: Bugünkü ortamda tek yanh suçlamalar egemen oluyor 574 sanıklı Ankara Devrimci Yol davasımn dı. Davanın 1 numaralı sanığı Oğuzhan Müftüoğlu sor1 no'lu sanığı Oğuzhan Müftüoğlu, mah gusunda «Mahkeme heyetikemenin tarafsızhğına inandığını belirterek. ııin ve hakimlcrin tarafsız dzvranacağından kuşkusu ol«devlet yöneticilerinin de beyanları sözleri madığım», ancak «tek yanlı nazan itibare alındığuıda aleyhimize kamu sııçlamaların ve değerlendirmplerin bugünkü ortamda eoyu oluşturulduğumı görüyoruz» dedi. gemcn olduğunu» söyleyerek ANKARA, (Cumhııriyet Bttroso) 574 sanıklı 186 idam istemll DevYol davasmda sorgulara başlandı. Sorgu öncestede savunma avukatlannın mahkemeye verdikleri düekçe de, «Yargılamanın durdurnlması ve dosyanın askeri savcılığa gönderilmesi», sanıkların trtukevinden emnıyete gotürul melerinin önlenmesı içın ilgi li yerlere yazı yazılması isten di, «siyasal nitclikli davalarda emnlyetin sorgnlama yetkisinin olmadığı» belirtildi. Mahkeme heyeti savunma avukatlarınm ıstemlerinin reddeclilmesine ka rar verdi ve sorgulara geçil«bir kişinin bir fikri zorla kabul ettirmesinin sakıncalaruıdan söz cdiliyorsa, devlet yöne ticileri zorla bir fikri kabul et tirme voluna gitmemelidirler.» dedi. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Numaralı Askeri Mah kemesi'nde dün yapılan duruçmada savunma avukatları sorgu öncesmde mahkemeye sundukları dllekçede usule illşkın gorüş ve isteklerini bildırdiler. Dilekçede, adlî sorgunun nerede, nasıl başlayacağının, sorgulamada kımlerin görevlı ve yetkıli olabilecegınin gelecekte tartışılan hukuk sal sorunlardan biri olacağı belirtilerek, «siyasal nitelikli davalarda emniyetin sorgulama yetkisinin olmadığı» görüşü savunuldu ve şu görüşlo re yer verildi: «Yasal prerçcklere karşın mü vekkiller önce gözaltındayken kimileri 90 gün olmak üzere uzun siire emniyette halmıslar, insanlık dışı işkencelerle kcndilerlnden ikrar alınmaya çalışıîmış ve alınamayınea da hazırlanmış senaryo aniatımları Içeren tutanaklar gözleri bağlı olarak imzalahlmışiır.. Daha sonra bu davanın savcı lık sornşturması sonunda kinıilerl birkaç kez olmak üzere hemen hemen çoğu tekrar emniyete çötüriilmüşlerdir. Sıkıyönetim Komutanı'nm ve askerl savcının. sanıklan hangi nedenlerle olursa olsun adli soruşturma ile iljili olmayan emniyete Fönderme yet kilerl yoktur. Gözaltma alınan kişl gözaltı süresini SıIoyönetİm Komntanı'nm sornmluluçn altmd» ve onnn tayin edeceği yerde geçirir.» Dilekçede, «Deüllerin huknk dışı olmasının yalnız polis Ifa deleri için sözkonusu nlmadığı» dile getirildi ve şu noktalar be lirtildi. «Başka bir deyişle bnkuk dı şılık polis ifaıle tutanaklanndan başiayarak, savcılık işlem lerine de yansıyabilir. tfadenln savcı ya da hakim önünde verilmiş olması son in celemede önemli deçildir. Asıl ö'nemlî olan bu ifadclerln her türlü tehdlt ve baskıdan, hiteden nzak olarak verUmiş olma sıdır.ı «Muhakemenln durmasuıa (Arkası Sa. 11. Sü. 5 de) "Ağca, Papa'ya suikastı Antonov'un dairesinde plaııîadı., ROMA, (AP) Italyan polisinin Papa'ya suikast gırişımi olayında üçüncü Bulgar'ı da suçlamasının yankılan sürerken. Roma'nın en büyük gazetesi «II Messaggero» bu konuda yeni ha berler verdi. Gazetenin bıldirdiğine göre, Mehmet Ali Ağca, polise olay gunu Sen (Arkası Sa. 9. Su. 8 da) ||İ|i^ Calısma Bakanı Esener, "haberim yok/7 dedi Ö FKÖ'de eski hadrolar yeniden oluşuyor FKÖ'nün liderîik kadrolannın tümünü aynı anda Hotel Salwa'da bulmak olanaksız. FKÖ lideri Yaser Arafat bir gün Şam'da, bir gün Aden'de, bir gün Amman'da. Ne zaman döneceğini kendisinden başka bilen yok. Cengiz ÇANDAR TUNUS Tunus'ta Hotel Salwa'yı gordüğümüzde belleğimizde 1971 yılının sonbaharı canlanryor. Ürdün'deki kanlı iç savaşın ardından Amman'dan ve Kuzey Ürdün kasabalarından çekiien Pilistinll kadrolar ve savaşçılar öbek öbPk Beyrut'a akıyorlardı. Pa!:hani'de, Sabra'da, Şatila'da, Tel Zaatar'da, Burç EIBarajni'de yerleşlyorlar, blrçoğu da kamyonlarla Güney Lübnan'a kayıyor, oradakl üslere yerleştirillyorlardı. Beyrut'ta her kapı ardında, o dönemde, Ürdün'de olup oitenler ve mukavemet hareketinln bundan böyie izleyeceğl yol tartışılıyordu. Hareket bir yandan yaralarını sanyor, dlğer yandan da Lübnan'da Lübnanlıları da lçine çeken canü bir siyasal yaşam başlıyordu. Hotel Salwa'dakl ilk lzlenlmler lster lstemez blzl 11 yıl öncesinin amlanna taşıdı. Ama bu kez çok çarpıcı farklar var. 1971 Beyrut'u İle 1982 Tunus'u birbirinden çok farklı. Hotel Salwa'da dünün anılan İle uğraşılmıyor. 1982 yazı tartışılmıyor. Yarın ne olacagî da spekülasyon konusu değil. Hotel Sal wa'da günübirlik yaşanıyor. Beyrufta olanbitenler ge rîde kalmış. Yaşanan yaşan mış. Gelecek lse o kadar karmaşık ve bellrslz kl. şim dl herkes bugflnü yaratmakla meşgul. Yeniden var olmanm, yıkılmamanın ve ayakta kalmamn çabası Içindeler. Yeni dönem, yeni şartlar, yeni bir çalışma biçimi getirmiş. Bunun en belirgin ozelliğl kadrolann başta lider Yaser Arafat ol mak üzere hlçblr biçimde sabit kaltnamaları, sürekll dolaşmaları. Hotel Salwa, her nekadar FKÖ'nün yeni karargâhı ise de, oraya merkez üssü demek daha doğru. Çünkü PKÖ liderîik kadrolarını, hattâ başkanlık bürosunun kadrolannın bile tümünü ay nı anda Hotel Salwa'da bulmak olanaksız. Arafat, 15 günü aşkın bir süredir dışa nda. Sam'da, Amman'da, Aden'de, Riyad'da. Ne zaman döneceğini kendinden başka keslnlikle bllebilen yok. Zaten, buraya gelell beri dışarıda olduğu gün tu tarı Tunus'ta bulundtığu gün tutarmdan kat kat f azla. Abu tyad, kâh burada, kâh dışanda. Kaddumi öyle. Abu Cihad AmmanŞam arasmda mekik dokuyor. FKÖ sözcüsü Mahmtıt Labadi'yi soruyoruz. «Buradaydı. Birkaç gün önce Paris'e gritti» yanıtını alıyoruz. Arafat'm basm danışmanlarından Aymed SakkUr «Şansın varoıış, dışarıdaydım, iki gün önce greldim» diyor. Eski tanıdıklara rashyoruz. Kimisi blr yere gitmenin hazırlığında, ya da henüz gelmiş. Bu durum savaşın çıkardığı bir olgu. Beyrut'un ma halleleri arasmda ya da Beyrut ile Püney Lübnan arasmda dolaşmanın yerlni tüm Arap dünyası düzleminde dolaşmak almis. Lider ve kadrolan kâh Hotel Salwa'da, kâh Cezayir' de, kâh Sam'da, kâh Amman'da, kâh Kahire'de, kâh herhangl bir baska Arap başkentinde ya da blr Avrupa kentinde. Hotel Salwa'dan harekete fr°çiyorlar. Yine buraya dönüyorlar ve yine yola çıkıyorlar... Tunus'ta yaşanan bu durum elbette kl Beyrut'un ve Lübnan'm sağlamış olduSu olanaklarla kıyaslanmayacak ölçüde sıkmtılar ve eüç lükler getiriyor. Fakat HotPİ Salwa'da bu durumdan şikâyet eden yok. Dönem (Arkası Sa. 9. Sü. 8 de) Erken emeklilik halhıyor mu? ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) îtibarî hızmet süresinm emekhliğe esas alınmamasını öngoren ve erken emeklılığı onleyen yasa tasarısı Danışma Meclısi Sağlık ve Sosyal tşler Komisyonu'nda onumuzdeki gunlerde ele alınacak. Buyuk bir çahşanlar kesimmi yakından ılgilendiren yasa tasan.sının Danışma Meclısı'ne sunulması «Erken emeklilik kalkıyor mu?» sorusunu gundeme getirdi Sosyal Guvenlık Bakanı Sadık Şide, «Böyle bir şey yok» derken, Çalışma Bakanı Turhan Esener «Konuyu inceleyeceğini» söyledi. Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanaJi «Sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmetlerin birleştirilmesi hakkmda yasa tasansı» Emekli Sandığı, SSK ve Bağ Kur'a bağlı hizmetleri yeniden dü zenliyor. Tasarı, ilgililerin ANKARA, (ANKA) Kenan prim veya kesenek ödemek Evren, Cumharbaşkanı sıfatmı suretiyle geçirmiş bulun kazandıktan sonra Anayasa'nın dukları son vedi yılın fiili kendısıne tanıdığı yetki uyarın hizmet süresi içinde hangi ca, ilk kez dün Bakanlar Kurulu'na başkanlık ettı. sosyal güvenlik kuruluşuna Bakanlar Kurulu'nun saat bağh olarak getirilen füü 13'te başlayan toplantısına kıhizmet süresi en büyuk bö sa »bir sure için sadeoa foto lümü oluşturuyorsa, o sos muhabirlen alındı. Evreu, Cum yal güvenlik kuruluşunun hurbaşkanmın, gerekülık gormevzuatmm uygulanması düğü hallerde Bakanlar Kuruve bu mevzuata göre aylık lu'na başkanlık edılmesinm Anayasa hukmu bağlanması esasmı getiri terek, toplantıdaolduğunu belır gundemdeki yor. Yasa tasansının 7. mad konuların görüşıileceğıni bıldesinde itibari hizmet süre dırdı. sinin emekliliğe esas alınCumhurbaşkanı Evren, bır maması öngörülüyor. Bu ko süre once de Bakanlar Kurulu nuda şöyle deniyor: toplantısına katılmış, ancak bu. «İtibari hizmet süresi sos nun, kendisini kutlayan Ba(Arkası Sa. 9. Sü. 5 de) yal güvenlik kuruluşlarının yasalannda bağlanacak ayhgın hesabmda nazara alındığı halde, aylığa hak kazanabilmek için gerekli hizmet süresinln hesabmda dikkaANKARA, te ahnmayan süreler olup, lan CHF'nın (THA) Kapatleski genel başkabu sürelerîn müşterek ay nı ve eski başbakanlardan Bülık bağlamada da aylığa lend Ecevit dun Isveç'e gıttı. bak kazanabilmek için geEcevit, dün saat 17.30'da (Arkası Sa, 9. Sü. 5 de) Lufthansa Havayollanna aıt bır uçakla MUnıh'e hareket etti. Bülent Ecevit MUmh'ten aktar. mali bir uçakla Isveç'in başkenti Stokholm'e geçti. Bülent Ecevit, Nobel ödülü dağıtımı törenine katılmak içın tsveç Başbakanı tarafından öUğur MUMCU yıllık zel olarak davet edilmıştı. Büizninin bir bölümünü lent Ecevit'in îsveç seyahatıne eşı Rahşan Ecsvıt de katfidı. kullandığmdan Bülent Ecevit, tçlşleri Bakan yazılanna bir süre hgı ve S'kıyönetim Komutanhğınm izni ile özel bir pasa, ara verecek. portla çıkış yaptı. Bülent Ecevit'in yurt dışına çücış yasağınm kaldırıldığına dair, 3 arahk giinü tüm smır kapılarına teîsiz emri BAŞKAN MAO Ölümünden 6 yıl sonra unuttuıulmak nu isteniyor?.. Bakanlar Kurulu iSk kez Evren'in baskanhğında istanbuVu sis ve duman bastı IstanbuFda hava kirliîiği tehlikeli boyutlara ulasıyor. Dün kenti kaplayan duman sis olayı yasamı büyük ölçüde eikiledi. Bilim adamlan alçak semtlerde oturan kalp ve solunum yolu hasfalarının dışan çıkmamasmı öğütledi. Istanbul Haber Servisi Hava kırüüği dün sabah Istanbul'da belirgin bir biçimde ortaya çıktı ve «smog» denüen «duman • sis» zaman zaman deniz trafiğin! de aksattı. Istanbullular. sabahm ilk saatlerinde karşılaştıklan kirll havayı sis sanarken, kıı zeydoğudan gelen yüksek basınç merkezinin kent üzerinde kalması nedeniyle bacalardan çıkan duman yükselemedi ve kenti tümüyle sardı. Özellikle alçak semtlerde yogun «smog»dan birkaç metre ötesl bile görünmez oldu. öğleden sonrava dek etkili olan «dumansis» yüzünden Şehir Hatlan'nda vapur seferleri gecikmeli olarak yapılabildi. Yeşilköy Meydan Meteoro loji Müdürlüğü ilgilileri, atmosferln hareketsizüğinden kaynaklanan bir sis olayının görüldügünü, loş havanın ise güneş ışınlannın kalın bulut tabakalannı aşamamasmdan meydana geldiğini öne sürerek, bunun bfr hava kirlilifi belirtisi o!madıaıını söylediler. Istanbul Üniversltes! Tıp Fakflltesi Koruyucu Hekimlik Kür süsü'nden Prof. Dr. Sıtkı Velicangfl ise. «Bu blr smog olayıdır ve tstanbul'da gidp rek artan hava' kiriillği İçin (Arkası Sa. 9. Sü. 2 de) • Ziya t?lHak: Sovyet Mrllkleri Afeanistan'dan tasa sürede çekilmell. • Arjantin'de 6 yıldır ilk °/eneI srrev. • ABD Oışişleri Bakanı Shult? AvTiıpa'da. 3. Sayfada • Türldye Ekonomis: nereje eidiyor: özel «sektörün başhca derdi fînansman. 8. Sayfada • 26 kişiyi öldüren 14 MHP ve tGDIi yarçı\ lanacak. • OtSK davasmda Teb» til Sendlkası Başkam Rıdvan Budak'uı ^orerusu 7. Sayfaâa • tlacı bnrakiı. spora başladı ve astımdan kurtuldu. 10. SayTada • Eski meslegin veni hallerl: Tıllarea dîdinmek daha mı lyi? m încibaba: Ver diyeceksin 400 tane fantom, sonra Ortadogıı'da cttmbüs. 12 Sayfada Ankara soluk almak için rüzgâr beklerken, Istanbul'u poyraz karayel kurtarıyor Mao'nun adı, Cin ulusal marsından • cıkarıldı PEKtN, (AP) Çin Halk Cumhunyetı'nın ulusal marsından, b'Ien eski Baskan Mao Zertnnç'un ve Çin Komünist Partisl"nin adlan cıkarıldı. Çin Halk Konpresinin karan ile ulusal mars (G5nüllüler Marsı) 1935 yılında vazıldıgi oriiinal sekllne dönüştürüldü. Oriiinal sekilde, Mao'nup adı ver almıvordu ^ «Gönüllüler Marsı» 1966(Arkası Sa, 9. Sü. 7 de) Ecevit îsvec'e gitti ofaıybnn antambtai Yapay Kalp En geç gelişen bilim daU lanndan birisi olduğu söylenen tıp, çağımızın hizmetine ayah uydurdu; dev adımlanyla yürümeye başladt. Silahlanmaya aynlan yatınmlar. insanhğın sağlık sorunlanna yöneltilebilse. tıa bilimi bugünkünden daha büyük bir hızla gelişebilir. Ne yaztk kl, en küçüğün den en büyüğune dek dünya devletleri silahlanma yanşına sanhmşlardır. Yine Se öncelikle 'Ameriha'da üst üste gerçekleşen yeni buluşlann tıp biliminde yeni ufuklar açtığım izliyoruz. Çoğu zaman bütün gazetelere ve haftalık dergtlere, geli?melerin ancak çarpun olanlan yansıyor. Okurlann •ügisini ve merakını çekeceh haber» niteliÖine ulaşamayan buluşlar, bilim dergilerinin sayfalan Yapay kalpli hasta yakında yürüyecek SALT IAKE CtTY (a.a.) Geçtiğimiz perşembe günü geçirdiğl başanlı ameliyat ile yapay kalp takılan Barney Clark'm geçirdSği lkinci ameliyattan sonra sağlık durumunun glderek riüzeldiği, ha«?taya önceki gün su ve sulu gıdalar verilmeye başlandığı bildirillyor. Yapay kalple yasayan İlk (Arkası Sa. 11. Sü. 5 de) GÖZUEP9 UĞUR MUMCU x **• CArKası S*. II. Sfl. 4 de)